Exercitationes pathologicae, in quibus morborum penè omnium natura, generatio, & caussae, ex nouis anatomicorum inventis sedulò inquiruntur. A Gualtero Charltono, M.D. ..

161쪽

unde succrescant Morbi. r Ismentitii humores evidenter deprehenduntur, &pet quos, ceu Canales Excretorios, eidem sunt ex- . turbandis Unum scilicet e cerebri ventriculo in Infundibulum s & reliquos duos ex primo dc secundo ventriculiis, per nervos Olfactorios vulgo .dietos, in foramina Cristae Galli utrinq; adsitae, unde excrementa in os Cribrosum, indeq; vel in palatum, 'vel in nares pedetentim deducuntur: si aliquando contigerit, eadem in alterutro horum duiiuum subsistere atq; coerceris erit de necessitate, ut gravia mox insequantur sanitatis nocumenta. Maxime vero, ubi emphraxis ad duo Crura

superiora principii Spinalis medullae usq; pertigerit

Sunt enim crura illa in ipso concursu Nervorum omnium, qui intra calvariam oriuntur, sita s &propter continuitatem cum laedulla spinati, e qua reliqui omnes nervi prodeunt, hauci incommode dici possunt eorum quasi centrum: ut in ipso par-

. tis huius cum cerebro confinio, Sensum Commetiem peifici, veritati summe consentaneum videa,

tur. Et, quo lucidior, & ab omni Excrementorum immunditie defaecatior conservetur pars haec

totius Cerebri nobilissima , illi appositas videre est

Glandulas duas, Pinealem & Pituitariam, quarum munus praecipuum est, excrementa cerebri secernere, im, expulsioni convenientia loca sensim deponere. Itaqs quoties ejusmodi excrementa vel

in ipsis cerebri ventriculis, vel in modo descript s ductibus ad eos pertinentibus, diutius obhaerent scoagmentatione assidua quasi in cumulum assubgunt, exituq; sibi quaesito, in interiores corporis sedes prolabuntur, in hisq; varios morbos excitant Diuitiam by Cooste

162쪽

1 36 De variis Excretorum ac Retentorum vitiis,

tant: scilicet in origines irruentia, Apo-plexiam, Paralysin, Stuporem, Tremorem, 'mSensuum organa, caecitatem, surc talem, tinnitum , Odoratus priVationem in Nares, gravedinem, seu CoryZam , in Fauces, & in Asperam arteriam, raucitatem , in Pulmones, Tussim, Asth- .ma, Plithisin s in Ventriculum, cruditatem , in Intestina, alvi profluvium s hincq; si in Venas Lacteas una cum Chylo se insinuent, tempore crassescentia tum eas, tum Glandulas Mesenterii, tum reliqua visceminiarciunt, ossifructione ; pariunt. Sic Excrementorum e Cerebro destillatio quam plurimorum est morborum procreatrix. Eadem porro, etsi pituitosa, lenia, S. aliquatenus dulcia, aut iiisipida saltem, sua natura existante diutius tamen in Ceri diri sinubus retenta, plerumque vel salsis, vel acrem qualitatem tempore conquirunt, unde scaturiunt Catantii salsedine & a, . crimonia infames. inetiam non nunquam, po tione eorum tenui calore dissipata, in Grandines &calculos compinguntur adVertente Cl. Divia,

qui in Glandula Pineali non semel aliquot arenulas, quin & aliquando calaulum exiguum, pisi partem quartam aequantem, & subrotundum observavit. 1 . Ad eandem fiuntliam speciat quoq; Liquor Salivalis , qui Graecis dicitur, quemque, ceu Succi Nutritii secrementum tenue, ariquosum ac pellucidum, e cerebro, per spongiosos& peramplos Nervorum Tertii paris ramos in Glandulas Maxillares profundi, hincq; per Ductum S livalem in os expui, enucleate demonstravit Sole;

163쪽

unde succrescant Morbutissi martonus noster, in sua Adenographia. Ho cautem Excrementum in judicium pariter advocari, fas est. Quippe quod in Duram salivalis angustiis prae crassitie suasiabsistens, accumulationeq; assidua. immoderatiuS exuperanS, nonnunquam tum Linguam ipsam, tum Musculum maxillarem digastrucum ductui contiguum, Tumore Oedematota premit. Cujus naturae ac originis forsan erat insignis

illa Ranula, quam sub lingua excrescentem, ferramentoq; candente demum feliciter sanatam observavit Tulpius (Observat. medicar. lib. I. cap. 32.

