장음표시 사용
531쪽
etnae visiones tamquam a causa proxima , pendere a variis in retina factis impressionibus, adeo ut aequales ab aequalibus, dispares a disparibus 1 osciscantur; sed easdem praejudicatas
opiniones is acquisitos habitus esse Causas , cur anima ita Conformet oculos, quemadmodum necesse est ad eum finem, ut in oculi undo depingantur imagines ad eas varias visus
sensatione essiciendas a Ccommodatae. aa. Quae mea sententia perspicuam Continet rationem cur hae phoenomena contingant in aliquibus deterna inatis distantiis, non in majoribus , neque Cum Vera Corporiam a
gnitudo nimis augetur aut minuit Ur , aiat Um Corpora a Vero
st nimis distorquentur . Siquidem determinata sunt tum maxima , minima pupillae ab oculi fundo distantia , quas eadem ope musculorum finito Virtutis a Cquirere potest, tum diductio, contractio ejusdem pupillae , tum varia Ceterarum oculi partium dispositio , quas ad augendas aut diminuendas objectorum imagines aliter pro aliis distantiis multi confor-
mari volunt . Inde fit ut quantumCumque conetur anima,
non possit efficere ut vel planetae nimium remoti, corpuscula exigua microscopi amplificata , magna corpora alio vitro nimis imminuta , uti intervalla nimium aut Contracta , aut produci a sub suis quaeque veris imagnitudinibus appaleant, vel corpora longe distantia suis sub figuris, vel corpora partim in aqua demersa partim extantia cum vero partium situ, vel quae a speculo polyedro multiplicantur, ut unum tametsi haec omnia prius jam noverit, qualia sint. Ex quo sat perspicuum in nostra sententia quam optime explicari allatum discit meri, eamdemque hoc pacto mirifice confirmari. 23. His innixus principiis in alio meo longiori de opticae principiis Commentario , qui Deo ante lucem propediem videbit dirimo celebrem illam de ma Iori lunae, solis specie in origorate , quam in meridiano quaestionem, de qua inter se acerrime digladiati sunt l. vir , cujusque historiam refert Bre mundus in adnotationibus ad dictum Desagulerii commentarium explico rationem , qua sit, ut anima veniat in cognitionem figura solidorum , motus quietis praesertim examino Condillaci systema cisca visionem , rationibus, observationibus a L viro allatis fatisfacio leis solutionibus, iis praesertim , quibus explico phaenomena caecorum ab ortu, meum expositum systema luculenter confirmo. Sed ne
532쪽
in praesens orationem in loca haec omnia inducam, hujus com. inentarii angustiis excludor. 24. Quamobrem his omnibus missis venio ad solutionem dissicultatum lemberti, quas ab initio proposui. Liquet autem in iis multum esse momenti in communi sententia, nullum in mea. Siquidem vel agitur de illa obscura, confusa visione , quae fit penicillis radiorum , qui ab uno obiecti puncto profecti per commune humorum centrum non transeunt,
ideoque omnes refringuntur vel de clara distin 'ta , quae fit penicillis axium opticorum, qui sine ulla refractione ad retinam usque perveniunt, ea ratione , quam supra XPOsui mus, in eo posita, quod totum aliquod objeetum clare , distinete non videtur, nisi oculi suos Opticos axes ad omnia objest puncta exiguo tempore dirigant. Si primum, supervacaneum est in iisdem obliquis radiis atque refractis rationem investigare , quomodo fiat, ut appareant tam magna, ut sunt,
in suis veris distantiis, figuris is sitibus. Si quidem hisce
radiis, lemberto assentiente, tam obscuram atque Confusam horum illonem acquirimus, ut eorum ope radiorum is vi
sionis ab iisdem excitatae nihil horum definiri queat. Sin vero agitur de axibus opticis, quorum ope tantummodo Claram, distinctam totius cujusdam objecti visionem acquiri docuimus, jam per se patet primas lemberti rationes nihil efficere; siquidem totae in eo positae sunt, ut propter refractionem pars Iadii , quae proxime retinam lacessit, multum esse stat ab ea quae a pundio visibili objeeti ad corneam tendit. Id quod locum non habet in axibus opticis, qui ab eodem objecti puncto usque ad aliquod retinae punctum irrefracti transmittunt. Ergo primis Alemberti rationibus nihil efficitur adversus certitudinem principiorum visionis direct se, se quatenus a nobis
