장음표시 사용
471쪽
citis cucurbitulis non elevetur, nec vesicant a Vesicam e XCi tens. Malae demum pustulae, quae exeundo non punctionem in cute es sciunt, sed pruritum tantummodo movent '). Materiam aut ad interiora ferri, aut esse acerrimam indicant. Nullum vero exanthema ita sacile subsulet, aut intro Vertitur evanescitque, quam miliare '). Pustulae, is iae modo subsidunt et evanescunt, modo it i in esseruntur, metuendae semper sunt; nam vel in discrimen vitae aegrum adducunt, Vel longam aegrotationem pariunt. Ρessimum signi in , Si evanescant, praesertim si simul aeger in vomitum inci
dat, et visionis obscuritatem queratur, singultiat, blateret, balbutiat, et dum potulenta demittit, strepitum edat ').
I et ropulsae saepe revertuntur graviores. Interdum Vero
subito subsidunt atque delitescunt, idque praesertim accidit, cum maturitati propiores sunt. Tunc ut plurimum brevi te thum asserunt ob metastasim '). Ad caput sacta metastasi, delirium oritur Obscurum, oculi obtenebrantur et nebulosistunt, atque haec mortem proximam inevitabilemque indi cant q). Interdum oculi et facies rubent et micant, deli riumque phreniticum supervenit, quod deinde convulsio et
mors excipiunt. Verum quaecunque alia aut tumoris cri
lici aut erysipelatis subita retrocessio, nisi materies ad alias exteriores partes seratur, aut per urinas copiosas turbidas que excernatur, metastasim periculosam sacit '). Ingens quoque periculum instat, si aeger summopere paveat, et spem omnem abiiciat, aut graviter territus et subsiliens et tremens e Somno excitetur; quod imprimis ab ΛLLIo 31o ')adnotatum video, deinde ab aliis etiam, sed praeterito eius
nomine, ne, Unde profecerint, sateantur. Pavor autem ti- Timor retamor iue iste inter deterrima signa numerandus est. Pluries P UUF fM'
equidem vidi aegros repentino timore mortis corripi, quandoque sine aliis pravis signis, quod imprimis nocte evenire solet, et quinque Vel sex horis post eos mente motos, de tiros, convulsos et Vehementer cum pulsu magno, valido et frequentissim , sebricitantes, citissime demum vita exui, quin interdum miliares pustulae subsederint aut evanuerint. Ita-
472쪽
que cum hoc timore assectos mane noctem inquietam et vigilem subsequente reperio, nec bonis verbis quidquam me proficere sentio, mentisque aliquam motionem aut praegres-Sam noctu, aut praesentem deprehendo, eoque magis si urinae tenuissimae et copiosissimae crebro mingantur, aut ex tenuibus et copiosis parcissimae et turbidae et crassae evaserint, nihil moror monere aegrum aut eius familiares, ut citissime sacris ecclesiae auxiliis se muniat, rebusque ceteris, dum tempus Suppetit, consulat. Quandoque etiam accidit, ut sacta eruptione, et omnibus rite procedentibus, repente et sine causa evidenti morbus cum Omnibus svm plomatibus ingravescat, et intra tres vel quatuor horas vi tam intercidat. Id quando evenit, GASTELLERIUS ') testa tur, febrem excandescere, caput et pectus opprimi, delirium et convulsiones accedere, pustulas aut partim aut ex toto evanescere, lipo thymias, syncopas, susso Cationes, pulsuum intermissiones atque inaequalitates summas et demum mortem SuperVenire. I) AI LION. l. c. cm. T. f. t 30. 2 d. m. f. 128. et S. I 31. Dein I. BARAs L. I. c S. 153.3) Voci L. I. c. f. 140. 43 ALLION. I. c. ea . P. S. 128. I 29. 53 LUDAVIG. I. c. cU. I. S. 2I8. BARAIION. I. c. f. 156.6) GAsTELLIER. I. c. 73 BARAILON. l. c. S. I 57.8) L. c. cu . T. f. 130.9) L. c. ρ. 25.
