장음표시 사용
251쪽
fidem faciunt historiae aliquot huc meciantes, e multis aliis scisciues, quas in culce huius Iractatus haud sestehit gro hiscet sincere δὲ Pingere sunt autem 19, 21, 22, 25, 27, 29, 3l, 47, 48, 49, 50) ; non tamen in istis historiis inleuigi posi Cariolas intensissime mulsenas, Vtiarum penenum Gia Summum gradum exaniatum est. MI enim tibi poneniam a Primo λ- Sunia si 'E Postea a quodum infrausto accidente adco Prosternit, et quasi mhacED Graicit, ut con se humorum Sotata mors haemorrhagia es reni et maciatis riseris in cuticiatu marsis denianciatu Prae toribus adstet, quam nesque iat Ohar-m a nec alia quaecunque a1 Iis subsidia ccon itente inso cI. Guctore9 uri quam ac Erruncare paleiani. Siles iam infaustum, ne dictim funestiam huiusce frigidi rex inis ει eratum, quem non fiantiam eius usseclue et fautores, sed etiam pir ωse δω-
eris, tis NON SINE OPI OBNIO SUO nonnunquam ex
ΠιmE G. santur pel dissi eratur, aut nimium coacti in hosIotidoriando desiciant. Hactenus MORTONUS, et quidem ratione experientiaque consistis. MORTONI sententiam non modo ΜΕΛ-DIUS atque IIUXΗΛMIUs, ambo Angli, ab omnique partium studio alieni amplexi deinde tuitique sunt, verum etiam SYDEN- ΗΑΜII aequalis idemque celebratissimus Londini regius Medi cos GEDEON ΙΙARVEIUS, acer ille errorum medicorum censor castigatorque ante iam approbaverat, a quo peculiarem historiam, ut regiminis SJdenhamiani nocumenta patefiant, mutuabimur, infraque OPPOrtunius Subnectemus.
252쪽
Cum vero quaedam exsistant huiusce stadii veluti propria sympto mala, horum praecipuis quae peculiaris medicatio praestanda sit, nunc singillatim explicabo. Dolori capitis assiduo atque acuto, si urgeat, nec quidquam aliis administratis auxiliis cesserit, levando plurimum valent balnea tepida aut moderate calida pedum, mane et Vesperi ad Semihoram saltem iteranda, intervallis vero reliquis pasta ser- menti panis calens et mollis, aut pulpa caricarum pinguium plantis pedum admota. Haec nonnulli continuanda eSse VO-lunt ad eruptionis usque initium tantummodo. Sed ΗΑΕNIUS revellendi causa, dolore capitis etiam non urgente, artus superiores inserioresque in calidam demitti quo tidie saltem semihorae spatio non modo in primo stadio, verum etiam loto reliquo morbo ad finem usque iubebat, magna sibi inde emolumenta promittens praeter illud, quod a mora extra lectum tali occasione aegri percipiunt. Ab
sorpto enim per cutis venas meatusque lymphaticos aqueo humore diluitur egregie et temperatur universus sanguineus latex, a capite et sacie revellitur morbi vis, atque ab interioribus ad exteriora R) avocatur, ut copiosiores utplurimum ad partes balneo laxatas Qt sotas variolae exortae '
declarare videntur. I) STORCK. I. c. P. 270.2) Lat. conlinunt. T. I. cv. P. S. y II. N. 5.3) De balneorum huiusmodi tam particularium, quam UNI versalium utilitate usuque in variolis nondum PlaDe convenit inter medicorum primores. Video imprimis Cl. LUDW1GiuΜ
Druci. VOL L. P. 3. ρ. 473 multis rationibus pugnare, ut
demonstret, balnea, pediluvia.et somentationes tam In Vari Oloriam apparatu, quam in ipsa eruptio De Immi Dente esse vel supervacta a, vel etiarn ad eruptionem adiuvandam inepta; atque experientia comperisse, minori variolarum numero eas partes corripi, quas balneum fovit, quam reliquas, et contra earum ei optionem aere sicco ct frigido selicius saepiusque Promoveri. Multo vero apertius balneorum so mentationumque usum a Clarissimo Neapolitano mcdico reprobatum cI E Se λι. parιOGr. iam pridem scimus, sidenter tradente, Variolarum erUPtionem
253쪽
hum ditate impediri, siccitate adiuvari. ΙΙ sce autem balneorum
somentation uinque vituperatoribus longe maior sese opponit numerus laudatorum. Imprimis in ea Posisione morborum
med. ol. 3. 9 lego compluribus ex balneo calido pedum semel aut bis in die adhibito, usque ad absolutam variolarum
eruptionem non modo caput mirifice levatum esse, verum etiam copiosiorem Variolarum numerum ad crura pedesque Protectum.
