장음표시 사용
91쪽
Nam ut alia horum conspiratio imbres, alia serenitatem s alia Austrinam, alia Aquiloniam, aliamve tempestatem movet: ita sane fatendum, quamdam obtingere, quae aeri pestilentiam isimittat. Utq; multa sunt Pestilentiae generas ita umust juris peculiarem quandam esse commistionis rationem & propriam causi , quae diversimode in aerem, atq; in nos debacchetur, pro mitiori saevisorive veneni gem. I a. (U Ratione Maim immoementis , inciterita impetuosa ventorum incursio, ut aer altius in poros cutis impulsus, quas in se habuerit vel e te ris, vel e coelo derivatas qualitates profundius in penitiores corporis partes humorem; invehat imprimatque et uti experimur in flatu aeris in cutim flabello acti. E contra, Tranquillas ari, nulla ventorum vi agitatus, etsi mitis ac lem appareat;
requietae tamen stagnantisq; aquae more, comm se pitur; unde putrivi ac contagiosi morbi originem lottiantur.
92쪽
r. T Onnaturalium ordine, Cita atq; Potist post Aerem proxime succedunt evendendi , utpote quorum facultates, quemadmodum in conservanda confimandaqs h minis sanitate, ita & in eadem subvertenda sunt aeris proximae s. nec plures, aut gravisees ab hujus, quam ab illorum vitiis exoriuntur Morbi. Nam
Miseriam lethi bibimus; cum vestimur, ecce, Pabula qua vita, dant Alimenta neci.
Ipse mors subdente crepat, e N. Esculentorum autem & Potulentorum vitia, quae gignendis morbis pabulum suggerunt atq; materiam, ad eorum vel inconvenientes QEalitates, vel
indebitam Mantitatem , vel sumendisve Importunitatem, veΓ Ordinem deniq; perversum genuine possunt reduci. a. Primo, malitatibus precant Alimenta, ubi easdem, quibus insigniuntur ipsemet, facultates
93쪽
ma ratione, quotqs modis Cibue,e . Set intemperatas, sive Manifestae sint, sive Occultat, primo in Chylum, in Sanguinem deinde ac succum Nutritium, eisq; mediantibus in ipsas partes solidas dcnuo invehunt ac imprimunt; eoq; pacto corpus nostrum, Medicamenti more, alterant. umenim ea sit Agentis Patientisq; naturalis conditio, ut, quia materiam communem obtinsint, mutuas operas conferant in sese s omneq; Agens agendo non- nihil etiam patiatur ac perferat: quoties ejus, quod in corporis alimoniam assumptum est, vires nimis validae ac indomitae suerint, nec prorsus ventriculi robore evictae s necesse est, ut id una cum
Chylo in venas Laistras, ductusq; chyliferos Pec-quetianos, indeq; partim cum sanguine, partim cum succo Nutritio, singulis partibus delatum , suis qualitatibus quicquid attigerit imbuat. . Dy- spepta quippe, ventriculiqs vilibus infracta, etsi quodammodo subacta, inq; succum albescentem
transmutata videantur s non tamen prorsus sunt extincta, nec pristinis omnino spoliata lacultatibus , sed immoderatae qualitatis nonnihil manet tum inis anguine, tum in succo sibili, qui quascunq; e Chylo conceptas labes partibus solidis inurunt. Unae manifestum est, non modo spiritus & humores, quibuS conservamur s sed & omnem corporis singularumq; ejus partium constitutionem, pro variis Esculentorum ac potulentorum facultatibus insignioribus, diversimode mutari. Heinc Intemperies, heinc Obstructio, heinc Cacochymia s quae gravissimorum morborum causi, antercedentes continentesm fiunt. ix a s. Quoad
