장음표시 사용
281쪽
item opus est, si ptyalismo cessante, detumescente que facie non succedat extremoriam tumor, nec urinarum copia Se dimentum habentium, nec alvi solutio spontanea; aut, quod deterius est, coma, aut delirium aut Utrumque Supervene rit '). Superveniente vero delirio, aut comate, aut angina, QuuU aut pempneumonia, sic idonea purgatio est, ut ab ea nos ,i rim hrose deterrere non debeat metus, ne alvi ductione ptyalismus aente ρυα- sistatur, cum eo in casu praesentiorem maioremque opem δεε μ' exspectandam ab alvo soluta putet TISSOTIUS '), quam damnum a ptyalismi tum non satis levantis suppressione, ma- sc ObStat xime si venae sectio aut cucurbitulae adhibitae iam fuerint, is ' hi et nihil iuverint q). Neque semper pulsuum humilitas aut am nec hu-
uepressio purgationem prohibet; CUIn Saepe post eam ele' moniis Vantur, et vires ') acquirunt. Compertum est experientia, utiliter etiam alvum solutam esse, ubi humor accerrimus, quo Variolae arescentes scatebant, gangraenam cuti ') in
Λ catliarsi contra abstinere omnino Satius est, quamdiu Qtinndo es ea- tumor saciei atque pustularum inflammatio permanet, et sa- fharsi abstia
liva rite effluit sine graviori alio symploma te θ. uod sis acies detumescere incipiat, et piyalismus minuatur, ut die nono, vel decimo, vel undecimo ab eruptione accidit in variolis confluentibus, et eodem tempore manus debito modo tumeant, et nulla deterioris notae symptomata appareant, tolum negotium naturae committendum est '), aut solis in
282쪽
CAPUT IX. lerim clysteribus alvum, si adstricta sit, lenire satis erit. Omitti quoque debent calliartica, si alvus sponte fluat, aut enematibus ante adhibitis laxata sit, vel saltem disserri ad aliquot dies possunt, ne vires penitus deiiciantur '); multoque magis, si ita liquescat alvus, ut hac Via corpus eX- hauriri timeatur, quod in putrida potissimum humorum omnium dissolutione adeo in malignis frequenti incidere
Non vero satis est disquirere, sanguisne mitti, aut alvus duci, aut utrumque steri debeat in eiusmodi sebri secundaria. Oportet etiam indagare sedulo, utrum alicubi sanies variolosa sub arefacta iam cuticula lateat. Quod satacile tactu aut disrupla epidermide cognoscitur, pressu enim aut incisione pus erumpit. Tunc igitur puri exitus citissime parandus est, cibisque idoneis corpus nutriendum, antisepti cisque muniendum, ut morbum serre possit, donec omnis materia purulenta exstillaverit, quam interdum ad diem vitagesimum ampliusque manare salvis aegri viribus vidit MEA
DIUS. Dum autem ex cute, discissa cuticula, purulentus humor effluit, ac via hac corpus repurgatur, ne quidquam temere quis moliatur, nec sanguinis missione aut catharsi salutarem eiusmodi evacuationem pervertat. Interea, quod semper in tertio variolarum stadio, nec non in sequenti semper saciendum est, universa cutis a pure putridisque halitibus munda servetur frequenti indusiorum ac linteaminum mutatione conclaviumque prudenti ventilatione f). Hic non omittam in memoriam revocare, interdum sub sinem Stippum rationis aul initium exsiccationis atrocissimos dolores OsteOcopos accedere, ut supra g. CCIX.) ex SAGARIo retuli mus, qui si horas duodecim aut viginti qualuor excedant, certam necem asserunt. ΙΙos leniri oportet sotibus anody
283쪽
nis ex lacte tepenti, potu ex diluto florum liliae et papaveris rhoeados, itemque syriapo diacodion in aqua florum sam buci, uti experientia compertum q) est.