Ouod eo pluris faciendum, quo non opinione, sed experientia magis innititur. HAE NI Us non modo memorat NICOLAUM FLORENTINUM, ASΤΑΤIUΜ Ρcipiensem, PΕΤRUIT FORESTUM, SYDEN HAMIUΜ, BOERΠΑΛVIUIi aliosque locupletissimos testes, qui balneis liuiusmodi eruptionem variolarum promoverunt, VerUm etiam propriam experientiam adducit, qua pluries se didicisse ait, copiosiores ut pliarimum variolas balneo ad brachia et crura Provocari; quamquam Don dissileatur, interdum id nequaquam
contigisse. . Nullus vero aequus rerum aestimator ex eo, quod balnea quando 'liae essectu caruerint, temere unquam Concludet, uti supervacta a aut inel'ta contra multo Plura salubrium esse-ctuum exempla esse ableganda. Ad ΙΙΑENII partes Om Dino Du-
per accessit Cl. AZZOGUIDIUS CLettera sUra H V uom P. XIV. , qui praeterea animadvertit, universiam quandoque corpus balneo immergi debere, eoque seri, ut mirifice praesertim in pueris variolarum eruptio succedat. Addit demum, multis abhinc annis a BOUVARDO hanc methodum commendatam fuisse, eamque diu quasi oblivioni traditam a SENACIO aliisque tandem medicis in lucem e tenebris quodammodo revocatam iure esse. Verum iam apud RHASEM, ΛVICENNAM et DIOS CORIDE 1 vaporum sotuumque humidorum in variolis curandis adhibitorum mentionem factam esse, ex FREINDII testimonio resert OCTAVIUS NERUCCIUS, qui anno 1748 epistolam de bu eo tePιdo ad variolariam curationem vernacula lingua conscriptam evulgavit. In hac tam suis, quam aliorum periclitationibus ostendit summam balnei universalis ad semihoram singulis diebus a principio ad finem morbi usque instituti utilitatem in curandis variolis, FISCUERI praesertim usus auctoritate et consilio, qui anno I 21 in comitatu Argae, oppidi in Hungaria superiore siti, balnea istiusmodi vidit prosperrimo eventu universim adhibita, et deinde antiis 1727, 1728 sua in
regione eadem ipsemet ad variolas cpidemicas non minus seliciter adhibuit. Ipse autem simulac insantes , pueros aut ad Olescentes subra correptos cernebat, eos mox in balneiam aquae
simplicis moderate calidae demittebat, idque bita in die, mane nimirum et Vesperi hora quarta pomeridiana iterabat, balnei usum quavis vice ad horam cum dimidia Plerumque producens. Altero Utplurimum die, raro quarto erumpebant variolae quasi uno impetu per totum corpus, cito turgebant, ad debitam magnitudinem perductae, et quinto, sexto et rarissime post septimum diem disrumpebantur; et tunc non ex aqua, sed ex sero lactis aut ex lacte duabus tertiis partibus aquae diluto balneum administrabat, quo non secus ac priore uti Pergebat ad persectam exsiccationem, quae fere nono aut duO-
254쪽
Cis illorum sectio utilis. Comatos in ectus Hora
Sinvismi. decimo die contIngebat. Rem confirmavIt iterat;s experimentis ex nostratibus pariter MORANDUS MORANDIUS c Delia cura de PQuOD. Ancona. JT53. ρ. 32. f. XIII in pessimis malignisque variolis cpidemicis anti. 1737 et 1741, in quibus, cum quamcunque aliam curandi rationem inefficacem deprehendisset, bal-nco tepido a principio ad sinem usque ad FISCHERI mentem usus felicissime est. Balnei quoque tepidi aut moderate calidi utilitatem tam ad variolarum eruptionem adiuVandam, quam ad suppurationem leniter promovendam expertus est in Gallia Cl. MARTE AU, ut ex quinque historiis anno 1768 in Ditiris medici T. 28. P. 314. editis elucescit. Imo eius usum
