Commentarii de Bononiensi Scientiarum et Artium Instituto Atque Academia

101쪽

OpUICULA . πολοι havam circumserentiae partem sussiceres, ut omnes habeantur possibiles proiectionis dilectiones , quae intra verticalem ho. rigontalem continentur. Attamen quod dicendum est in praesenti solutione parum dissertis ii S, quae loquens de plano marmoreo in institutis experimentis adhibito jam dixi. Differt tamen aliquanto idcirco Videtur non praetermittendum. Tunc de una inclinatione egimus nunc de omnibus Iaciendam sit igitur Fig. 3d corpus per directionem quamlibet X, quae essiciat cum verticali CA quemdam angulum AC X. Dico convertendum fore planum mobile per tot Circumferentiae gradus , quot comprehenduntur a semisse anguli AC X, seu CX Arcus B anguli BC quantitatem reserens dividatur bifariam in 11 . Per puneta ducatur linea V qua protracta sit usque ad supelficiem convexam portionis Cylindri in . Pariter linea AC protrahatur usque in linea X usque in V. videns est directionem I, quae an git circulum in puta 'o T communi lineae Κ, ipsi M Kest perpendicularis, directionem esse plani reflectentis. HOC posito denominetur numerus graduum B X: D n. Erit

B M AEU suppositionem vero, atque per Constructionem iam habemus DG α ΚΕ - 43'. Igitur subtrahendo ab utraque arte eandem quantitatem , dicen

GEi . ra ergo demonstratum planum conversum esse per graduum numerum duplo minorem numero graduum anguli conversionem per gradus f sussicere plani, ut ex eo reflectatur Corpus per directiones quaslibet, quae a Verticali usque ad origontalem dari possunt. Enimvero sumatur ipsa horigontalis directio, quae inter omnes majorem cum verticali constituit angulum . Tunc angulus CXzzpo' cujus semissis ue' scilicet octavam partem Circumferentiae aequat Haec est Sodales optimi , machinula, quae, quam Vis simplicissima , attamen infinito sive velocitatum sive directionum

numero , numerum parabolarum infinitum sub oculos ponit. Immo parabolas etiam alias proderet numero , si volumus, infinitas. Superior . Fig. ult. parallelepipedi , ex quo amplitudines Cognoscimus , superficies nunc holigoni parallela, ad Origontem inclinari posset quocumque angulo etiam obtuso.

102쪽

opuscULA Quocirca CFig. 3. datum esset quaeri dire 'ionem quamdam CX, quae essiceret cum verticali angulum AC; io', quo in casu semper valebit Et P.

Animadvertite, quaeso , Sodales doctissimi, an verum sit, ut ipse arbitror, machinulam hanc, non modo ostendere parabolicam semper esse viam , quam tenet projectile ; sed ipsam adhuc valere , direct ione projectionis jugiter versa , ad ostendendum maximum Galilei theorema , de quo supra mentionem fecimus, id est, amplitudines parabolarum sub diversis angulis descriptarum sequi rationem sinuum angulorum duplo majorum illis, quos essicit linea dire stionis sive cum horigonte, sive cum linea verticali eamdemque ad demonstrandum pariter Valere 11 Casuum linea mutetur, theorema utilissimum , quod exponit Graves andus in paragrapho ues Elementorum hysi

Cae videlicet, amplitudines, manente eadem directione , esse ut altitudines , ex quibus Corpora cadendo velocitates, quibuSprojiciuntur , acquirere possunt quod idem est ac diCere, amplitudines se ut quadrata Celeritatum serum non omnia describam , quae hujus machinulae ope vel confirmantur , vel inveniuntur Theoremata hae duo , alterum Galilei, alterum Gra- efandi, Commemoravi, quoniam horum demonstratio nil aliud

petit, nisi ut Physici oculus ad parallelepipedum amplitudinum Convertatur . Quo quid facilius

Hactenus machinulam novam experimentis Commendare

studui. Vestrum iit illam benigne excipere , atque emendare opus erit.

