Joannis Saresberiensis ...

211쪽

propulsandis amici incommodis viderit religentem Harum tibi contemplatione causarum tibi tandem scribendum censui. Quod tamen tuis et tuorum usibus magis quam meis certum sit expedire Nihil

enim de bonis tuis, quibus nec indigeo quidem, mihi concupisco vel exigo, sed ut prospicias tibi. ostisiquidem quod dominus Cantuar qui tibi jure

multiplici pater et dominus est, uis et gentis alienae stipendiis cum gravissimo periculo suo et omnium suorum ecclesiam Dei a servitute nititur liberare, et vix in aliquo fidelium suorum reperit fidem Tu ergo si sapis vel nunc dum licet provide tibi, redime tarditatem, communica necessitatibus ejus ut consolationi possis communicare. Alioquin timeo ne tibi damnosa fiat familiaritas quam cum excommunicatis ejus habuisse diceris et habere. Nec solum regem timeas quia et prodesse et obesse Possunt ecclesia ticae potestates. aec tibi secreto tanquam amico dixerim, utpote qui a praefato domino Pictaviens te si quid advorsi immineat, saepenumero jussu Sum Praemunire. Si vero voluntas adest, facultas tibi non

deerit. Valete. EPISTOL CCLXXXVI.-AD BALDWIΝUΜ DE vALLE DARII IA. D. I 168.JIdem Baldewino de Valle Darii. Qui te loquentem vel scribentem audit, meminisse potest ossicii quod primum exercuisti in curia quando sub regu Stephano, ct cum praefato Ricardo militabas adhuc pono puer. Solebas esse ingenii perspicacis,

et ad omne et omnium super Omne coaetaneo tuos promtus obsequium, antequam te Grammaticorum

immergoros turbis Ergo quae cloqueris sartim

212쪽

ll68.J PisTOLAE. 193 antiquam institutionem redolent, partim doctrinam modernorum. Inde est quod licet antiquam pellem mutare non possis, te tamen litterae faciunt insanire. Sed ut olim scire consueveras, sanus insanis videtur furiosus, et ebriis lucernas duplicari et frequens est ut homines bestias putent, et ut sui non meminerint aut suorum. Quod tamen tibi tuique similibus imputari non debet, quibus tam natura quam O Patrius

ebriositatem ingerit, ut etiam jejuni sobrii esse non possint. Moribus enim Thebani estis. Sic Agave filium

Pro vitulo immolat, et quisque apud vos se et sua sacrifica Baccho. Cum Cerere tamen et Baccho lis est. Sed in cervisi quae apud vos incit, regnat, imPerat, praevalet Ceres, et ingenia vestratum acuit

ut Franciam nostram vervecum Patriam credas, et Francos esse verveces. Quod unde tibi in mentem venerit nescio, nisi ex praedicta causa, vel quia tu cum gente tua, nostra id est Francorum cornua times, nos Francos ebriosos putas, ac si loripes rectum derideat,

AEthiops album Sed haec et similia vestratibus licent, immo et decent. De caetero si nondum ebrius es, insta opportune importune Brisoni super epistolis beati Hieronymi, et latori praesentium quam poteris opem seras salvis proprietatibus. Valete. EPISTOL CCLXXXIV. D MAGISTRUM DONEM. A. D. I 168.JIdem Magistro Odoni. AD exilii et proscriptionis meae cumulum nihil acerbius potuit accessisse, quam ut mihi subtrahatur solatium literarum, quae praeeunte gratia mentem Purgonta vitiis, notitia veritatis illustrant, accendunt carit tem et exercitio sui virtutes stabiliunt et confirmant.

213쪽

Dum his operam dare licuit sub alis vestris, et rotam in medio rotae cum Propheta, immo cum filiis prophetarum, doctrinae vestrae beneficio contemplari, et audire per os vestrum quid spiritus loquatur eccletiis, mihi

regis Anglorum indignatio licet multa gratis abstulit,

tamen magnum visa est attulisse compendium, adeo

ut fructuosa videretur esse jactura jucunda laesio, et grata injuria. Sed quum avulsus sum a Pedibus vestria, tunc primum dispendii et laesionis aculeos expertus sensi, et quidem non solus, eo quod omnium sere scholarium actura communis est, non quia desint qui dicendi profiteantur ossicium, sed quia desunt qui doceant. Magistri enim sunt plurimi, sed operarii pauci ut plerisque eorum sedentibus in curru nuchi AEthiopis ruminantibus legem, mysteri Prae- conantibus et verborum flosculis exquisitis pieturantibus speciem verbi Dei, merito dici possit Putas intelligis quae legis p Ediit iterum miserationis elogium, quia adhaesit lingua lactentia ad palatum ejus