Atque haec omnia memoranda animadvertendaque in ista periodo generatim erant. Nunc etiam de quibusdam peculiaribus variolarum generibus earumque curatione Spe clatim aliqua subnectere non alienum a proposito mihi videtur. Quas supra g. CXCV.) descripsi ex SYDEN ΙΑ' Currisso me
hat. 1n illis elirenis sanguinis ierVOΓ acritasque quasi e ur rioliartim rens atque omnia paene colliquans et corrumpens deprehendebatur. Ergo haec temperanda continendaque quam emi densumia
cacissime luit. Itaque praeter hypnotica In reliqui. Lon piosi tinteonfluentibus alias adhiberi solita et commendata utebatur re- tientium Simine temperato potuque liberaliore ex iis, quae non ca /GD um te faciunt, sed aestum servoremque ferocissimum illico miti gant. Ad id commendabat decoctum album, eX pane Vide- Decoettim licet et cornu cervi catisnais exigua quantitate in multa Gmum aqua factum, et saccharo leviter edulcatum. Adhibuit etiam V1. Utiga. eundem in finem hydrogata e friatis aquae partibus et lactis una Simul coctis, quae aegri palato et Oolia mussulplurimum, refrigerando respondit. Nec copia potus Latmior Ao- tantummodo iuvit insignem calorem sub maturationis temta με pore cum febre exaltatum exstinguendo, Verum phyalismum etiam promovendo et potrahendo diutius, quod exaestuante aegro non contigisset. Prosuit etiam immodico mensium fluxui supervenienti, dummodo ab huiusmodi sanguinis profusione pustularum depressio non timeretur, neque ideo calida remedia, quae magis sanguinem colliquant, temere et
284쪽
In serali vero illa epidemica vario larum malignarum et confluentium constitutione, quae octavo vel nono die sub sidentes exitium afferebant, et putridi generis Vere erant g. CXCVIII.), cum videret Cl. HALLE RUS ), hoc symptoma funestum universim esse, coepit cogitare, qua ratione tantum malum averti posset. Λcida et refrigerantia ob se cilem pustularum, quam dixi, depressionem, ei videbantur ancipitis eventus. Ab emulsionibus, clysteribus, catharticis, quibus alii medici magna considentia utebantur, natas vidit cito paralyses, aphonias, hydropes aut etiam praecipitem ex
retro pulsis variolis mortem; nec minus exitialem calidorum medicamentorum usum expertus est. Aderat, uti ipse scribit summa humorum a alescentia, hinc foetor horridus tum Pustularum, tiam animae ae rosorum. Aderat sumorum iuri ta Stasia, quam arguebant maculae, quae exigui Sphaceia sunt, lum dolores lumborum, tirinae Paucae pia
ridesque. Medicamento igitur opus erat, quod solveret impacta, neque vasa diffringeret, quod motum versus peripheriam sustineret, sebrem tamen non augeret, et pustulas Tetrocessuras soras elevaret, non alcalescentiam incitaret. Id visum ei est camphora. Itaque quoties Occurrebant Symptomata variolas mali moris praesagientia, delirium primi dies, febris calida, punctorius lumborum pectorispe dolor, respiratio di cilis, corpus succulentum, aetas adultior, pleIhora, protinus dedit decoctum disiens copiose, et adntiquot quo fidia libras hauriandum, ex MersentibuS, Sarrau,
radice graminis, ariantho, bellide, fotibus. A sanguinis Vero missione, etsi primo intuitu alicui posset videri opportuna, ipse tamen abstinuit, quia fortasse summa ad putredinem proclivitas, quam in morbo agnoverat, ab eiuSi nodi praesidio ut nocuo eum deterruit. At comitum fere
VcV ctuum symyloma promovit emetico, ut octι ad misi mum Iar a emesis sequeretur. Si enim Vomitum quis com pressisset, lanestiorem eventum compereret. Quamquam
285쪽
vero a sanguinis missione Sedulo caVeret, non tamen hae- memor H in Orrhagias timendas cognoverat, Cum usus docuisset, eas UNι Utii
quodammodo expetendas fuisse. Siquidem vidit in pudeo
speciatiin septenni copiosam ex ano sanguinis iacturam ante variolarum eruptionem, Subsequente benignissimo morbo. I) tisc. Mathol. Obsero. XLIV. Hiat. consi. par L anni
Cum vero calidis remediis variolae domesticorum et sa- CaIidi re*Amiliarium consilio aut aegrorum culpa urgerentur, hae tum si ςς μ post ingentem anxietatem praematuro impetu erumpebant nigerrimae; si vero sponte die tertia prodiissent, et symptomata ipsa inde mitescerent, tamen die sexta pustulae subsidebant, et puncto nigro notabantur, uti confluentibus malignioribus solenne est. Quando igitur alterutrum eX hisce infortuniis aegrum corripuit, mox ipse praebuit Camphoram in emulsione aliqua solutam, ita ut intra duodecim horas grana Viginti absumerentur. Incipiebat autem hius LVVN V 06