105쪽

QUMm in Cadaverum Secti ,nibus, observationes, meditati

tionesque no1trae , multae, a C frequentes , quae in danda Opera Medicae, hirurgicaeque Ait occurrunt, nil aliud ..., - agere ideantur, quam ut eliciant, atque aliquideri prImant, quod aut verum sit, aut ad illud proxime accedat arrepta occasione tum ab illis rebus in cujusdam Mulieris Cadavere visis , observatis, tum ab aliis, quae anteactis temporibus vidimus in ossibus uerorum , qui Cyri, Cyphori, Lordi , Scholios appellantur , febri postea lenta , Marasmo

similibusque morbis interemptorum , tum a sententiis pene inter se dissentientibus celeberrimorum Medicorum MayOHii, scilicet, Vers, Boerhawii , ei steri, Dolae a ceterorum qui de rachitide verba secerunt, arrepta , inquam , Occasione ab hisce caussis, aliquid etiam nos de eadem adnotare voluimus quod si parum emolumenti rachitico morbo attactis erit Medicis vero , Anatomicis , Chirurgicaeque arti addidit is incitamento fortasse esse poterunt ad meliora , utiliora ut optamus proferenda , in medium producenda: a ut statim ad rem veniamus, seriem, Caussarumque ordinem in visis, die a mulieris cadavere observatis primo tenebimus, deinde ad caetera explicanda descendemus Foemina ergo quaedam habitus corporis gracilis, temperamenti ad pituitosum accedentis, Circa tertium suae aetatis annum tam in anteriori, quam in posteriori thoracis parte incurvescere caepit. Forma Curvaturae serni dorsi, thora-Cem latum , brevemque , a totam staturam pusillam reddidit, humerorum , brachiorum ossa, pinae, costarum sensim inflesti coeperunt, Circa septimum annum, omnibus signis verae rachitidis, debilitate , videli Cet , ignavia , mollitie, torpore in partibus infra caput , ad recte progrediendum dissi- T. V. P. I L cul-

106쪽

opus ULA cultate, infimi ventris crassitie, ceterisque apparentibus, usque

ad secundu in supra quadragessimum annum Vitam angoribus, molestiis plenam traduxit, septimoque Idus Decembris Anni 1 34 mortua est. Cadaver secuimus, inuum ejus infimum ventrem astu durum, summeque Crassum antea cognoverimus, morbique

caussam ibi quoque magis quam in aliis su corporis partibus

fuas vires exercuisse putaverimus, ad idem explorandum, ObserUandumque animum , manusque Convertimus is adaperto abdomine admirati sumus molem quamdam ad album Colorem accedentem , superficie nonnihil scabra donatam , quae ferme totam hanc avitatem replebat, occupabatque inae ab Omento non operiebatur aliquam solummodo intestinorum tenuium partem circa pelvim utrimque in conspectum venire

Corpus hocce, quod nomine magni tumoris tunc appellare placuit, majori parte formam abdominis Consequebatur, supernaque sui parte thoracem ingrediebatur intra concavam posteriorem , gibbamque ejus sedem jam pridem forte paratam , in trudebatur, exacteque eamdem replebat. Diaphragmatis pars anterior, quae altior, posterior autem Ionge declivior esse debet, modo circa costas spurias, .lumborum vertebras laxior X titerat, quamquam vis tumoris sursum prementis contra ejus poneVrosim , quae Centrum diecti diaphragmatis conficit, it tunc censuimus exerceri videbatur, tamen tumor produCebatur ubi minorem invenerat

resistentiam, nempe in dictam concavam spinae Costarum partem , figuram non declivem , sed fere verticalem dia-phragmati inurebat. Non minoris forte momenti tunc putanda fuit vis tumoriSprementis supra, contra viscera omnia mi ventris, dum patuit, intestina , Ventriculum , lienem , illi locum dare debuisse , in thoracis avitatem se se recipere, quod rarum visum fuit, hepar in eodem thorace usque ad claviculas protendi. Hic tumor a tenui subtilissima membrana , a regione lumborum prope vertebras ejusdem nominis profesta, vestiebatur, quae in vicinia renis sinistri crassior, molliorque evadebat, varicosis vasis valde referta . Prima facie hic tumor naturaescii rhosse videbatur, & ratione nonnullorum sulcorum , sive ma-Vis quatuor inaequalitatum externe quoque apparentium tactu

107쪽

inaequalium aliae durae , C renicentes, aliae serme niollegmanu contreectabantur b tumor e quatuor tumoribus Coagmentatus dici poterat . .

Ut de natura tumoris, qui primus in conspeetum venerat, Qvertebris lumborum ibi exoriri videbatur majori

ex parte innitebatur postea de aeteris edoceremur , fere in media eius parte , quae magis prominebat antea umbilicum respiciebat, ultro illum aperire tentavimus , sed in cassum , nam quacumque Vi adhibita , illum secare , aut dividere haud quaquam potuimus, quapropter nobis abunde innotuit, ipsum hic loci naturam osseam aetum fuisse hinc serra adhibita , in crucis formam hunc secavimus, rotundam veluti offendimus avitatem , cavitati capitis humani ferme similem, quae sicuti illa a Cranio, ita haec ab ossea indicata substantia vestiebatur . Haec ossea pars in sui superficie , cra11itiem unius digiti transversi aequabat, dum vero Versus basini

protendebatur , sensim , sensimque Crassior Vadebat, ut mox

dicemus.