cum CLIFΤONO ad sebrem secundariam mitigandam commendare non dubitavit. His unum, ut multos alios praetermittam, celeberrimum TISSOΤ1UΜ adiiciam, qui in variolarum curatione nedum pediluvia vaporemque aquae tepidae toto corpore exceptum, verum balneum etiam universale At. Car. argum. ρ. 39. Et seqq. 9 tam revellendi a capite, quam extrorsum aVO- candi consilio approbavit. Quibus de causis satis evinci videtur, quotiescunque aut in caput humores vehementius seruntur, aut lente et tarde ob vires vitae languidas variolae erumpunt, aut arida et densa cutis eruptioni renititur, aut pustulae Ob frigus susceptum, aut subitum terrorem, aut imminUtam cordis arteriarumque vim propellentem repente deprimuntur et Concidunt, pedum, manuum, immo totiUs quoque corporis balnea tepida aut certe non valde calida non modo opportuna fore, Verum etiam necessaria.
Neque huic stadio aliena interdum est phrennis g V. , quae si cum plethorae signis, calore ingenti auctaque virium vitalium actione g. CCXXXI .) copule
tur, sic ut a nimia sanguinis copia eiusque concitatiore motu pendere videatur, praeter phlebotomiam, temperantia, diluentia, antiphlogistica exposcit etiam balnea pedum te
pida modo g. CCXXXVIII.) laudata. Si vero his suror
non conquieverit, caputque ob nimium calorem quasi enservescere atque aestuare pergat, Capillorum Sectionem nonnulli proponunt, quae plurimum levaminis quandoque altulisse ') narratur. Similibus quoque ex causis coma oseu aut somnolentum g. CCV.) nonnunquam exoritur, quod ubi incidit, eadem prope curatio Opportuna est, sed tum post quodvis pedum balneum cataplasmata, quae plantis ad revellendum excitandumque admoventur, sinapios pulvere aut aceto scillitico acui debent. Imo Si praevideantur va-
255쪽
riolae confluentes suturae, non solum lecti calor diligentius
De eelampsia sive epilopticis insultibus, uti symptomate 'i Pticis
huius stadii, eruptionem interdum Praecedente, βVpra 8- quomodo oc-CLXIX.) locuti sumus. Plerumque hoc symptomatis ge- CUVVcradum. nias cito evanescit, subsequente paulo post variolarum benignarum et discretarum eruptione, sic ut vix ullo medi camento egeat, nisi diutius trahatur, aut ex alia causa, quama varioloso contagio dependeat. Attamen SYDENUAMIUS, quo facilius nervorum systema ab irritante Varioloso principio liberetur, auctor est, ut ) continuo aeger lectulo tradatur; quandoquidem variolae, quae subsequi solent, quia discretae et benignae uiplurimum sunt, lecti calorem innoxie serunt; et epispasticum nuchae sive Occipiti applicetur,
deturque ei intrinsecus aliquod cardiacum paregoricumque μὰρ γ his remedium, quo non solum nervosa sensibilitas minuatur, Verum etiam Variolarum imminens eruptio adiuvetur. Ipse autem trienni puero guttas quinque laudant liquidi ex coch leari aquae epidemicae, ut vocat, sive cardiacae cuiusdam dare solitus erat. Quae dosis et imminui et augeri non Cautis circa solum pro aetatis et temperamenti habitusque ratione p0- IVti timtest, Verum etiam prout saturatius aut dilutius laudanum ipsum suerit. Interdum solo tempore sic condensatur, ut quaelibet gutta plus opii contineat, quam dum liquidius tenuiusque erat. Ρraeter haec plantis pedum epispastica 'imast a. admovenda suadet MEADIUS R), quo certius a cerebro re Vellatur. Nonnunquam vidi plurimum profuisse calida et FOm H a. humida somenta cruribus circumvoluta, utpote qUae Utramque paginam adimpleverunt. Laudano subrogatur liquor L VNOV GΠΟ-
256쪽
CAPUT IX. Denti soni, conspicuus. Quod si dentitio ipsa uti causa epilepticae con-
σι Cau G vulsionis in suspicionem veniat, tum spiritus cornu cervi
mogis yrosis. JUt liquor cornu CerVi succinatus ad paucas guttas ex aqua aliqua cephalica aut syrupo aliquo gratiori datus multis aliis praesertur.