Sed multa alia sunt, quae recte perpendi debent, ut periculum aut securitas, et exitium aut salus certo aut probabili coniectura provideatur. Quorum singula breviter primum recensebo, deinde cumulata et coniunctim sumta referre non praetermittam, qualia in universum bonum aut malum exitum praedicere experientia demonstravit. Itaque de sudoribus primo dicam, quoniam in hoc morbo frequen-
473쪽
DE EXANTHEMATE MILIARI. tissimi occurrunt. IIi quo dissusiores, copiosiores et magis
praecoces Sunt, praesertim si cum pulsu valde contracto iunguntur, eo peiores existimantur ). Si vero instante aut incepta eruptione omnino cessant, et cutim aridam, Si C-cam ardentemque relinquunt, multo magis metum ac peri culum augent. At moderati ante eruptionem et post eam continuati et blandi, ut universum corpus humido vapore et quasi balneo madere videatur, copiosae exspirationi aequali et universim dissu sae similiores, cute et pulsu molli et expanso existente aut reddito, bene sperare iubent. Lar g0s Vero sive copiosos tum pro criticis habendos, et re Vera esse, CHRISTOPHORUS MOLINARIUS R) affirmat, cum circa statum aut inclinationem, sive, ut ipse ait, post cOctionem prorumpant. Male suspicatur, imo pronunciat ΑΙ - cvιIιsLIO MUS de capitis dolore, si is ante quartam diem Spectatim in sanguineis repente evanescat '). Idem vir praeclariS- si ore
CCCXCIX. commemorans, quo digiti et extremi artus saepe assciuntur ante eruptionem; hunc, si frequens est, et plures partes corripit, copiam morbidi somitis significare scribit; si vero rarus et levis cum pulsu contracto, Sudore, urina aquea aliisque copiam so mitis miliaris significantibus iungitur, perniciem minari, quod humorum tenacitate eum irretiri, nec se expedire posse, indicium ') est. Copiosam Ex aestito- autem eruptionem pustularum exspectandam esse, si digiti γ 'V V ς
doluerint, auctor testisque est BARAII ONUS '). SanguiS e Ui stinguine Vena missus, quando Coccineus, floridus et sero caretis in- sisi venitur, limendi occasionem porrigere creditur, praesertim,
si praecox pustularum eruptio q) sat Nec ille, qui larda
Ceam tenacemque naturam exhibet, minus malus aliquibus 7 videtur. I) AI LION. I. c. S. I 22.2) De miliar. exanthem. indol. et trucIal. Vienn. I 64. P. 174.
474쪽
Obser alio pulsuum ut in aliis morbis, sic in hoc maxime necessaria est. Nam inde mulla prognostica signa eruuntur. Pulsus maxime contractus morbi gravitatem p Ortendit, eoque maiorem, quo debilior, inconstantior inaequaliorque est. Si etiam intermittat, nec intermissio a prima rum viarum irritalione prosciscatur, tunc multo periculo Sior morbus esse perhibetur. Plane perniciosum ab ALLIONIO ') decernitur, si pulsus post eruptionem adlauc contrahi pergat, atque acceleretur tendaturque; nam ex baCeius tensione convulsionem imminentem coniectat. BARAI-LONUS vero ex pulsu convulsivo post eruptionem Perse Verante, aut etiam magis convulsivo reddito non convulsionem, Sed DOVam pustularum eruptionem fore suspicatur ').