장음표시 사용
151쪽
unde succrescant Morbi. Tay, depuratumq; in venam Caram deducere, dum bilisper alias peculiares vitas, partim in Potum bilarium, partim in Cystim selleam, sensim deponitur: ho die notius est, quam ut hela dici debeat, aut prolixe demonstrari. Palam itaq; est, quod si sanguis
ab excremento hocce sulphureo ac matulento, in parenchymate hepatis, probe non depuretur; sit necessum, ut is a requisita sua puritate, atq; nitore confestim deficiat, tincturaq; fellea profunde contaminetur. Hinc autem gravissima mala prodeunt. Bilis nempe cum sanguine insummum corpus effusa Ictero cutim deturpat s & si quando forte computrescat, aut ferociat, Febres accendit ardentissimas. Etenim Sulphur nimis exaltatum, & plus debito turgescens, maximas in sanguine effervescentias concitate hincq; contingit, eos esse febribus maxime obnoxios, quorum sanguis sulphure uberius impraegnatur. Eadem porro, a sanguine separatas uidem, propriis tamen conceptaculis, et Por biladirio scilicet, & Cyta fellea, diutius coercita, nec tempestive evacuata , interdum in calculos obdurescit, incurabilem ineritiam parituros; interdum cum ingenti impetu foras erumpens, perq; Ductum communem sibi exitum quaerens in intestina, aut biliosas vomitiones, aut choleram morbum,. aut Diarrhaeam, aut Dysentariam inducit.
s. hon ilis fere malitiae est diutius subsistens
Pancreatu Excrenuntum, veteribus prorsus ignotum, & a D D. N artano, Doctissimo nium Collega, non ita pridem feliciter inventum, sus
que descriptum, in accuratissima sua Adenographia.
152쪽
is De fariis Excres m ac Relanuream vitiis, Ubi multis rationum momentis asserit vir clarisii-mm, genuinum Pancreatis Usum esse, humorem quendam insipidum, crassum, lenem, atq; Fodynum, excrementitium tamen, nec sanguini commiscendum, ex Nervolum sexti paris ramulis , cum nonnullis spinalis medullae propaginibus in Phaea superiori Abdominis initis, . excipere, perq;Ductam risuvianum, vas suum proprium, in Intestina deducere , ut exinde una cum humore Felleo re necibus alvi foras amandetur. ' Hoc autem concesso, videtur utiq; verosiimillimum, quod
hic humor excrementitius, si aut in ipso Precreatis parenchymate, aut in Ductus viriungiant capiti, ribus, praeter naturae morem subsistat , diversi generis aiatibus, iisq; gravissimis, ortum dare possit. quippe obstructo, necesse est, ut humor a Nervis msius, ibidemq; sensim congestus,
sanguinis transiluxum impediat s e s nomine, primum laxum quidem mollemq; Tumorem, deinde vero siccescem renitentem ac vere Scirrhosum ingeneret. Cujus naturae ac originis forte fuere
stupendi illi Tumores, quos Cl. Riolanus in cadavere Isi'. August. Thansi & Fabii Hildanus in Fabra quodam lignario, post mortem diffecto, se invenisse commemorant. A nobis etiam ipsisti recordamur in Virgine quadam inveteratam Chlorosin patiente, Tumor in Pantaeatae durusum adeo olim deprehensus est, ut penitioribus sub umbilico partibus vel os, vel calculus concrevisse
putaretur. Sin autem Ductus Pancreatici emphraxis eveniat s tum Excrementa alvi nimia acri- . monia aestuant, ob defectum misturae lenioris hujus, humoris:
153쪽
unde succrescant Merbi. I a Thumoris: dum is regurgitat in universum corpus, quod inde ignavia, torpore, summaq; ad motum ineptitudine afficitur , quemadmodum videre est in inencis,quibus ductum hunc semper obstructum esse, experimentis Anatomicis pro certo adstruit
1 o. ini criminibus veris oneravit quoq; Secrementum illud Aquosum, quod e Lime, per Funbculum Nervosum, in Glandulas Renues, Renes Succenturiatos a Cicerio Piacentinod iustas, importari, in earum substantia a succo quodam Uiuiori separari, indeq; per peculiarem cavitatem dextro latere in venam Cavam, sinistro in Emulgentem sconspicuo valvulaq; munito ostiolo patescentem derivari, ceu nervosi generi inutile, venoso autem proficuum, deponi opinatur. Nam .(ut verbis utamur si conjecturae locus sit, crederemus
Glandularum harum obstet uctionem, ex parte saltem, causam esse posse Serose illius colluviei, quae nervosum genus debilitat, tonumq; partium fibrosarum enervat. An vero haec eadem sit colluvies s rosa, de qua tam copiose scripsit Carolus Piso s non pertinaciter asseruero: quanquam haud improba,
bile videatur, ejusdem vel consimilis generis esse. Etenim si concedatur, Glandulas hasce Renales destinari secretioni inutilis & -osi humoris in Nervos deductis sim; suo aliquando non recte sumantur officior sequitur necessario redundantia de colluvies
serosa in nervoso genere, quae non tantum NerV
ipsos laxet, sed & fibrosas totius corporis partes di Privet, multoturum morborum seminarium fiat.
