장음표시 사용
451쪽
secte et partitim, dissitisque spatiis atque temporis Intervallis erumpunt, singulasque eruptiones praecedit semper una vel altera vehementior febris accessio cum tremoribus, Siti, ardore, Oppressione pectoris, quasi susso cante, sub delirio, donec universum miliare naiasina iteratis conatibus soras protrusum sit; id quod interdum absolvitur intra quatuor, quinque aut sex duntaxat hebdomadas q). In hoc casu sOmes morbi sicus non totus uno tempore evolvitur, Sed par- litis vicibus. Prout nempe aliqua eius pars aut gignitur aut extricatur a reliquis humoribus, natura irritata et febris in Valescit, eru cuncta symptomata iterum in scenam veniunt, novae eruptionis veluti prodromi; ea vero secta, iterum Se dantur et quiescunt, sicque tumultus novi novaeque eru ptiones redeunt et decedunt, donec Omne heterogeneum expulsum sit. Cl. BARALDIUS multa exempla tardioris et Obserotitio iteratae eruptionis refert, sed insignis est illa observatio cuiusdam aegroti, cui post centesimum et vigesimum diem noVa eruptio cum magno pruritu contigit pluriesque rediit, et tandem cum cuticulae desquamatione sinita est. Non ita pridem in nobili viro, cui ter eiusmodi vices cum magnis perturbationibus, huic malo propriis obtigerunt, morbus ad quadragesimam diem protractus est. Nec lamen persecte natura se expedivit ab omni noxio immore, nisi
translatis morbi reliquiis ad os illum, et deinde ad intestina crassa, illic dolorem atrocem ischia dici similem, lieic alvi
fluXum cum tenesmo excitantibus; quo demum fluxu et dolor ille et reliquus morbus omnino SolutuS QSt.
constitutione Corregi erasi tria malignitatis signa, modo seiuncta, modo copulata deprchendit. Primum crat dolor Ouidiam gruoariotis in criarum suris, qui aliquot ante diebus inchoabat, et deinde febrem etiam comitabatur ad quartam Usque aut sextam diem, quin aut sedendo aut decumbendo cessaret. Secundum signum Praebebat Itissis molesta aut sicca, cui cito
se addebat tertium, videlicet simplex phlogosis tonsillarum cum
452쪽
punctis quibusdam albis, ct cum stria quadam rubra secundum marginem veli palatini ad uvulam protensa et terminante. Haec Phlogosis modo resolvebatur intra sex aut septem dies, modo in ophthas gangraenosas, quae Protendebantur ad sauces, ad oeso Phagum, ad palatum, ad gingivas, ad labia, desinebat Ρ. I 6.). Tussis vero in plerisque perdurabat ad cruptionem Usque, quae tardissime contingebat. Ex sicca vero, Prout ΡrO-grediebatur morbus, fiebat humida cum sputis viscidis calar-xhalibus primum crudis, deinde concoctis, quae debebantur congestioni pulmonum, certo suffocaturae, nisi apta curatio adhiberetur p. IT. 3. Praeter haec saepe observavit Iumh Dracm, quae interdum ante morbi a cessionem incipiebat vexare, et eum comitabatur usque ad sinem cib. 9. ΛDimadvertit demum, omnes constanter lucis impatientes fuisse cib. 94) Videbitor sortasse aliquibus miliaris morbus anomalus
noti disserre ab eo , quem appellavimus secundaritim. In utroque enim cruptio piastularum tardior est, quam in regulari, et Proprium serme characterem constituit. Idcirco alteriali iam supervacuo a nobis poni, iudicabunt; videlicet vel exanthemata, quae secundaria appellavimus, ad anomala vere spectare, Velanomala ad secundaria. Verum illud inter utrumque discrimen est, quod exanthemata, ut essecta alius morbi, in statu aut si De eius supervenientia careant maxime signis miliaris morbi propriis, imprimis iis, quae eruptioncm anteccdere f. CCCXCIX.) consueverunt, an om ala contra nullo modo illis careant. Hinc facile nobis largituros esse sPeramus, noniaUΡerVacuo et posita et seiuncta fuisse.
