장음표시 사용
41쪽
existimo, aliquid acre g. IV.) in hisce morbis vel intus
genitum, vel extrinsecus receptum subesse, ingenio, Vi atque essectis varium in singulis. I e enim vera, quamquam Pama Sedes. in omnibus cutem et Velamenta corporis ConStanter lippe lat, tamen aliud magis unam sedem, aliud aliam Occupat, et diversam unumquodque maculae aut pustulae tum OriSVesiguram, molem speciemque assequitur ac retinet. Sic aliud
Vasa culanea, aliud mucosum Malpighianum corpus, aliud cellulosa spatia, aut solliculos, aut glandulas aggreditur, aliud universam paulatim cutem, aliud peculiarem aliquam partem inflammat, aliud maculis distasis, seiunctis aliud et discretis se exhibet, aliud consertim, aliud sparsim erumpit. IIoc minutas quasi ecchymoses efficit, illud pustulas tam cOlore, quam magnitudine atque habitu sui prope generis proseri, exiguas hoc phlegmones, aut Vesicas, aut phlJctaenas, aut tubercula certa ratione et mensura format, et sic porro, quemadmodum propria cuiusque natura et sedes g. II. tulerit.
Quae demum cuique exanthematum generi singuliSque Curandi ra-
eorum periodis g. XI.) conveniat curatio, in universum ς Uς μ
decerni vix potest. Quaedam tamen generalia praecepta nobis suppetunt, unde scire liceat, qua nos ratione gerere Oporteat. In quavis exanthematum suspicione, si natura nec vehementius nec languidius, quam opus est, ad separationem noxii atque heterogenei principii incumbat, cunctari praestat et quiescere, ne eius Opus interturbetur. Sin Con- ra, eam aut inhiberi excedentem, aut incitari torpentem convenit. Quod si Vel vasorum plenitudo, vel cacochylia gastrica, Vel alia quaecunque causa incidat, quae naturae motibus obnitatur, aut eos deflectere cogat, protinus ars in auxilium properare debet. Peculiari etiam acritudiui apta medicamanta praesto sint, ne ea exitium acceleret. Cavere item oportet ab omnibus iis, quae eruptioni impedimento sunt, aut iam faciam reprimere possunt, ne me-
42쪽
lastases suri estissimae sant. Hinc regim ne utendum moderate diaphoretico tamdiu, donec Omnis nocuus humor penitus exhalaverit. Quibus autem auxiliis haec cuncta pera gantur quibusque cautionibus opus sit, speciatim docebo in his, quae proxime sequuntur. Non satis autem animadvertere possum, calefacientia quaeque, alexipharmaca atque ni inium acria aut irritantia universim noxia esse.
De erysipelate iam alibi, cum eius assinitatem cum phlegmone generatim breviterque ostenderem R), verba feci. Λ phlegmone enim vera ita discrepat, ut potius phlogosis sive quoddam inflammationis spurium genus ') dici debeat.
Hic, quoniam ad morbos exanthematicos febriles pertinet, paulo uberius de eo disserendum nobis est, iure prope I OStro utentibus, cum id mali probe noscere et curare medico rum non minuS intersit, quam variolas, morbillos et miliaria.
g. XV.IΙoc igitur nomine g. XIV.) designatur rubor quidam,
plerumque e roseo albicans, rarius e purpureo aut livido
43쪽
flavescens, aliquando ex rubro nigricans, qui in hac vel illa corporis parte cutim summam subito occupat, aliquantulum eam attollens, sed tamen aequalis et planus, lateque sine ulla spatii aut sigurae circumscriptione sese dissundit et quodammodo serpit, utplurimum pruritu atque ardore magis, quam dolore ingenti molestus. Id autem peculiare et proprium eius est, ut, si digitis comprimatur, ibi candicet albidumque vestigium recipiat, sed mox, remota pressione,
pristinum colorem splendoremque reci peret.