154쪽
et et 8 De variis Excretarum ac Retentorum vitiis, II. Reperitur in Ventriculi cavitate Mucus quidam ovorum albumini consistentia haud multum dissimilis,Acoreq; insigni aculeatus , quem e Coeliacae arteriae ramo stomachico in ventriculi tunicas effusum, ibidemq; a sanguine sequestratum, eo demum perduxit Natura, ut & Appetitum excitet, & ciboriun tum dissolutionem clementi inesserit instar tum concoctionem adjuvet. Hic tem, si aut in Arteriae dictae capillaribus, aut in ipsius ventriculi tunicis impactus, praeter morem subsistat, haud contemnenda mala inducit. *pe in priori casu, ex emunctioribus Circulationis
Harvaeanae cultoribus neminem esse arbitramur,
qui ibit inficias, quin necesserio consequatur, uti tota sanguinis massa, a Phlegmate Acido, uti debui, minime draurata, brevi contaminetur, incrassetur, & acescat. Unde eredibile est, coni macissimos illos affectus, Scorbutum scilicet, &Febrem , quartanam ortum suum & fomitem trahere posse. Moad Scortatum enim, verisimis limum videtur, eum a sanguinis Mori etsi H 'Am- , is, ob Phlegmatis Tartaret, i. e. Mid salini
admistionem immoderatam, potissimum oriri. Id quod ex ipsa Symplomatum Scorbuticorum genealogia, haud obscure constet. Nam, cum is haec sanguinis spurcities seu infida defaecatio, in caussa
est ut crudiores, fixiores, tartareaeq; nu, parte deficiente Fermentatione vitali, nec ad statum volatilitatis attollantur, nec ullo assimilationis vinculo invicem uniantur sed tanquam alienaee , inq;
familiam unam coire ablaorrentes, si hilatercire.
155쪽
unde succrescant Morbi eulandum dissocientur: singulae eo damno mulctant humanum corpus, cui producendo sua natura aptiores sunt: ViE. Spirituum vitalium paucitas &torpor in sanguine, torpidum reddunt corpus: unde Lassitudo spontanea. Partes fluidae & acres, propter immaturitatem ex arteriolis eructatae, Ner- vos ubiq; vellicant, & quasi lancinant, nec non
molliores carnes corrodunt ac exedunt . unde ,
Convulsiones, Gingivarum laxi , & Ulcera:
Crassiores autem & tartareae, ossium membranis gravitate sua atq; acrimonia molestiam ac dolorem inferunt; unde dolor o noxaetro, sive ossa gravans, de quo tantopere conqueruntur e Scorbuticis plerique. Praeterea, id Medicis experientia com-liritum est, quod Cordis Tremor ac Palpitatio so- et in nullo alio morbo, quam in Scorbulo se quentius infestare. Caussam autem haud inconsulto forsan retuleris ad crudum, saleqs fixativo copiose
impraegnatum sanguinem ; cujus crassiores parisculae, acerbitate ac aspredine infames, dum neruosas Cordis fibrillas in transitu acriter pungunt, id ad sese consueto violentius agitandum, undiq;vibrandum, & quasi contorquendum, quo a molestia illa denuo vindicetur, irritant atq; exstim lant: quomodo Sternutatio ac Pandiculatio ex consimilis asperitatis humoribus, in anteriores Cerebri membranas, & panniculum Carnosum delapsis, excitari solent. Ut ut se habeat haec res, ex dictis
interim clare liquet, unde usu venit, nullum alium morbum tot, .tamq; diversis Symplomatis hominem obnoxium reddere , atqs Scorbutum ; qui Morbus PloAbi sapo proinde, nec sine sontica
156쪽
rgo De variis Excretorum ac Retentorum Citiis caussa, indigitatur. Sed revertendum est in