23. Ut vero ad alterius rationis solutionem mihi viam muniam, prius referam facillimum quoddam is a nemine quod sciam , etiamnum animadversum experimentum , quod mihi imposterum maximo erit in hac disputatione usui. Est
autem hoc pono Calamum in situ perpendiculari ante Ceen fam lucernae facem in tali situ inter oculos, facem, ut duObus oculis videam facem in duas utrimque partes divisam; Capite immoto manens, quod semper in hisce experimentis est observandum, sinistrum, quo utor debiliori, claudo ni hilb
533쪽
hilominus in eodem situ calamus ratione habita facis , aliarum lucernae partium apparet clauso vero dextro acutiore fax cum aliis remotioribus lucernae partibus ita ad sinistrum oculum accedit, is dextro recedit, ut totum Calamum videam extra facem versus dexteram non exiguo spatio intercepto, ad alias dexteras lucernae partes intervallo plurium linearum distantes a primis referam . Deinde clauso dextro oculo pono calamum in eo ante facem situ, ut facem in duas utrimque portiones ab eo divisam laevo oculo aspiciam tum aut utrumque oculum aut solum dextrum valentiorem aperio is Continuo lucernam intueor propiorem deκterae, Calamum an
alias sinistram versus partes refero. E quibus apparet Calvmum , facem uCernam in eodem loco apparere duobus oculis dextro valentiori, in alio Vero sinistro debilitori, sive calamum , qui est propius objectum, ad unum eum. dem locum sinistrae propiorem referri duobus oculis, dextro valentiori , ad alterum locum deXterae propiorem solo cu-
Io mistro infirmiori . Aliis corporibus, in aliis tum ab oculo , tum inter ipsa intervallis sum usus, & semper experimentum ita successit, nisi quod quo calamus est propior faciis
remotior ab oculis, intervallum inter facem, calamum oculo sinistro infirmiori visum est eo minus; quo vero Calamus est remotior a face, oculis propior, intervallum est eo majus, adeo ut in distantia calami a face duorum pedum ab oculo unius pollicis , oculo mistro videatur calamus in loco versus dextram plures pollices distanti ab eo versus sinistram, quo duobus oculis aut dextro Valentiori observatur. Multos alios adhibui fere ad quinquaginta omnis aetatis, puerorum , adolescentum, senum, qui prorsus idem sibi usuvenire fassi sunt, cum hoc tamen discrimine , ut qui sinistro valentiore utebantur, plures autem fuerunt, ii duobus oculis, sinistro solo valentiore viderent objectum in eodem loco versus dexteram solo vero dextro debiliore in altero versus sinistram Soli vero duo adolescentes, quorum alter jebat se aequaliter videre utroque oculo, idque mihi confirmabat, eadem , ut videbatur, facilitate legendo librum plures pedes distantem alterutro oculo , alter vero uno valde debiliori utebatur , ut dissiculter legeret , hoc aliud sibi usu venire assirmabant. Calamum in situ perpendiculari ita ponebant ante oculos, ut Culo utroque illum recta referrent ad determinatum quoddam
534쪽
parietis punistum, clauso dextro, sinistro aperto ἰ ad aliud
versus dextram longe distans a primo ministro vero clauso, aperto dextro ad aliud versus sinistram , sed valde parum
distans a primo. Eadem experimenta succedunt, si alteruter oculus non claudatur, sed aliquo impediatur interposito cor-POre . Nam pono calamum ante oculos ita ut illum videam parum extra facem versus sinistram, tum corpus interpono inter Calamum oculum dextrum , ut eodem dextro minime cernam, sed solum sinistro tunc calamum video extra faCem sed versus dexteram, quidem non levi intervallo interpo no corpus inter sinistrum oculum , calamum, tuncque intueor in eodem prorsus loco ac duobus oculis amoto Corpore interiecto. Adverto etiam duobus aliis adolescentibus, qui videbantur eadem facilitate legere in magna istantia, eadem
