Exercitationes pathologicae, in quibus morborum penè omnium natura, generatio, & caussae, ex nouis anatomicorum inventis sedulò inquiruntur. A Gualtero Charltono, M.D. ..

191쪽

De Causio MorborumIntemperies.cat: illico succedenti frigore, quo mortem desio navit Aristo t. corpus inanime relinquens. Atq, hac ratione diutina inedia, & ciborum penuria, vel utilium succorum, Sanguinis scilicet, quo tanquam oleo Flammula vitalis continuo conservatur& instauratae s & Roris Nervorum, quo partes solidae dietim resarciuntur, evacuatio nimia, calorem nativum depauperando, frigidam intemperiem inducunt. Ne vero quis miretur, cur pleraeq; ex eis, quas intemperiei calidae caussas modo diximus, hele etiam inter caussas Sigidae a nobis sint recem sitae: sciendum est, omnes caussas, quae alias intemperiem calidam inferre solens, si excessu nimiae sint, aut diutius insideant, fieri etiam caussis lagoris. Exempli grat. vinum modice haustum, utile suppeditando alimentum, calorem auget s nimia vero

copia sumptum, eundem obruit &suffocat. Quod aeque verum est quoq; de caeteris. I 3. Humidae intemperiei Causi, generis sunt duplicis , Alia nimirum alterando immediate , superviacuas humiditates in corpore praeter naturae institutum importune retinendo Aha, corpus supra modum humisant. Prioris generis sunt numidum& pluviosum coelum, balneae dulces praesertima cibo, potus liberalior, humectantium ciborum

copia, & medicamenta humectantiae essiciunt-enim haec omnia, qualitatem suam emperantem imprimendo, ut corpus immodica humiditate univer-

sim inundetur. Ad Posterius autem spectant, Emcrementorum, Seri praesertim &pituitae, parcior evacuatio, vita otiosa ac effeminata, somnus mul-

192쪽

a65 De Caussis Morsorum Intemperies. tus, & prohibita corporis transpiratio et quorum unumquodqx in caussa esse potest, ut in corporemaeus, quam par est, humoralis iubstantiae fiat a

calore nativo dispendium. I . Sicca vero intemperies a contrariis invehitur caunis; nimirum vel ab alteratione Exsiccantium, cujusmodi sunt cum intus assumpta Alimenta, aut Medicamenta, quibus extenuandi dissipandia; vis inest eximia s tum admota extrinsecus, vel ambientia , velut aer siccior, & balnea aluminosa , nitrosa, sulphurea, bituminosar .vel animia humo rum utilium Resolutione, sive per vacuationes manifestas, sive secta, cum Paucitate alimoniis, exhausto enim, qui cames pertiIndebat, incc', jam omnes partes, veluti genio suo defra

data , . prae siccitate marcescant, necesse est, (quod sapienter edocuit Ceo Aphorismo, quo humidioribus corporibus famem ex usu elle monet: p - Mi sum, vel deniqs a meatuum, per quos succus alimentaris ad partem albquam deferri debuerat obstructiones qua inte cuto idonei pabuli subndio, pars siccescendo i sim contabescit , quae vera est Amphiae idea. Atque sic quidem omnes Simplicium intemperierum Caussas, tum varios Modos, quibus singuae codipus afficiant, compendio verborum perstrinxi

mus.

Is . intem peries a compositis simplicium caussis existunt; aut talem simplicem quamcunq; agnoscunt, cui insit facultas inducendi quesbtatem

193쪽

De Causiis Morborum Intemperiei. 16'tatem geminam. Ita aer calidus plerum, & cale-lacit, &exsiccat, quod & alimenta calida plerin, lacere possunt.16. Caeterum, quum ex modo die is intemperiebus vix ullam invenire liceat, quae Dd ve materialis diu persistere possit, quin sui uitalem Humorem aliquem vel progignat, vel accersat s

umqs non solum Tumores omneS praeter natu- .ram, sed & morbi alii partium complures ex humorum conginione, aut assium otiantur: proximo propterea loco expendendum, quot modis Intemperies cum Materia excitetur , quaeq; Fluxi nem movere, & in hanc, non illam partem deducat.