Quemadmodum igitur in epileplicis convulsionibus sq. CCXL.) et maxima systematis nervosi ad spasmos procliVitate, absente tamen plethora depressisque viribus vitalibus licet ad paregorica atque optum habentia confugere, siCetiam, ubi acutus aliquis dolor aegrum torqueat et quasi conficiat, ut non raro in variolis confluentibus malignis q. CLXXXVI.) usu venit, necessario consequitur, ut illeopla sedetur, et natura pene obruta et satiscens cardiaca eius facultate excitetur. Est quoque, ubi alvi fluxus, ad
quem imprimis pueri g. CLXX. et CLXXXVI. proclives
primo in stadio esse solent, aliquam sui rationem requirit. Is si a Saburra primarum viarum est, et vere StercoreUS et foetidus, et sacile toleratur, comprimi nullo modo debet, imo leniter sustineri, dato subinde tantillo vini, si opus fuerit, aut alio blando cardiaco, quo vires recreentur str- menturque ). Sin vero ab acri varioloso ad intestina praepostere delato fiat, Viresque prosternat, ut in primo stadio confluentium malignarum g. CXCIII.) saepe assolet, aut Serosus et colliquans magna copia humor prodeat cum Virium iactura, eum Opio sisti Omnino ') oportet, et quandoque etiam cantharidibus culi impositis, ut extrorsum ma lus humor avocetur. Hinc g. CCXL. et CXLI.) patet, ni fallor, non absolute opii usum ') in apparatu Variolarum excludi posse, ut fortasse nonnullis placuit. J VARNiER I urnas de nodecin. T. V. ρ. 152. Aout 1756.
257쪽
variolarum eruptionem Opit narcoticoriamque usum reprobaverint, multis de causis, sed praecipue, quia materiae variolosae separationi obstare, deliriumque a febris impctu genitum
augere, aut si iritus consopire, eorum vires minuere et coer
cere creditur; tamen utrique post insultus epilepticos in hoc ipso stadio, in doloribus vehementioribus et magna ad spasmos et convulsiones quorundam, serabilitate atque irritabilitate nimia praeditorum proclivitate, itemque in alvi fluxu immodico et debilitante, pustularum eruptioni adverso, ut sUΡra f. CCXL. et CCXL l.) comprehensum est, a laudano Pa ΓC-goricisque non penitus abhorrent, cogunturque vel inviti Syden hamianam d6ctrinam amplecti, qui laudatio suo vim tribuit
Non modo convulsiones sedaradi, cvacuationesque nimias 51stendi, verum etiam variolarum eruptionem c Disser . misi.