contigisse experimenta ac mihi. 25. E his colligitur responsio ad difficultatem lembertin. . propositam . Duo oculi A, B FQ. et non vident sidus inci puncto medio interis, sed fere semper in alterutro ex pune is e prout vel x vel ν, est valentior is aliquando ad summum in loco aliquo valde propiori uni puncto , in quorum primo eventu , qui est Communis, videmus stellam in fine axis optici oculi firmioris, ut quod attinet ad opticum axem vult communis opticorum opinio in altero. qui est rarus, videmus in puncto ita parum distanti a fine unius axis optici, ut haec distantia haberi pro nulla ure, ac merito possit. et . Ex his etiam experimentis colligi potest vera ratio, cur duobus oculis non duplex , sed unum objectum videamus, quae in eo posita est, ut utriusque imaginem oculi ad unum
Ieseramus locum , in quo altera Cum altera eluti compenetrata sit. Nani primo ii, quorum est maxima pars, qui uno debiliore utuntur, eodem non possunt objectum ad suum verum loCum referre, eoquod ut id faciant, necesse est distantiam inter objectum oculum n. 3. observare. HanCautem videre nequimus, nisi spatium interceptum usque ad objectum oculis paulatim lustremus radiis qui ab objecto ab omnibus intercepti spatii partibus in pupillam ingrediuntur. Sed experimenta narrata .ratio a minori impressione, quam radii faciunt in oculo debiliores, deprompta common strant animam non videre ob)ectum in dire tione radiorum.
535쪽
qui in debiliorem intrant, sed solum in directione eorum
qui Contendunt ad sortiorem. Ergo cum utroque ocul intuemur ob)ectum , debiliore ad suum non referimus locum, sed tantum ad locum fortioris. Igitur in hoc primo Ventu unum tantum objectum visione directa intueri debemus. Alii vero Pauci, quorum oculi fere sunt aequalis virtutis, tametsi aliquie iis obieetum accurate non referant ad locum unius Culi referunt tamen ad unum solummodo locum , eumque valde Propiorem loco , in quo illud uno oculo intuentur. Quamobrem etiam in iis est eadem ratio, cur binis oculis unum
videant Arbitror autem , etiam in his esse aliquod inter utriusque oculi vires discrimen , sed valde exiguum valde minus eo, quod Communiter esse solet. Nam e altera parte certum est κperientia duobus oculis Obje num Clarius apparere, quam uno , si V multum sive parum differentis sit in utriusque virtute e altera si ob majorem solis Claritatem prorsus disparet ipsam et syderum imago , vel saltem imago lunae valde obscuratur, multo magis ad praesentiam fortioris disparere potest ipsa imaginis obscurioris oculi debilioris direct io quae est pura in ginis assectio , vel saltem ita debilitari , ut
ad directionem fortioris quam proxime accedat. Atque haeCest recondita ratio , cur anima obieetum non videat in directione oculi debilioris, tametsi eodem debilior illud intueatur . Quamobrem si quis foret oculis prorsus aequaliter fortibus , quod ei difficillimum , quia aequalitas uno tantum modo esse potest, disparitas infinitis, nullus dubito eum duobus oculis visum ire obje 'tum in loco accurate medio inter locum ad sinistram , in quo solo dextro Videret, interque locum ad dexteram , in quo solo mistro. Sed neminem invenire potui qui sic obieeta videret Antequam ho caput Concludam , restat gravissima difficultas, quae in hoc posita est. Bre mundius in adnotationibus ad memoratum in superioribus Desagulerii commentarium qui extat in Transact. Philo ad an. 736. refert assendum ex majori restrietione pupillae, quae fit a vividiori luce solis
ac lun te in meridiano , e minori , quae a debiliori eorumdem luce in horizontes, rationem reperivisse, cur in meridiano minores appareant ob minorem in oculi fundo depictam imaginem , majores in Origonte propter majorem . Pardium autem
Prorsus evertisse hanc sententiam, ac liquido monstrasse majori
536쪽
opuscuhc. pupillae dilatatione non seri, ut imago maior appareat sed