Implicatior obscuriorque res est, quando miliaris morbus sub aliorum morborum adspectu sive larva et similitudine ludit, unde Laroatias sive personatus tum audit. Non enim infrequens est, eum complurium aliorum malorum sor
mam speciemque induere, ut magis medicum saltat. Supra non praetermissum est g. CCCXC.) animadvertere, interdum hy leriam et hy ochondrsusim, aut sebrem intermit lentem aut catarrhalem rheumaticamque, aut inflammatoriam g CCCXCVI. , aut biliosam et gastricam ab eo simulari. Nunc non praetermittam indicare alios morbos, quorum Speciem naturamque sic imitatur, ut dissicillime nisi post miliarium pustularum eruptionem, internosci soleat. Sunt autem pleuritis, peripneumonia, angina, rheumatismUS , ar
thritis, a poplexia, epilepticus insultus, colica nephritica, sa-
453쪽
ciei er sipelas aliique; sed modo memorati frequentius. In his enim casibus materia sive sona es miliaris hanc vel illam partem prius, quam ad cutim seratur, invadit, ibique de si
xus eorum locorum morbos imitatur. Hinc iure et recte miliaris morbus tunc laroaltis aut Personalias dicendus est, quia ab eadem ipsissima causa assectus, Sub quibus se ab dit, omnino dependent; contra quam coit Iscalus, qui vere cum alio morbo aliam causam habente coniungitur, ut deinceps dicemus. DUPRAEUS DELISLIUS ') exempla adducit miliaris morbi, qui apparuit sub larva comatis profundi cum delirio auriumque tinnitu. In Coenobio S. Lagari Mediolani Monialem, cui BELLINIA cognomen erat, incesSit malum cum delirio continuo et spasmo cynico et risu Sardo- ObserςalιO.nio sere perpetuis viriumque deiectione. Eruptio circa decimam quartam diem tantum contigit, quae Omnia quidem symptomata levavit, ut spem saceret, convalituram, sed post decimam septimam metastasi sacta aegra convulsa obiit. Uistoriam quoque habet ΙΙΑΜ11 ΤΟΝUs - morbi miliaris sub larva delirii suriosi iam a primis diebus insolescentis. Apud Obseroatιο-
eundem exstat alia observatio cuiusdam miliariS morbi, qui .
primum sub assectionis hystericae, deinde convulsionum, et demum diutinae et maxime mirabilis syncopes sive asphyxiae larva latitavit '); itemque alia, quae paralysim in seriorum artuum fere ad sinem morbi persistentem exhibet '). Nec deest apud hunc ipsum scriptorem exemplum miliaris morbi, qui ab apoplexia initium duxit ν). Λnginam simulantis e X- empla sacile invenies apud obsea vatores. Peculiare et notatu dignum videre est in nitida elegantique FRANCISCI BE-RETTAE dissertatione supra allegata q). Multo adhuc saci lius crebriusque clinicen exercentibus Obviam si uni pleuriti des ac peripneumoniae, quae exanthema miliare in se re c0ndunt occultantque, et plerumque pustularum eruptione feliciter iudicantur. Pleuro peripneumoniae, qua Se morbus abscondidit, et septima die exanthematum eruptione detexit,
454쪽
ςHOSA. Discrimen inter tiar alum et non laroatiam in
Magni autem interest, larvatum miliarem morbum, qua lem exposui g. CCCCI.) mature et antequam eruptione exanthematum Se prodat, cognoscere. Solet enim plures dies utplurimum aegrum conflictare, et medicum anxium et sollicitum reddere, antequam exanthemata prodeant, et Velum, quo uterque obtegebatur, amoveant. Sed hoc opus, hic labor. En quae mihi discere conligit longo usu et as- Sidua Omnium phaenomenorum indagatione. Illud imprimis Pnimadverto, quod morbus, quo se legit miliaris, alieni semper aliquid habet, quod ad eius veram et legitimam naturam, quando solitarius et genuinus