qui Chirurgos tamen, & consultissime quidem, adhortatur, ne Cauterii aretalis atrocitate in consimili casu utantur. Sic vero iste. At vero, si

v mollis & sequax sit Ranulae materia inuod facile attactu dignoscitur; noli (inquit de exustione

v cogitare : sed excide duntaxat summam ipsius tunicam s & effvet sponte, vel exprimetur saltem digito, limpida ac viscida quaedam pituita,

simillima ovi albumini, recens exei aeta testas excidenti. iis. Eadem fere dicantur etiam de Mureo Tanfii larum s qui est humor quidam excrementitius, crassus, viscidus, albidus, & dulcis, a Cerebri parte inferiori, per nervos praesertim Tertii paris, stillans sensimq; depluens, vel partim forsan a sanguine ex arteriolis in Glandulas faucium, Tonsillas vulgo dictas, effuso secietus, & in fauces osque demum excretus. Hujus enim destillatione immoderata imbutae saepe tument Tonsillae s & interdum, remorata simul sanguinis circulatione,

164쪽

i ne viario Excretarum ac Retentorum vitiis,

quoq; inflammantur, abscessuq; fae opus in os &in fauces emanat: unde Ulcus sequitur sordidum,& quo graveolens fit expiratio. Oritur porro ejusmodi Ulcus nonnunquam citra Phlegmonem, ex humore salso vel acri, qui in Tonsillis diutius r .

tentus, earum mollem laxamq; carnem exedit s

interdum de ex contagionis labe tui venereae famitate est.

I 6. Horum agmen claudit nobilissimum illud saeculi hujus nostri in Miseruo u ventiam, Liquor scilicet L mphadactuum; cusus historiam habes a nobis (in Oecocl. Animat. Exerit. v. fusiori quiadem stylo, fideqs Anatomica conscriptam s quemque pari jure poteris cum praecedentibus adducere pro tribunali. Hic enim primo insignem plane in Hydropis generatione sibi solet conetaliere reatum. Nam, quando vel a Succo Nutritio, cui vehiculi vicem praestat, in Glandulis eo destinatis non rite separatur; vel etsi separatus, se uini tamen non retunditur et tum in artubus & habitu corporis, quasi aggeribus factis, restagnans, Anasarcam, sero- samve Cachetae' nec ario inducit. Num autem, obstructis Lymphaedi bus, alicubi tantam in molem fuerit cosmetas, ut tenuissimas earum tunicas violentius disiendendo serte disrumpati in partes vicinas, quasi ex fissa olla guttatim stillans, inundabit. Idq; si pri venae Portae truncum (ubi ingens Lymphaeductuum multitudo contingat aqua in vacuum Abdominis spatium sensim ci

em, Ascitis mox excitat, ventrem; totum stygiis undis implet. Sin in Thoraces ei lem, haud

165쪽

unaee succrescant Mo . r3ysecus atq; suppurans Pleuritis, . affatim inuit in illius capacitatem, & Hydropem Pectoris committit et non enim aliter tanta seri collectio pi aeter naturam illic fieri potest. Deinde hic Latex serosus

nonnunquam erumpit in Uterum s eumqs vel in

portentosam magnitudinem, simulata graviditate, intumescere facit , vel Fluore seroso incurabili cointinuo plorare. Nonnunquam in Scrotum, disruptis Testiculorum Lymphaeductibus, sibi inusitatam viam parans, infert Hydrocelem. Interdum & in ipsum Pericardium, lacta in aliquo e vasis serosis ad Cor spectantibus rimula, excidite unde Palpitatio cordis, & inde suffocans mors haud raro com sequitur. Quod si Lympharducthum membranulae tenaciores fuerint, ita ut distensionem insignem absq; dilaceratione ferant f tunc in vesiculas quasdam aqua turgidulas attolluntur, quas vocant Graeci, quaeq; hepati adnascentes, pecu liarem Ascitidis speciem constituunt. Quaelibet autem vesicula inter binas dictorum vasorum val-vulas quam proximas eis mari contingit: quia vero aqua nec prorsum propter obstructionem, nec retrosum ob valvularum interceptionem , fluere

potest, interstitia intumescunt in figuram orbicularem aut saltem ovalem, qualem in Hydatidibus saepissime cernimus. His saepe pecudum boumq;jugulatorum jecur scatere deprehensum est. Et Plaeterus, ex johanne Alcholletis, de Faemina quadam hydropica narrat, aquam in Abdomine nullam comparuisse ; sed intestina, una cum reliquis visceribus, angusto si tio contenta apparuisses ipsum vero Abdomen a cute ad Petitonatum quasi alba