94쪽
3. oad Manifestas itaqs Alimentorum Facul tales , Cibi de Potus justo Calidiores, dum CPlum selphureis, iiiqs bilem lacile facessim pasticulis praeclare impraegnam, sanguinem nimis cali-chim producunt, spiritus incendunt, einis nomine uni num corpus recaleficium 3 ut Allium, Piper, alim; Aromata,&pletecipue vina Polygophorae umide Febses,ali I calidi morbi enascuntur. Frigidiores vero frigidum ac crudum sanguinem, suaeq; naturae
consentaneos proferunt succin, eorumq; interventu
universum cchus restigerant: cujus fortis sunt Picces, Lactuca, Hordeacea, Cermisial tomera valdeq; tenuis, &c. quae Cachmiam, Leucophlegmatiam, I rem albam, Obstructiones, aliaq; id genus mala, ex spirituum vitalium penuria, sanguinis Molynsi, seu infida elixatione, succiq; Num tritii ad alendum ineptitudine promanantia, sensim inducunt. Deinde efficiunt, ut totum coiris humi iitditibus superfluis mundetur eaq;ratione morbos producunt consimiles. Sicciores econtra, dum Cnylum, quam par est tenuem minus ac fluidam lappeditant, gemmam illius sobolem, Sanguinem scilicet & succum sibilem, quodammodo incrassant, figunt, & tuse volatiliγationi, tum distributioni parum idoneos reddunt: unde nutritionis imminutio, segnior sanguinis circulatio, viscerum aliaqs eiusdem serinae incommoda solent infestare. Crastores porro, ut tam bubulae Galilae pri mim, ac fumo tolere induratae Panis aZymus, Castanea, Cerevisa seu infida fermentatione, seu frumenti crassitie turbida, item
95쪽
lentum . si biosumqs proserunt sanguinem, qui non nisi aegre per udiscerum angustias movetur et unde Obstructiones, Lienis Tumores, Melancholia, Scorbutus, Lithiasis, aliaeq; affectiones chronicae scaturrimi. EX msito, Tenuiores, cum odi sunt vina alba Ollgopnora, serum lactis, Mora, Persica mala, horariiq; fiuitas, succos pariunt tenuiores , qui Biolychnii flaminia cito nimis facileq. disperguntur ; unde virium languor, & partium resarcitio diminuta. q. Quoad autem inti loquitur Philosophomm vulgus) qualitates s hoc nomine damnanda, . veniesnt Alimenta, quotiens situm ac putredinem conceperint, aliamve noxiam habuerint labem, qua naturam corporis nostri insigniter laedant ac 'miciose. Sub hunc censum cadunt Frumenta
Cameris putredine situve corrupta, aut veneres
inquinata ., haec enim omnia intro excepta, spiritus, sanguinem laumorem; contagione inficiunt & lab laclant. Hujus rei eximium comperimus Exemplum in Venatoribus illis, qui (referente clariss. Fernelio, in lib. a. de abdit. rerum caussis quum derabaesi Lupi, quem trucidarant, inq; Varia ob niorum genera appararant & coxerant, carne eomedissent , non multo post tempore rabie co repti miserrime perierunt: quandoquidem Vis venenata in ea came taen diligenter apparata permam sit, nec ab igne potitit, aut entantium calore domari. . Secundo,
96쪽
oratione, queis, modis S. Secundo, strantitatis respectu laedunt Alimenta; idq; bifariam, scilicet vel quando copiose nimiis supraq; naturae vires fuerint assumpta s vel quando parce nimis infraq; naturae necessitatem. Illinc exoritur Repletior hinc Penuria & Inanitio.