Mad Febrem martanam spectati, plusquam probabile fecit milliseu noster vir solidae quidem eruditionis, & Philosophiae Spagyricae mystei iis - 'longa feliciq; exime versatus , uti insignis ille Liber, quem de Fermentatione & Febribus conscriptum, non ita pridem in publicum edimisit, claram decerit fidem quod in ea sanguis, dulci sua, spirituosa, balsamicaq; indole exutus, dylarasiam quandam acidam, penuriosam, nonnihilq, austeram sibi contraxerit: eo fere modo, quo Vinum ac Cerevisia,tonitru commota, faec hturbida infecta, suppressis spiritibus acessiere perhibentur. QMdqs idem hoc pacto a nativa sua puritate longe degener, & falcibus acidis ad spirituum
usq; fixationem co persus, de novo amentem chylum rite concoquere& assimilare minime valeat, sed in liquorem extraneum corrumpat: qua cum
ad plenitudinem ac turgescentiam in vasis saturatur, consequitur mox hujus materiae fluor , velutiq; spontanea enervescentia, Accessionem febrilem cum rigore & calore inducens. Hoc autem supposito, superest inquiramus, Undenam isthaec Calcanthina diathesis sanguini adveniat et &cujusenam partis vitio potissimum conscribi debeat illius Redundantia e Si ad figmentum illud vulgate, de Succo Acido a sanguine in I.ienis parenchyniate separato, indeq; in ventriculi fundum per vas breve
venosum resula, confugiamus , res sime erit tene brarum plena, nec ex errolum labyrintho unquam nos expediemus. Nam (ut animadvertere omitta
157쪽
unde succrescant Morbi. Isrmus, quam spissia falsarum, sibiq; invicem manifesto rq ugnantium opinionum caligine versati fuerint omnes, quotquot leviusculas suas hactenus
scriptis divulgarunt de Usu Lienis hariolationes. Acidiorem sanguinis partem, Melancholiar nomine vulgo insignitam, in Lienem per Arteriae Caeliacae ramum splenicum, secretionis gratia, importari s
affirmarunt quidem quamplurimi, gratis tamen omnes, nulla vel rationum, vel experimentorum vi in rei evictionem prolata. Ut merito mirari subeat, Undenam primi sententiae hujus Authores tam portentosum insomnium sibi comminiscendi, aliisq; demum pro sacrae veritatis dogmate divendendi ansam turripuerint. Maxime quum nemim Anatomicorum adhuc contigit, vel minima Aciditatis indicia in Liene deprehendere: e contra vero quilibet is to experimento facile cognoverit, se guinem in Liene, tum humano, tum brutorum, ejus, aporis ac dulcedinis esse, cum eo, qui in aliis corporis partibus reperitur , ipseq; complurium Animalium splen, citra ullam melancholici saporis
offensam, non raro comeditur. Deinde, ex Ch-culationis Hai vaeanae legibus pro indubitato contat, motum sano uinis in vale brevi venoso esse even-
triculo versus Venam Portar, non vero a Liene ad
ventriculum, quemadmodum hi supponunt. Sin
ad ea vero, quae de Generatione Excrementorum in Sanguine a nobis alibi (viet, . in Oeconom. Anima
Exercit. 6. O Artic. 3 dicta sunt, respexeris; simulq; attento animo pensitaveris, quomodo quodlibet excrementum indebite retentum, inq; vasa redundans, totam sanguinis masiam spurcitie
158쪽
I3 2 De variis Excretorum ac Retentorum vitiis
contaminet, & suis qualitatibus noxiis corrumpat rres erit quidem explicatu perfacilis. Phlegma nempe Acidum squod e Caeliacae arteriae ramo stomachico in ventriculi tunicas eructari, inibi a sanguine puriori elutriari, denuoq; in ventriculi capacitatem, cxcitandi appetitus ergo, transmitti debere ostendimus totum griphum nullo negotio peltatvag. Id enim, cum Acore eximio insignitum iit, ubi in venoso genere consueto magis redundat, ipsi sanguini conssimilem qualitatem acidam, penuriosam, & in omnibus Calcanthinae stypticitatis aemulam facillime impertiat eoq; nomine Febri Quartanae caussam continentem praebeat. Sed Disquisitio haec alterius loci est, & iussiori eget contemplatione.