T a pinguedine

166쪽

i o De variis Excretorum ac Retentarum vitiis, pinguedine duntaxat contextum videbatur, vesiculis crebrioribus, majoribus minoribusq; aqua limpida refertis, invicem cohaerentibus. Quibus, Auctarii loco, adjicere juvat paucula ex Ch Mar- tono nuero, qui de Glandulis Artuum, earumq;T umoribus, eximia solertia disserens, haec habet

verba. Altera caussa communis horum Tumo- rum a Nervis videtur originaliter petenda s nem-- pe a superfluis eorum humiditatibus, quas in Glandulas expuunt, vel quantitate, vel qualitate vitiosas. Hae enim stiperfluitates, si in venas non satis expedite transmittuntur, Glandulam ' nonnihil infarciunt: unde fit, ut vice veria ali quid detrimenti Arteriis devenis a Nei vis primo M laesis relindet',illaeqs circuitum sanguinis dissicul- ter in Glandulis peragant, tumorq; consimilis ex- citetur ei, qui oritur ab arteriis & venis primario affectis. Si vero superfluitates dictae sola quantia D tale percent, aut qualitate non maligna, nimirum. M visciditate, crassitie, aut similibus; tumor simplexv exorietur,& ab omni malignitate alienus: sin m

teria amens venenosa aut contagiosa suerit; oria tur tumor veneno peculiari respondens, pestilem tialis nempe, vel VenereuS.r . In hunc autem censum cadunt Lacis maesutpote liquori Lymphaeductuum plane congeneres,

quaeq; maxime constant ex humore aqueo & salino-

subacido, qui e Nervorum secundi, tertii, quarti& Stavi parium ramulis, per Plexum Reis

mem decurrentibus effusus, i , Diandularum Lachrymalium patrachymate a Succo Nutritio puri-

167쪽

unde succrescant M' .i Iori ad nutriendos oculos destinato separatus, per puncta Lachrymalia guttatim exprimitur. N aliae enim omni culpa carere videntur. Enimveio, si quando eveniat, ut haec Lachrymarum materia, live ex nimia sua salsedine Huae Scorbuticis admodum familiaris est seu ex labe maligna (id quod sirpissime fit in Lue venerea seu ex diuturna indictis Glandulis insarctum patientibus detentione,

seu quacunq; demum alia ex cauta, acrimoniam corrosivam sibi conquisierit: vix fieri quidem p test, quin cuniculos intus in tenerrima Glandularum earum substantia pens, Fistulam excavabit, quae Rharum (eo quod linit humorem continuo defluere) audit. Deinde, nonnunquam exiles earundem Glandularum meatus crassitie, lenioreve suo obstruendo s eoq; pacto circuitum sanguinis in iisdem impediendo: Phlegmonem parvam inter majorem oculi angulum, & nasi radicem quae peropportunum, eos erroris manifesti redarguere, qui existimant, ingentem illam Lachrymarum co- 'piam, quam continue effundunt Fistula lachrymali laborantes,ex sola erosa Glandula Romanare. Non enim censendum est, omnes lachrymas ab ulcerosa parte stillare , cum puriores ac limpidiores sint, quam ut ulceri originem debeant: verum sordes Ulceris membranas oculinum irritantes occasionem exhibent perpetuo lachrymandi s haud secus sane. atq; iis accidit, qui festucas, venulas, aut humores pungentes, imo acria Caeparum incisarum effluvia, in oculos sum excipiunt. 18. Ve-

168쪽

et , De variis Excret, ac Retentorum vittac, 18. Verum hic nobis e memoria pene exciderant Sarias Aurium, κυψEA. I, Graecis, Latinis autem Cerumina Ac Marmorata dictae s quae videntur quoddam Cartilaginum adsitarum sudamen, flavescens, amarum, ac more medullae ossium inflam- .mabiles non vero Bilis species quaedam ex Arteriolis capitis in Auricular alvearium exsudans, sicut

Ari toteli olim visum est , a Casperio Placentino

longa argumentorum serie acerrime propugnatur, Nosq; etiam ipsimet horum vestigiis errantes, in Oecm. Animal. Exercit. 6. asseruimus. Hocce Cerumen, cum non expurgatur, interdum auditui damnum adfert maximum, tum obstruendo meatum auditorium, quod a Galeno fuse scriptuin fuit se de D t. Cauis cap. 3. tum etiam aliquando, quod in calculi duritiem converiatur, quemadmodum quidam noverunt e Recentioribus irarissime tamen id contingere, ac solum in iis, qui negligentia magna ducti, expurgationi harum sordium operam dare noluerunt, fatendum est. Praeterea, nemo inficiari potest, ipsas acrimoniam in- .signem ex diuturna inhaesione posse suscipere, quae in aulibus pruritum inferat, & scabiem, ac prosundiores etiam partes exulceret, ut quotidiana experientia constat.