Ex Repletione, ubi cibus & Dius in optimum . Chylum, in sanguinem facesserint, & in alibilem
Nervorum rorem s sensim accumulatur Plethora, seu succorum utilium exuperantias ubi vero iidem, ex koagmentatione assidua corruptelam demum putredinemq; acquisiverint, emergit mox Cac chymia: atq; ex his duabus uberrima succrescit morborum seges. Plethora quidem, tum quae deserendis humoribus comparata vasa solum complet, tum etiam quae vires simul gravat s licet, quam humorum luxuriantium corruptio, naturae minus gravis sit & infensa: tuta tamen non est, sed maxime lubrica &periculosa. Ventriculum quippe obruit, adeo ut eum in opere Chiloseis, dehcete sit necessum; & Spiritum vitalem, Sanguificationis Authorem, perinde aci multum oleum lucernae flammam, opprimit & quasi strangulat, ut is e Chylo in Cordis ventriculos subinde importato sanguinem nequeat purum sat probeqs excoctum conficere s unde sanguis crudus, frigidus, & tum ad spiritus vitales reficiendos, tum ad sustentandam Biolychnii flammulam inidoneus. Excrementorum item Hatuumq; ingentem facit proventum, quae
prae copia neq; a natura doman possunt, nec lacile excludi. Praeterea, omnis generis humores congerit, eorumq; tum multitudine, tum cruditate ac
97쪽
Cibus potus morborum fiant Materia,Oc. 21 crassitie, Obstructiones accersit,' circuitum sanguinis retardat, viscerum meatus opplet, Cerebrum Nervoris gravat, totumq; corpus inserctum, tu gidum, compactum, minimeqs pervium reddit s& eo nomine impedimento est, ne e sanguine continuo exhalantes vapores per diaphoresin tempestive explodantur. Et heinc Febres, Inflammationes, Tumores, l)iruptiones vasorum, Haemorrhagide, Apoplexiae, aliaq; quam plurima id genus mala su
crescunt. Carachimica autem Plethora', quandoquidem ex non modo superfluis, & ad vasorum continentium distentionem usq; congestis, sed &vitiosis simul in* putredinem ex levissima quavis occasione obnoxiis humoribus expullulet: infinitae propemodum morborum multitudini & occasionem subministrat, & materiem. Sanguinem quippe, quo vita potissimum inest& sustentatur, variis conspergit impuritatibus; quae neq; spiritus vitalis
energia reduci possint in meliorem naturava, nec inter circulandum a sanguine in organis hujus a somdibus repurgationi inservientibus convenienter separari r unde universa sanguinis massa in arteriassensim delata ex Abdomine foeda colluvie brevi corrumpitur , & quid mali, precor, est, quod a corrupto sanguine non expectes ac timeas et Quum enim ex observationibus Haluceanis sit apertissimum, quod sanguis, spiritu vitali quasi entheatus, . sit corporis (post Deum ter opt. max. immediate tum opifex, tum conservator, & pars principalis, in qua Animae sedes: inde fas sit colligere, eum non vitae solum Authorem esse; sed pro vario ejus discrimine, ac motu in celeritate aut tarditate, Vehc- mentia
98쪽
Na et aratime, quate, madis mentia aut debilitate, M. Sanitatis etiam moria rum, catillas contingere. Quod haud ob re lim subinnuit Philosophus (de para. cap. . ubi inquit s Sanguinis natura causa est,
cur permulta Animantibus tum per mores , tum
etiam per sensum obveniant. Nam duae tenuitate det munditu, animalia sapientiora fiunt, sum; mobiliorem obtinent et similiter, vel timidiora, vel animosa, iracunda, ct furiosa evadunt prout scit, cet sanguis earum ver dilutus, vel fibris multis cra sises referim fuerit. Ut heinc caussas pessicere liceat, non modo vitae in genere iuuippe nullum aliud Calidum innatum, aut influens reperias, quod sit immediatum Animae instrumentum, praeter sam guinem, & ex eo oriundos spiritus vitales sed lamgioris etiam, aut brevioris aevis somni, vigiliarum, ingenii, roboris, & morborum serme omnium.