in siti parvuli petierunt panem, et non erat qui hangeret eis. Horum unus ego ad quem ibo nisi ad illum qui panem discipulis Daugere consuevit, ut digeri possit et transire in alimenta scientias et morum' Alios namque didici integros et duros apponere Panes, qui bus auditores facilius possunt strangulari quam refici. Precor ergo si placet, ut mihi rescribere digne ni in quo libro reperta sit glosa quae Augustini concepta

nomine tradit Judaeos celebrasse septimum diem, Septimam septimanam, septimum mensem, c. amsecundum . Petrum ter in psalterio posita est et in epistolis semel. ec ob hoc quaero quia septimus

annus septimae decadis ibi dicitur ubilaeus. Constat enim quomodo soleat hic articulus explanari. Sed quia certum est Judaeos numquam jubilaeum id est quinquagesimum celebrasse. Aut si quis hoc credit,

214쪽

Il68. EPIATOLAE. 195 dieat quando. am revinci poterit argumentis, et scio quod in veteri testamento non legitur. Quod utique non tacuissent qui minima retulerunt et si hoc aliquis dicit expositor, sic fortasse accipiendum est, ut dicantur fecisse quod de necessitate mandati facere tenebantur. Nam in scripturis modus loquendi leberrimus, ut aliquid nuneietur simpliciter quod nisi sub alicujusmodi distinetione fidelem non recipit intellectum. Hoc et jura speculantibus notum est, et Vulgato probatur usu. Sic dicitur aliquid esse de jure, quum de saeto constat esse contrarium, et eandem rem alius de jure alius de facto dicitur possidere. Scienti legem loquor, et ei qui nutritus et tritus est

examinare sermones, et vim ponderare verborum: si

quis celebravit Ρascha nobilius: si quis piscinam construxit, aut aedificavit aquae ductum, aut quid sortiterfecit aut contra si maledicenti perpercit, aut servi

misertus est delinquentis, hoc auctorum diligentia transit ad posteros. Numquid ergo probabile est et credibile est quod solemnitatem ubilaei potuerintretIcere ubi quaeso legitur rescissa venditio ubi restituta haereditast ubi servorum generalis emancipatio ubi a civitate refugii proscriptus homicida post mortem summi pontificia invenitur in patriam redisse ubi aut quando indicta sabbata celebravit

terra Certe Ieremias testis est, quod nec septimum celebraverunt patreaeorum et quum tempore Sedechiae ad omminationem propheticam se ad illius solemnia celebranda corum Domino obligassent et rosessionem firmaverunt juramento, verbo tenus quidem servos et ancilla emancipaverunt, sed eos incontinenti revocaverunt in servitutem. Quis ergo credat, Praesertim hoc non docente scriptura, quod jubilaei legitimos exequuti sint ritu. Sed nec post captivitatem sub

215쪽

isse negotii, quum tamen ea quae gesta sunt diligentius exequatur. Quin potius per prophetas saepe Dominus comminatur se terrae legitima daturum sabbata quae inobediens populus denegabat. De Machabaeis certum est quod bellis occupati tantis otiis et solemniis vacasae nequiverint. Exinde usque ad Christum medium tenuere cuncta silentium. Et sub Romanis principibus invalescebat divinae legis tam ignorantia quam contemptus. Ad haec quanta possum devotione supplico quatinus si habetis aliquam expositionem Jeremiae in arcum eam mihi si placet communicetis, aut si non habetis vos ipsi componite quia opus sanctum

est, et tam ecclesiis quam scholaribus auctore Deo gratissimum. Nec deerit opportunitas scribendi, si Dominus inspiraverit voluntatem.

ALTERNA fortuna rerum vices mortaliumque conditionem nunc dejicit, nunc extollit. Rectius tamen dixerim et verius, quod is qui ventis et mari imperat, exigentibus hominum meritis, in politia mundana re scilicet publica degentium in hoc seculo, seditiones esse patitur, et interdum quasi procellas excitat, nunc eas beneplaciti sui miseratione compescit. Hac autem ipsius dispensatione nuper accidit quod illustris rex Angliae, licet saepe solemniter et publice jurasset se in hominium Christianissimi regis ulterius quoad viveret non rediturum, saniori consilio acquiescens propositum mutavit, et in proximo Epiphaniorum die apud ontem irabilem in pago Carnotensi ad mem