Superest, de earum etiam, quas non simpliciter quidem, sed vel in Tempore, vel ex Consuetudine necessarias esse diximus, vacuationum suppressarum, omissarumve noxiis paucula subnectamus: quarum classem constituunt, in Farminis Mensium, Haemorrhoidumqs in utroq; sexu eruptio periodica sitem

169쪽

unde succrescant Morbi. I sitem Seminis e Vasis Spermaticis, Laetim, e Mammis profusio solennis. Horum siquidem suppressio, atqs etiam parcior,& non qualis, aut quando expedit, faeta vacuatios tametsi vere Sympi ma est, Morbi tamen Caussa fit evidens. De sing lis itaq; sigillatim, breviter quidem, proq; instituti nostri ratione, nobis nunc dicendum.1y. Quod ad Faeminarum Catamenia attinet ssi in horum Utilitatem praecipuam, Caussamve Gnalem, cujus gratia potissimum a Natura fuerint in

Mulieribus (ut & in Statis grandioribus, aliisq;

forsan normultis memellis viviparis instituta s etrum scilicet conservandae in Individuis sanitatis ergo, an vero in prolis aut concipiendae, aut nutriendae gratiam inquireremus, hoc in loco parer-gon prorsus foret. Reservatis igitur in aliud magisque opportunum tempus speculationibus nostris super hoc problemate, circa quod tamen insignes quaedam, nec ab aliis sat dilucide hactenus explicitae dissicultates sese offerunt: nobis impraesentiarum

lassiciet, si ex Hystericis affectibus, qui Mensium

suppressioni ortum suum potissimum debent, precipuos, un c um verisimillimis eorum Caussis, compendiose perstrinxerimus. QEod ut felicius, cumq; majori Tyrorem fructu absolvamus; ut de Circuitus sive Periodicationis mensium caussa& ratione, quam prorsus ignorasse videntur veteres, paucula praeut emus, oportet. Advertimus itaque, quod nedum redundans, ast&fermentatione quadam peculiari impetum faciens, sanguis sit meri rui in missieribus Materia. Ut enim Mari

170쪽

i A vario Excretorum ac Retentorum vitiis, bus, sic etiam Faeminis, circa annos pubertatis, imgens incidit corporis univelli mutatio et ac tum

temporis, increscente jam & vegetiori facto in

omnibus partibus, maxime Vero circa Genitalia, calore vitali, pubeS erumpit, fratrant mammae, corpus Cupidinis aestro titillatur, exuberans saliquis calore tum suo, tum spirituum Seminalium, v uti extenuatus, circumquaq; diffunditur, vixq; suis canalibus coercitus, viam sibi parat, qua dimanet. Quamobrem hac aetate, prodidit Hippocrates, Maribus sanguinis e naribus profusiones , Pue is vero menstruorum eruptiones obtingere. Illis siquidem arteriolae quae ad nares constitutae sunt , His vero quae in Uterum, inq; ejus cervicem inseruntur, facilius promptium; reseruntur & patefiunt. Itaq;qui in universo comore redundat sanguis, e ramis arteriae magnae descendentis cruralibus in arterias Uterinas decuctus imbris lannento .Uterim quasi inspiratus, ac fermentescem, eas copia & calore distendens aperit, ut ab illarum extremitatibus exstillans dimanet, profluatq; e sinu pudoris. Imminuta hujusmodi effuxu copia, & turgescentia sedata , quod reliquum est & corpori necestatum

arteriae retinent, per Venas ad cor continuo reducendum : & dum menstrui nihil amplius erumpet,

quae ad uterum pertinent oscula arteriolarum spont sua occludentur, & connivebunt. Mensis unius curriculo tantum denuo congeritur & luxuriat, quantum ante profluxerat s idq; deinceps sitoili Prorsus ratione, naturae impulsu per loca muliebria

deponitur. Diximus vero, Sanguinem Permento

uterino inspiraris ne aliquisquam existimet,meram. sanguinis