usum a media nocte, sebre nimirum inclinari coepta, pro trahebatque ad meridiem usque sequentis diei, in sex partes lotam dosim tribuens, ut una singulis binis horis sume retur. ΙΙOra Vero tertia aut quarta, ad Summum quinta Esus uten- pomeridiana dedit svrupum papaveris albi cum nitro et tanta HVς Q lillo succi crudi ex malo citreo expressi. Adulto graviter laboranti dosis syrupi erat sesquiuncia, succi citrei drach mae sex. Sic delirium sedabatur. Hanc medendi rationem persequebatur ad pustularum usque exsiccationem. Simulac vero styalismum imminui in adultis, et sauces arescere, an gique deprehendebat, quod a die nona ad decimam aut uia decimam eveniebat accedente simul pustularum exsiccatione, mox toto hoc intervallo anginam sunestam arcere, et stya- Insectiones lismum prolicere nitebatur frequenti iniectione per siphoia H j /- ε, nem in fauces mellis ex rosa et nitri, quamquam ab ΠΟFF-MAb NO, sed iniuria, reprobata. Interea diluentia assatim potui dabat cum acidis et demulcentibus. Camphorae autem
286쪽
quantitatem sensim minuebat, sic ut post diem nonam prorsus mitteret eius usum, cum nihil tum, quod expelleretur, superesset, et febris secundaria immineret. Sic pustulae ni grae circa Octavam diem evanescebant, et paulatim per rubedinem in pallorem languere incipiebant. ΙΙOc ipso temporis stadio enemate cum nitro alvum laxabat, cum eXpe ADtis Iob, A rientia didicisset, alvo lubrica febrim secundariam diei un decimae et duodecimae mitem reddi, dum haec alioquin su-nesta cum no oo delisso, anxiatale, angina, Pulsu molli, inaequali, celeri, foetore Iolsus cor orA summo evadebat. tharticum. Quod si febris gravior accederet, hanc compescebat dato cathartico, quod tamaritidos reciperet, nec id omittebat oelia summa virium debilitate, quin imo repetebat die duo. decima et decima etiam tertia, si Opus erat. His sere iugulabat, ut ipse ait, dirum morbum, ut et papaveraceis et succo mali citrei et omni alica medicamento commode aeger Victus. careret. Religiose autem ab omni carneo iurulentoque victu abstinebat per omnia morbi stadia, concessis tantummodo oleribus fructibusque, imperatoque potu semper eo dem, sed largiore et crebro.
De aetas ι Arriolici usu in tertio stadio. Sanguinis mictus iacido olfrioli PriaC-
Mirum profecto videbitur SYDENIIAMIUM, qui primus omnium acidum vitriolicum adhibuit ) in variolis malignis et gangraenosis in potu ad gratam aciditatem toto primo et secundo stadio, suppurationis Vero tempore et in ipsa febre Secundaria aut reprobasse, aut, ut supina g. CCLXVIII.)vidimus, praetermisisse , ΗΑLLERUM que in putridissimo va
riolarum genere modo memorato uti suspectum aut noxium
g. CCLXIX.) habuisse, imo in hoc eodem tertio stadio,
Cilitis Curationem exsequimur, ab acidis etiam vegetabilibus prope abstinuisse; cum lamen nihil ad cohibendam sanguinis dissolutionem avertendamque putredinem praestantius Valentiusque habeat medicinae ars universa. Λcidi autem vi triolici vis singularis eminet in sanguinis mictu, quem in hoc imprimis stadio soluta et dis fluens sanguinis compages
287쪽
excitat; nam hoc leti talissianum symptoma si cuiquam remedio obtemperat, largiori certe acidorum validiorum in potuus ut cessurum, Spes Unica est. Sed hoc in casu non praetermittenda quoque sunt ea Omnia, quae eiusmodi hastinor
rhagias coercere alibi g. CCXLII.) docuimus, uti serum
lactis, quod vocant aluminosum R), et alumen ipsum, et specisciam UEL ETII '), ubi nimirum cetera irrita suerint, nec ulla in pulmonibus aut aliis visceribus congestio ad stringentium adhibitionem vetet. Metus Vero, ne salivae fluxus acidis eiusmodi supprimatur, aut vitales vires deiician tur, prope inanis ') est, si expertis fidem habemus, atque haud negligamus in posteriore casu acida cum cardiacis te Vi terque aromaticis Opportune coniungere, qualia sunt radix serpentariae Virginianae, contrayervae, camphora et praeceteris cortex peruvianus, qui etiam antisepticae sacultatis nomine vix sine piaculo in variolis putridis, gangraenosis, aut quacunque alia ratione ad corruptionem ducentibus prae termitti potest.
