장음표시 사용
111쪽
quomodo Morborum Caussae fiant. 8sillata, adeo ut illa, sui vix satis com h tota in eo esse cogatur, ut quieti se restituat, nec intelligent cogitandive functionem perinde possit exercere, ac
ubi libera est, omnus commotione prorsus vacua.
Id quod tacite olim subimuisse reputetur Hippo crates, in haec verba: Sola quies (inquit cerebri spere facit, prudentiamsubmini'at , is intelligemtiam causat. sLib. de Morb. Sacri
S. Secundum, quod minime habeamus exploratum, manam pars corporis sit Anima sedes pra-civa. Verissimum equidem est, Animam esse &toti corpori, & singulis ejus tibus arctissimo foedese conjunctam, ut Hoprie dici nequeat, eam esse in parte quadam, exclutive ad alias: tum quia corpus unum est, & quodammodo indivisibile ratione dispositionis suorum organorum, quae omnia ita ad se mutuo referuntur, ut, quodam ex illis a
lat totum corpus reddatur mancum ac defectivminium quia ipsa ejus naturie est , quae nullam res
tionem habeat ad extensionem, vel dimensiones, aliasve proprietates materiae, ex qua corpus constat, sed solummodo ad totam ccmpagem organorum ipsius. Nec tamen minus verum est, dari in codipore partem quandam, in qua eadem Anima suas nimiones specialius quam in caeteris omnibus exe crat. At vero quaenam fit pars illa, quam in tantae dignitatis splendorem instituit Natura; hoc ipsum est, palam profitemur, quod nemini mortalium adhuc pro certo compertum esse intrepide asser mus. Alii enim Animae altithronium, sive arcem hiaticam collocant in Cerebros quia omnia rerum
externarum Disitired by Cooste
112쪽
externarum spectia, sive imagines, per orgam se vium receptae, in cerebro, tanquam in summo Memtis tribunali, percipiuntur & dijudicantur , & quia laeso cerebro, laeduntur mox quoq; imaginandi, rhminiscendi, & ratiocinandi Functiones, quae tamen in caeterarum partium morbis utplurimum persistunt inviolatae. Et haec sententia quidem ad similitudinem veritatis proprius accedere videatur. D cent autem Alii, hanc hospitem immortalem specialius residere in Corder quatenus passiones omnes in eo & accendi & sentiri vulgo creditum est , &quia aperte annunt paginae sacrae, in quibus dicitur Deus cordium, non vero capitis ceriurive scrut tori noris ipsum diligere, non ex toto cerebro, sed ex toto corde jubemur. Harvam Vero, ut Vita ita & Animam quoq; ipsam primo .& principaliter in Sanguine residere Diuits u te quo vehiculo, Anima omnibus totius corporis partibus influit scujusq; solius gratia, eadem tota in toto, se tota. inaualibetFrte sui vulgo creditur inesse merito ce leatur. Attamen, res adhuc in dubio manet s nec hominum quemquam esse opinamur, qui quantumvis Mentem intendat, dicere possit, se experiri ubinam illa cogitet, seu intelligat, ac ratiocinetur s& maxime cum si in capite, aut in corde, aut in
sanguine dicat, videat quam perspicaces, docti viri idem, facto fuius experimento, ut seipsis si experiri non potuisse, fuerint professi. Profecto, ipse quoq; Plato, postqu: m hac de re copiose disseruit , in hunc tandem modum modeste concludit. Un Timaeo Ilaidnam ergo mortale, se quiddivinam habeas Anima, ubi, det cum P bus,qquo'
113쪽
θ qubmodo Mariarum Caussae fiant. ετ rem patia, ex uatum a nais est x at qram umid dictum sit, tum demum, si id nobis oracula I edixerit, a peremus. Adeo proinde, ut cui min( cum Cicerone, in i. Tuscul. rogaeati, tibi, aualis et ista Mens' ubi tua, aut Au ' Potes-nedicere i Respondere L pn Lactantio , De e D. 16. liceat, Mentis rationem incomprehensi limese, quis nesciat, nisi quia omnino istam ara habes scum ipsa Mens qua ora sit, am cujusmadet, ausia
