장음표시 사용
271쪽
DE REB. VNG. DEC. X. L. VIII. 181
eo fuerant Barbarorum, qui quamVis impares numero, tamen castellum dedituri non fuerant, nisi nova nostrorem solertia militum territi invitissimi id facere coacti fuissent. Ungarici enim pedites, Moscoritico antea bello edocti, structis subterraneis cuniculis in ipsum castellum penetraVerant, inpertisque subdi foraminibus insuperstantes Barbaros adinstar antipodum clope-tia fulminabant, miro certe ac prioribus seculis propemodum inaudit stratagemate, cum interim Turcae nulla iis ratione officere possent. His igitur et similibus nostrorum inventionibus territi, castellum dediderunt, et ne a liberis peditibus violarentur, in castris nostrorum detenti, et post captum arsocgium incolumes ex pacto dimissi fuere Ῥostquam omes- Varum ad Bassam pervenerunt, increpati, quod tam celeriter se dedidissent, responderunt, mira se hostium solertia, ac propemodum miraculosa sortitudine victos id fecisse: sse siquidem inter eos, cum alia omnia artificum genera, tum lapicidas complures, qui subterraneis factis cuniculis in medium castelli nullo negotio penetrassent, et instar Antichtonum ex Visceribus terrae insuperstantes bombardis fulminassent. Interrogati de praefecto hostium, responderunt
eum nec manuum nec pedum comyotem esse interim
tamen prudentia et ferocia praeditum sortiter omnia Vocationis suae munia exequi. Ipsos vero milites ο- tos, quanti quanti essent, cataphractos esse significaVerunt. Hi commotus Bassa succensere iis, quod sacerdos seu sacrorum praefectus inociam ipsi appellant , usurpata pro dignatate religionis loquendi libertate, respondit Bassae paratum se lare, ut Visus --rietur, a fugam illi arrepturi forent. Ita comprehendi eum Bassa, et vinctum, quoad salvus inde
272쪽
182 IO DECU BAROUreversitos captivos hostes adduceret asservari iussit. Tanta initio belli huius Barbaros insolentia, confidentiaque sui, plane ceperat stolida.
De capto arsocai caatello, et direpto cum circumiacentibus pagis, oppido Ueo Capto in hunc modum Bokogia castello Georgius cursum Victoriae continuandum ratus, missis cum Ioanne Lugosi ducentis equitibus et quinquaginta peditibus, praeire eos et interceptis commeatibus circumequitare arsomium castellum uatit. Ρraeerat id temporis amomi Deli, uua Aga, vir manu strenuus, idque delecta ibi quadringentorum circiter Vocatorum manu egregie munierat; qui si primo statim impetu antecursores illos adortua suisset nae, dum a subsequentibus adiuti forent, nostros omnes ad unum trucidare potuissent. Sed adventantibus Ungaris, Turcae primum eos armenta mae credere, mox cognito hostium adventu emissis aliquot peditibus eos impelare. Nostri facto in Barbaro impetu in arcem eos fugavere, qui obstractis statim, uti in eiusmodi re fieri consuevit, portis, ad tolerandam se obsidionem accinxere. manserat quidam praecipuae dignitatis urca, ad quem persequendum miga statim est LassislanaΡattantos, o cuius fideli nare tione hoc scribimus, eum decem aliis electis equitibus, qui Barbaros non assecuti, advesperascente me in castra redierunt. Advenerat interim robur exercitus nostrorum, indagineque castrorum munitiones
273쪽
DE REB. VNG. DEC. X. L. VIII. 183
circumvenerat. Erat arso Eium duplici fossa, tribusque parietibus incrustatis et sudibus stipitibusque in exteriore pomoerio hinc inde transversum defixis egregie munitum. Proinde cum deditione non impetrata, tormentis bellicis frustra parietes impeti viderentur: congestis confestim aridorum lignorum sarmentorumque fasciculis, et cum fumigationes iaculationum prospectum hostium impedirent, muris ipsis propius admotis incendium castello inferunt. Id statim sec indo vento dei providentia aspirante celeriter dilatum, ita onmes parietes quaquaVersus corripuit, ut omnem hostibus exitum praeriperet. Fuerat pseudothyrum ex cloaca quadam subterranea in muros factum. Ε aperto, excrementia cooperti circiter
ducenti, prae impatientia incendii foras se eiicientes, ab observantibus illic peditibus singillatim trucidati