P. 420.9 adiuvandi. Qua in re consentientes video cum S TOR-CKIUM Insfruet. yrtilis. D. L. P. 298. 9,.qui somniserorum amicissimus sane est, tum Cl. I ISSOTIUM, qui, etsi ea plurimum vituperet sic, ut neque in febre a PartituS, neque Post cum somniserum ullum dari ist. Dur. arς. ρ. 17.9 velit, ob vires tamen cardiacas et diaphoreticas, iasi in hoc stadio iis opus sit, non audeat reiicere. His subscribere etiam videtur Cel. GATTUS , qui sedantia et paregorica in stadio variolarum febrili ante eruptionem c Notioeu. ressei.9 quodammodo admittit. Ceterum, quoniam de eiusmodi remediis multa in utramque partem disputantur, aliis essus e laudantibus, vituperantibus aliis, idcirco non deerit deinceps occasio auctorUm dissidia commemorandi, nostramque super his opinionem aperiendi. Hoc loco tamen non praetermittam animadvertere, opto rarum in variolis locum relinqui, quod a viris celeberrimis quaedam proprietates ei tribuuntur, propter quas DOXium ira eiusmodi morbis censetur. Habetur enim I) calidissimum sudoxiserorum, 23 acerrimum, 3) septi cum et gangraenas sa-cile inducens, d) rarefaciens et quasque excretiones, Sudore excepto, supprimens, 5) ptyalismum speciatim inhibens, et si) somno inducto, qui noxius in variolis saepe deprehenditur, calorem, febrem capitisque assectus adaugens. Vid. Tisso t. ist. Car. ar . P. S. iaci I T. In quibus etsi aliqua exaggerata videantur, in univcrsum tamen veri habent plurimum.
In hoc ipso apparatus sive contagia Statu accedunt memorrho non raro haemorrhagiae, quae tamen non semper sormi-ς Vc quibus dandae; nam a plei hora et concitatiori febris motu genitae salutiferae plerumque deprehenduntur. At si malignior moriabus est, haemorrhagiae eiusmodi, narium videlicet, intesti norum atque uteri, sed prae ceteris haemoptysis atque hae
258쪽
maturia sive mictus cruentus g. CCVII.) sere lethales esse solent; quae, si a nimia sanguinis tenuitate et solutione pro fluunt, uti plerumque sit, praeter regimen Digidum cogentia, in crassantia atque adstringentia requirunt. In his primum locum sibi vidicant acida quaecunque lam vegetabilia, quam e fossilibus educta, liberalius ) haurienda. Deinde
Veniunt paregorica adstringentibus admixta. SYDENHAMIIJS in hae inop Lysi et mictu cruento non timet sanguinem Semele Vena primum mittere aliquanto largius R), quod in ple thoricis tantum et viribus satis valentibus licere existimaverim; nam in mictu cruento, qui serius morbo provecto Supervenit, et a Soluto sanguine proficiscitur, Venae sectionem nocuam alii experti sunt '). Deinde haustum commendat, qui habet aquae florum papaveris erratici uncias duas, laudant liquidi guttas quatuordecim, aceti stillati drachmas tres, syriapi de me onio semunciam. Caveto tamen, ne tota haec dosis detur, nisi adulto. Ρostea ad vere adstringentia descendit, uti ad terram lemniam, sigillatam, bolum armenam, corallium rubrum, mastichen demum et gummi arabiciam, tamquam glutinantia. ΙΙOFFMAJ XO in magno pretio erat serum lactis, in quo gummi cerasorum aut tragacantha SO- lutum esset '). In summo vitae discrimine et e reni sanguinis liquatione ad serum lactis, quod vocant aluminOSum, atque ad speciscum HELVETII fas erit confugere. Sunt qui epispastica etiam ex cantharidibus proponant, inter quos
Angli primas tenent, utpote qui ne in diabete quidem a
Sudores immodici et praematuri adultos exercent, ma
gis in discreto tamen g. CLXIX. , quam in confluenti
259쪽
g. CLXXXVI.) genere. IIos, quia eruptioni pustularum
que elevationi impedimento sunt, compesci cito oportet mora extra lectum, acre sub frigido, libero, puro et levi bus ) tegumentis. De vigiliis vero, vomitibus, iactationibus AIsortim aliisque molestiis, quae eruptionem necessario antecedunt, Om
nis1 au summum gradum perveniant, atque ideo aliquo me' raro neces-
dicamento anodyno et sedante mitigari debeant, nihil pecu tu liariter dicam, cum sine noxa ut plurimum tolerari soleant, et sponte post eruptionem ex toto cessent, aut certe in signiter leniantur. Ι) ΙΙOM. Princ. med. , de morb. ycbril. Soci. VII.