A. I tium autem est, Nos pariter nescire, in quo primario ac immediate contum illud cam-rium, quod Animae cum corpore intercedens, in caussa rit, ut in se reciproce agant, & ab invicem patiantur, in Animi Pathematis: seu ut apertius adhuc loquamur quomodo contingat, ut rerum externarum imagines communi seniorio impresse, Ibiq; ab Anima perceptae, commotaeum qua dam sive Passionem in ea excitentovim, Anima ad passionem ita excitata, mox spiritus, sanguinem, auaris corporis partri, pro suo arbitrio commoveat. Et determinate 'dem, atq; cimiunniter tum ad eam, quam de natura obrumis conceperuidendi, tum ad media, quibus ad ramumdam voluntatem suam uti sibi proposuerit. A Phisis Misquidem, pariter atq; a Medaea vulgo edocti sum quod in cerebro reperiantur spirim eam. qui e purissimis summeq; mesulibus sit uim particulam id continuo delatis, in ems ad summam sub ilisiarem evectis, consere, proximo sine dc inmedia
114쪽
88 De Animi Pathematis iomnibus actionibus suis, quae in corpus determinantur. Verum tamen, consideranti, quod Eo sentiae Immateriali, qualem esse Animam concipimus, impossibile prorsus sit physice pati a Materiali, qualis est corpus , quodq; spiritus hi Animales, quantumvis subtiliati ac mutatii, adeo ut sensus nostros longe effugiant, semper tamen nihil aliud sint quam corpuscula exiliora : Profecto, summe arduum erit imaginari, aut quomodo objecta externa in Animam, mediantibus hisce spiritibus, ad excitandas in ea passiones, agere possint s aut quomodo, vice versa, valeat Anima eosdem spiritus, pro voluntatis suae imperio, movere ac impellere.
Adeo proinde, ut quod olim dicere solebant Rabbini antiquiores, de consimilis difficultatis quaestionibus; idem nobis quoq; de modo, quo Anima &corpus mutuo sese assiciant, dicere fas sit: nempe eum tam abstrusum esse, atq; incomprehensibilem, ut explicatio ejus usq; in adventum Eliae merito sit differenda.s. Iam vero, ut quorsum sperunt hae 'Atromesis . demum innotescat s quum sit quasi de ipsemet Mentia Passionum Animi, ut non nisi confuse obscureqs Intellectui represententur sv quumq; neq; de principali Animae sede in corpore, neq; de admirandi illius Commercii, quod Animam inter & co Ius mutuo intercedit, ratione formali, certi quidates posse videatur: Prosecto, spei nonnihil nobis affulget, quod, si quae de Zetemate proposito, Passionum scilicet Catilis & Effectibus, mox dicturi sumus, Demonstratiorem in omnibus
115쪽
non attigerint, eruditus, candidaeq; mentis Lector conatibus nostris cimenter tamen indulgeat s ma-
me vero, ubi quas ad solvenda Pathmatim phaen mena attulerimus Rallium, adra probabis invicem consentaneu, veritatris affines inveniris ut eas penitus expugnare sit dissicillimum. uia autem dicto, pentum nostrum jam aggredimur.
6. Functiones quae ad Animam nostram proprie spectare videantur, ad duo potissimum g nera se referunt genuine: quaedam enimones animae s aliae vero ejus Passiones, sive Affectus. Sub nomine, complectimin omnes nostras Voluntates, seu Volentaetrus , quia in nobi etipsis
manifesto experimia , ta directe profluere ab Anima, & ab illa immediate dependere: per Pasi siones autem, sive Afimus, intelligimus cun quR innibis reperiuntur; quoniam lam raro contingit, Anima eas tales non faciat,' quales sunt, di semper eas recipiat ex rebus per illas repraesentatis. ri
. Rursos, Volum es nostia pariter duommiunt Generum; Asiae quippe sint assiones animae; quae in ipsa Anima terniinantur , ut cum volumus Deum Nigrae,aut altiliori alicujus objecis immaterialia contemplatainu men tiostram sequi. applicare: Alta Sermissi terminantur incorpum .
