장음표시 사용
121쪽
quomodo Morborum C iussae fiant.1 i. marto, quod eidem Spiritus Animales e Cerebro in Cor , itaq; in sanguinem, dum is ejus ventriculos peruansit, transmissis possint tum hujus, tum, illius motus variare , idq; diversimode, prout illi majori minorive copia, cumq; majori vel , minori impetu illuc suerint impulsi. Nam, quoad primam suppositionis hujus partem, spirituum scilicet influxum in Cors testtS est atome, Corne-
dum Nervulis insignitum esse, a sexta Conjugati- one Cerebri derivatis, & triplici loco insertis (uno nimirum , qui in carnosam cordis substantiam fertur; altero, qui in Auriculas s & tertio, qui inter
vasa ejus majora sed & insigni insuper hibrarum
contextu, quae secundum sinuum ejus recessus hinc . inde varie protenta, figura nervulos ad vivum usque aemulantur, ut Arist. eas pro nervis habens fodisam Cor ducit Nervorum princisium s quarumq;ampliores, quisquis a tecenti diuinione accuratius inspexerit, porulis conspicuis intus praeditetis deprehendet. Cui nam autem Ulai,precamur, inservianthi Nervuli Non, certe, ad effciendum Cordis Motum, qui dicitur PulsuS s quoniam Cor ante agitatur & pulsat, quam Antinalis Facultas ad m, vendi sentiendiq; acitus perducatur , quod ex indvaeanis Observationibus de Generat. Animal. indubitato constat & quoniam sanguis ipse copia sua cor movet, in Diastole, Corq; constrictione sua spontanea propellit sanguinem, in Sy le, & eo modo utriusq; motuS perennatur, quemadmodum suliori rationum serie a nobis demonstratum, in Exercit. 6. de Oeconomia Animali. Neq; simpli
122쪽
- Animi chematis sciter ad sensum, utpote qui minime exquisitus in cordis parenchymate deprehensus est, id quod in vulneribus ejus vel profundioribus experientia saepius compertum. Quid itaq; de Usu horum existimemus et Fatendum est quidem, posse eos convenientem Succi Alimentaris portionem e Cerebro is Cor deducere, quo fibrosae nervosaeq; ejus partes continuo desiderant instaurari, quum munus sit universo generi Nervoso commune, ut Succum illum in singulas cortoris partes ex eodem nutrie das, deferant, sicut a nobis in Exercit. de Duepributione Succi Nutritis per Nervas, nervose deductum est,s quumq; alia via detur nulla, perquam alimentuna incor dispensetu, pari cum probabilitate Nec minus tamen 'babile est, eosdem Spiritibus Animψbus quoq; illorium deducendis pariter inservire: quum ninil quicquam repugnantiae mutuae usui huic cum illo videatur intercedere, uti ex eis, quae de hac re loco modo citato edisseruimus, clare evincatur , quumqs alias durum erit imaginari, per
quos ductus illi e cerebro in interiora cordis libere adeo, ad qs copiose, quam in pssonibus quibusdam experimur, trajici possint. Et quodad posteriorem Suppositi partem attinet, spiritus nimirum ita in corimnustas essicere posse, ut tum cordis, tum sanguinis id perlabentis motus,&celeritate, & vehementia, varisntur: videtur rhadeo mantasta, ut expediatur perpaucis. turn enim Spiritus Animales ejus sint naturae, ut subtil, late mobilitateq; sua per exilisi os d criptorum die lorum surculos permeant , in idas usq;
Cordis cavitates facillime ingruanti semiris liquor
123쪽
θ quomodo Morborum Caussae fiant. set sit, qui quo majori particularussi ignearum, i. . e. 'Spirituum copia perlimitur, eo plus turgescit,
dilatatur & micat, eoq; per consequens vehementius ac celerius & in se agitatur, & e corde in arterias quasi exilit: vix fieri potest quidem, ut illi in
sanguinem aliquando copiose irruant, quin is ab eorum influxu & commistione illico consueto magis incalescet, dilatabitur, seq; eXpandere conabitur, pulsuris exinde reddetur proportionale concitationDeinde, verisimile est, rationem, cur cor pro primaria praecipuaq; sede Passionum vulgo accipiatur, in hoc potistimum consistere, quod in iis motus ejus divel simode alterari deprehendantur, pro Uariis in eo contenti sanguinis motibus, ab influxu Spirituum Animalium vario excitatis. Quoad enim eorum sententiam, qui arbitrati sunt, Animam Passiones suas recipere in Corde s nulla ratione admitti debet: utpote quae in eo demum sundatur , quod Passiones in illo excitent quandam