Ita sane a natura comparatum est, ut nobis ex eodem fonte vita & sanitas, imo nonnunquam & mors quoq; ipsa profluant. Quo rite animadverso, quis si do possit exprimere, quantopere Mortalium fi licitatis intersit, minueq; pariter ac corpori co ducat s ut proba victias ratione sanguinem purum ac nitidum conservent et Deinde, ex Cacochymia, Succus quoq; Nutritim, quo quicquid substantiae corpori in dies detractum est, in dies instauratur, Adeo inquinatur, ut partibus eodem nutriendis drilatus , non assimiletur quidem, sed ceu ingratus di noxius ab iisdem plane rejiciatur. Heincq Chchexia, Scabies, Elephantiass, & ingens aliorum affectuum ab impuro Succo Nutritio dependentium olva. ocirca hune habitum recte common facit
99쪽
cibus O Potas morborum fiant Materia,Oc. Ts facit myocrates esse periculosum, & sine moratavendum. Hicla memoratu dignum sit Distichon illud Phocilidis Padi 5, 8 miser, 8 3 uta Peu i s
Moderate cibum poeam; sumae, loquaris et Mosiue omnium optimus, excessis autem vitam
6. Contra vero, Inedia, seu tenuior parciorq; victus, quam natura exigit, licet vitiosos quidem humores per iteratas cruditates congestos attenuet, suo modo concoquat & absumat s eoq; nomine, tum sanguinis circuitum accelerando, tum Ricci ali-bilis distributionem promovendo facilitandoq; uni, versum corpus pervium paten s reddat, obstructiones expediat, flatus discutiat, Cerebri omnia
umqs partium mcrementa moveat, & in vias deducat, per quas naturae impulsu et corpore extu
bentur: si tamen longior fuerit, tum sanis, tum impuris corporibus utiq; haud parum incommodare iotet. Sanu quippe, non modo spiritus, sanguinem, atq; balsamicum nervorum liquorem, ast si partium etiam solidarum substantiam colliquat, de- pascitur & exhaurit, denum; in Marasmum de- , ducit. Consultissime itaq; statuit Hippocrates , Levius in paullo pleniori diaeta peccari, quam in
pertenui. Impuris vero, dum noxios humores consueta alimentide novo subministrati benignitate destituto . exagitat s varia intentat nocumentas I. pro
100쪽
M . Nume, quotus modis pro vario jejunantis temperamento, & apparatu morboso : quandoquidem per inediam humorum omnium vires se produnt manifeste. Illiosis nempe effervescit Bilis, & quasi concepta ferocitate exultat 3 quae suo dein motu ac irimentat ione, oris amarorem, praecordiorum angustiam, Cardialgiam, quinimo nonnunquam & Febres inducit : hin spmculdubio contingit, quod Picrocholi mei re tib(ut venerandi Senu phrasi utamur ba gerrime ferant. Melancholicis , dum fel mentescere facit succum Acido infamem, moerorem & metum incutit, vigilias, vertigines, ructus, oris aciditatem, hisq; similia symptomata. Pituitosis autem destillationes e capite concitat, & pituitam ventriaculum copiose illabente, Nauseam, Vomitionem,
Animi defectionem, &c. invehit. Et his, opinamur, de Caussis, tenuis & admodum exquisitus victus ab Hippocrate jampridem fuit explosus. . Tertio, respectu Temporis, nobis aliquando morbos accestant Alimenta: ubi nimirum vel hora non consueta, vel nondum integre confecto, in Chylum transmutato, deq; ventriculo in intestina detruso cibo priori,ingeruntur. Consuetudo enim
ut in omnibus ad conservandam corporis oeconomiam spectantibus, ita praecipue in tempore cibandi, permagni est momenti, indeq; in adagium transiit, quod Natura gaudeat consuetis. De hac
re recte Hippocrates t 2 de rat. vim in ac t. text.22. Tum iis, qui bis de die camedant, tam iis qui semel, noxaae es infirmitates pariunt repentina mutationes: Eosis qui prandere non cisa everunt, oenandeant,