ut cum voluntas nolim ad ambulandum determi ta, essicit ut mox moveantur taura, itaq; progre
116쪽
' De Animi Pathematis s8. Similiter, Perceptiones nostra sunt etiam Duplices; harum siquidem 3liae ab Anima' 'primario amnis a Corpore autem Atia.' ae Animam solam pro sua caussa habent, sunt perceptiones voluntatum nostramm, omniumq; Imaginationum,
aut aliarum Cognitionum, quae ab illa dependent sest quippe certissimum, nos non posse quicquameelle ', otin percipiamus stinus hos id velle &quamvis reppeAu Ahimo 'fit Actio aliquid velle, test tamen etiam dici. esse in illa Passionem, percipere quod velit: & de omnibus Imaginationibus, aliisq; Cogitationibus nostris idem prorsustentiendum, utpote quae per Animam formantur. Quae Corporis opera producuntur, in Genere pendent a
rerum ictis Celebro h hisecus impressis: cui , eo tamen discrimine inter se, quod magam ex iis ades a isterius cis id reretri: - Ahia ad Comus nostrum; &-dehiq, ad Ammam. Et de hisco tribus Perceptionum Differentiu spe-
lius referri' debent ad Objecta Externa, producuntur in Anima, a rebus extra nos positis, dum hae per imagines suas, i. e. impressiones quasdam sui similes, cerebro sive communi sensorio ab externissensibus delatas, efficiunt ut Anima illas percipiat,sve sentiat& dijudicet . Sic cum videmus lumen candelae, & audimus sonum campanae, hic sonus,& hoc lumen sunt duae diversae actiones rerum C ternarum , a quibus pioveniunt, quae eo solum, quod
117쪽
b quomodis Morbreum Caussae sints quod duas diversas impressiones faciunt in cerebro, duas distini, sensationes Animae exhibent. quas sic resertimus ad subjecta, qua supponimus esse
earum Caussas, , ut putemus nos videre ipsam camdelam, & audire campanam , non vero sesum se tire impressiones sive Imagines, quae ab ipsis cerebro comminucantur. Io. Secundi generis sunt, quae ab Ailectibus nostris Corporeis, cerebro ne inum ope communicatis,. exoriuntur, cujusinodi sunt Sensationes
Famis, sitis, aliorumq; consimilium Appetituum, qui a corpore, aut quibusdam saltem illius partibus pendent: quibus aeuiin possunt Dolor,i Calor, si s Affectus omnes, quos sentimus quasi in membris nostris, non autem ut in Objectis, quae
serinsecus nobis repraesentantur. Sic eodem tem- . pore, eorundemq; uereorum opera, sentire PQ -
mul animadversa inter actiones quae efficiunt, ut sentiamus calorem aut ficus, quod in nostra manu est, . di eas quae faciunt, ut sentiamus id quod eidem manui ab extra obvenit, differentia , nisi quod una hae um actionum althi succedente, judicamus primam in nobis jam inesse, & supervenientem nou- dum adesseo sed in objecto, a quo producitur. II. Tertii deniq; generis Perceptiones, sunt illae, quarum effectus quasi ipsemet in Anima semtiuntur: cujus ordinis sunt sensus Laetitiae, Gaudii.
