Exercitationes pathologicae, in quibus morborum penè omnium natura, generatio, & caussae, ex nouis anatomicorum inventis sedulò inquiruntur. A Gualtero Charltono, M.D. ..

71쪽

De Disserentiis mariaraim, Oe. Iet. Ab OETATE , alii morbi sunt proprii,ut Rachitis, alii, ut FH ardens talii Senum, ut Apulexia: de quibus omnibus coinsulendus est Hippocratei, S. Aphar. a , i, 26. Ssequentibusust ad 3I. . I 3. Ratione Sus ECTI, morbi alii sunt Interni qui interiora corporis occupant , ut UI-cus pulmonum: alii Externi, qui externas partes, visuiq; obvias possident , ut Lira &Srabies: alii, Particutires, qui tantum inunam partem, vel pa res aliquas insident , ut Pleuritis: alii univers es, qui universum corpus obsident , ut Febris.

72쪽

oariis Causarum Morbificarum disserentiis.

oris e , nee Fora ili, nee mali r sed tam- EHelenae. 3 Eselemiarispis Congenitas, in Adventitias. o S hamidantur Comenitae in Naturales, edi Pi aeter. natur es. s Disbehanmr item Ad-l ventitissae Extemas in Internas minae Priores vel Necessariaesint, ver Contingentes: Posteliores antem veι Solitaria, vel rem aliis coniunctae .s Serenia divisio Veienti, is Principem in Ministram et I Demiae Proca tarcticam, mi Fernii--Evidente , 8 Antecedentem,-aebiae, mal proxime aiungit, ilicitur Coniuncta 3 synecdochiae Antecedens. Qiteis Soter ' Et cantinentem, Me eam nrateria eo noctoram morbor propriae'. io Ulaismiumpom aliae n--m Per se prociscunt , alia per A raucus eta a Mela asinis; Politivae sam, aliae Privativae.

r. Roximum his videtur, ut quibus ex Cae se sis, quaecunq; demum eae sim, & quomodo ut unumquodq; e numerosis illis , quae modo descripsimus, morborum Generibus & Differentiis, in corpore humano producatur, serio &quamum ferat Tationis Mistrae imbecillitas dii

eide edisseramus. Scire enim, ut belle norunt omnes, est per originem caussaris scire: maxim que Pathologiae tum certitudo, tum utilitas (quippe ab ira arum morbificarum cognitione, M dico neq; morbos praecavere liceat, nec genitos tol-Iervi in Assv oarisae potitanum consistunt.

a. A Phi ophis quidem, qui rerum omnium in vastissimo hocce Naturae theatro se offerentium contemplationi sedulo dant operam, scientiaeq; compar ae insudant indesinenter, aluorCaussarem Genera singulis Effeetibus consultissime comistituuntur et Materia scilicet, Fama, Essicum, alv

73쪽

De variis Causarum atq; Finis. Medicis vero, ubi in Affectuum p. n. corpori nostro insidentium, illium; ad vitae perfectionem necessariis iunctionibus quomodocunq; imsidiantium, investigatione notitiaqs versarum; sussiciant pauciora. Nam cum Morbi essentia in Diathesi quadam, seu Dispositione vitiosa, qua una vel plutes e corporis partibus, in actionibus. suis debito modo periungendis impediuntur, deq; optimo statu detruduntur,penitus radicetur, heinc perspicuum est, posse eam sine Materiali caussa