solum ut major transmittatur copia lucis is objectum diluci. diu videatur. Quod Confirmatur experimento subobscuri coebiculi , in quo pupilla magis est aperta quam in plena solis luce, nihilominus objecta aequalis, ac sub dio, magnitudinis conspiciuntur. Haec autem adversantur iis, quae in antecessum statuimuS. Ut his satisfacerem me contuli ad experimenta. In solio crassioris is opacae chartae coloris caerulei aperui foramen rotundum diametri 1 linearum , atque illud tenens in sit pedipendiculari ad altitudinem oculorum adeo ut fenestram laminis vitreis clausam absconderet, ad foraminis partem fenestrae
obversam admovi lentem convexam , ad alteram oculo chartam albam subtilem, orans parentem quo fastum est , ut
circulatis chartae portio foramini aequalis illuminata sine ulla singularum laminarum is plumbeorum cujuscumque laminae extremorum distinetione ex adverso appareret tum paulatim removi albam chartam , atque observavi portionem illuminatam eo magis Crescere, quo plus Charta removebatur, & eo, eri magis distin tam , ac eo propius accedere a re stangularem fenestrae, laminarum figuram, adeo ut in quadam determinata distantia singulae lamina cum suis quaeque plumbeis extremis distinctae quantum fieri potest apparerent; quod comperiebam ex eo quia in minori distantia minores minus distinetae observabantur, in majori majores quidem sed etiam magis obscurae, confusae Deinde collocavi foramen cum lente ad distantiam a fenestra duplo majorem prima, vidique imaginem fenestrae maxime distinctam esse valde minorem simi. li imagine in distantia duplo minori. Haec eadem experimenta tentavi cum alio foramine duplo minoris diametri, id est lin. similiter successerunt, nisi quod imago maxime distin ista est ad distantiam albae chartae a seramine, lente valde minorem , quam in primo eventu , eadem imago est valde minoris valde obscurior imagine maxime distincta ejusdem primi eventus; quae tres differentiae multo majores
observabantur, cum utebar soramine diametri quadruplo mi noris, nempe in. 3. I 4.
E quibus experimentis non solum a me sed ab aliis etiam summa cum diligentia institutis colligitur, ad eum finem ut aliquod objectum a lente, foramine remotius aequalem,
537쪽
Opus ULA ae idem propiusu distinctam quantum fieri potest magi emi papyro depingat, necessarium esse ut foramen sit amplius, distantia papyri a foramine major sit. Si haec ad oculum
transferantur, mihi videntur omnino satisfacere ardi difficultatibus,, dissentientes conciliare philosophos, quorum alii volunt majus foramen ad magnitudinem imaginis conferre, alii negant. Siquidem ex allatis experimentis compertum fit, primorum sententiam si universe intelligatur, esse falsam , atque esse veram solum in eo sensi, ut cum foramen est majus, imago maxime distincta in papyro depicta , sit quidem
malo maxime di 1tinet minoris foraminis imagine , sed illa in majori quoque chartae a foramine, lente distantia formetur. Cum autem in oculo sint ex altera parte pupillae , quae Iocum habet foraminis, lens crystallina , per quam colliguntur radii per pupillam intrantes, in nervea retina, in qua imagines depinguntur; ex altera Certum sit pupillam contrahi, dilatari , illud in objectis vicinis in multa luce hoc in remotis in exigua ad Verum quam progi me accedat esse quoque idoneos musculos, quibus pupilla, lensa retina plus vel minus removeatur facile est inde colligere
animam talem in movendis Oculi musculis conatum exercere,
quo imaginem objecti, quantum fieri potest , distinctam Consequatur, atque ad id Consequendum si dilatare pupillam , eam 11mul cum crystallina lente sic a retina removere, prout est necesse , ut distinista imago in retina formetur cum agitur de objecto intra duas discrepantes , sed mediocres distantias collocato, sic variare dilatationem atque recessum prout necessarium est non solum ad distinctam in retina imaginem depingendam , sed etiam ad Circiter aequalem, quo objectum ab iis duobus intervallis conspectum circiter aequale Videatur. Quamobrem ex proposita a Pardio dissicultate nihil colligitur, quod nostram evertat sententiam de aequalitate maginum cum objecta aequalia videntur,m disparitate, cum dispari , deque eo, quod dilatatio pupillae ad imaginis magnitudinem confert.