sa Pienterque disseruit Cl. IIS SOTIUS, Ut e re sore existimem ea In Summam redacta hic tironibus exhibere. Acida vegetabilia ob byrabibus primum, deinde a posteris in hanc usque diem ad variolas curandas adhibita et commendata suere. Acidum ero vitrio licum nemo ante XYDENII ΑΜIUM potioni ad gratum acorem commiscuit in variolis malignis et gangraenosis, sed an Cipiente suppurationis stadio et in subre sectandorici Di Dci Aium ab eodem videtur reprobatum. Sed perperam TISSOTIO Widice, nam acida putredini resistunt, calorem , febrim, anxie t tem et pruritum minuunt, diari ho eam colli quantem Dracca-
288쪽
vetat, nec tamen alvi libertati obstant, anginam, delirium et phronati dum avertunt, malignitatem inhibent, impediuntque, ne variolae benignae in malignas degenerent, Ρtyalismum non suΡΡrimunt, urinas cient, imprimis acida Ditrosa ΡOLui largius ad mixta, Purisque metastasim emendant. Speciatim laudantur in mictu sanguineo et variolis nigris itemque in alcalescentia Lia
morum et calida eorum dissolutione. At. Car. GV . G P .
ma lana in die; interdum vero opus est eum augere ad unciam semis aut etiam ad sex drachmas. Insantibus, si in potu spiritum vitrioli respuant, dari eum posse syrupo alicui admix-liam, ut cochleatim sumatur, idem subiicit. At TISSOTIUS se liberaliori adhuc manu cum dedisse narrat. Interdum enim Intra quatuor horarum spatium dedit tres drachmas spiritus vitrioli aut sulphuris copioso potu dilutas, ut sebrim vehementiorem , delirium et anxietates compesceret. Alia vice in quadam muliere variolis laborante consumsit spiritus sulphuris binas integras uncias quadraginta horarum intervallo. Concedit tamen ex longo et largo acidorum eiusmodi usu interdum sub sinem morbi oriri colicos dolores, quos opto sedari Oporteat l. c. A. 23. ad 25. 9 Quamquam vero acidorum amicissimus sit, ea tamen reprobat in vapida sanguinis diathesi et insolidarum partium laxitate, nisi acidis sublutigantur cardiaca,
uti camphora, cortex Peruvianus, radix serpentariae Virginianae, mixtura simplex, aut sulphiar auratum antimonii camphorae
nuptum. At FARRIUS 6 de acid. oiribtis p. 101.9 non nihil aTIS SOTIO dissentit, cum admonet, non danda quidem acida, abi circulatio sanguinis nimis languet, sed neque ubi solidae partes nimis rigent, et fluidae Dimis coactae et densae sunt. Si quid tamen iudico, Don omnia acida hic comprehendi debent; nam vegetabilia, imprimis diluta attenuant et solvunt,
uti pariter nitrosa; nec a vero alienum est, acida etiam Vitiuo lica, dum irritabilitatem minuunt, et fortasse terreum Clementum glutenque Connectens extentiant abripiuntque, laxitatem
si bris conciliare posse; nec Proinde ableganda, ubi solidae
Λliquid quoque dicendum est de peculiari Variolarum,
quas ιanguineas supra g. CXCVII.) nominavimus, curatione. Quoniam autem hae nequaquam suppurant, sed ii vidae et subcruentae evadunt, maculis nigris, vibicibus et peticulis ubique comitatae, atque in iis colliquescit sanguis, et undique diffluit, et haemorrhagiarum Varia genera essicit, perspicuum sane est, ad putridissimum genus eas Spectare, egere que quam validissimis antisepticis, incrassantibus, co-
289쪽
gentibus, stypticis. In his praeserri speciatim debent cortex Vti Io fh ρι