eSt, non bene respondet, et contra plerumque aliquid ei deficit, quod alioquin veluti proprium aut saltem frequentissimum in eo deprehendi consuevit, denique quod remedia, quae alioquin aliquid boni praestare solita sunt, suos essectus non edunt, et praeter consuetudinem parum, vel nihil prosiciunt. In terea miliaris morbi, qui larva alius assectionis decipit, propriae non desiderantur notae, quae larvam ei detrahant, sudores videlicet profusi, continui, inutiles, acidum spirantes aut foetidi, pectoris oppressio, qua suspiria aut gemitus eX- primuntur, respiratio laboriosa, inaequalis, stupores artuum pungitivi, et crampi, nervosi assectus, hystericos, aut hypochondriacos Saepe aemulantes, languores, deliquia, pulsus Varius, plerumque Contractus atque inaequalis, somni inter
rupti et reliqua, quae supra g. CCCLXXXIX. indicavi
mus. Addo demum, in plerisque morbis, nedum in miliari non larvato, ut plurimum primis diebus leviora et mitiora symptomata videri, paulatim increscere, et ad Suum maxi-
455쪽
natim gradum sensim pervenire; in larvato vero Statiin ab modo Goa- initio Vehementia, gravia, periculosa apparere, et quasi re- μ Vpentina aggressione invadere hominem, nec prius mitescere, quam miliares pustulae in cute es florescant. 1 unc enim SO-lummodo omnia Symplomata, simulque morbus, sub cuius
specie miliaris latebat, minuuntur et cessant, pro Sequentl-bus tamen Suum consuetum curriculum exanthematis, eo casu dumtaxat excepto, in quo eruptio imperfecta aut sera nimis fuerit, et morbus, quem simulat miliare malum, altas radices iam egerit, et in essenisalem transiverit; nam tum
et ipse prosequitur, et, secta licet eruptione, non desinit.
Exemplo aliquo res illustranda est. Pleuritidis simula- emptam tione adoriatur miliaris morbus. Puristens lateris dolor lus- si
sis, sputum sanguine tinctum, dissicilis respiratio et febris acuta pleuritidem quidem denotabunt; sed deerit pulsus magnitudo et durities stabilis, Vel tanta non erit, ut inpleuritide pura, sanguis primis vicibus detractus vel crusta pleuritica carebit, vel non admodum cohaerebit ipsa, vel crassamentum laxum habebit, vel sero abundabit, vel rutilans, et coccineus Videbitur, nec solamen, quod phlebotomiae saltem ad aliquod horas asserro alias solent, obtinebitur. Dolor ipse pleuriticus saepe locum mutabit et fugax erit μ), sputumque cito ex rubro flavum, aut pallidum, aut luridum apparebit. Vel si dolor fixus et stabilis permaneat, acutusque sit, ut interdum accidit . et lamen nec sebris nec pulsus respondebit. Quod si simul et vomitus, aut nausea, aut insueta assiduaque inquies sine evidenti causa, nec ab acerbitate doloris derivanda aegrum agitet, aut calor ex Cedat motum in pulsibus notatum, si sitis minus premat, quam caloris excessus postularet, Si lingua muco albo aut flavo laedetur, si vigiliae contumacissimae, quae a dolore minime repeti queant, urgeant, si spasticae ventris assectiones hysteriam aut h3pochondriasim aemulantes, borborygini, langu0res, deliquia, anxietates, sudores praematuri, inutiles si-
456쪽
mul concurrant, iam patet, latere sub larva pleuritidis aliud morbi genus, cuius symptomata ista propria sunt. Ad rem
lacit DALI ARMII observatio vigesima nona cum alia a me adiecta in addita mentis, quae si perlegantur R), lucem aliquam asserre poterunt tironibus, et nondum propriis observationibus satis instructis. I) ALLION. I. c. ca . 6. S. 99. 23 M . di med. ρralia. P. 2. P. I 29.