motus alterationem s est animadvertere,
hanc alterationem non sentiri tanquam in corde, nisi interventu NerVulorum, qui ex cerebro ad illud protenduntur , prout dolor sentitur quasi in pede, opera nerVorum pedis, & astra nobis apparent tanquam in coelo, opera luminis sui & nervorum opticorum. Ita tamen ut magis necessarium non sit, Animam nostram exercere immediate sumetiones suas in Corde s eo quod in illo suas Passiones sentite quam eam esse principaliter in pede, ut dolorem inibi persentiscat, aut in coelo, ut videat astra. Ut solertissime advertit Clare . Renat. Des Cartes, in lib. suo incomparabili PasMonibus. 1 lo 16. Hisce
124쪽
is. Hisce autem Concessis, peroppol tremnerit, ut quid per Passiones Animi sit proprie intelligendum, explicemus. Eas igitur in genere definiamus, quod sint Perreptiones sive Sem sationes, Commptionesqk Anima, qua ad ipsam Decialius debent referri s quaq; per spirituum e rsan inu motum aliquem excitantur, conservantur, o carroborantur
II. Dicimus, esse res quandoquidem vocabulum istud a Philosophis consuetim usurpatur ad omnes nostras connotandum Cognitiones, tam quae in Anima producuntur ab rerum per sensus ex ternos perceptarum ilhaginibas , quam quae sunt areas ipsi net Animae propriis m o neq; Volutiones fuerint, neq, Notiones (uti vocant rerum desites; hae enim inter Actiones illius supra rece sitas sunt numerandae. Dicimus, esse Sensationea quia in Anim recipiuntur consimili prorsus modo quo rerum externarum idolas nec alioquin sit postibile, ut illi innotescant. Deinde Commotiones Ammae vocamus s quoniam ex omnibus Cogita tionum speciebus, quae cadere possunt in Animam, nullae aliae eam perinde commovent, percellunt, &quasi concutiunt, ac istae Passiones, uti quis insonetipso facillime experiatur. Addimus rursus, eas ad Animam ipsam syeciatim referri debere s ut distinguantur ab aliis sensationibus, quarum alias ad obiecta externa, cujusmodi sunt odores, sapores,
colores,&c. supra retulimus, alias autem in codi
125쪽
O quomodo Moriarum Caussae fiant. yyEt subjicimus denique, Earum excitari, conservari, corroborari per morum aliquem spirituum drsanguinus tum ut a nostris sephentur volitionibus, quae fiunt ab ipsemet Anima sola, citra omnem seu in spiritibus, seu in sanguine commotionem , tum ut ultimam proximamq; earum Caussam subinnuamus, quae proculdubio in spirituum sic sanguinis commotione petissimum consistit. Nam I 8. Certissimum est, e passionibus dari nullam(si modo simplicem nudamq; exceperis Admirationem quae motum aliquem spirituum, ac sangui' nis, quinimo & per consequens cordis etiam, et cessiem sibi comitem non habeat: uti in nobisemet ipsis toties quoties experimur, clareq; testa tur Psychomachiae illae, sive conflictus, quos inplerisq; e passionibus nostris cogimur persentiscere, quique, donec cessaverit ista commotio, cogitatboni manent usq; mesentes, perinde ac objecta sensibilia, dum illi offeruntur per sensus. Hae que proculdubio Ratio est, cur Anima passiones suas nec cito sistere possit, nec in contrarias ad libitum mutares maxime ubi illae fuerint vehemen, . tiores Quippe, quemadmodum Anima, si cuidam contemplationi summopere attenta, se interim cohibete potest ab audiendo parvo Mepitu, aut parvo dolore sentiendo s sed non potest pari ratione efficere, quin audiat tonitru , vel sentiat ignem manui admotum: sic facile quidem potest superare minores passiones; fortiores vero sive vehementius percellentes nequaquam, nisi postquam sedata fuerit languinis & spirituum commotio, unde illae, , O a seu
126쪽
roo De Animi Pathematis Iseu a caussa proxima fuere excitatae. Et id quod
voluntas, utcunq; rectae rationi, virtuti s regimini
consermis, ad summum facere potest, dum viget haec con otio , est non consentire illius essestibus,& cohibere plurimos ex motibus, ad quos disponit