Cavitas istius tumoris materia liquid , viscosa , fermeque oleagine , Coloris saturi , quantitate unius librae cum dimidia repleta erat in fundo autem idest supra e)us basim similiter

osseam reperiebantur quaedam protuberantiae, si V tumores ad naturam Cirrhosam accedentes, quorum longitudo, altitudo erat duarum circiter unciarum, itemque operiebantur scuti, tota dii cae osseae substantiae interna superficies a tenui membrana, quae habito inquam respectu ad substantiam fleam , internum periostium dici poterat. Basis igitur ossea, crassitiem unius digiti cum dimidio aequabat semidiameter autem inferior istius tumoris, sive dictae osseae cavitatis, crassitiem semidigiti . Natura istius ossificationis erat spongiosa sursum versus diaphragma longitudinem decem unciarum cum dimidia producebatur, & sumpto principio a basi dicti tumoris totum ejus semidiametrum Occupabat, ascendendo in alio magno tumore, formam retusae pyramidis aemulando , immergebatur , quapropter si ejus Ongitudo erat, ut dictum est , unciarum decem cum dimidia circa ejus basim , ossea substantia verticalis erat eptena n. clarum Cum dimidia dum vero sursum producebatur sensim subtilior factous in naturam cirrhosam desinebat attentaque JuSorigine , tumorem mesenterii dici quoque Osi credidimus,

108쪽

Hic tumor parte sui inferiore cum tumore altero in hypocondri dextero locat conjungebatur. Hi autem Aterna facie imilis alteri credebatur , cirrhosus enim erat, DCcatus, uti junt, tum humoris libras duas, unciam semis intus servabat ventriculi , hepatisque sedem occupabat corticisque istius crassities duorum digitorum transversorum erat. Tertius tumor naturae cirrhosae , altero in mole minor erat reni Laistro autem ita uniebatur, in re ipse, tamquam gemma in annulo , in eodem reconderetur . Hic re , altero minor duplo erat, ac ex ejus forti cum tumore adhaesione, Complicationeque, dum omnem tumoris molem e abdomineeX trahere voluimus, etiam ille cum aliqua reteris, VasOIun uteri praeparantium parte , quamvis invito , eductus fuit. Ultimus, scilicet quartus tumor , in thorace pene totusconsallebat superiorem magni tumoris partem essiciebat; hi tumio valde latus, crassus ad rotundam figuram , Prae'

sertim in X trema superiori sui parte accedebat, naturam. GesCirrhossem imitabatur , ac , ut dictoum est , intra posteriorem thoracis gibbam sedem se in trudebat. Ab osse tumore exordium habebat, ibique squamulas nonnullas osseas Variae figurae,

in sui superficie positas, gerebat, quae dum in dicto thorace

tumor producebatur , obliterabantur Omnis tumor necessario vim maximam exercebat supra in tessina, quae sursum versus diaphragma contracta , valde' que recta Observabantur. In tes linum autem colon a dicto pondei summe complanatum , costis spuitis hinc inde , vertebrisque lumborum innitebatur, intestinumique sim iliter emetum in propria sede compressum erat. Vestigia denique I OH-ε ulla menti si a ventriculi undo non deprompsissemus, sorte in ejus existentia deliberanda judicium dubium mansisset. carie eitebrarum, Costarum, atque a Caeteris praVis rachitidis asse 'ibus recensendis ac in istius te minae Cadavere visit , observatisque modo abstinemus, dumtaxat adnotanteSquod diameter totius tumoris ex quatuor descriptis conflatum erat inaciarum triginta quatuor ejus altitudo unciarum viginti qua' tiror δε qui de ororsum reperiebatur , quemque inferiorem abdominis partem occupare diximus , erat unciarum sexdecim Cumi innidi long laudo autem osse tumoris unciarum decem cum dimidia Lance ponderatus totus, triginta duus libras pendebat attentaque sedes, e qua discedebat, tumore in . inquam , mesentesii

dici solle arbitrati lumus. Haec

109쪽

Haec aucem singula Xaetissime Circumspeximus cum aliis in re medica, cinatomica versatis , unaque cum doelo Uiro Bartholomaeo Riverio, cujus solertiam, industriam , atque peritiam satis superque , ut par est , Verbis commendare non valemus Ddenique anatomicorum more, rogavimus D. Carolum isari in arte delineandi, a pingendi bene versatum ut descriptum hunc tumorem ad rem , velitatemque figura lineamentis suis traduceret, quumque humanissime ut solet

nobis tunc obsequutus fuerit , di ζ tumoris graphydem oculis

omnium exhibemus.

