Exercitationes pathologicae, in quibus morborum penè omnium natura, generatio, & caussae, ex nouis anatomicorum inventis sedulò inquiruntur. A Gualtero Charltono, M.D. ..

101쪽

prandeant, statim infirmos reddunt, toto ietem

eamverint, acidum ructans: alios alvi Ovitarum eis ercet. Nempe ventricul- praeter conse eludisemera- matur s supersiccescere consarem, non bis ra-eliere, neq; bis cibos concoquere. Contra vero, qui iis de

die cibum capere Tonsueverunt, ii nisi pransi fuerint, imbelera fiunt-infirmi, ac Cardiastiam I eiantur, sec. Deinde si quis in ventriculum amrea jam clausum, circaqs cibi prioris coctionem occupatum, ciboe novos ingerat; statim is gravitatem sentiet, & hiatu, oscitatione, fluctuatione, ventris deniq; torminibus tentabitur et indicio sane manifesto, debitam prius assumpti cibi Chylificationem, ab alterius praecociter superingesti cruditate & fix tione, interturbari ac impediri s indeq; Cruditates,& obstriacti'nes (quibus nullus non morbus suam debeat originem confertim progigni. Egregia

super hoc vitio ea Aoicenna sententia clib. I. 'm3. doct. . cap. . mhu est, inquit, in corpore isterius, quamnutriens super i triens, quod non est gestum, mittere s et praeterea nihil est deterim, quamfastidium ex male nutrientibus, cum inde illas morborum oriatur. Quocirca ex Schoia Salernitana

conglio Non bibe non sitiens s O non comedis saturatus.

8. Postremo, ratione ordinis perversi laedunt. Alimenta , ubi cibus, qui caeteris dissolutu concoctuq; dissicilior est, & tardius per Galaxiam tra

102쪽

- rariene, timodis,& distributionis sunt facilioris. Eu ptis enim quae tum facilius in chymum facessere solent, tum citius m intestina delabi , si exitus a Dyspeptiscae vidi ops ri, seu prima mensa praepostere devoratis praecludatur: praeter tempus opportunum in stomacno detenta, longioriq fermentatione vitiata, & ipsemet corruptelam concipient, & eandem reliquis cibis omnibus, ut ut alioquin optimis, essetis communicabunt , unde g& hinc Cacochymia, morborum feracissima. Et de Alimentorum vitiis, quae maximam in gignem dis morbis vim obtinent, haec breviter dita simio

103쪽

massa a Motu O-s qua item a Somno est Vigiliis modumsupergresis.

su MMARIUM.A R T. x statam diversimode DdMur sanitae a Motu eo orer immoderato a re intempestivo 3 3 - 1aertii de a , a Somno aenis; di vigilii:

HIs proxime succedunt Motus & mias mota

dum recedentes s quae &suum etiam ad Nosogenesin symboIum haud raro conferunt. Motu autem commissi errores, in ejus vel Excessu consistunt, vel Importunitate. I. Motus corporis Immoderatus quamplurima affert incommoda, quae ab omnibus, quotquot jucum

laetit, sive diu nimis condivratus, spiritin. nedum qui e sanguine noviter accensi sunt, ast & partium j solidarum insitos (illarum quasi indigenas & conservatores) dissipat & exhaurit: adeoq; & sanguinem depauperat, & universum corpus denuo refrigerat. Nemorum balsamum nutriendis partibus apparatum colliquat & absumit s atq; oleaginosti Musculorum, Ligamentorum, ac Articulorum humiditates absumendo exsiccat: eaq; de caussa &nutricatum imminuit, & membrorum robur diss&vite Membranas Mesenterii adeo interdum laxat aut divellit, ut Enterocelem excitet: viscera

104쪽

ras qua item

concutiem, tenuiora tenerioraq; eorum vascula & praesertim Lymphaeductus nonnunquaru disrumpit; ex quibus, extraVasato sanguine, emictiones vomition', aut expuietiones cruentae s & Lympha effusa Hydropes mox insequuntan. Sanguinem universum ita in arteriis veni s exagitat & dissu dit, ut aut perverso Fermentationis vitalis motu, putredinem mox concipiarum, adeoq; Febres putridas excitet; aut nimium exaestuam liquatum; pr

priis conceptaculis coerceri haud possit , sed his bpeliis foras erumpens, partibus Phlegmonas infligat , aut si coercetur, capitis dolores, vulsationes efferatas, Synochari; febres inducat. Chylum nondum probe confectum eventaculo in latestina, ex hisq; in venas Lacteas, & Mesenterii Clandulas

praecociter propellit: eoq; modo Cruditates &obstructiones, ex quibus immeri pene morbi sca- turiunt, parit. Seu& corruptos humores, qui antea tranquilli, ignobili loco conclusi, & quas consopiti jacebant, quiqs alioquin a natura progressu

temporis in benigniorem sortem reduci, domari, ac demum blande excludi poterant commmet, per

corpus disjicit, & in orgasmum agit: Hi autem deinde corpus tetris vaporibus varie lacessunt, &qu'quoversum diffusi Scabiem, Tubercula, omnis generis Abscessus, putridas Febres, Diarrhaeas,