Eruptionis tempore Omne studium eo spectet, ut na- Curatio in tura se penitus exuat variolosa materia. Si per se id prae ' Q si μ' stet, sic ut eruptio rite procedat et regularis sit, uti in Si ero lso discretis benignis g. CLXXI. et CLXXII.) aut confluenta V tibus non perniciosis g. CLXXXVI.), et ea apparente aut modihndit .sacta febris, eiusque symptomata cessent, aut saltem multum leventur, nihil immulandum plane est sive in regimine, sive in medicamentis, quae diluunt, et opportuna in primo Sta dio Visa sunt; quaeque continuari etiam poterunt ad finem usque morbi, nisi quidpiam insolitum incidat, quod peculiarem medelam postulet. j
CCXLV. Λt natura, ut in malignis tam lentis g. CCXI.), quam
putridis g. CCXIII. , saepe sic a venenato miaSmate Opprimitur prosterniturque, ut eius expulsioni moliendae paene impar exsistat; quo casu evidens est, eam blandis cardiacis erigi atque excitari oportere ). Praeterea multis aliis de dusis, quas supra iam g. CCVI.) indicavi, eruptio variolarum retardatur aut imperfecte absolvitur. IIarum autem
260쪽
CAPUT IX. maior Par. Vires yliales deprimit, motumque a centro ad
Viritim Osine circumferentiam minuit, Vel resistentem cutis vim adauget. defcιcΠtιum Vires vitae desicere commonstrat imprimis pulsus debilis
parvus, mollis et inaequalis. Multoque id luculentius apparet, si aeger ipse langueat, simulque pallidus sit, anxius et mente motus, aut si etiam iiic illic aliqua pustula decolor se exserat et Cito evanescat, aut cutis in toto corpore
2bh. flaccescat et quodammodo frigeat R). Inter cardiaca hic
Opportuna celebrantur prae ceteris diluta calida scordii, cardui benedicti, rutae caprariae, florum liliae, sambuci, quibus additum sit aliquid syriapi contrayervae, aut chinaechinae, aut corticis citrei, aut liquoris anodyni mineralis, aut elixirii vitrio lici, aut etiam acidi cuiusdam valentioris, si id ab imminenti sanguinis corruptione ac liquatione exigatur. Quo casu etiam mirifice prodest camphora et vini
ςUS , Situs Erectus et mora extra clurn HOcuit.
Quod si sanguinis missio temere instituta aut catharsis vires Degerit, aut nimiae aliae evacuationes etiam sponta neae huic malo g. CCXLV.) causam dederint, cardiacis analeptica et instaurantia adiicienda sunt, curandumque pa- regoricis, ut immodicae excretiones sistantur. Si vero frigus improvide admissum, aut tempeStas praeter modum gelida, aut diutinus corporis situs erectus, aut longior extra lectum mora, quo minus Variolae libere erumperent, secerint, tunc cubiculi calor prudenter auctus, quies et mora in lecto, tegumenta paulo graviora et potus moderate Calidus remedio erunt. Hac ratione non semel cunctantem pustularum eruptionem promovi seliciter, aut pustulas sessiles atque umbilicatas sic adiuvi, ut cito se attollerent et persecte turgerent. ΙΙis saepenumero, ubi pallidiusculae et tu Sto aquosiores Videbantur, magnam Opem tulit tonica, cardiaca et antiseptica sua lacultate cortex Peruvianus paulatim