Hucis igitur monendum est, Humorem omnem, qui Materialis intemperiei caussa existat , vel in parte affecta sensim produci & coacervari s vel in

eam, facta Metastasi, consistim miluere.

fit bifariam , vel partis nempe ipsius vitio, vel Alimenti. Ob Partis vitium; vel quod allapsum alimentum nec conficere, nec absumere valem, noupauca inde congerat supervacua: vel quod excrementa ea, quae necessario alias, & non nimia qua titate genita sunt, non valeat expellere , idq; vel quia sese, prae fibrarum laxitate, latis contrahere neqvit; et quia meatus aliquis excrementis elim nandis destinatus, debito nubdo non patet. Alimenti vero vitios quum illud nimis copiose suppeditat excrementa,vel nimis vitaea, tenacium; parti adhaerescentia.

194쪽

r68 De Causis Moriarum Intemperies.1 T. Affluxionis autem caussae communes sunts I Nima materiae Mobilitas ; quum vel copiosior est, vel colliquefacta, vel jactata vehementius statis quippe nequit propria sede coerceri, sed suopte impetu confertimetum fit effuitque: (r Partis. Mittentis validior impubios quaelibet enim corporis Pars privata, quoties numoris alicujus seu cupia, seu pravitate, se sentit stimulatam s ad expellendum mox insurgit, & in alias partes imbecilliores quicquid molestum est amandare molitur, quod fibras suas undiquaq; constringendo praestat: &(3 Recipientis exput o tardior ubi siquidem excipiens exceptum prompte deponere non valet, ab illo praegravetur necessum est. Unde usu venit, ut Fluxiones a nobilioribus impuli e partibus ad i*no- . biliores ac imbecilliores tum ruant, tum in iisdem stagnent , sive illae natura tales sint, sive morbo aliquo praecedaneo languidae. Natura tales dicantur, quae laxam, mollem, raramq; obtinuerint substantiam , ut Axillae, Inguina, Adenes, & alia quaecunq; spongiosa molliris genita est: quae cum H

te Mittente connexum, di vias, quibus humores

admittant, amplas & patentes habent, egredientes vero angustas; sicuti ad Renes, ad Pulmones, ad Testiculos, ad Uterum, ad aliaris sedes, in quas

humor illabi consuevit, prona faciliris e fluxio,

& quae deniq; ita sitae sunt, ut mitten subjaceant, & ad eas ex mittente via proclivis sit s quan- .doquidem materia gravis facilius deorsum fertur, &. in proclive devolvitur. Praecipua

195쪽

De Morborum Venenatorum Causis. Ita Praecipua autem caussa, cur pars recipiens in expellendo deficiat, consistat in Obstructune. Cujus

caussae sunt (primo Ineptior partis permeabilitas, a frigore, a rebus adstringentilaus, a Nervorum vigore & tensitate aliquo modo nimiis, a comprestione, a ligatura, a contusione denique, vel a luxatione exorta: (Secundo Materiae ad permem dam ineptitudo , ob ejus duritiem, coniam, aut figuram s a frigore etiam, & stupore, sive qualutate narcotica, deniq; a crassitie, &visciditate:(Tertio Partis a plenitudine oppressio, a victu pleniore, ab interminis exercitiis, & ab evacuationum consuetarum suppressione. De quibus impraesentiarum non est cur plura addamus. rv. Satius fuerit adnotare, quomodo ex hisce caussis generalibuS, nimirum materiae, & .

Obstructione, omnes ramores suboriuntur, g

rentes ideam humoris, unde nati sunt i Collino quippe in parte affecta humore, mox excitatur

Tumor,qui pro diversitate succi sanguinei, biliosi, pituitosi, melancholici vel crassi, appellatur Erysipeta, Phlegmode, Oedema, Scirrhus , aut si mixtae sit iusturae, muctam sortitur appellationem: in privatis etiam partibus quibusdam peculiaribus nominibus insigniuntur; ut Pleuritis, Perioneu-nia, Phrenitis, Ophthalmia, dec. Ex inutili pariter materia (succo Nutritio forsan, seu luxuriante, seu depravato eadem ratione fiunt Scre

suo, Ganglia , Melicerides , Steatomata, Ather*maeta, Acrochordones, riuris generis tuberculia.