Virum senatorium sexagenario maiorem, sanguineum et
bono habitu praeditum ex suscepto frigore atque exercita tione corporis in aere aperto et humido corripuit febris acuta cum dissicili mox respiratione, sputis catarrhalibus sanguine diluto tinctis, raris et exigua tussi exeuntibus, Viribus prostratis, magna ad Somnum propensione, mentis Stupore et aliqua aberratione, sudore profuso, pulsu magno, sorti, sed non admodum duro, linguae tarditate; atque haec omnia quasi repente atque in ipso morbi initio. Sanguine iterato misso vix quidquam levaminis consequitur, respiratio anhelosa, alta, sublimis, inaequalis, rara tussis, dormiendi cupiditas et stuporis insensibilitatisque quaedam Species permanent fere eaedem. Febris continua remittens suas acceSSiones Vesperi repetit, pulsu primum depresso, deinde alto, pleniore, Veloci, suspiriis crebro emiSS , Sudore quasi perpetuo urinisque crassis. At brevi accesserunt deiectiones liquidae, biliosae, lenues et ventris meteoriSIDUS tympaniticus et resonans. Admota brachiis et cruribus vesicantia cum aliquo capitis levamine fuerunt, data quoque e Coprotica et enemata iniecta, ut intestinatis saburra biliosaque colluvies subduceretur, et spasmi inde orti cessarent. Dum haec aguntur, et alia ad liberandum inserctum, ut putabant, pulmonem resolvendi incidendique sacultate Praedita proponebantur, septima die ad finem inclinata pu-Stulae miliares universim prodiere ad cutim, quae non modo Veram morbi naturam detexerunt, sed etiam omnia symptO-
457쪽
mala tam pectoris, quam capitis abdominisque suStulerunt, et febrim sic mitigarunt, ut deinde paulatim aeger perfecte iudicaretur, quod quarta decima die se liciter evenit.
De miliari morbo Groalo haud plura. Ad con Dcatum progredimur. Magna est utriusque inter se similitudo atque assinitas; in utroque enim miliaria exanthemata cum aliquo alio morbi genere consociantur. II inc a quibusdam Quo inscrι-
et Dronius et con Dcalus persaepe contunduntur et per iis ur is Itir miscentur, dum tamen eos distingui et seorsum considerari puto com l
oportet. Discrimen vero omne in eo ponitur, quod prio- ς' ε' rem idem miliaris fomes efficit, posteriorem alia diversa causa procreat, et quod ille erumpentibus miliaribus pustulis sere ex toto illico evanescit, hic vero non item, nisi sorte eius causa simul tollatur, et suum ipse cursum sortia- nato absolverit. Morbi autem, quibuscum miliaris compli- orbo ctim cari frequentius solet, sunt peticulae, Variolae, morbilli, purpura scarlatina, pleuritis et peripneumonia Vera et pri- com lictitur maria, podagra, arthritis, febres intermittentes legitimae, non simulatae 3), sebris gastrica acuta, tritaeophya biliosa, sortasse etiam sebris lenta nervosa remittens, puerperium, lac aberrans, lochia imminuta aut suppressa, uteri quandoque inflammatio; nec repugnat, eundem cum quovis alio
morbi genere complicari posse. Cum phthisi pulmonari
complicatum bis memorat BARALDIUS '); sed tum regna bat epide micus. Ego vero sporadicum vidi fracturae ossis senioris supervenisse. Aestas erat, et Ut diurniam Calorem Ohipron sonocturna frigidiori aura contemperaret FRA XCISCUS GY- com Iicati
PSIUS, nobilis iuvenis Faventinus, alioquin bene valens et sanus, per urbem huc illuc spatiari solebat. Nocte quadam in lapidem quadratum ingentem Ossendit, et magno impetu prolapsus sibi semoris dexteri Os confregit. Postero die labri cum crebris horroribus corripitur. MOx Sudoribus co piosissimis et urinis aqueis, dilutis, uberrimis accedentibus miliares pustulae ad cutim frequentes et turgidae rubri co-
458쪽
loris efflorescunt sIne ullo sympto malum et febris levamine. Imo supprimitur sudor, urina parcior et coloratior sit, de lirium, convulsiones et prope subita mors Super Veniunt. Exstabant adhuc pustulae humore plenae, quarum aliquae maXime circa collum et supra pectus albido et purulento humore scatebant. Muturationis igitur tempore raptus est
post paucos dies a sobris initio ').