His oria ergo morbi , sectioneque Cadaveris lustrata , at que completa, ad internam achitidis caussam perquirendam accessimus, plerosque consultavimus Doctores Medicos qui de hoc morbo scripserunt nostras observationes, meditationesque, a super e , cum illis contulimus tandem Cum Clarissimo Boerhaolo rationabilius nobis visum fuit, eamdenirepeti posse a prava dyathes in anguine , humoribusque sen-zet sim introdusta , nempe e Ca Coclitania inerti , mucos a fri-zz gida , vappida , a latente forte labe Venere permista cum ae laxa partium firmarum fabrica , quae peculiari ratione ossam provinatus ad male afficienda determinat Placuit quoque nobis una cum illo prae laudat Viro asserere, hilum satis elaboratum is materiam solidis partibus compingendis destinatam , utpote ACcessentem mutari debere in Alphalescentem quatenus haec apprehendit velut elementa terrestria , .con1-pagem illam Ormat , quae aqua solvi nequit ad humo regcoercendos apta redditur . Hanc docti inam ab eodem Confirma, tam fuisse novimus, dum ait, se a Ruis hio accepisse ossa in alchalicis liquoribus ad tempus detenta , solida, duraque manere , in accidis ero tollelaere flexibilitatem contrahere quia vis haec mutandi accessentiam in alchalescentiam tu C

dessicit S sic ossa , cartilagines, ligamenta laκa debilia ut in iachiticis , fieri necesse sit. Hac igitur admissa sententia, animadvertimus primo ossa

consideranda esse, dum mollia, ac tenerrima sunt, ut ira recenter natis , dein quum ad aliquem soliditatis gradum accedunt, ut in pueris, ac demum dum ad hunc omnino pervenere ut in adultis , ac senibus . SeCundo adnotavimus, succum nutritium, qui in progressi hominum aetate ad eorum ossa nutrienda destinatur , minime canaliculos it plerique putant b

110쪽

OpusCULA. fibrillis osse is efformatos, ossa perenni cursu ingredi, ac veluti circulo quodam per eosdem lueres tertio demum ultro consessi sumus, nos quoddam glandulosum corpus nusquam invenisse ut aliqui asserunt,quod ad ossa puerorum , adultorum hominum nutrienda apprime faciat.

Hisce in gratiam nutritionis ossium generatim descriptis, ne quis credat, nos in Rachiticis priaesertim hoc nutritionis opus nimis fidentius, vel glandulis, vel arteriis , vel solis membranis tribuere velle quamvis frequentius id in Fraxino Castaneis, Moris, quibusdam aliis adultis arboribus accidere observemus nam prirnis aetatis temporibus, aliquam forte partem nutritiam per canaliculos a fibrillis osset effodimatos, a per poroiitates in iisdem ossibus insculptas, ossa forte ingredi arbitramur, nam si serra dentata se centur, hic illic apparent puncta rubra a sanguine venientia: non modi, ca unctuosa materia visitur tenerrima respestive sunt tenuissimi arteriolarum , venarumque rami perspi Cui manifesti apparent, ac tandem scimus , ossa rubedine tingi mutuata a radice arida rubiae in pullis, gallis, suibusque, ut Samuel harpius Britannus, nosterque praeclara , abundanti doctrina, atque optimarum artium studiis eruditus, excultus raeceptor noster Matthaeus aggani, D. Belime anno 17sa anno I s , D. Ribertus de alter, studio, diligentia, ope, D. Deiles anatomici prosectoris sui, aliique sorte demonstrarunt; haec, inquam , non ignoramus, sicque, glandulis, vasis arteriosis, nerveisque , multoque magis perio stio negotium hocce primis praesertim aetatis temporibus tribuimus; at sequentibus, in quibus, ob idoneam particularum elementarium formam ob aeris vim exterius prementem , aristisssimeque articulas ossium vincientem , forteque etiam ob alias caussas colligantem , ossa durissima fiunt, nutrimentum peculiare peculiari modo os idem recipere Contendimus. Porro quum ne sensuum fides sine ratione, neque ratio nes me sensibus ferme sua perquirendae, ad id serendum nos o veni uneta illa sanguinea supra indigitata , quae in dies magna ex parte evanescunt multa situm humiditas ,

ian tuositas , quae ramisi Cationibus una cum plerisque arteri Olarum e conspectu auferuntur laminae osseae, e quibus majori ex parte coagmentantur, quae ad se se ictvicem apprOXim an durillima ossa essiciunt. Haec praesertim ea sunt, quae