suere. Reliqui omnes vel incendio absumpti, vel a militibus inter flammas parietumque minas irrumpentibus sine ullo prorsus sexus aut aetatis discrimine trucidati fuere. Ipse Deli urtius castelli praesectus ex muris miranda agilitate praeacuto illo audes cum transiluisset, et ad vineta cura evasisset, ibidem a nostris interfectus est. Reliqui eius exemplum infelici eventu secuturi, vel stipitibus, stimulisque hinc inde defixis insiliebant, seipsique inopinantes induebant, vel in scrobes delapsi transfodiebant, aut a nostris circumventi trucidabantur. re duntaxat vivi capti, et ad Georgium ducti, inspectantibua dedititiis Bokcgiensibus, sine ulla commiseratione in terrorem reliquorum trucidati fuere. Bok ienses uti dictum est, dimissi, et ad TomosVariensem prosecti. His irritati Barbari, qui Lippae, Golae, Caanadi et Iene erant, et simul fama nuptiarum ad
274쪽
184 Io. DECU BAROUspem praedae erecti, quo die Sponsa Albam introducta fuit, oppidum Joseo latine bonam herbam nominare poterimus cum circumiacentibus septem pavi depopulati fuere, et paucis ablatis vindictae studio
omnes propemodum pari crudelitate absumpsere. E dem fortuna circa aradisum etiam grassati, aliquantulam sub tempus nuptiarum praedam abegere. Quae cum Ρrincipi innotuissent, supra quam cuique credibile sit, indolens et excandescens, tantam suorum cladem
primo quoque tempore ulcisci statuit. roinde delectu confestim habito certam cum iis militibus, qui Josed
avocati fuerant, nobilium manum ablegat, iisque aerio mandat, ut tantam miserae plebis lanienam ulturi, Tobvaradinam oppidum Turcicae ditionis diripiant, et auperiorem JOla cladem simili incommodo illato compensent. Itaque accepto hoc Principis mandato, quam possunt celerrime in hosticum ducunt, et simulac ad oppidum noctu perVenerunt, comparatis omnibus, quae ad oppugnationeminecessaria), aggrediuntur.oppidum vero per vim nul lo fere cum periculo suorum capiunt, incendunt, diripiunt Turcas omnes, qui ducenti circiter ine fuerant, trucidant, senis duntaxat eorum de muro desilientibus, quod sperarent transacto aruato flumine salutem se consecuturos. Verum ii etiam a nostris intercepti fuere, atque in captiritatem abducti.
De dimissa, Principe Socru, captoque Maia . Multis uno eodemque tempore curis, cum geniali gaudio vacare deberet, Princeps obruebatur. Nam et ingentem artarorum multitudinem ex Scythia prodi-
275쪽
DE REB. VNs. DEC. X. L. VIII. 185
isse, et iamiam in fines Transylvanicas irrupturam in certia rumoribus nunciabatur, et exercitus Caesaris reici immani cum apparat in ransalpinam duce Ferhato Baasa transire conabatur, quin et Bassa Tomoavariensis, coactis octo circiter millibus hominum, palam Georgio Orbsit praefecto Lugotiensis orae superbe denunciaverat, se quoque ad solennitates nuptiarum rincipis celebrandas pro iure vicinitatis
astaturam. Cui Georgius ex nomine suo, commatis occasionem nactus, quando Tonsor cognominabatur, missis pariter rusticanis quibusdam internunciis responderat expectatum se Bassae adventum, et eum, cum sit ipse Tonsor, quo mundior comptiorque ad sacram nuptiale accederet, Bassae prius crines abrasuram. Princeps tot tantisque curia distra tus, nequaquam animum despondendum ratus, pera
tis obiter, uti memorarimus, nuptiis, ibinium visendi gratia Socrum deduxit mox cum rumor adventantium Barbarorum magis atque magis in dies invalesceret, sine mora reductam inde Matrem magnificeque donatam, hamadinum usque comitatus est Inde reversus
copias undique proposito edicto severissime Albam Iuliam convenire iussi Iam vero Georgius Borbεly, admonitus at incipe ut aliquod fortunae periculum faceret, Famiadum obsederat, et ut se dederent, missis pro more caduceatoribus, praesidiario monuerat Illi cum superbi primum fiducia adventantia Baasae, qui iureiurando promiserat maturam se opem illis allaturam, dedi'rem arcis recusassent, et turpem superioris autumni repulsam nostris objectassent, tandem reformidato incendio, quod a nostris castello intentabatur, eiectis extra pomoeria in deditionis aQ- num pileis, hac conditione arcem Barbari tradidere,
276쪽
ut salvis corporibus abire liceret Ita ingressi nostri arcem occupant, et Turcas ex compacto inde eductos dimittere statuunt Sed cum prohibere Georgiua non posset, ne vim eis liberi pedites inserrent, horto quodam primum includi, deinde in arcem deduci ibique vinctos asservari iussit, donec quia eventus proximicum 6mosoriens Bassa conflictu esset futuras,
quem iam adventare compertum erat, cognoficeretur. Factum hoc fuit die. . . .