118쪽
irae, & aliorum affectuum similitin, qui maximam
partem in nobis excitantur pet objecta extetnasus nostici moventia , & quandoqs etiam per. alcis caussas. Atq; hae quidem perceptiones, rub'N-fectuum sive Passionum Animi nomine veniunt i telliger ars utpote quibus profundius, eminentior ; quodam modo affici, & veluti concuti vaeetur Anima nostra, quoties eas patitur. Non quidem, quiss& caetriae perceptiones, tum quas ad objecta
Externa, tum quas ad Corpus nomm speciatim retulimus, non nnt pari iure ab Aetionibus Animae iupra recensitis distinguendae, Passionumq; nomine 'proinde accipiendae; maxime vero ubi istud vocabulum latiori significatione usurpatur: sed quod quae hic ultimo a nobis deseriptae sunt, M' EEesta Passiones indigitari expectent, quodq; Vulgo obtinuit ut Pisonum nomen ad commanda mi Pathemata circa quae nos nunc versamur,ueroprie restringatur. . a VHoc autem Diaeivstionis gratia ammadverso ssequuntur quaedam, quae etsi ejusmodi forte non fuerint, quibus certa indubitataq; fieri possit adhiberi, talia tamen ridentur, quae vim prae se . ferant veritatis imaginem, quae 3 pro Verri proiae,.saltem nobis hic veniunt supponenda. Supponamus itaque, Ir. Prim, quod Animae nostrae sedes praecipua, sit in parte quadam Cerebri in eo loco sita, ubi ab omnibus ejusdem cerebri partibus, velutiae in
tro, concurrunt Spiritus Acmatris itaq; a'Natura constituta comparataque, ut '& omnes rerum e
119쪽
. Er quomodo Morsorum Caussae fiant. yr, ternarum imagines per senilis externos inimi sum delatae, in ea, ceu in summo Animae tribunali, pedicipiantur ac dijudicentur , & Spiritus Animales, tanquam Emissarii vel ipsomet halgure velociores, exinde in quoslibet e Nervis, pro Animae imperio, adque explendam illius voluntatem , amande
I 3. Secundo, omnem Animae Energiam, quoties illa actionem ullam aggreditur, corporis ope perficiendam, in hoc unice consistere ; quod eo ipso solo, quod vult aliquid determinatum, efficit ut Spiritus An ales determinate moveantur & impellantur in eo Nem , Musculos, aliasq; cof ris partes, quarum motus ad producendum efferum, qui huic voluntati respondeat, maxime inserviam. Sic cum imaetinari volumus aliquid, quod nunquam vidimus, emcit haec ipsa Animae voluntas, ut Spiritus Animales sceu Emissarii quidam, quicquid in itinere e plorarint Domitiae mox renunciaturi eas Cerebri partes cynfertim confestimq; determianentur, in quibus oliin repositae suerunt Dium rerum imagines, quae simul collectae, inq; unam id am compositae, speciem rei illius, quam nobis imaginandam proposuimus, Aesinae quodammoeo possint repraesentare. Sie, cum vesumta mentem nostram attentiori cujusvis objecti singularis contemplationi per aliquot temporis momenta infigere; haec ipsa voluntas, ad spiritus in istius objecti ideam
convertendos, continum; retinendos, sufficier Et sic denique, cum dextram movere volumuS 3 haec voluntas essicit, ut impellantur spiritus in eo, musculos,
120쪽
' . Animi Pathematos musculos, qui manui huic movendae sunt comparati. Ut demum credamus, omnem. Animae aliivitatem ive potentiam, quae in corpus determinatur , in illius voluntate primario & principaliter fundaris secundario vero ui impulsu spirituum. I . Tertio, Mod Spiritus Animales possint aeque libere ac diversimode a variis objectorum impressionibus moveri s atm ab Anima ipsa. Consentaneum quippe est, impressiones varias, quae mediantibus nervis Sensoriis Cerebro inuruntur ab externis objectis, sufficere ut ad excitandas sensationes varias in Animas ita & ad concitandos com similes spirituum motus: idq; citra imperium Ania mae, ems modo, ut ipsi in hos venti e Nervis&Musculis, potius quam in alios influant, parte seas, quibus illi inseruntur, moveant. unico hocce Exemplo conficiatur. Si quis manum cito
extenderit in oculos nostros, tanquam noS Uerbera-
iurus s quamvis sciamus eum nobis amicum, &non nisi joco id facere, abstenturimq; ab omni malo nobis inferendo: vix possumus tamen nos ab illis claudendis continere. Indicio equidem apertio fimo, oculos non Animae nostrae opera claudis cum id fiat citra hujus imperium et sed quod machina nostri corporis sic composita sit, ut subitanea ex- tensio illius manus in oculos nostros, talem im- pressionem in Cerebro esticiat, quae ex se sufficit ad impellendos spiritus in eos Musculos, qui deprimendis palpebris inserviunt.