per uvianus, vitriolata atque aluminosa. I linc utilissimum est aluminosa. corticis peruviani drachmam Vel serupula quatuor quarta his stinis, vel sexta quavis hora dare, mediis vero intervallis aluminis eam dosim, quae idonea Videbitur aetati et aegri constitu Serum tilia tioni. aut serum lactis aluminosum, aut ecssiciam ΠΕL - U NOCUL . ' S ees eum 111 ad scrupulum unum ex conserVa rosarum, quod est enmIPerii. scacissimum. Prodest etiam quam maxime linc rara rosa rum citrio Iala, cuius cochlearia quinque vel sex subinde sumta pro adultis sufficient; nec Sua laude caret vinum rubrum gallicum aut quodcunque aliud subacidum atque au- Acidiam os-sterum, cuius etiam mira ad vires eristendas sacultas cole Vo urbratur. Acida Vero quaecunque si unquam, hic certe prae cipuam opem praestant. Spiritus igitur vitrioli, etiam meracissimus ceteris palmam praeripere dicitur, praesertim potui instillatus, tum maxime, cum maculae nigrae aut lividae variolis interspersae ) sint. Neque hic reticenda est cam- CGV hora. phorae vis antiseptica, imprimis si acidis vegetabilibus ad mixta in usum veniat. Quod si delirium aut sopor hoc in De ooktinua enere accesserit, vesicantia etiam tuto admoveri assii matb G GHι nati
MEADIUS R), quod quidem mirum videbitur iis, qui in ea sanguinis dissolutione atque ad putrescendum proclivitate
suspectam cantharidum vim habere non sine causa solent. Sed interdum revellendi necessitas tanta est, ut in hac una conquiescere oporteat; quamquam tutiora tunc habenda sint epispastica et ex sinapi parata cataplasmata. l) MEA D. de orarisI. cm. 3.
In cr)stalianis quoque et siliquosis g. CLXXXIII. et Curatio er)L LIX.), quae processu flaccidae inanesque fiunt, inopina si WV 00 NULSaepe morte subsequente, nisi evacuatio aliqua succurrat, aquosus humor, quem primo continent, in pus nequaquam convertitur. Is ergo partim exspiratione di silandus est, par tim ad urinae vias derivandus. Quod praestatur blandis
290쪽
cordiacia. Diti relicia. Vesicrantia. thurtica. Ciartitio per
diaphoreticis, cardiacis ac diureticis medicamentis. IIinc pulveres bego artici, e chelis cancrorum compositus, radix contrayervae, spiritus Mindereri, consectio athermes et imprimis cortex peruvianus primae et secundae indicationi satis faciunt; tertiae vero potissimum nitrum a scrupulo ad drachmam seniis ter quaterve in die datum reliquisque remediis,
quae dixi, interpositum. Quibusdam placet nitrum in vino dilutiori solvere, quod sub sinem ad vires reficiendas aliquanto meracius adhibent. Nitri quoque spiritus, qui dicitur dulcis, liquor terrae foliatae tartari, syriapus althaeae
aliaque eiusmodi incidunt egregie, attenuant, atque ad urinae vias ducunt. Ρraeterea die a prima eruptione quinto, vel sexto imponenda iubent tum imae colli vertebrae, tum brachiis et tibiis vesicantia, ut morbi sontes, quo se-bris intendi potest, aut interiores sedes occupari, eXtror- Sum ducatur excernaturque. Quod si tamen Variolosus humor Oberret, nec ulla naturali aut artificiosa via extra seratur, ad cathartica hic quoque confugere necessarium sere est. Nec dispar curationis ratio a variolis perrucosis g. CLXXXIII. exigitur. Digerenda enim est crassa earum materies et paulatim evacuanda. Hinc alexipharmacis, cardiacis, sudoriseris, diu reticis atque epispasticis ut pharimum ad id opus est, et, ni haec satis sint, demum alvum ducentibus. Quae Vero mediae naturae sunt g. CCII.), et dis
siculter aut sero nimis suppurant Variolae, non aliam curationem postulant, quam quae Supra generatim expOSita St.
Sed iam modum excederet, nisi tandem sinem saciam, sermonis prolixitas, Si quaecunque huc spectant, distincte et minute singula complecti vellem. Quapropter tertio Variolarum stadio relicto ad quartum sive postremum Pr0