장음표시 사용
311쪽
eumque a circumstantibus ministris porrectum capiti imposuerit. Quam pulcrum exemplum erit ad seram posteritatem, non dico exercitibus nostris, sed toti terrarum Orbi, iuvenemFrincipem et duces plerosque eius in panoptiis auro ferroque distinctis flexis genibus
stare in castris, et precationem cum piis omnibus coniungere, auctoremque omnis contra Barbaros victoriae Deum agnoscere. Hoc demum est sacrum bellum sacro modo gerere non cum ingenti meretricum turba,
uti in quibusdam nationibus factitare videmus, ad debellandos urca procedere. Imminebat iam dies divo Lucae sacer, cum Barbari, partim incendio coacti, partim instanti periculo moti, erumpere statuerunt. Ha-que apertis pseudothyris et caecis soribus, qua continua quadam munitionum serie obtexerant, qua portis, qua funibus demissis per muros agminatim erumpunt ex oppido, et non magna nostris illata strage paucis fuga ad auos delapsis omnes trucidati sunt. eriere e
nostris pauci lique Siculi, vulnerati plurimi, inter quos fuit et Michael opecgi egregia animi et corporis fortitudine praeditus. Nostri caesis circiter octingentia Barbarorum, oppido potiti Ali Bassam et
Memhetum, qui se in arce constituerant, Visos comprehenderunt. Captus est Bassa a pedite quodam Ungarici nominis qui cum praesentissimam caedem ei intentaret, Bassa periculo capitis territus, lium se Baasam esse promissa ingenti' si servaretur, pecunia,
ut potuit significarat; pepercit ei miles, et DC circiter
aureis consestim privatum, vinctumque adirincipem magna cum laetitia deduxit. Rogatus a incipe Bassa, quid de Transylvanicis copiis iudicaret, sincere pra- denterque respondit, non magnas eas sed selectissimas sibi robustissimasque Videri, roinde non esse
312쪽
ut amplius Sinarium vereretur, quem ipse putaret &giturum, nec usquam alibi quam in arce Girgioria, si
tamen manendum censeret, copias Principis expectaturum esse. Ita Balthasari ornemisga cum Memhe-te-Bego IanicZarorum Ρraefecto, commissus, in arcem Fogarasum abductus est. Inventa sunt in arce ergovistana praeter ingentem pulveris tormentarii ceterorumque commeatuum copiam XXXVIII minora quatuor iustae magnitudinis tormenta bellica.
Secundum hanc victoriam Ρrinceps, sepultis postero die Christianorum cadaveribus, missisque trecentis ex omni numero selectis equitibus, qui extremum a eii carpendo fugiente remorarentur, tormenta praemisit. Sed cum antecursores ad id delecti fugientes assequi nequivissent, ipsemet quoque non amplius triduo Ter govisti moratus, cum universis copiis Bohoreatum Verans iter intendit. Munierat illud Sinanus longe quam Tergovistum diligentius, omnique tormentorum et com meatuum genere ita instruxerat, ut velut praecipuam totius belli arcem sibi sore non dubitaret. Ad haec selectissimis etiam quibusque militibus ex omni veteranorum praetorianorumque numero viritim ad id summa diligentia delectis ita instruxerat, ut hoc ips0 totius exercitus robore recite omnem hostium vim pr0- pulsari posse non dissideret. Verumenimvero De0 propiti omnem Barbaricia hostibus audaciam miracu losa prorsus ratione adimente, ut primum urcae B0 horeatini in praesidi relicti captum tam celeriter
313쪽
Tergovistum, caesos milites etali Bassam in servitutem redactum cognoverunt, immane dictu, quanto consestim terrore panico consternati fuerint. At vero, cum antecursoribus nostrorum Bohoresto appropinquantibus qui ex vexillationibus Nicolai Apasy praeiverant hostilem aciem conspexere tum vero trepidare, manerentne an fugerent dubitare, et quid facto, infectove opus sit, attonitus secum disquirere. Vicit
tandem fortuna Ρrincipis, et fatalis illa quam mille
iam circiter annorum sceleribus promeruerant), Nemeat quantumVis ruentes in praeceps agere praestitit. Uno enim omnes consensu, quasi dato ad capiendam
fugam classico impedimentis plerisque partim relictis,
partim, ne usui esse possent, corruptis, arcem incensam deserunt, et qua cuique proximum commodissimumque videbatur, diffugiunt. Antequam tamen fugam inirent, magnificentissimum quoddam templum ab Alexandro ante Michaelem tertio ransalpinae advoda conditum, qui paucis ante annis ad impia Mahometisanora deseruerat, et tunc socius administratorum consiliorum Sinan additus erat, iussu Sinani pulvere tormentari ita fundamentis templi subiecto, ut nostros illuc subituros, repente incendio conficeret, absumpserunt. Fugientes Barbari, ne insequentibus nostris iter pateret, pontes, qua discesserant, diruunt, eaque ratione in tutum abire conantiu Sed vicisset hic quoque fortuna Christiani nominis eorum astutiam, quam tot seculis in publicam populi huius poenam divina providentia secundaverat nisi nimia copiarum nostrarum tarditate, quae ex metu inanicae fraudis proficiscebatur, occasio opprimendi eos effluxisset. Audita Turcarum fuga rinceps, missaque aliquanta suorum manu BOkoresto potitus, ingentem tormentorum, pul-
314쪽
224 Io. DEC BAROVII veris nitrati, commeatuum, armorum bellicarum ceterarumque rerum, quae bello gerendo usui esse solent, copiam ibi reperit, quamVis Vix exigua postea pars earum, negligentia ducum, in Principis fiscum arm mentarium redacta sit. Mox rinceps fugientem Sinanum nulla interposita mora persequendum ratus, maximis itineribus, summa cautione adhibita, persecutus est. Sed quia Sinanus omnem, qua profectus fuerat, regionem exusserat, Bohoresto ad laevam relicto, diverso a Turcis itinere copias suas Ρrinceps ductabat.