216쪽

ratum regem supplex accessit, se, liberos, terras, vires et thesauros, exponens, universa contulit in arbitrium ejus, ut omnibus uteretur, abuteretur pro Voluntate,

retineret, auferret, daret quibus et quantum vellet pro libitu, nulla prorsus inserta vel adjecta conditione. Secretas quoque eidem per internuntios obligationes ante praestiterat, sed nulla eorum occulta est, quin ut credimus publicetur in brevi Eum ergo benigne mansuetissimus princeps recepit, Deo gratias reserens, qui ipsius animum emollierat, et ei qui salubri consilio adquiescens debita humilitate Ecclesiae et populis utilem quaerebat pacem. Sic in hominium ejus reversus est, fide corporaliter praestita, quod ei tanquam domino, cui ante regnum suum hominium et fidelitatem secerat, fidem servabit contra omnes homines, eique praestabit auxilium et obsequium, quod regi Francorum Normannorum dux praestare debet. Inde sibi dextras et oscula dederunt. Restituitque rex Francus Anglico Britones et Pictavos, accepta prius ab eo cautione quod eis castra et terras ab initio dissensionis hujus ablatas restituet, pacemque servabit: compensatione homicidiorum et incendiorum hinc inde admissa. Di vero sequenti filios suos adduxit Henricum et Ricardum, quorum primus hominium et fidelitatem secit regi Francorum de comit tibus Andegavensi et Cenomanensi. Nam ipse rex in hominio comitis Theob pro Turonensi remanet. Alter vero praestita fidelitate similiter et hominio Pici viensem recepit comitatum. Hujus pacis praecipui inventores fuerunt comes Theob et frater Bernadus de Grandimonte, qui primi cum regibus conscii fuerunt secretae obligationis, cujus feci superius mentionem. In hac autem honorum distributione Franci regno suo arbitrantur plurimum esse prospectum : eo quidem magis quod cum acerbior dolore meminerant Henri-

217쪽

eum filium regis Anglis regi Francorum pro omnibus hominium secisse, quando inter ipsum et filiam riu dem regis Anglias sponsalia contracta sunt. Receperat ante lauma dies aec Anglorum per sanctiss. virum priorem de monte Dei, et jam dictum Bernardum de Grandimonte pro Cantuariens archiepiscopo commonitorias domini papae, quarum tibi exemplum mitto, Pacisque Probandae spem dederat, si modo dominus Cantuar ei coram hominibus p ciem humilitatis praetenderet, Persuaseratque viris religiosis quod eum in omni honore et libertate e lesiae totius regni post se dominum et principem -- stituere disponebat, unde eorumdem eo illo ocitus archiepiscopus a rege Christianissimo, cum coexu.. lantibus sibi huic colloquio interfuit, et in omni humilitate flexis genibus ad regis sui pedes a Gai in e-- spectu omnium hac sorma verborum utens miam remini mei, Domine, quia pono me in Deo et vobis ad honωem Dei et vestrum.' Sed rex qui pacem -- miserat ecclesiae, dum timebat suam posse turbari, successibus novis elatus Prorupit in contumeliam supplicantis, et impudentia loquendi promeruit, ut qui antea minus verus, nunc a Francis habeatur et inuriabanus. Et ut causam suam, quam omne iniquam noverant, coram sanctissimo rege et aliis principibus justificaret, contumelias et fabulas hoc fine concludit.

Nihil domine mi rex et vos sancti viri et principes qui adestis, aliud ab archiepiscopo peto, nim ut mihi

servet consuetudines quas quinque Proximi antece fores sui, quorum aliqui sancti sunt, et miraculis coruscant, meis observaverunt, quas et lyae Promisit, et hoc in praesentia vestra tanquam Presbyter et episcopus similiter sine malo ingenio mihi polliceatur. Haec est enim sola causa dissensionis inter a et ipsum, quod eas infringit, et quasdam earum cum observat

218쪽

ll69. EPIATOLE. 99ribus suis, apud Vigeliacum, qui locus celeberrimus est, in insigni die magnae solennitatis excommunicavit 8 Rem justam et modestam visus est omnibus postulare, adeo quidem ut fide plenus princeps, archiepiscopi, episcopi, et magni viri qui aderant, et ipsi nunciii mini papae, archiepiscopo suaderent, ut se de consuetudinibus et omni re impliciter et absolute poneret in voluntate ejus. Ad quod archiepiscopus respondit se

Paratum esse consuetudine observare pro pace ejus et

gratia, et facere quicquid posset ad voluntatem ejus, salvo honore Dei et ordine suo Clerici vero regis, qui ei assistebant, et ut credebatur, timebant ne Pax ecclesiae resormaretur, quoties audiebant pactis adjici Dei honorem vel ordinem salvum fore, dicebant sophismata subesse Verbis, nec recipi praeter absolutam promissionem aliquid oportere. Ait itaque rex, Haec verba nunquam recipiam, ne Videatur quidem archiepiscopus honorem Dei servare velle, et non ego qui eum magis servari desidero.' Quum vero dominus Cantuariensis responderet se illi ex pridem facto ho- magi et fidelitate debere servare vitam, membra et honorem terrenum, salvo ordine suo, et nihil ulterius promissurum, rex indignatus, insecta pace, discessit, prosequentibus eum Carthusiensibus et Grandimontanis, quos dominus Papa miserat ut Pacem resormarent aut porrigerent comminatorias, quarum tibi destinatur exemplum. Sed rex intercepit eos blanditiis delinire, promittens se eorum tale quid facturum consilio, ad quod instantia principum qui adfuerant

non potuisset induci, ne pax coactitia videretur Monuit ergo ut Cantuariensem inducerent consuetudinum