Ρaulo post tamen admonet, pulsum convulsivum serratilemque pessimae notae esse, formicantem vero lethi serum, proximam mortem demum indicari, si pulsus ita inanis videatur, ut ad quamlibet pressionem cedat obscureturque. Generatim pulsus debilis, parvus, contractus, celer aut tardus male; contra fortis, plenus, expansus, etsi frequens, bene significat '). Λt si in tertio morbi stadio ad naturalem rhythmum non redeat, et febrilis esse perseveret, coniicere licebit, non integre morbum iudicatum iri, sed aliquid relicturum, quo aeger adhuc conflictetur '). BARAILONI observatio est, si pulsus ad morbi inclinationem plus in uno latere, quam in alio tendatur, et frequentius subsiliat, ex spectandam esse in illo latere corporis aliquam morbidae materiae alicubi collectionem, tumorem nempe, Oedema aut abscessum ). Ex Sinensium demum et L ORDEVII de pulsibus doctrina idem auctor non dubitat Statuere, pulsum, ut vocant, capsialem partibus superioribus, parcum Vero et serratum inferioribus minitari. Post pulsuum Observa tiones non praetereunda sunt signa, quae ex urinis peti s O
475쪽
lent. Quamquam communiter incerta et sallax ur narum inspectio habeatur, ac proinde a multis parvi sat, nobis tamen imprimis cum aliis signis copulata magnam lucem asser re quandoque posse videtur. Urinae color ex citrino aut rutilo in aqueum ac pallidum subito mutatus naetastas eos suturae metum q) incutit. Λquea etiam urina constans et diu talis persistens, praesertim post eruptionem aut meta stasini periculosam ad cerebrum aut novam miliarium papularum eruptionem praenuntiat '). Λlbescens vero lacti si milis plerumque morbi longitudinem, interdum etiam mortem ') comminatur. Copiosa denique, colore cinnabarino tincta et matulam incrustans, per plures dies continuata, Cil IUSTO PII ORO MOLI ARIO observante '), boni exitus spem lacit, itemque illa, quae copiosam hypostasim habet V .
ALI ION. S. 123. VOGEL. f. 140.
Alvi fluxus moderatus et excrementa non admodUm Pro,nos scaprava, sed concocta esserens plerumque salutaris est ἔ), ex GDi ita u. praesertim in morbo cum saburra gastrica et biliosa complicato. II inc si sponte subsistat praematurius, aut adstrin gentibus aut opto inconsulto sistatur, multa mala imminent. Ρlethoricis et capite colloque sic consormatis, ut ad morbos capitis propendeant, a popleXiam ex eius Suppressione Supervenire vidit HAMILI ONUS '). Quamquam Vero saepe alvi fluxus utilis repertus Sit, non semper tamen ei sidendum esse monet ex BIA GANI observatione ') VOGELI Us q). Diarrhoea enimvero Serosa et colliquans exitialis esse con-
476쪽
suevit. Deiectiones verui bus interm xlae ac sangu Ine te nui et soluto conspersae omnem spem tollunt '). Puerperis quae supervenit diarrhoea, os scit pustularum eruptioni et lochiorum fluxui. Hinc symptoma periculosum dicitur ab ΠΑΜ1LTONO q), imo lethale ab aliis '). Quid sanguinis e naribus fluxus' indicet, mox dicam. Hunc plerique utilem experientia edocti praedicant, imprimis ANTONIUS DE AUGUSI INIs '), BARALDIUS '), BoYERUs 'q), VoGELI Us ), DEB RESTUs ''), PLA IGNINUsi ') aliique. Ca put enim levari, febrem minui, denique gravissima sJmpto
mata eo compesci viderunt. Non ita vero evenit, quando a sanguinis dissolutione haemorrhagia nascitur ' '), ut sacile cuique patet. Largior tamen debet esse sanguinis fluxus, ut prosit. Non prodest tamen, etsi largior, quando pustulae minutissimae aegre prodeunt, aut quando cutis Solummodo rubet cum pessimis nervorum assectibus et signis. Metuendum quoque est, quando haemorrhagia post pustularum eruptionem sistitur '). Nec mirum, si stillae sanguinis e naribus, quocunque tempore appareant, sunestae )dicuntur, cum id omnibus aliis acutis morbis commune Sit.
Ioiarntii de Medec. T. 19. P. II 8.
IourniaI de Medec. T. 23. p. 338.