De capta arce meo, item castelli Vil osos, Arad, P kota Siri, Solismkeo, et ceteris. Advolaverat iam in urbes Transylvanicas laetissima de fugati. Turcis captoque ergοVisto fama, pro
qna, dum ordines omnes, ardentes Deo domatim, vicatim oppidatimque gratias agunt, et maiores ipsae urbes in signum publicae laetitiae tormentia bellicis into uant, ecce alter nuncius pariter faustissimus de capta arceriene evangelium apportat Capta enim Lippa, iusseratirinceps aradiensibus, qui ob rem adve sua artaros praeterita hyeme male gestam, nomine negligentiae, et ignaViae, nonnulli etiam primorum proditionis, pessime ab omnibus fere audiebant, i serat inquam iis, ut Lugasiensibus coniuncti praeclaram aliquod virtutis specimen ederent. Ita re in minmune deliberata, ex composito Georgius Borbely, Stephanum εkes, anum Lugasiensem, cum mille circiter partim equitibus, partim peditibus misit, qui antequam Varadinenses copiae afforent, commeatibus
315쪽
interceptis oppidum Jeneo obsidione cingerent. roinde Lugasienses primum, mox sequenti die, Varadienaea decimo septimo die septembris arcem obsedere.
Est Jenexinter Lippam et Varadinum in fine Matra montis, cuius in principio Lippa sita est. Habuit locus
illae praeter interiorem arcem oppidum peramplum, parietibus crativis, et fossa haud vulgariter munitum. Intra oppidum est arx partim alluente Chrysio, partim vallo fossaque duplici aggeribus crassissimis
egregie munita cuius oppugnatio, uti retulimus, magnam superiori quoque anno tumultuariis aggrestium temere coactorum copiis cladem attulerat. raeerat
Varadiensibus copiis Georgius,iralyi, Alberti veterani bellatoris frater, supremi Capitanei locum tenens, qui praeter magnum nitrati pulveris, minorumque fabconum copiam, duo maiora secum tormenta, quibus muri quaterentur, secum adduxerat. Is ut conceptum de ae sinistriorem hominum opinionem praeclaro aliquo facinore edito dilueret, et labem famae suae tacito quodam iam pridem hominum praeiudicio asperam abstergeret structis extemplo Vineis, et aggeribus, tormentisque bellicis circumcirca in eis dispositis, tanto studi oppugnationem oppidi adortus est ut cum Barbari, impares se fore nostriRViderent, sponte eo incens in arcem se receperint. Eam cum nostri irruptionibus capi posse desperarent, effossis sub terra cuniculis, factisque passim alveis Chrysium avertere statuerunt. Et cum processisset res non temere coepta feliciter, inundatus practer omnium opinionem ex assiduis pluviis Chrysius, omnes illos no8trorum conatus irritos secit. Exultavere eo successu Barbari, positis in muros probrosis ignaviae symbolis: et Va- radienses domum redire ad uxores, liberisque peram
316쪽
dare iusseriant quin et eruptione in stationem aradiensium facta, aliquot iis vexilla, trucidatis nonnullia, exprobrata illis ignavia eripuerunt. At nostri, cum
haec non successisset, noVa arte instandum rati, coacta magna copia materiarum fossas complere coeperunt,
tanto conatu, ut factis aggeribus Vallum arcis propemodum adaequarent, et inde tormentia bellicis in munitiones hostium intonarent. Quibus rebus cum nou- nihil profectum videretur munitiones assiduis dierum ac noctium eiaculationibus non pauca minas
accepissent habito militari consilio duces V. diem octobris liberos pedites aliosque nonnullos ad id delectos ad pugnam paratos esse iubent. Ita paratis nostri omnibus, quam ad cirruptionem mecessaria
videbantur , hora mircitem tertia pomeridiana et quo Barbari imparatiores essent, Vergente ad Vesperam die, dato signo, undique in munitiones advolant, et ingenti cum clamore irrumpere conantur. Sed cum Turcis acerrime resistentibus, ducibus autem ipsis nostrorum plerisque Voce tantum eminus, non exemplo cominus rem gerentibus, non pauci ex Vngaria caesi, Vulneratique complures fuissent, militea re infecta in castra rediere Emicuit in eo praelio virtus liberorum peditum, qui cum vi praedae studio arcem capi cuperent, summis Viribus superare munitiones conati fuerant.