las habet, quas modo memoravi. Contra, cum ab his de ' 'HὰItis, Uti flectit, spurium sive nothum audit. Multimodis autem a rium. vero legitimoque recedit, sed speciatim tum, cum in eo cutis valde tumet et tenditur, atque ita rubet, ut pressa non albicet, vel tumor altius se dimittit, partesque sub cute positas comprehendit, aut cum mollis is est, serosumque humorem continere videtur, unde etiam minus rubeat, mi
nusque renitatur, et facile foveas impressas retineat. Quod PhlsmOΠΟ- binis prioribus modis sit, phlegmonodes Vocari Solet, quod oedemtifo- postrema ratione, oedemato des ). His additur Scirrho MN, 4 φ ., hquod scilicet scirrhi duritiam exhibeat. Verum id improprie sic appellatur, nam a scirrho vel longissime abest, vel Seirrho tantum superveniens hanc denominationem obtinet, nisi scirrho des cum Platnero vocemus illud, quod duritiam maiorem reliquis habeat. I in L. e. S. 158.
g. XVII. Quod si rubor iste g. XV.) eundem semper teneat
locum, nec in alium migret, sitim erysipelas, ambulans Fixum. Vero dicitur, cum ab una ad aliam partem huc illud vagata is 4 μ ε tur. Simplex quoque chirurgi illud nominant, quod nullo Simplex. gravi aut periculoso symptomate stipatur, com licatum, Con Isca- quod contrario se modo habet, uti quando alicubi livet,
44쪽
Carbunculo- nigrescit et gangraena corripitur; unde carbunculosum et ' Hia, ibiti, ' Sam Geno*um etiam nuncupatur, quamquam prius il udrectius benignum, hoc vero nati lignum dicerent. Sunt Laeostiariam. etiam nonnulli, qui Deos alum atque aequati inter eius Inishquisti. disserentias ponant, cum Videlicet pustulis aut vesiculis caret, et contra Iuberculosum, scabrum, pustia Sum Sive mia
Lare, oesiculare Sive bullosum, cum tuberculis, pustulis, bullis sive ampullis vesicularibus deturpatur. Verum huiusmodi disserentiae prope inutiles et supervacuae videntur iis, qui erysipelas distinguunt in benignum sive simplex, atque Bensentim in mGIsenum sive complicarum; vel tantummodo ad diversaci m lsraum, eius tempora et varios eius gradus denotandos accommodatae reputantur.
Varia eosL Nam pro Varia temporum, quae percurrit, ratione di- ζω ς versa quoque est eius facies. Initia plerumque modice rubet, exiguum occupat locum, ac levi cum tensione, prurituet dolore coniungitur. In augmento manifestius increscit, latius propagatur, et maiore simul calore, tensione dolore que discruciat. In statu omnia haec persistunt, et cutis exiguis tuberculis aut bullulis persaepe exasperatur, atque inaequalis evadit. In decremento demum rubor evanescit, cutis subsidit et relaxatur, sicque malum epidermide reficcata et frustulatim secedente resolvi consuevit, aut contra suppuratione aut gangraena finitur quamquam rarissimum est, erysipelas in suppurationem desinere, nisi phlegmonodes ipsum extiterit. Quando Vero gangraena ei supervenit, saepissime celerior erysipelatis cursus est, et plerumque aliqua cacochymia eam promovet. Discusso autem morbo interdum eius sedes tumore quodam aquoso, albo et molli obatoniam relictam laborat, idque praesertim evenit, ubi erysipelas oedematoris suerit, aut cutis, non persecte discussa congestione, induratur rigescitque, qui quartus est finis, quem, etsi rarissime, consequitur malum. Iὶ AsTRuc Trael. de tumor. lib. 2. ca . L.
45쪽
Longe vero utilior comino diorque videtur erysipelatis AKa titiasor divisio in protopathicum, fortuatum ae SymPlomaticum utpote quae eius non modo Originem naturamque distinguit, verum etiam ad rectam curandi rationem plurimum facit. Prolopathicum sive primarium, quod alii adropathicum sive
essentiale Vocant, sponte et sine ullo morbo praecedente erumpit, causamque peculiarem interius genitam atque humoribus insidentem agnoscit. Fortuistim sive aliiS accadentale illud definiunt, quod non ab interiore sanguinis labe
laut depravato aliquo humore, sed a manifesta atque exteri0re causa progignitur vel potius movetur, uti a Solis ardore, a nimio frigore, ambustione, acribus applicitis, punctura, cutis laceratione et c.; quamquam, ut libere dicam, non alienum a ratione arbitror, in his quoque casibus aliquid plerumque subesse, quod cum causa pro egumena similitudinem habeat. Demum ab alio morbo pendet S mytomaticum, veluti quando vulneribus, membris luxatis aut fractis, ulceribus, febribus acutis, anginae malignae, se orbulo, hydropi, oedematibus supervenit ).