196쪽

i o De Morborum Venmatorum Causiis. Hoc paeto quinetiam Apoghemata ab initio exsurgunt, augentur, ac denuo rumpuntur. Obstructio nimirum sumori affuenti remoram facit, qui propterea in tumorem excrescit , & hic tandem, facta circumquaq; distentione, cavitatem aut rupturam efficit , quae, accedente nova materia , perpetuo augetur, donec aperto abscessu pus effvat. Atq; hisce modis, ubi ad partem aliquam humor aliquis pervenit, sive in ea lensim colligatur & congeratur, sive ad eam confestim assiuatit ejus intemperiem immutare potest, qualitates suas eidem communicando & imprimendo. Praeter tum nudas, tum materiales partium Similarium intemperies, quarum Caussis hactenus insudavimus explicandis frestat & aliud adhuc morborum Similarium Genus, quod omnes Totius Substantia, seu occultarum malitatum vulgo vocatos morbos, in se complectitur.

ao. Dari hujus sortis affectus quosdam, in partes similares insidentes, perspicuum est, primo ex fide Experientiae (cujus convidione fueritne ulla

rationum vis praestantiori quae omnium venenorum lethalium, quae trion D - nuncupantur, quoniam ubi animalis corpus fuerit aegressa, totum id momento temporis miraculose immutant, velutiq; compendiaria pernicie labefactant & jugulanti energiam longe aliam esse a primarum qu statum efficacia, atq; abditioris originis clare testatur . Secundo ex Hippocratis (qui divinum Medicinae oraculum digne audit &Aripatetis (quem summi

Philosophi cultu & honore dignatur posteritas

197쪽

De Moriarum venenatorum caussit. 2 1 auctoritatibus. me enim longa arsumentorum serie reliquit demonstratum, res quaicunq; (ergo certe de Hominem interire & corrumpi, aliassensim dissoluta temperie, inductaqe putredine, alias tota illius substantia ab externis quibusdam caussis offensa. Isse autem, quum morboS alioS a victus genere, alios a spiritu, quem trahimus, fieri docet, hunc idcirco in omnes publice grassati arbitratur, quod inspiratusari omnes induci in tim attingat, qui inuam Ex irationem recte interpretatur Galenm, proprietate totius substantiae infensam in se continet. Tertio ex apodietico hocce solertissimi Fernelii ratiocinio. Euo, inquit, quispiam deleterium medicamentum hauserit, quo e vita sit excessurus. Id quidem sensim partium omnium, maximeq; principum spiritus, humores, totamq; iubstantiam labe- lactabit atq; corrumpet, dum tandem mors se

quar pria laeser si

laedit, morbus est, iris vere Similaris, quod tum M omnis instrumenti ratio integra postat. Atqui intemperies non est. Idipsum igitur sit oportet Similaris morbi genus, quod nos substantiae coi- rruptelam appellavimus. ri. Hi morbi totim si pantia dicuntur duplici jure , scilicet quia ipsorum Caussae um: primis, neq; secundis qualitatibus, sed totius substanti, proprietat', seu (ut Hippocrati, phrasi utamur

etsis c Actis oti sis, corpori nostro aeμοι-i, sive

mutationem inducunt: & quia ejusdem quidem

198쪽

r et ' Morborum Venenatorum Caussae. neq; temperamentum, neq; qualitates, sed totam substantiam (quo nomine Spiritus Vituri, partiumq; insitos, qui omnia regunt & continent, intelligi expedit primum ac per se afficiunt atq;

mutant,aa. Nec minus recte tamen-etiam appellmtur Occultarum , quandoquidem eorum

Caussa & ratio abdita, delitescens, & occulta, neq; demonstrari, neq; certo explicari potest: utpote quae non a primis simplicibusq; reium naturis ortum ducens, sed illarum ordinem to e praeter ressa, vix ulla potest mentis humanae acie comprehendis Deo duntaxat cognita immortali, qui universitatis rerum parem atq; author est. Quo respiciens perpetuus artis nostrae Dictator, Hippocrases, unumquemqs jubet agnoscere & obaevare, L . - η Gaio, I si quid in morbis Disinum inest, ut bonum& admirabilem Medicum se praestet: vetetum m

re, quicquid admirabile supraq; modum insensi humani videretur, Divimam modeste appellans.