Porro in casu Posteruri, ubi nimirum hocce se guinis rejectamentum, ipsis ventriculi tunicis impactum, ibidem stagnat, nec in ejuS cavum pertransit , fieri vix potest quident, quin aut ventriculi Inflammationem (ronorata sanguinis Circulatione) aut Tumorem Scintiosum (qualem d seriit it Freresim, lib. I S. obfer. 32. aut Anorexiam cum Apepsia conjunctam, aut aliquod aliud consimilispericuli nocumentum brevi ingeneret. Ia. His quadratenus similia profert incommoda
Phlegma emortuum , situ Insipidum, intra Intestinorum tunicaS coercitum. Nam, vel exinde pervenulas Meseraicas in venam Portae abductum, corpus universum crudo, mucilaginoso, albicant
sanguine suffundit, inq; Leucophlegmatiam , seu; dicere mavis Cachexiam Phlegmaticam per-
159쪽
ducit: vel ibidem stagnans, sensimq; copiosius collectum, alias quidem venulas easdem comprimendo, sanguinis reditum impedit ac obstruit, adeoq; Phlegmonem accersit , alias Lacteas similiter circumquaq; coangustando, Chyli transfluxum remoratur, eoq; pacto Atrophiam universalem committit , alias ipsa Intestinorum corpora distendendo, ac divellendo, dolores Colicos ciet, pali infixi vel perserantis terebelli speciem prae se ferentes. Deinde, quum ex Intestinorum cavitatibus parcius id evacuatur s sensim auctum caloris vi sic tandem crassescit, ut prorsus obstruens intestina quasi insarciat, fiatq; latentium difficiliumq; mor- . borum caussa. Cujus rei insigni exemplo sit Caroli Quinti Imperatoris Legatus quidam, qui (referentes Ferveho immani intestinorum dolore per plures
ann torquebatur, nec non tumore a dextro Hypochondrio per ima ventriculi in sinistrum exporrecto. Huic quum sexennio toto remedii genus omne tanquam emolliendo scirrho adhibitum furuisset , injecto tandem acriori Enemate, dul um ac firmum quippiam, medio ductu pertusum, pedis longitudine detractum est; quod ille intestini portionem esse metuebat Sed quum repente levatus videretur, adhibito consilio. iterum, ac tertio clystere prolutus .est, rursum; simili evulsa materia continuo pristina' est valetudini restitutus. De Cl. Lipsio quoq; extat historia fere consimilis, quaen disertissimis-Assimi verbis annectere lubet. hs din taediosissina' cum malo con- flictatus, febriteris .insultuS varios expertuS, v sumpto aliquando pharmaco materiae commotae
160쪽
De variis Excretorum ac Retentorum vitiis, M onus excernens, percepit ingentem se copiam alvo effundere, eamq; continuam & cohaeren- -
tem. Intuetur Lipsius, quid rei sit , videtq;
attonitus massim figura & colore intestina expri- mentem. Consternatus itaq; illico Heurnium v advocat; de vita sua actum exclamans: Omnia 3 enim intestina se effudisse. Inspicit alvi proluvi- em Heurnius, & laeto vultu ad Lipsum conver-- sus, respice, inquit, trophaea de tuo morbo: hic '-cm cst lentina totius mali jacet. Erat nempe lenta
& viscida Pituita, paulatim in tota intestinati
fistula coacervata, a sedentaria &in studiis con- tabescente vita, ejus figuram referens: quae pu- trescens partibusq; vicinis nobilibus noxam com- municans sentinam in totum corpus propagave- rat. Sic fomite mali expurgato, recreatus est vir clarissimus, & ad pristinam sanitatem brevi rediit. Crassior porro haec Pituita in caeci aut coli intestini cellulis diutius coercita, nonnunquam concrescit in aesculos; quales tape vidimus, instar nucis Myristicae, dolore nullo exturbatos. Haec igitur ma- la concrescens Phlegma insipidum efficit , quo exuperante animus virem; languent, ventriculi cruditas adest, tardaq; alvi dejectio, flatus plurimus
obmurmurat, venter friget, ac nonnunquam colicis cruciatibus dolet.r3. Nec semper desunt isti sua crimina Mucco, qui e Cerebri ventriculis partim per regem partim per palatum excernitur. Nam, cum indubitata Anatomiae fide edocti simus, naturam in Cerebro instituisse tres patentes Meatus, in quibus Excr mentitii