I) Ad hoe genus a CALLIS ENIo Instit. chirurgiae modern. ρ. 72.9 reserri video crysipelas Phlegmorioris, Dedema- rodes, scirrho Ps, Lemeticum atque alia, quae ad murium ab alias, ut supra S. I 6. in tradidimus, ablegantur. Has ipsas species, quas alii ad Utirium, et CALLISENIUS ad symPIOmaticum e siPelas revocant, GOB TER IUS 6Chirum. rePumat. lib. x. Cu . IV. S. M22.9 ad er)sωeIus con ossitim redigendas existimat, quia ex duplici aut etiam multiplici morbo coalescunt.
Erysipelas pro diversa eius ratione sebris ipsa vel Q οβε f b ψ
antecedit, Vel comitatur, Vel subsequitur ), uti quotidie experientia comprobatur. Interdum etiam accidit, ut ab eo, quando erysipelas levissimum est, quale plerumque sortui tum esse consuevit, penitus absit -). Prolopathicum ea sere semper antecedit, saepius comitatur aut subsequiturymplomaticum fortuitumque, si paulo gravius naturam la-
46쪽
cessant. Ubi autem eIus eruptionem praenuntiat, sere in hunc modum exorditur et progreditur: primum nec Cogitantem frigus, horror rigorque vehemens repente corripit, corpusque universum quatit ad horas aliquot cum pulsu exiguo, frequenti, contracto, lassitudine, virium lapsu, pondere permolesto circa cordis scrobiculum, gastro lynia, nauSea, VOmituritione, imo vomitu non modo ingestorum, sed etiam bilis flavae, interdum vero sine vomitu. Paulatim tremor et rigor conquiescit, frigori ingens calor succedit, pallori lactei rubor, sitis intensa, anxietas, spirandidissicultas, anhelitus, magna in somnum proclivitas cum pulsu elatiore, saepe magno, vehementi, duro, crebro, mentis perturbatione, interdum delirio et linguae tarditate, qualis in eius imperfecta paralysi deprehenditur. Febris sic
trahitur, aut semper increscens, macinasticae instar, aut homotonae Sive iacmasticae similis eundem gradum SerVans,
aut novis subinde accessionibus invalescens, donec erysipelas Omnino eruperit. Erumpit autem mox prima die ad sinem Vergente, aut, quod frequentius incidit, altera. Quandoque ineunte ipsa labri se exhibere incipit, alias tertia aut quarta tantummodo die δ), quod quidem rarius est, Sese prodit in aliqua corporis parte, quae saepe aliquantulum dolet prius, et ruboris cuiusdam lucidi specie signatur, qui rubor, praesertim ubi in faciem irrupturum erysipelas sit, circa nasum, LE ROY observante '), apparet.
I HippocRAT. I. 3. E M. et GALEΝ. Comment. 3. in etind. n. 27. M. 364. in edis. in 12. Ubi verba Hippocratis haec sunt: Ilia autem in febribus, et ante febrem; et a febre erysipelata in contigerunt. 23 Cl. SWiETENius I. 593. in BoERHAAV. narrat, se Vidisse
ιn mutiere quιnta ichrιs dia in bracrito e sinetas nutum etc. Mihi quoque non semel contigit observare tardiorem huiusmodi erysipelatis eruptionem in cruribus. 3) MEZA Cora erad. med. yracl. fascia. L. CV. XVIII. S. I 56. ubi sic inquit: Nonnianquam e si clus iabsque uua febri oritur etc. Id etiam testatur RICHA, Const. e M. Tiaiar.