I) ALLION. I. c. cv. VI. P. 52.2) Febres hie intelligo intermittentes non simulatas, nec spurias, quales febris eruptiva, antequam exanthemata Prodeant,
saeΡ enumero imitatur, ut supra f. CCCLXXXVI. notatum
est. Neque eas intelligo, quae intermitte tales quidem Veraestant, sed comitatae a miliaribus. In his enim quavis accessione miliaria se in cute ostendunt, et plerumque Integritatis SIVen Pyre Aiae tempore evanescunt, et Propterea vere ipsius febris
essecta sive symptomata Vol. I. f. CLXXVIII.) habentur. Nitalia essent, cortice peruviano cum ipsa febre non stagarentur. Quo maxime argia mento, si alia non suppeterent, inducor, ut miliaria secunda via, sive ut alii vocant, symptomatica D Onomnino reiicienda pulcm. Itaque hic intelligo tertianam vel aliam cuiuscunque typi sebrem intermittentem legitimam, 'lia aeminime a somite miliari pendeat, nec Per se miliaria eXanthemata gignat, sed casu cum morbo miliari concurrentem et coniunctam , cortice Peruviano facile tollendam, quin tamen miliaris morbus, ea deΡulsa, cesset et siniatur.
ille, qui cum aliis morbis genere et natura disserentibus coniungitur. Is vero cognosci et distin grai nequit, nisi ex suas signis Pathognomonicis, quae tamen, ipso iudice, Don a Princi Pio apparent, sed tantummodo in stratu alit ιncnnus orae illius morbi , 'lii Ociarii miliaris mor hos complicetur. II mc, rii salior, colligitur, Cl. virum existimare, ID Orbum 'triendam quem Umque, et veluti primarium antecedere; huic vero succedere miseliarem. Imo ipso ad ricit, Disi Prior Ille occidat, timendum esse exitium n Posteriore, nempe miliari, qui dissi Ciliam e Superari solet. Vertim, bona eius venia, anceps haereo, imo dubito , Utrum miliaris istiusmodi morbus vere cora ticatus dici possit. Λbsunt enim tam initio, quam progressu, qme CUm Praecedere et suturum Praesagire solent, et latentem eius so- mitem Pracia unciant. Quamobrem, quoia am miliaris mi asmatis sive morbi phaenomen a se tantum ostendunt in stuIuci incliniationes alterius moi bi, qui antecessit; ideo vero sinM'lius mihi videtur, exanthema miliare, quod subseqDitur, tam quam essectum depravationis humorum, quam senuit Prior gravis et periculosus morbus , habendum csse. Quod si 1 tasit, uti ego suspicor, ia in consequitur, Ut miliaria cxanthemata istbaec rectius secundiaria et migonomona dici debeant, quam
459쪽
complicata; quemadmodum secundaria sunt illa, quae sub
sinem morborum putrium aut inflammatoriorum erumpiant, aut in cadaveribus emicant, quaeque idcirco ab eodem ipso ornatissimo scriptore mortuu a1'Pullantiar. Revera morbias,
cultis historiam attulit pag. 21., uti miliaris com uectili, fuit miliaris, si quid iudico, Sesciaudiaritis. Duella 'Maedam robia Statemperamenti sanguinei incidit in perii Deum Oniam, qua per
sistente novies ei detractus e vena sanguis est. Cum PerI pneumonia iam vergeret ad sinem, pustulae miliares effloria erunt. Λb his atque a peripneumonia sub sinem trium hebdomadarum libera omnino exstitit. Manifestum Plane videtur, cum miliares Pustulae prodierint priore morbo inclinante, Deque sui indicia, quantum ex historia apparet, dederint, SccuΠ- diarius eas suisse, et quidem ex eo, quod se liciter morbo sinem imposueriant, criticias. Memorat aliud quoqNe exemplum com ylietili militi r/s morbi ex iuvene robustissimo annorum Vagini septem, cui in pleuritide ad vigorem sive statum ΡI OV Cta, circa videlicet octavam diem a morbi initio, exarathemata miliaria copiosissima sit perveneriant. Non inde melius aeger habuit; nam Undecima convulsus p. 