De prosigato Immiisvariensis Bassae eaeercitu, captis Lippensi ac tineiens Begis. Capis in hunc modum Facgiado, eique etro Barrabasio duce peditum rubet ordinis in Maroate Laede praeposito certe et pio et non minus consiliis, quam manu prompto rerumque bellicarum experientia laudatissimo, dispositis hinc inde custodibus, diligentiasime omnes vigilare Georgius iussit, haud ignarus Tomoa- variensem Facetiadiensibus subsidio venturam. raemiserat Georgius ad excubias selectos aliquot equites, duce Ioanne Lugosi Veterano bellatore, eisque iusserat ut adventum Barbarorum mature sibi significarent Illi mandata fideliter executi, primo diluculo in castra redeunt, et Bassam cum magna manu iamiam affore nunciant. Georgius, cum nullam aliam salutis rationem videret, quam quae in dextra victrici foret, quamvis hostibus numero impar tamen subsidium ab animi magnitudine sumendum ratus, rem Pugnae statuit committere. Ρroinde dato signo omnes ad arma
277쪽
D REB UNO DEC. X. L. VIII. 187
conseatim vocat, et tormentis ante aciem constitutis copia pro ratione temporia ac loci disponit. Erat noatris ex adverso collis quidam, ex quo Barbaris innoatros decurrendum erat ΕΟ cum antecursores eorum devenissent, animadversum est ab Ungaris, lintea uapidibus hastarum ornamenti gratia pro more addita, aspirantibus ventis Versus exercitum nostrum impelli. Id primum fuit boni ominis loco a nostris a ceptum. Interim et Baasa ipsemet cum Iniverso suo-- exercitu colli insistens, tormenta confestim in subiectam nostrorum aciem dirigit, contemptaque paueitate citra ullam timoria significationem in eos excelao animo decurrere pergit. Vix acies utrinque dispositae fuerant, cum urcae priores tormenta in nostros exonerant, ingentique clamore irrum Mira certe res
fuit, et soli Divinae Ρrovidentiae adscribenda, quod nobis hoatilibus acies nostrorum supervolantibus nihil detrimenti eo genere militibus nostris illatum fuerit, cum e contrario primis statim Vngarorum eiaculationibus plurimi ex Barbaris protriti, pulvereque tormentario forte incena magna illis atrages illata fuerit. Invecti tamen sunt fortiter Barbari in nostros, et cum pedites Saxonicos, aliosve, qui primam aciem sustinebant, primo statim impetu inclinassent, ceteramque
garorum partem circumvenire contenderent, ab
equitibus excepti, praelio non diu Olorat in fugam confestim convertuntur. Instant fugientibus nostri et cum cedere eos Viderent, magia ac magis dispalatos impellunt. Quae dum ibi geruntur, interim Turcae,
quos in arce captivos asservatos dixeramus, cognito Baasiae adventu vinculi sese soluerant, et mutquemque sors armaverat, aedibus illis, ubi asservabantur, pulvere clanculum tormentari supposito tur-
278쪽
188 Io. DECII BAROVIIrim quandam disiecerant. Eo indicio et fraude Turcarum cognita, Ρetrus Barrabas milites ad arma conclamat, et post acerrimum cum iis conflictum, cum et ipse sortissime pugnando vulnus in brachio accepisset. eos omnes ad unum Vindictae studio trucidant, ut qui deditionis inducias violassent, dignas perfidiae poenagluerent Mox moenibus assistens Barr Asius, alta voces garos, qui extra castellum cum iusto Tomoa- variensis Bassae exercitu decertabant, animat, et,
do paucitatem hostium, modo fugam ingeminat, et ut in nomine Salvatoris, quem illi persequuntur, fortiter contra Christiani nominis hostes dimicent, inatanter