47쪽
Itaque s mulac rubor cutim occupat, si mitius malum suturum sit, febris quoque incipit nonnihil deservescere, i sensimque, prout erysipelas extrorsum propellitur, minuitur. atque evanescit, et una simul Sopor, delirium, vomitus et ireliqua symptomala decedunt. Si vero maius vitium intust lateat, aut non tota eius vis in cutem se effuderit, post le-ixem brevemque remissionem febris recrudescit, et nova ma-lterie ad cutim propulsa iterum mitescit solviturque, sudore interea manante atque urina crassa et subsidente ) emissa. lnarissimum enim est, sebrim ultra persectam erysipelatis QVON et eruptionem produci, nisi phlegmonod aut mGliguum ethro res inrigam' GensSum sit. In priore casu, cum tumor altius insi deat, et compressione non albicet, congestoque sanguine durior renitatur, Vix tum sperari potest, ut resolvatur; ideoque reliquum est, ut inflammatione protracta atque in abia synum flu-εcessum lente abeunte febris, uti symptoma, protrahi
guinem remeante, nil mirum, si febris non desinat, nisi vi tae viribus exsolutis. Ceterum ubi regulariter febris eva nuerit, rubor et dolor partis assectae remanet, sed paulatim sill si lit et discutitur, donec septimo tandem aut nono die Erysii clusis omnino delitescat, secedente postea sursuris et lamellarum/'μ n modum ipsa epiderinide. In ea erysipelatum epidemica constitutione, quam anno 1721 Taurini vidit CAROLUs ICHA ), saepe facie aut quavis alia parte, cui erysipelasnsiderat, detumescente conturbabatur alvus, qua leniterluente intra paucissimos dies integre morbus solvebatur. , on paucis inter initia sanguis e naribus erumpens salutem attulit. Haemorrhagiam vero antecedebant hypochondriatura, tumida, dolentia, intensior capitis dolor, aut rubor
oculorum, aut aurium tinnitus.
48쪽
Quaelibet sere corporis pars erysipelati patet, sed praeceteris caput, collum, brachia et crura eidem, praesertim prolopathico obnoxia sunt. Ubi caput malum impetit, saepe Ca slis e - frontem, palpebras, nasum, faciem, capillitium collumque cir si si cuit et peragrat; veli ementerque dolent et lancinantur partes, quae eo assiciuntur. Imo quandoque enormiter in tu mescunt, ita ut profundior tunc morbi sedes videatur, et
cutis ipsa pustulis vesiculisque inaequaliter exasperatur. Si ab alterutra aure incipiat, primum proxima loca discruciat, deinde serpit ad reliqua, cumque ad palpebras pervenerit, ita hae tumore quodam oede malo de instantur, ut Oculi vix, ac ne vix quidem detegi queant. Quandoque, dum priorem locum iam deserere videtur, novo veluti sacto impetu in capillatam capitis partem inopinato irruit. Saepe id malum certis anni temporibus sere epidem ice vagatur, quod iam
HIPPOCRATES Observavit ). Quocunque autem ConSederit, eadem prope symptomata, quae supra recensui, infert, eodemque modo increscit, minuitur et decedit. Discrimen si quod est, totum in maiore functionum, quae cuiusque partis laborantis propriae sunt, laesione versatur. Illud etiam memoria probe tenendum est, quod crebris ex Observat Onibus constitit, si erysipelas artubus inferioribus in cubiturum sit, inguinis et semoris glandulas conglobatas, vasis cruralibus adsitas, antequam se exserat, leviter dolere atque in tu mescere con Suevisse, axillares vero ac cervicales, si brachiis aut superioribus locis immineat * ).
I) Lib. 3. .pid. Ic it. 29. Ubi sic: Vere aiatem Cnide mut- is coralisteriarat crysi cIulia, PermiarichiaDIVME Et PCr iacStalcme sub autumnum. 2ὶ Noliam perspectu nutile omnibus esse puto, cutis dolori, lacerationi, excoriationi, riabori, ita sitim mationi, Ulceribus, Pusirilis aliisque cutaneis morbis saepenumero Sia Pervenire lum res glandulariam lJmphaticarum, quae membro ossecto et labo ranti respondoni, superi Usque positae sunt. Qui venarum lym-Ρlinii carum initium et Progressum Dosciant, Paciae omnes Sibi Persuadent, Puris, ichoris aut alius noxii humoris aliquid averris lymphaticis absorberi deservique ad glandulas conglobatas, ad qDos progrediuntur, indeque has tumere ac d Olerc.