em locum explicans Galenus, Divinum inte pretatur ambientis nos aeris conditionem, non eam

sine quae in primis est qualitatibus, sed multo praestantiorem occultioiemque, quam in Noet pleo' --κeio is rejecit Hippocrates, quaeque vis quaedam videtur deicteria toti ii ire substantiae prorsus insensaac exitialis. Et merito quidems quippe non pauci ex his , qui in nobis fiunt divini occultiq; morbi, efficientem caussam habent toto confusam aere, quasi sparsum quoddam morborum Seminarium, cujus vis est vitae primordiis summe liostilis ac pe: niciosa. 2 3. Porro

199쪽

De Morborum Venenatorum Causiis. 23. Porro Venenatorum morborum Charactere

quoq; insigniuntur s idque, nostro quidem arbitratu, consultissime. Quum enim de strictim stedicti Veneni essentia sit, ut Dumalis corpori quomodocunq; communicatum: illius universas, aut particulares saltem quasdam , eam; principes ac vitae summe necessarias iunctiones, incomprehenso modo, atq; ferociae indomita adoriatur & laedat, spiritus (totius conservatores proffiget s humorum utilium, Sanguinis praesertim & Balsami Nervorum, motus ac fermentationes pervertat, eisdem-- q; coagulationeS ac corruptiones primum, & deinde partium substantiae corruptelam Ocyus tardiusve inducat s hirix demum modis in summum vitae discrimen conjiciat: Quumq; e dictis morbis pleriq: haec omnia in nobis pari s vitia, pariq; exitio praestare communiter animadvertantur ; quid impedimento esse possit, quominus ad et ' θxire r.- μών, seu Venenorum indolem, atq; malitiam quam proxime accedere reputentur et

Caeterum, circa diversa horum nomina, quam de propriis Caussis, nos minus anxii essemus o diatet: quoniam utrum totius substantiae, an vero occultarum qualitatum, an deniq; venenatos v

citaveris , genuini Artis Apollineae filii semper eos designari intelligent, qui tota specie &vi deleterianos vel gi avissime offendunt, vel plane enecant s& quoniam hujus disquisitionis nostiae potissimiani interest, ut (tametsi haud satis o G βω, sertasse, consueto saltem dilucidius explicare conemur, qua ratione, quibusq; modis ipsorum Caussae tam

200쪽

i Morbreum Venenatorum Cassi s. dira atq; horrenda symptomata in corpore nostro excitare valeant. Qua quidem in contemplatione ut felicius versemur, & quantum ferant caecutientis ingenioli nostri vires, Lectoris animum summa Zetematis obscuritate, rerumq; eo spectantium confusione liberemus: aequum est paucula praemittamus de natura Venenorum in genere, deq; ritu, quo ex iis pleraq; tanta in nos agant immanitate, ut quicquid substantiae nostrae attigerint,i in suam naturam subito ac furtim trahant, atq; immutent, nec saevire desinant, dum sensim serpant in omne

Monendum est igitur,ag., Prim, Quod sicuti in amplissimo Naturae campo immensa reperiatur varietas Venenorum, si diversas ipsorum formas, & loca in quibus nascun- tui consiueremus: ita, si ad subjecta in quae promptius agant, varioris haec laedendi modos respiciamus, eorum non minor occurrit diversitas. Nam quamvis omnia in Metipis in eo conveniant, quode, di e/m corporis corruptiva sint , & quamvis ex eis dentur haud pauca, quibus tam insigniter deleteria vis inest , ut indiscriminatim quodvis adoriantur, illudque, feralis instar ignis, vicaustica redigant in cineres et sunt tamen nonnulla etiam, quae certas quasdam corporis partes, caeteris relictis intactis, invadere perhibentur, &, tanquam specifico dissidio animata, sese nunc versus

Cor, nunc versus Cerebrum, nunc versus e viseeribus alia diffindere. Aque varius deinde est M dus ipse, quo nos ad interitum ducunt. QEippe

ex Disitired by