membracorporis. Ex gr. si ira efficiat, ut manus erigatur ad Ercutiendum; voluntas ordinario eam continere potest, ne percutiat: si metus crura incitet ad fugam capescendam, voluntas illa sistere
potest , &sic de aliis.1s. Patet itaq; ex dictis, ultimam immediatamque passionum Caussam in genere consistere, in 'commotione quadam spirituum, ad nobilissimam Cerebri partem primo excitata, deindeq; in sanguinem, cor, & arterias illi vicinas continuo derivata. Caeterum, cum hoc non susscrit, ad varias passionum species, quibus concutitur Animi nostri tranquillitas, ab invicem distinguendas: superest, ut deprimis earum Caussis, sive inde prima praecipuaq; illarum Genera exoriantur, proxime disquiramus. In aperto equidem est, & curis obvium , quod quandoq; excitari possint passiones ab actione Animae solius, sese ad haec vel illa objecta profundius concipienda determinantis , quinimo & solo corporis temperamento, aut impressionibus ,. quae casu occurrunt in cerebro (ut contingit, cum nos vel
etitia, vel tristitia affectos sentimus , nullam autem hujus , illiusve caussam procatareticam possumus assignaria Nec minus tamen verum est, easdem omnes & posse, & frequentius solere concitari ab objectis externis, quae scias, movent, eoq; pacto
127쪽
θ quomodo Morborum Caussae fiant. t o IAnimae sub Boni Malive specie offeruntur. Quo rite pensiculato, consentaneum videtur, ut ad e plorandum quaenam sint differentiae passionues prismariae & magis Generales, quot modis ab objectis externis assici possit Anima, strvstim examinemus. ro. Adnotandum est igitur, quod objaeta semsbilia Animam non asticiant nostram ratione vari tatum omnium, quibus sensuum judieri deprehemduntur ab invicem discriminari s sed tantum ratione modorum, quibus nobis vel prodesse si dissint, vel nocere, sive quatenus ad naturam nostrius spectente quodq; gen is passionum Usus in eo potissimum videatur consistere,. ut confirment & perseverare faciant in Anima perceptiones sive cogitationes, quas ei bonum est conservare, quaeq; alioquin facile possient obliterari. Hoc siquidem pacto Animam disponunt ad res eas expetendas, quas nobis esse commodas dictamine naturae edocemur, & ad
persistendum in ea voluntate: Prout etiam eadem
agitatio spirituum, unde producuntur, haee vel illas corporis membra disponit ad perfungendos motus
eos, qui earundem rerum executioni maxime in DViant. . retae. Adnotandum rursus, omnes Affectus, quos m nobis excitare possunt Objecta externa, ratione: variorum modorum, qui ad nos pectent , haud im: commode referri possie ad duo Genera praecipua,. Voluptatem scilicet, aut Molestiam, sive Dolorem oromnia enim quae sensibus percipiuntur, J Animae vel: Bona apparent, vel Mala s &quicquid ei sub Boni Grative
128쪽
roa ' De Amm Pathematus Grative specie oblatum est, voluptatem quandam in eadem mox excitat s sicut e contra. quicquid apparuit Malum sive Ingratum, infert Molestimi Omnis quippe voluptas in finitione boni: Molesti-aq; omnis in mali pei pestione sita est Ut memini mirum videri debeat, duo tantum Genera passio- num fuisse olim ab Epicuro, Ari te , constituta. uotum illa quidem ..ta a s AA Nisae statuit
porro censuit esse voluptatem imbo oιmaop, passunem naturae consentandiam; Molestiam ver AA veior, ab eadem ali nam et autem, cinquit, novimurum, Cum 'ditatem, Iram, Timorem, Audaciam, Invidentiam, Gaadium, Amicitiam, Odium, Desiderium,. Emulationem, Misericordiam s s universe omnia, qua ta ea tur-κ n, volup ae mi Mole-
ar. Adnotantam denique, quod omnes spirituum ac sanguinis Motus varii, qui in variis passi- Tu dius excitantur, ad duo pariter Genera possint reduci, ad Coni'actiones nimirum, & astanes,
illae referuntur ad Dolctem & Voluptatem; quia in voluptate , Anima sese, quantum potest, dilatat, i. e. Spiritus, ceu Emissarios suos, diffundit, ut bonum in se admittat, seu ut bono se adjungat v Iuntate; ri Dolore autem se quasi comprimit, retrahitque, i. e. Spiritus intus, versum; pia revocat, ne admittat malum, seu ut se a malo, voluntate saltem, tueatur.