existere , nisi ipsummet illius subjectum, corpus nempe humanum, in quo is insidet (quemadmodum & in aere hominis aut rq ut effigies pro ejusdem materia cuiquam placuerit accipere. Non enimium decepti fuerunt quamplurimi vitiosus humor . subjecta est morbi materia i quanquam Efficiens illius dici quodammodo possit. Deinde, per Formam morbi, praeter speciem illius pectiliarem , dicto subjecto impressam inductamque, seu dete minatam disposit: onis partium pravitatem,(quae ipsam morbi ideam unice constituit aliud nil quicquam venit intelligendum s ut Iuculenter constet exinde, Causiam quoq; Formadem in morbis misequam reperiri posse. Et de Finali etiam idem pro sus sentietulum; quoniam Finis morbi tantum est actionum laesio & interitus, seu (ut aliis visum est aptitudo erum, qua actiones laedere natuita sua comparatur: ideoq; non re quidem, sed sola mentis nostrae cogitatione, ab ipso motia differt. Restat itaq; duntaxat uiciens, quae quia corpus immutando, deq; sanitatis statu deturbando, eidem morbum inducit s ideo pro Caussi omnium praestanetissima

74쪽

Mar 'aram differentiis. tissima & principe apud Medicos merito debet reputari. Hujus igitur disserentias atq; vires perscrutari nos jam accingimus. 3. Humanum Corpus, licet essentiae prorsus lin- mutabili; ac immoi talis,Animae nimirum rationalis, domicilium sit ami instrumentum s ex sua tamen natura lacile mutabile existit, variisq; obnoxium infirmitatibus, morti etiam stili demio cedit , quae magnificam vereq; admirandam Orgamium illius

conspirationem & harmoniam, unico qliasi ictu pessundat atq; dissolvit, totam; labiicam in principia, ex quibus erat primitus constituta, s in

dispergit. Ratio autem, quur haec Corpora nostra adeo init fragilia, adeo caduca , ex integro vid tur in hoc consistere, quod mutabilia sunt: Interituris vite, ut ut quoad varietatem ferme infinitar,

in eo tamen convenire censeantur omnes, quod ad Elementorum, quibus constamus, temperamenti ac determinatae symmetriae ejus, a qua necessario dependet vita,corruptelam ruinamq; omnimodam,

aliae citius quidem, aliae tardius conducunt. Si summi Creatoris sapientiae visum fuisses, aut Cor pora nostra ex simplicissima quadam, corruptionique minime obnoxia materia (qualem Coelorum, propriam sibi precario imaginantur Aristoteles

constitum , aut tam firmo artemumqs duraturo glutine materiae hujus, ex qua nunc corporamur, particulas inter se conjunxuse, ut easdem ab invicem diociare dispergereque, in nullius caussae imserioris potestate seret situm: tunc certe nec aevi

diuturnitate, nec morbi ullius saevitia, sanitas

. . nostra Disit irod by Coos e

75쪽

De Caussarum nostra unquam labefaelari potuisset , hominumviprimus, sicut ex nihilo recens productum, vixqs adhuc satis perfectum viderat hunc Mundum, ita& eundem senio jam prope confectum, adqs interitum tandem festinantem, semper juvenis summoq; vigore praeditus vidisset. At vero, ut nobis insitura nunc comparatum est, tenuissimo suspendia tur vita filo i nec fieri potest, quin omnibus in lucem editis sit serius, aut citius moriendum. Aseipso enim Corpus nostrum, & ab insitis Principiis, civile inter se gerentibus bellum, per ungula

momenta concutitur atqs conteritur , nedum variis externarum injuriarum incursionibus, tanquam

cellis, undiq; lacessitur. Heincq; morbos E Deientium Causarum duo suboriuntui summa IA im que Genera: nempe Insita sunt nobis & Co genitar, quas ab ipso jam ortu accepimus, Aliae Asientitia, quae in nos jam editos extrinsecus i

vadant. q. Priores rursuS,Naturales, & Praeter-nat

ratis genuine distrahuntur. Sub Naturalium su cadunt primordiorum, ex quibus constamus, i quietudo ac repugnantia perennis, & Flammulae nostrae vitalis continua voracitas, quae tametsi nos misellos, quoad vita fruimur, foveat, calefaciat, tueatur, & Laris instar familiaris, conservet, nos tamen etiam temporum aetatumq; decursu sensim depascitur, immutat, tandemq; conficiis alios quidem ocius, segnius alios, ut sua cuiq, stata est vitae periodus, quam quotusquisqs est, qui natui arlegibus attingit et Adeo verum est, quod in

76쪽

Morbiparum disserentiis. om P. Animal. Exercit. I. apertius diximus; idem nempe nobis inesse & vitae principium, & mortis.