22.) periit. Sescuridiarιa et quidem mPlomatica haec quoque suisse videntur. I ertia ero, quam P. 23. adducit, observatio fortasse qu dem sui tylciarilis filiosa con licia a ciam m/Lia Γι morbo, qUin, D tale 'inam miliaria es florescerent, pectori primum, deinde capiti, postremo iterum pecto vi minitata multimodis sunt; qUod miliari mi asmati aut latenti aut complicato Non raro obvenit, et veluti propuliam cst. Dum haec sub praelo erant, historiam miliaris morbi sescundiarii et per epigenesim orti, nisi mavis con licati et, quod magis animadvertendum est, critici mecum commia Dicavit amicus et coltcga meus singularis, quum ingenium, doctrina medendique cxercitatio de meliori nota commendant, LEOPOLI US, inquam, THON HAUSERUS. Is mense Januario huiusce anni 1785. vocatus est ad puellam annos tredecim natam, quae iamdiu febri, tussi et sputis purulentis laborabat; cumque in ea subrem vehementem, tussim molestissimam, dissicilem respirationem cum pulsu duro et valido deprehendisset, sati guinis missionem Proposuit, quam deinde ad tertiam Us liae vicem iterare debuit. Sanguis enim pleuriticias omnino semper apparuit. Iterata autem Venae sectione remediisque antiphlogisticis et buchicis esse cit, ut symptomata insana maloria quidem tollerentur, Dora vero tussis, febris et sputa purulenta desinerent. Cum igitur amphumeri Da , sputa purulerata, tussis pertinax ac insequens macies aegram tenere pergerent, de phthisi pulmonari confirmata sive olcerosa iudicium inlit. Sub initi iam tandem mensis Martii, post aliquam tussis et sebris exacerbationem maioremque spirandi dissicultatem repente exanthemata miliaria partim alba, partim rubra,
Primum in inferioribus cΟΓPoris Parili, as, dei Iade In sia perioribus, sed sensim et agminatim sese cX seruerunt, donec tota conlegeretur. Quo ba CC et Uni Pere COEPETU Ut, et quo magis augebantiar et maturescebant, iussis etiam mitigata valde
est, febris imminuta , appetitus et somnus et Vires rediere.
460쪽
Quando cum Variolis, morbillis aut scarlat na miliares' pustulae iunguntur, non sacile, antequam erumpant, eas praenosci licet. Attamen, quia cum variolis, aut morbillis, aut scarlatina malignis coniungi utplurimum solent, eorum morborum malignitas de miliarium etiam complicatione poterit nos admonere, et multo probabilius, si epidemica constitutio praesens, nota et perspecta in auxilium veniat. Iupaucis, quos habuit curandos variolis cum miliaribus compli catis laborantes ALLIONIUS φ), vidit umborum do rem
iacerbissimum praeceSSisse, pariolas Prsmum erupisse, deinde miliares pustulas, febrem a Variolarum apparitione non re misisse cum Rulsu molli et calidissetilo, sed confractionem et celeritatem Pulsus increoAse, pariolariam incrementum
miliares pusIuus impediasse, tendinum motus frequentes tuisse, cum Pulsu admodum tenso deliros factos aegros SexIa aut S Isma die intersisse, neque in his stuporem pungitivum, grans ab eo dictum, qui maximum miliaris morbi signum esse consuevit, admodum sensibilem suisse, imo tantummodo fugacem. Narrat praeterea ex ELIA CAMERARIO R) oariaias ad suppurationis Stimmum Per clis supervenientes cum fefici exisu miliares pustulas albas; ex IIALLERO ') vero memorat pariolas malignas, quGS subsequebatur miliaris morbus. In duobus demum, in quibus cum morbillis miliaria complicabantur, animadvertit
fauciam inflammarionem et Iussim, quae morbillos Praecedunt, oehementer Golixisse, morbillorum primum cum magno calore eruptionem contigisse, deis sis successisse agminatim prodeuntes mὶLares pustuDS, StuPor