129쪽
est eampis amboramCaussae fiant. a, Jam vero, cum & quaenam sit generalis sionum Caussa, & Notio , & quomodo ad duo
Genera summa universe referantur, clari , expedivimus: proximum est, ut varias utriusq; generis sp eies ordinatim enumeremus. Quod ut praestemus, non erit necessum, ut multa de singulis attingamus, cum recensere solum sufficiat, quibus Circumstantiis varientur. Hujusmodi autem Circumstantiae primario sent pene I vini s quoniam necesse est
ut diversificetur voluptatis. Molestiaeve conditio prout bonum vel malum Animae propositum, aut praesens est, aut absens. Quippe desectamur etiam, re dolanius ob ea, quae praeterrita sim x quatenus Memoria res quasi praesentes sistit, retrastatis puta
illarum speciebus, sive simulaciis, quibus Anima
iterato aut demulceatur, aut offensetur: & confriciter ob ea, quae simi sutura , quatenus Anima, providentia quadam praeoccupatis rade , ipsis aut deminetur, Anticipationem Quoeum, quum voluptas, ac Molesia complectuntur,liae ratione,Tria Temptam se reliquas passiones ipse subinclinatas eadem pariter complecti, liquido constabis ex iis, qvie de ratum cenealma ae Oratae nobis jam dieram sunt et . Mumprimum novi insesitim cem is obc respecies sevi percaeuit, illud mox a iratur
Anima, tanquam valde differens ab omnibus, quae antea noverat. Et itoniam ladmiratio lare excitari possit in Amma, antequam aut cognoscat illa,
130쪽
aut consideret, utrum isthoc objectum sibi si conveniens, nec ne s videtur propterea, quod Admiratio sit Passionum omnium, post Voluptatem ac Molestiam, prima: quaeq; contrario prorsus destituitur, quia ubi objectum sensibus perceptum nihil in se habet rari sive insoliti, eodem nullatenus per- .cellimur, sed illud indiscriminatim, citraq; Animae
cohamotionem consideram . Admirationem consequitur Ex istin tu vel Con-
, prout objectum vel magnum existimatboiam; dignum maret, vel parvum ac despicabile. Qua ratione possumus No et ipsos etiam vel existimare vel contemnere: unde ortum suum adipiss.cuntur primo Passiones, & consequenter Habitus Magnanimitatis, aut superbias & mmisitatu aut Abjectionu. Verum si Bonum, quod in alio quovis praeter notaetipsos objecto magni existimanaus, sit eximium s tunc existimatio augetur usq; in ve
Ubi objectum non solum in se , sed respectu Nostri etiam Bonum reparet s id sui Amorem In
nobis mox excitate sicut e contrario , si nobis Mali quid minatur, id nos stimulat ad Amor enim nil aliud esse videtur, quam propensio Animae in eam rem, quae nobis voluptatem spondeat: Odium autem illius Aversatio. quae nobis minatur Dolorem. Ne memorem neaec quoq; fieri, ut Amicitia nihil aliud videatur esse, quam
Amoris , Inimicitia, nihil aliud quam odii comstantia. LEX Amore emesit Cupiditas, qua Anima diseponitur ad concupiscendum in futurum res, quas ut - - sibi