49쪽
Recte hi quidem. Sed ubi glandulae prius tument ac dolent, quam humor ullus ab aliqua parte suppeditari possit, Unde-Dam earum tumorem doloremque deduxeris' An aliquid per arterias ad glandulas, antequam in cutem pellatur, desertur,
quo ipsae intumescant ' Λn sola nervorum et lymphaticorum Vas Oriam Irritatio sufficiati I asa revera lym Latica H. itabilia
Summam autem culini erysipelatis sedem esse, omnino convenit inter auctores cum Veteres, tum neotericos. Id
que comprobari aiunt, I) quod manibus contrectata cutis atque a subiecta pinguedine divulsa totum morbum conti ne re deprehenditur, nec ulla alia particula tumere, dolere aut reniti invenitur, de legitimo et simplici erysipelate si sermo sit. . 2) Quod, ubi gangraena supervenit, solam cutis superficiem ipsa tenet, nec altius, saltem inter initia, descendit. 3) Quod rubor compressione evanescit ). Quaenam Nero cutis pars potissimum assiciatur, non aeque planum est omnibus. Alii enim extimae culis vascula rubris minora, truori impervia, alii minimas sistulas, per quas tenuissimus ita litus, vapor aut sit dor essertur, alii glandulas sive solliculos sebaceos, alii reDcusim MaosAhianum, et sic porro, magis laborare opinantur 3). At vix statui potest morbi
aedes in una ex hisce partibus, quin simul aliae consentiant. Tanta profecto est earum Omnium connexio et complicatio. taque qui dixerit et vasa rubra, et alba, et textum cellulo- una cutis, et corpus reticulare, sive, ut hodie Vocant, mu- OSum, assci, Hon valde a Vero aberrabit. Qui enim seritotest, ut pressione rubor facile evanescat, locum saepe nutet, phlyctaenas excitet, aut Oe dematis speciem reserat, usi cellulosus textus corpusque mucosum, quod cutim cumpidermide nectit, Occuparentur'
50쪽
Causa eius Color porro dilute roseus et flavescens, fugax, Vagus, P Q μ' pruritus, calor acer, dolor pungens magis, quam pHi an , sacilis de uno loco ad alium transitus, vesicularum, quales ignis parit, excitatio, sanguis e vena missus rutilans, Spumidus, Vix cohaerens, quae omnia in legitimo et primario erysipelate observari solent, satis, ni fallor, evincunt, eius Causam proximam esse Phlogosim, quam procreat humor quidam tenuis, calidus acerque, biliosae sanguinis parti a Veleribus dictae quam simillimus, intus utcunque genitus, et primum nervosum genus, deinde cor arteriasque repente Qualis humor percellens, a reliquis paulatim liquoribus, motu labrili oborto,
, secedens, atque ad cutim alicubi propulsus, aut in ea pri'
mario etiam defixus, et locum, in quo sistitur vel latebat, peculiariter irritans atque inflammans. Et talem eum reapse esse etiam ex hoc cl. PLATNERUS ) colligit, quod nun-- quam ipse, ut sanguis in vera inflammatione, coquitur, nec in pus bonae notae vertitur, sed, nisi di siletur, in saniem
Potius mutatur, quae cutim rodat et mala ulcera inurat. I) L. c. f. 160. Item GORTER. chirurg. l. X. c. m. f.
Quod si humor iste cum sero sanguinis uberiore aut Cum cruoris magna vi congeratur, erysipelas non Simplex et legitimum exsurget, sed oedemulo des aut PhlW-onodes. Nec a scisrhode, quod vocavi, distabit, si iners ac lenta quaedam materia cellulas et minima Vascula oppleat, ut Cutis aliquanto manifestius rigescat. Cum Vero acritas humoris ad eum gradum pervenerit, ut sensu nervos, irritabili tate vascula et si bras exuat et quasi quadam Venenata potestate destruat, erysipelas habebis mulignum et gar Ara ΠΟ- sum. Id alii repetunt a tali humoris congestione, ut Ona nis circuitus vitalis in loco assecto tollatur; quod interdum etiam ex hac causa nasci posse non negaverim.