Speliat autem Praeter-naturalium Classis ad morbiferos eos Characteres, qui nobis a Parentibus, unaciam materia spermatica, ex qua prima corporis rudimenta sumus mutuati, prosunde velutiq; m

dullitus impressi fuerint. Q cunm, enim morbo, modo insignis sit & Chronicus, e parentibus ute vis, dum generat, tenetur , eum, mediante principio prosinco, tanquam per contagium, transfert in prolem. Maxima igitur oletus nostri vis est, nec parum felices sanis pae retibus enati. s. Ex Adventitiis autem, sia Externa alia

Interna. Externa, quae extrinsecus adveniens

morbo originem praebet: estq; vel Necesaria, vel Contingens. Externa Necessaria est, quae ex rerum ad vitam necessiuatum una aliqua vel pluribus o tum habet: in quibus sunt Aer, quem inspiramus, Cibus & Potus, Motus , Quies, Somnus & vigilia, quae excernuntur aut fulvistunt, & Animi themata , quae proinde Res Non-naturales Medicis

vocari obtinuerunt. Contingens vero, quae non

necessario quidem, sed mere fortuito nobis comtingit serendas cujus generis sunt gladii ictus, ruentis lapidis &bestiarum occursus, omniaqs sintvia. ta corpori vim inferentia. Hauim impetus caeci nec arte praevideri possunt, nec cautione declinari: Illae vero possunt, idem, in earum observatione Ars nostra versatur. Interna Adventitia est, quae intrinsecus corpori ejusve contentis adhaerens, ibiaque genita, morbos essicit: haecqs porro est vesH Solitaria,

77쪽

so De varsis Cascarum Solitaria, quae sola& propria vi morbum inducit . vel cum aliis Conjuncta, cujus exemplum est Cac ch3 mia; quae a diaetae erroribus exorta, cum obis stluctionibus & putredine quasi conspirans Febrim parit. 6. Pol io, Caussa Effciens est Princeps, vel Ministra , deindeq; Procatarctica, Antecedens vel Continens, de quibus sigillatim pauca. Caussa Principalis est, quae varias inter caussas ad producendum morbum conspirantes energiam obtinet primariam , ut Putredo in Febre putrida Ministra, Es, metiet, sive Concaussa, quae sola quidem nihil eficit, sed Principali ad effciendum subministrat, & adjumenta affert s ut obstructio viscerum non nihil ad scorbuti (cujus caussa principalis in Miasmate quodam peculiari consistere videtur

generationem confert.

T. Procatarctica, quae latentes prius in corpore caussas excitat & movet, sive sit in corpore, sive forinsecus adveniat, unde is morbus primo producitur , ut ira vel aestus aeris Cac hymiam movens, febrimq; inducens. Hujusmodi causistas Hippocrates olim , Occasiones nominabat, &merito quidem: quanquam enim manifeste & adsentan evidenter mi pus nostrum assiciant suapte tamen natura vehementem morbum producere hon susciunt, sed si in corpus Cacochymicum, &morbosam habens, inciderint, illud mox in imorbos conjicere, anteaq; latentem affectionem quasi inanisestare possimi. Unde perspicuum fits