477쪽
SomnolentIa tutior est, quam vigilatio, imo quo aegri magis somnolenti sunt, eo felicius convalescere nonnulli aS- severant δ); sed id aliqua cum limitatione intelligendum est, nimirum dummodo prostandus et lethargicus somnus non Sit, et cetera sVmplomata non dissentiant. Oculi torvi et ar- Phrenιιι iis dentes, genaeque rubrae phrenitidem imminere significant ).Lingua arida et nigra et sitis ingens signa mala habentur, Linintiti. nisi ex prava medendi ratione ') profluant. Vesicanti uin ..., . ulcera si nimis cito arescant, morbi gravitatem denotant dissI- etinitam. cilemque exitum. Foetor vero, quem ulcera ista eorumque A OV m foc
emanans humor exhalat, nihil mali portendere consuevit, BARAILONO teste '). Respiratio dissicilis, Vox saucibus bae- N Uiro fo
rens, linguae tremor, prae ceteris dyspnoea convulsiva,
symptomata sunt valde periculosa ). Si pustulae miliares γὰni, An une in febre scarlatina colori rubro exstincto superveniant, eas t cmOV qui i
saluti esse, notavit HAMILTONUS q). rumor leucophlegma hticus accedens, praesertim in puerperiS, plerumque infausta scursitιGracpraedicit '). Desperatam rem esse dicit GASTELLERIUS, si gingivae et dentes incrustentur humore cretaceo, flavo, ni- stilia mesra. gro, aut aphthae eiusdem coloris ori innascantur ')- D Q his h, itidem lethalia siena idem auctor enumerat, nempe leVem cus.
gutturis dolorem, quem adstantes aegrique ipsi pro a i sectum c. catari hali accipiunt, et Velum quoddam, quo Corneae per- lerio nolis a. spicuitas aliquamdiu tollatur. Ouibus enim, inquit, levis Leoia nullu-
lluituris dolor cum vocis aliqua raucitate supervenit, his Mυ
proxime instat nil rs, quae utplurimum intra viginti quatuor aut uuadraginta octo horas ad summum accedit. Exitiosum y Itim, quod vero illud velum pelluciditatem corneae tollens ipse habet, co
etsi primis iam diebus appareat, et intra horas Viginti qua- iovis. tuor evanescat. HOC Symploma in quodam aeSro secunda morbi die vidit, aegerque undecim post diebus obiit. Pleiarumque tamen eiusmodi Symploma quirique, sex aut octo diebus ante mortem exoriri observaVit '). Convulsiones, Condiu , quae eruptionem praecedunt, plerumque feliciter solvuntur, V ε
478쪽
fias tib initio Vuraudo in des
aut non valde periculosae sunt; contra quae eruptioni succedunt, aut pustularum depressionem subsequuntur, exitia les δ'). Certum quoque exitii suturi indicium praebet rigor et immobilitas totius corporis cum languoribus et lipO-ibymiis δή ). I) HAMILTON. l. c. ρ. 6 l. VOGEL. l. c. f. I 40.2) BARAIL. I. c. f. 153.
Febris in primo stadio vehemens, quando non a naias mate miliari, sed ab aliis c usis Originem ducit, graviorem morbum non es sicit. 8aepe enim tum aliis ex causis intenditur. In lias igitur inquirere oportet, ut recte praedictio stat δ). Delirium, convulsio, imo ipsa a poplexia inter initia, quia plerumque symptomata comitantia sunt, facilius medici opera tolluntur; at in augmento et in declinatione, quando nempe aeger imbecillior est, et miliares pustulae
aut a suscepto frigore aut a malo medicamentorum usu de primuntur et delitescunt, mortem asserunt, quia ex metastasi ad cerebrum nervosque oriuntur. Si morbus mitiori bus symplomatibus ab initio coniunctus negligatur, nec aeger debitum regimen Observet, aut medicus pharmacis Calefacientibus, quae minime diapho resi faveant, eum tractet, saepe in deterius ruit, et mortem aut certe longam durationem minitatur '). Homines mitioris indolis sacilius, quam iracundi et implacidi evadunt '). Robusti, sanguinei, stri gosi, dissiculter perspirantes, inquit A LLIONIUS '), herpete aliisque similibus cutis vitiis antea affecti, podagrici, vini
479쪽
potatores et longo animi moerore fracti magis periclitantur, mollioris contra texturae homines et imbecilli sacilius ser vantur. II inc foeminae prae maribus et multo felicius pueri Foeminae et morbum sustinent et superant. Addit BARAILDFVβ, q0β is nil, histi etiam, qui convulsionibus nervosisque assectibus Obnoxii sint. Sunt, graVius aegrotare, maiusque periculum subire '). GΑ- STELLERIUS vero admonet, robustos, et praesertim flavo Gnstet rueapillo praeditos interdum intra tres vel quatuor dies delita OUitum. TOS, COIiVulsos et Singultientes perire, animadvertitque in iis, qui pathematibus, moerore aut venere attriti in hunc morbum incidunt et pereunt, signa putridae dissolutionis Disiotationia
universi sanguinis plerumque apparere q). Tales utique ma hμεgis miliari morbo obnoxios et periculosius habere iam ΠΑ-
MILTONUS cognovit. Morbo vero soluto, Si nulla aut exigua desquamatio cuticulae sequatur, et contra aliqua convulsiva symptomata supersint persistantque, aegrum relapsurum in eundem esse, ex ALLIONIO discimus '). I) Ai LION. I. c. A. 125. 2) HAMILT. I. c. caP. V. P. 60.