eos hortatur. Ita urcae tam in arce ad tercentos circiter caesi, quam extra arcem sua fugatique non admodum cruentam nostris Victoriam reliquerant Ρα- ierant enim ex Ungaris fere ducenti, cum ex Barbaris pauci admodum Vasissent. In iis et Bassa, qui cum in proximas sylvas elapsus esset, a quodam Turcio pedite loci perit in tutum abductus fuit, ignarus paucis post diebus miseriorem sibi cum tota familia cladem degustandam esse Capti sunt cum paucis quibusdam selectioribus Elaseras Begus Ieneiensia, viret aetate et longa vicinitatis Transylvanicarumque legationum usu longe versatissimus, qui totius huius motus bellici cum Sinano causa caputque fuerati Μemhetus item Begus Lippensis, Bassae olim Budensis filius, aetate florida, corpore bestore, quocum postea praesente etiam Memheto Bassa, de bellia Persicis, Turcicisque hiatoriis ac Variis rebus nos etiam ipsi Albae collocuti fuimus. Insecuti sunt nostri fugientes Barbaros ad tria circiter milliaria, sed reliquis mandato ducum regressis, non desiit persequi hostes Lassislanslatinnuus, cum ΙV aliis comitibus, qui cum
279쪽
DE REB. VRG. DEC. X. L. VI. 189
diu pauci Barbaros complures insecuti fuissent, tandem revera fugientibus aliis occurrerunt, et duos ex iis captos reduxerunt, egregiamque laudem a Georgio, praeda privati, reportaverunt. Manubiae tamen reliquae omnes militi concessae. Begi duo Albam Iuliam cum aliquot signia adirincipem deducti. Postquam in conspectum eius honorifice allati sunt, rinceps Elafer originem causamque totius huius belli exprobrat, et divino iudicio eos puniri significat, quando partim crebris depopulationibus, violatisque finibua partim extraordinariis postulatis, legatisque auia auperbe et crudeliter habitia, foedus ipsi contra tua gentium violassent. Illi cum paucis sese excusassent, et maxima quaque demissioni significatione, favorem rincipalia Maiestatis conciliare sibi conati fuissent, Uvarinum adducti, ibique in carcerem coin- pacti fuere. Devictis in hunc modum Barbaria, dum Matri Lippam contendunt, Turcae, qui Epenesi erant, metu oram, quae acriadensibus evenisse audiverant, igne tectis iniecto castellum inflammant, ipsique ex eo profugiunt. Solymosienses etiam eandem veriti sortunam, castellum deserunt, et qua cuique commodisiamum ac proximum fuit, diffugiunt.
De capta Lippa, Panhota Sira, Aradoque. Georgius Boisil interim mandato rincipia curaum Victoriae ex praescripto militiae contium andum uatus Lippam ducit eamque quantis
280쪽
potest copiis obsidet. Est Lippa, ut supra quoque
commemoravimus, ad aruatum fluvium ita urbs, et arce et muris non Vulgariter munita. Eo nostri cum venissent, missis primum nunciis urbem ibi
cum arce dedi postulavere. Responderunt Barbari indignum esse eorum postulatum, qui bene scirent urbem illam ante XLIV annos vix a duorum potentissimorum Regnorum populis capi potuisse Nostri non ve bis, sed armis opus sibi esse rati, arctissima confestim obsidione urbem circumveniunt, et partim tormentis bellicis ex monte, qui magno eius incommodo una ex parte arci imminet, in muros intonant, partim ad incendium sese parant. Coegerant Barbari CCC fere agrestes in arcem eorumque opera in defendenda arce ac validissimis quibusque ministeriis obeundis, uti constituerant. Id quo illi fidelius exequerentur, primum eis perpetuam a tributis immunitatem, mox singulo binosve menstrui stipendii nomine taleros promittere, interim ad durissima quaeque laborum pericula adigere, et primi ex hostium ictibus obiicere. Illorum aliqui data noctu occasione fuga lapat, ad nostros se receperunt, et ubi essent moenia quatienda, significaverunt, formidinemque Turcarum retulerant Hostes enim visa nostrorum alacritate, in primo Et tim congressu, animos desponderant. Sed ne deditionem facerent, sola relictae aut Marisari, de quo supra diximus, cohortatione impediti fuerant. Nostri igitur praeparatis ad incendendam urbem rebus necessariis, primo diluculo magno cum impetu ad moenia coeperunt ruere. Qua re visa, Barbari supra modum exanimati, proiectis extra pomoeria pileis, significant se, si facultas colloquii detur, de deditione urbis acturos, eamque bonis conditionibus