Quod pertinet ad experimentum subobscuri cubiculi duo
respondeo, primum non raro usuVenire , quod e nostro sy- semate colligitur. Nam ut Vulgari constat experientia, advertit Caillus in est optic. f. oo. hantasmata noetu
objecta iis, qui itinerantur, proxima, uti domus , arbores,
538쪽
valde malora' valde majori, quam sunt, intervallo disiun.cta, apparent alterum in tenebris, in loco debilis lueigmagis quidem ipsam per se aperiri pupillam , sed mentis c.
natu fieri posse , ut ejusdem, cry1hallinae lentis a retina di-1tantia minor fiat; quorum primo ita augeri potest imago secundo ita diminui, ut aequalis illi , quae in plena luces,
ideo referens obieecta aequalia firmetur. Nos enim non negamus judicium mentis aliunde scientis idem objectum esse in diversis intervallis atque in diversa luce ad aequalitatem imaginis multum conferre, sed statuimus id non facere ipsum per se , sed solum ope diversae dispositionis, quam in oculi partibus inducit, adminiculo imaginum, quae inde exinunt. Et revera in die o experimento major solita arborum , domorum species is paret, gignitur Consueta , si oculos aliquantum intendamus quo non solius judicii correctionem ut contrariae sententiae contendunt patroni, sed aliam quoque partium oculi dispositionem alii formandae imagini accommo.
datam haberi ipsa me oculi inspectio declarat.
De prino iis visonis resex .a8. ' Unc ingredior in dissicilem locum phaenomenorum visionis reflexae. In speculis planis, in eventu quod objecta videantur radiis ad oculos oblique res exis, facile est rem definire . Sit enim speculum planum Fig. 3. duo oculi in in V, objectum R; ducaturque R O perpendicularis ad speculum producatur usque in V, ut sto R proprietate lucis faciendi angulum reflexi O-nis aequalem angulo incidentiae facile est monstrare radios R C, D, B parum deflectentes, in valde exiguam speculi portionem dic incidentes, indeque cum parva declinatione res exos in radios CH, G, F, qui in oculum in collocatum intrent, si in alteram partem prodUCantur, Concurrere in N, atque idcirco oculo G repraesentare objectum perinde ac si iret in N; militerque radium Ρ, proximos res exos ad oculum in V in contrariam partem Productos incidere in idem punctum ideo objectum in eodem punino exhibere, atque idcirco unum , tametsi binis oculis, coiaspici. Ex quo auctores optica colligunt, quod era
539쪽
perientia confirmatur, obteistum, quidem unum ultra specu. tum videri in catheto incidentiae, in eadem ultra speculum distantia, ac est objeetum citra speculum. 29. Sed dissicile est utrumque explicare in speculis con veXis, concavis, de quibus paulo post disseram quod
attinet ad unitatem o jecti, etiam in planis, cum homo seipssem, vel alteram rem , videt per radios ad perpendiculum reflexos. Nam e his colligitur non exiguum esse debere spatium speculi DP laterceptum inter axem opticum D G a spe cui reflexu , in cujus 1 rediti ne octilus, videt punctum in N, inter axem pricum V in cuius dire stione alter oculus V pariter videt Uncium I N. Cum enim distantia GV riuulque oculi non exigua sit ratione habita RQ , quod parum dis et a speculo , non Xigua esse debet speculi portio P inter puncta quae in hujusmodi , ut tam angulus incidentiat D sit aequalis angulo reflexionis GDZ, quam angulus P aequalis angulo BZ. Res confirmatur experimetitis, quae quisque instituere potest . Speculum cooperui charta , in qua reliqueram foramen duarum , trium , quatuor amplius linearum diametri, observavique saepissime obje 'tum uno