78쪽

Mbebis carum disserentias. Si sit, manifesto differre Procatareticas ab ,

seu Eoidentibus. Etsi enim omnis caussa Pr Platetica sit simul evidens &manifesta: non omnis Samen caussa Evidens Piccatarctica appellari sustinet. Nam ex Evidentibus haud paucae sunt, quae morbosam aliquam sive praedispositionem,non requirunt rum ut Gladius est caussa manifesta vulneris, Lapsus & Percussio fraeturae s sed non est Procatarctica. 8. Antecedens, Graecis est praevia quaedam in corpore latens & abdita dispositio, o tum ex alia ducens, quae morbum antecedit, eummyroducere apta est nata ita tamen, ut ea positi morbus necessario non ponatur itolli enim potest, antequam ex ea nascatur morbus & ea sublata mo bus semel genitus possit perseverare et ut Methora vel Camcnymia a diaetae vitiis exorta, unde in- Pammatio ves obstructio inalicujus partis meatibus originem ducat. Hodicamem Caussia solis morbiscum materia conjunctis propria cst: Porro morbum vel proxime attingit, & Conjuncta vocatur, ut immeries alicujus partis Pigida, quae parti vicinarem intemperiem imprimit: vel remote, Sc tunc Pnecdochice nominatur Antecedens s ut Pi thora respectu Phlegmones,, mediante sanguinis asfluxu ac stagnatione inductae. P. Continens est, quae cum morbo cohaerS ejusq; essentiam continet, atq; ea posita necesinio Ionitur morbus, ablata tollitur , ac propterea ad definitionem morbi semper requiritur: ut Calculus,

H et qui

79쪽

De vreiis Caussarum qui ex Cacocliymia, ab intemperantiori cibi Si potus sale fixativo impraegnati uiuolta, natuS, ure terem obstruit quo ablato, obstructio Ureteris simul tollitur. vis aliud Exemplum et Continens caussa Phlegmones est sanguis extravasatus, inq; substantia alicujus partis haerens atq; putrescens: hoc autem ablato, & redintegrata eiusdem Circulatione, mox evanescit Phlegmone. Unde indubitato constat, non omnes morbos caussam Continentem ad sui generationem desiderare: sed eos solum, quibus Materia est conjuncta. Constet praeterea, eam esse Adhaesionem copulationemq; cause serum, ut Continens ex Antecedente, Antecedens ex Procatarctica quasi defluat s quumq; omnes continuatione quadam & serie sunt connexae, in dine prima est Evidens, postrema est Continem, quotquot inter has mediae intercedunt, Antecedentes appellantur. At non omnis morbus tribuS ex caussis

ortum necessario adipiscitur, sed alias ex duabus, altis ex unica. Exemplo rem illustremus. Si ex repentina exercitio jam tum incalescenti; corporis in aquam fritidam immersione, putrida Febris a cenditur , frigus aquae est caussa Procatarctica scutis adstrictio indeq; prohibita diaphoresis, caussae

Antecedentes s & heinc exorta putredo, Continens proximaq; caussa. Io. Caeterum, praeter hactenus recensitas, supersunt aliae quaedam morbos efficientium Caussarum Differentiae. Earum quippe unaquaeq; interedum per se, interdum per accidens corpus de statu

Enitatis deturbat. Per se quidem, quum propriis

80쪽

Morbiparum dissertatus. insitiris viribus proxime, nullium; interventu id praestat: ita vinum & Aromata per se calefaciunt,& Aqua frigida corpori affusa id per se quidem &proxime,nullius interventu refrigerat. Ex Accidente vero e contra, quum non propriis viribus, sed alterius interventu, opus esticit & edit: quomodo Aqua frigida, dum cutis spiracula contrahendo condensandoq; fervidos sanguinis halitus foras erumpentes intro repellit, in caussa est, ut universum corpus incalescat, intus cohibitis, &sanguini tumgescentiam febrilemq; effervescentiam inducentibus effuviis illis sulphureis, quae per diaphoresin debent continuo eX Q. ri. Postremo, ex caussis Aliae dicuntur Positiva, Asiae Privativa. Priores sunt, quae sua praesentia aliquem effectum sibi consimilem, corpori autem noxium producunt: quemadmodum Aqua Egida

est caussa positiva frigiditatis. Posteriores, Maae a sentia sua etaehun sibi dissimilem & contrarium didunt: ut influxus vitalis ex partibus alicui denegatus, caussa est, ut ea calore iotuqs destituta instigidetur. Atq; haec quidem de Caussarum morbita carum Digerentiis in genere iussiciant.