Vomitiones, morbosq; multiplices & varios naere- . hunt. Impura igitur, Plethoricam corpora Exe citium vehementius ne subeant a. Intempestivus autem, seu qui mox E pastu,

vel dum pravis siccis adhuc scatet corpus, sertiter instituitur

105쪽

a Sonino es Vigiliis madu rumpe resis. instituitur, sanitati pariter admodum noxius exiet stit. Esecit nempe, ut Chylus ex dimidio saltem coctus, nec ab excrementitus suis partibus sat reo. purgatus, in Mesenterii Glandulas, & exinde perductus Pecqueti, in sanguinis confluVia rapiatur, una cum aliis, si qui tu corpore existant, humoribus vitiosis: unde corrupta sanguinis puritate, e oritur Cacochymia , quae in habitum corporis est usa, Obstruct iones parit & affectus culaneos. Praeclare igitur inquiebat Magister noster Galenus,sa. Asanit. ruenae cap. 2. Non debet, cum administratur Exercitium, crudi incoinq; cibi, aut succi multitudo vel in ventriculo, vel in vasis contineri o. unde periculum sit, ne prius quam per maturam coctionem utilis sit, in omnes Animalis partes radi

piatur.

. Vero nimia, seu plus aequo intermissum corporis Exercitium, Spiritus crassos, torpidos, ct

ad omnes vitae mentim, fimmones multum ineaetos reddit , facitq; ut neq; influxus vitalis partibus solidis rite communicetur , neq; spiritus earum insiti subinde foveantur,irritentur,ac vigorentur , neq;humiditates demum excrementitiae & superfluae per debitam transpirationem excutiantur. Unde Circuitus sanguinis retardatur, & Fermentatio dijusdem vitalis impeditur, & partes nervosae, membraneae, ac fibrotae omnes, es minata quadam

mollitie, laxitate,internaq, lubricitate asseetae, quasi torpescunt & languent. Deinde, Medullam spin lem, Nervoris inde exortos emollit,& firmitudinesta, pertamendis. motibus voluntariis requi sita,

sensim

106쪽

8o Hamati a Matuinae8Mete , quae item sensim privat: hincq 3 corpuTuniversum degravatur, & languidum, molle, infirmumq; evadit. Porro, impedimento est, ut neq; succus Alibilis e Cerebro Medullaq; spinali quoquoversum petNervorum canaliculos in partes ex eodem nutriendas libere effundatur ac dispensetur, neq; partes ejus superfluae ad Glandulas Emunctrices & R, ductrices tempestive regerantur. Quibus de caussis necessum est, ut Cruditates, & Obstructiones, &Excrementorum proventus affatim & ubiq; corporis succrescant. Adeo verum est,quod

ait, -- -'navum corrumpunt otia corpus.

. Hisce autem, ut viribus affines, ita & ordine connexi sunt Somnus es Vigilia , ex quibus modiam supergressis eadem, atq; ab immoderate ce- lebratis motu & quiete, invehi solent incommoda. Somnus enim, uti recte ab Arist. definitur, est pnσί; et s s sm oenoes I mies quadam se prismatio vigiliarum, sive Exercitii sensuum; vigiliarautem in ipso sensuum motusq; exercitio consistunt: idems necessum est, ut quaecunq; ex diutius intermisso corporis motu derivari modo diximus mala, eadem quoq; a somno diutius continuato oriantur sexq, vigiliis immoderatis eadem, quae a nimio motu ac labore. De his igitur hoc solum restat heic addendum. Quum in Somno Cerebrum, Medulla spinalis, Nervi as pene omnes aliquantulum laxentur, & in se quasi concidant, ob Liquorem Alimentarem (uti probabile est intro ad illas partes tunc temporis potissimum delatum, & humidis milibu que vaporibus sui easdem copiose irrigantem ,

107쪽

cibus se Patus merborum fiant Materia, . Si quumq; somno jam finito, excussiri; vaporibus

istis, dum partes dictite iterum se contrahunt, &quodammodo tensiores evadunt, & succus ille Nutritius extrorsum ad membra motu placido lentoq; feratur; & Excrementa illius ad Glandestum quae excretioni inserviunt,tum quae reductioni, simul amandentur s (quemadmodum in Oecon. Animal. Exercit. Io. ubi de d tributione succi