Verba jurare; quia, si quid asperum et intolerabile videretur in iis, paratus erat corrigere juxta consilium religiosorum, quos ad hoc evocare disponebat, quum ipsum obtinuisse constaret Gloriatus est etiam, sub

219쪽

jurisjurandi religione asserens quod in toto mundo non est ecclesia quae tantam habeat libertatem, quae tanta quiete gaudeat; non est clerus qui tanto honore polleat, quanto praediti sunt in terra sua, quum tamen clerici immundissimi et atrocissimi sint, utpote qui ex maxima parte sacrilegi, adulteri, Praedones, fures, raptores virginum, incendiarii et homicidae et ad singula volones suos, in ssertionis suae testimonium, clericos et laicos producebat. Hac ergo spe pacis decepti viri religiosi, comminatorias usque ad aliud colloquium reddere distulerunt, accedentes ad archiepiscopum ut ei persuaderent regi morem gerere, id est observationem consuetudinum, quibus ille derogare vel quas abrogare deor verat, simpliciter profiteri. Adjecerat etiam sibila

bere suffcere si sit ut fuerunt antecessores sui neque enim sumus patribus meliores. Quibus respondit archiepiscopus nullum antecessorum suorum ad professionem consuetudinum coactum vel exactum fuisse excepto beato Anselmo, qui ob eandem causam saeρο- numero exulavit; nec in malis oportere imitari patres qui se poenitenda commississe doluerunt, eoque sancti sunt, quod eos in quibus nossent se imitatores habere

successores aut coaetaneos, Peccasse Poenituit. Non

enim Μoyses in dissidentia, nec David in proditione et

adulterio, non in proditione apostolus, nec in periurio Petrus, nec Paulus in gelo insipientis nec in excommunicatorum participationemartinus, imitandus est, sicut nec in incestu vel in parricidio patriarcha, vel qui

mane oriebatur archangelus in crimine apostasiae. Siquidem delicta majorum scripta sunt ut caveantur, non ut necessitatem imitationis successoribus ingerant. Nam verbum Dei Arma vivendi est, non conniventium coetus. Unde Apostolus: Estote imitatores mei, sicut

et ego Christi alioquin praeter sormam Christi se nulli

220쪽

II 69. EPIsΤOL E. 20 Icensuit imitandum. Quibus auditis, discesserunt religiosi tundentes pectora sua, quod in audienti purulica ulterius quicquam exegerant. Re quoque Sanctissimus, poenitentia ductus, veniam imploravit, quod, religiosorum sequutus opinionem, honorem Dei et

ordinem salvum fore consuluerat reticeri.

Et quia dominus Cantuariensis per inimicos terreri non potuit, Post eum usque Stampas missus est episcopus Pictaviensis, sollicitans ut pro bono pacis, quam ex auditis promissionibus indubitanter sperabat, rem totam conferret in arbitrium regis. At ille, qui hujusmodi blandimentis saepe delusus erat, sciensque incauti pastoris esse ovem lupo committere, promisit, salvo honore Dei et ordine et honestate et

libertate ecclesiae, se pro amore regis omnia esse

facturum, sed nihil promissurum in praejudicium divinae legis. Reversus ad regem Pictaviensis, ut ipsius animum deliniret, mitiora proposuit, asserens quod archiepiscopus Cantuariensis ei se prae cunctis mortalibus et causam suam ejus committebat arbitrio, rogans ut ipse tanquani Princeps Christianus prouuderet honestati ecclesiae et personae. Quod verbum ille gratanter amplexans, Promisit se utrumque sacturum, Praefigens archiepiscopo diem colloquii quintumdecimum a die secundi colloquii. Rex interim, quia noverat per fratrem Bernardum quid in domini

papae comminatoriis haberetur, et archiepiscopo restitutam et collatam potestatem animadvertendi in eum et terram suam, regnique personas, nuncios ad sedem apostolicam clam mittere disponebat, et saepedictum Cantuariensem sub spe reconciliationis eludere. Pistaviensis autem et ipse circumventus dominum Cantuariensem Turonis ad regis colloquium invitavit, scribens ei verba quibus sibi rigorem hominis regisse videbatur Agebat autem rex ut simulata mansu