oculo clauso eadem claritate altero videri secundo vero clauso primo aperto interdum nullam ipsinis partem apparere interdum vero aliquam tantum. Ergo id plane commonstrat dictam speculi portionem , ex qua radii ad utrumque oculum reflectuntur idonei ad Objestum utroque oculo conspi Ciendum , non exiguam esse oportere . At si res ita foret, cum tam objectum , quam oculi diriguntur per lineam eamdem ad speculum perpendicularem, binae imagines repraesentari deberent. Id quod constanti experientiae adversatur.3 o. Quo huic satisfaciam objecto, nonnulla reseram a me instituta experimenta similia iis , quae feci in visione directa. Ad speculum planum ante oculos positum in eo situ, ut radii a speculo reflexi perpendiculariter , quantum fieri po1set,
in oculos lyciderent, admovi facem accensam inter utrumque oculum ad eorum alii tudinem , itaque OCavi , ut aperto utroque oculo imaginem facis in speculo viderem aliquantisper extantem e face versus oculum dextrum , qui adeo valentior
est sinistro , ut illo facile legam . hoc dissiculteri tum clauso sinistro imago solo dextro conspeeta in eodem situ manebat; Clau1 dextio imago ad alteram partem facis versus sinistram T. H P. I Om-
540쪽
commeabat, sed obscurior apparebat si facita collocabatur. ut imago in speculo duobus oculis appareret in directum cum faces, quae aliquanto de militor oculis foret aut altior vel ab
eadem absconderetur, cum erat in eadem oculorum altitudine ; clauso sinistro res perinde se habebat ac utroque oculo apertori clauso vero dextro versus sinistrum imago transibat. duas tresve lineas, amplius a face discedens. um accepi clavem Cum manubrio oblongo in anulum ellipticum desinen te , itaque posui inter speculum, oculos, ut planum anuli plano speculi foret parallelum is duobus oculis apertis ima ginem manubrii, anuli per ipsum me anulum viderem . Tum clauso sinistro imago in eodem prorsus situ permansit clauso
vero dextro videbam imaginem tum manubrii, tum anuli prorsus versus inistram . adeo ut imago se ει amplius linearurn
spatium versus sinistram confecisse videretur. Deinde clauso dextro acutiori clavem ita collocavi, ut sinistro viderem ejusdem imaginem per anulum medium aperto utroque oculo cernebam imaginem prorsus extantem e Clavi versus dexteram is in eodem sua apparebat clauso sinistro . Eadem omnino experimenta successerunt quatuor aliis, qui oculo dextro meliore utebantur quam laevo oribus vero aliis, qui acutius videbant aevo quam dextro, similiter evenerunt, sed ex parte contraria . Ex quibus omnibus experimentis luculente essicitur imaginem a peculo reflexam duobus oculis videri in eodem
loco , in quo videtur solo fortiores debiliori autem videri in alio sit, qui ad oculi debilioris partem propius accedit. Iisdem vero experimentis a me tentatis nec non ab aliis quos adhibui , compertum fit oblectum duobus oculis clarius videri , quam uno tantum licet sortiori . Ex quo colligitur vis o nem imaginis aliqua ex parte etiam oculo debiliori acceptam ferri oportere libero duo adolescentes, qui in visione dire. utroque oculo videbant objectum in uno puncto , solo sortiore in altero puncto , sed valde parum istanti versus contrarium oculi latus, solo infirmiore in altero versus alteram plagam sed multum distanti, similia experiebantur in visione reflexa , adeo ut imago clavis, quae duobus oculis appareret in medio anuli , uni valentiori appareret aliquanto , sed parum , propior lateri oculi, alteri vero oculo valde propior later ejusdem