Nutritu per Nervos ex professo edisseruimus, dilucidiss licatum invenias.) Quum ham ita se habeant, inquam, si somno longiori indulgeatur, necessirio contingit, ut, Cerebro vaporibus replet gravetur caput, spiritus obscuretur, omnes sensuum Mentiris vires torpore & ignavia debilitentur,motus humorum naturales retardentur, crudi pituitosique succi, & omnis generis supervacanea exaggerentur ; unde insignis destillationum, hisq; consimilium frigidorum diutumorumq; morborum prinventi'. E contrmo, Vigiliae immoderatae non m do spiritus exhauriunt, alimentorum coctionem impediunt, & corpus praesertimq; Cerebrum siccant; in insuper fervorem quendam & acrimoniam sanguini pariter ac succo Nutritio inurunt, eoq; nomine partes genio suo defiaudant, & bilem inflammant, Phrenitidis, Febrium continuarum, acutorumqs morborum procreatricem. Palam adeo est, quod Attenuant juvenum vigilata corpora noctes.

108쪽

De Animi Pathematis , O quamodo Marborem Caiisa fiant.

109쪽

ir Trsice summatini decursis, pro lino stadiog perducimur ad Animi Pathranata, seu . I. at Passiones , quae quoties modum Exce-

. dunt, nos graviter convellinae, ideoq; in producendis morbis Evidentium Caussarum vim adipiscuntur. Qua ratione igitur, & quibus ex causis sis nant f item quos in spiritus ac sanguinem effectus habeant f nobis nunc studiose di aerendum est. Theorema sane haud paucis, uri; gravissimis dissi icultatibus involutum, & cujus cognitionem, ceu Mentis humanae captui minus obviam, non sit promptum attingere. Quippe, licet effraenos & in . simiae finitimos Perturbationum Animi tumultus in nobis metipsis frequenter nimis eXperiamur, velutiq; in intimo petaris excitatos persentiamus ;licet omnis Philosimhiae Moralis dignitas ususq; in eo potissimum conuit, ut hominet erudiat, quia-

modo possint harum excessus ac exorbitantin, ne degenerent iuvit 'compescere&moderarii lice

que e Philosophis vel praestantes is complures in

genia sua summopere exercuere, quo Exundrintum Caussas proximas, tum primarias Dissetentias pati iculatim enucleat simplicarente. Tmtum eti emuum absumus tamen a clare,demonaeati ut icertitudine munita illarum Theotia, quam si nihil omnino ad naturam nostram spectarent, quam si assiduus virtutum cultus subsidii neminimainquidem contra earum impetus redurorta nobis suppe, ditaret s quamq; si nemo morialium de ieis quisiunquam scriptis prodidisset. Hoc autem humanitellanimadverso, minus mirari debet Leetat lauditus

M a si

110쪽

me Animi Palmatis s si in iis quae de Passionum Caussis & H istibus variis jam sumus dicturi, quaedam invenerit, quorum tanta est hiritas, ut aut in medio relinqui plane desiderent, aut majorem, quam ingenioli nos nattingant vires, rationum maestita , ad indubitatam sui demonstrationem videantur exposcere. Utcunq; ne omni excusatione in hac re simus destituti, haud inconsultum censemus, tria in medium proferre, quae jure quidem indulgentiam Ejus con, tibus notas concilient.

2. Primum est, quod Animi Pathemata merito sint in Perceptionum, sive Sensationum earum classem referenda, quas impervestigabilis Animae

humanae natura, ex una parte s arctas numqs illud foedus, quod Animae cum corpore intercedit, ex altera, necessario reddunt confisi & obscuras. Etsi enim apertissimum sit, Nos omnes harum passi num motus in nobis, velutiqs in Animae nostrae profundo, persentiscere s non tamen cinisequitur proinde, ut motuum illorum principia & rationes eo clarius intelligamus: sed potius e contra, ut quo magis eos sentimus, i. e. ab eis agitamur, Eo m jori confusione ac obscuritate Imaginationi & Intellectui represententur. Nam, testis est Experientia, eos qui magis a passionibus suis commoventur ac celluntur, non melius, eo tempore, illas nosse

seu intelligere, quam alii suas, quiuus minus agitari solent..Cujus rei Ratio in eo forsan consistit, quod Animae Husmodi perturbationibus graviter cohusiae, quo vis quaedam ab objecto, per coR- sueto violentiorem impressionem se offliente, sit illata,