In universum et generatim optimum est aegros viribus Notae gene- constare, sacile spiritum ducere, moderata et miti febri ab hesitis, initio ad sinem usque comitari, quiete aut somno aliquo nocte aut interdiu frui, Omnes secretiones et excretiones liberas habere, non excedentes modum, non debilitantes, sed blandas et levantes, pustulas cum assidua, levi, universali diapho resi erumpere, pulsum non admodum durum, nec nimis celerem, aut inaequalem, aut oppreSSUm, aut Contractum esse, urinas potui respondere cum aliqua coctione, tam ratione coloris, quam contentorum, Symplomata Omnia,
480쪽
uti dolorem capitis , anxietatem, pectoris oppreSSionem, Calorem, suspiria, Sitim et reliqua non Valde intensa, nec pertinacia esse, nerVOriam assectiones aut abesse, aut non multum Urgere, mentem Non aberrare, nec perpetua a grypnia,
nec contra profundo et invincibili veterno opprimi. Tanti autem sacit ΙIAMILTONUS sacilem respirationem, ut, licet cum debilitate et pectoris oppressione suspiriisque coniuncta sit, eam tamen pro boni exitus indicio habeat, dum modo deinde exanthemata erumpant leni et assidua diapho resi comitata '). Bonum quoque exitum a larga haemor rhagia in constitutione opidemica Novariensi vidit ANTO
EIUS DE AUGUSTINIS, etiam tum, cum in augmento et Statu sudor, qui alias utilis et necessarius esse consuevit, e VaneS- Ceret, nec amplius rediret R). I) Cay. V. P. 60. VOGEL. I. c. I. 140.2) L. c. ρ. 45. 46.
Signa coliata Contraria Vero malum omen habent; sed speciatimctu'α culo summa virium deiectio, languores, respiratio anhelosa, pect0
bris ardentissima, crebra suspiria et animi deliquia, stillae sanguinis e naribus, lacrymae in voluntariae, e Xanthemata interrupta, intermissa, eorum lividus color, vigiliae assi duae, aut somnus prostandus et lethargicus, Urinae tenues, pallidae, copiosissimae, aut paucae et rusae, aut turbidae iam ab initio, delirium, phrenitis, subsultus tendinum, COI Vulsiones, Aphoniae, linguae tremor, aut eius veluti decurtatio, paralyses artuum, apoplexia, dolor saucium angin Oileus, sudores nimium pro susi et praematuri aut si igidi, peripneumonia, suffocationes, tussis molestissima, praecordiorum pondus, singultus, vomitus vehemens, creber, dis sicilis materiae crudae, serosae aut biliosae, hypochondria distenta, abdomen tumidum, resonans, tactu indolens, pul-stis Varius, inaequalis, parvus, Serratus, myurtis, aut eX duro mollis factus sine morbi imminutione, calor acer, Cu-