Miserat eo praeteritis diebus Georgius Borbet duo maiora tormenta, iisque deducendis Petrum BartabA-aium cum tribus vexillationibus praesecerat. Is cum eo pervenisset, tormentaque in aggeribus rite collocasset, proxima nocte, ne discessu eorum castra minui apparerent, cum suis omnivus Lippam redierat. At Georgius Veritus ne ignavia imperitiaque male res in oppugnatione gereretur, postridie eius diei, quo infeli-
317쪽
citer ara tentata fuerat, assumpto etro Barrabsisto, et non exigua equitum peditumve manu, summo diluculo iter eo intendit. Egressi fuerant forte Tho-MosVarienses Turcae populatum, quibus late omnia ferro flammaque complentibus, supervenit Georgius eum suis vexillationibus. Sed cum utrinque insidiae
metuerentur, nec quantus esset hostium numerus, prae densa nebularum caligine observari posset. Turcis cum collecta praeda ad suos digressis, nostri quoque salui in Jeneiensia castra pervenere Georgius, significato suo adventu, iubet aliquam castrensium partem sibi decurrere, sicque incusso Barbari novarum copiarum metu, ceteris Suorum Se coniunxit. MOX, ne spatium obsessis daret, iubet ingentem ex proximis sylvis materiam comportari, eaque munitiones arcis adaequari.
Id ubi Barbari conspexerunt, recentis auxilii metu ter. riti, resormidato incendio, signum dant, se, si copia colloquendi detur, de deditione arci facienda consultaturos. annuit postulatis Barbarorum Georgius, et quanquam liberi pedites vehementer impedire con rentur, ne deditione arx caperetur tamen Vir prudens ratus incruentam magis, quam opulentam victoriam eligendam, Vitaeque potius militum, quam praedae lucroque paucorum inserviendum esse, ad colloquium Τurca admisit. Illi accepto pro obside Georgio Er-delio, viro clari generis, datoque rursus illi Subpraefecto quem ipsi laibegum appellant), ac missis in
arcem aliis super alios intercessoribus, hac conditione deditionem pollicentur si saluis omnibus rebus ac corporibus abire permittantur. Ea re offensi liberi pedites, cum tantam sibi praedam eripi moleste ferrent, palam profitentur, se ab obligatione iura .uenti immunes lare, nec ullo pacto passuros, ut cuiu tot Viri sor- 15.
318쪽
tes in eius arcis oppugnatione perierint, Barbari incolumes dimittantur. Id cum Georgius graviter molesteque ferret, Veritus, ne publica fides eorum temeritate laboraret, gravibus eos ut eius consuetudo sernconviciis a coepto deterrere conatus est. Illi vehementer Capitaneo et aliis ob convicia irati, ac dira quaeque Barbaris minitati, abscedunt confestim ex castris ad mille quingentos, Viasque, quibus Barbaris iter necessario faciendum erat, clanculum obsident si hominus, missis in arcem militibus, qui portas occuparent,
et vexilla Principis turribus ceterisque editioribus locis assigerent ipso die sabbathi spatium Barbaris
concedit, quo re sua omnes convasarent. Illucescente
igitur die dominico, qui XXII. Oct. erat, et coactis in arcem LX circiter plaustris, Barbari res omnes Suas diligentissime collecta curribus imponunt, et circiter horam tertiam pomeridianam, cum liberis ac uxoribus arce lacrymantes excedunt. Cautum erat conditionibus deditionis, ne Turcae aliis dedititiis occurrerent, neVeinsidiis eos, qui Barbaros ad pagum Ρalalege deducturi forent, interciperent. Sed aiunt Barbaros violatia hisce conditionibus, clam populares suos omosvarienses et Golenses monuisse, ut quoniam prae multitudine obsidentes opprimi non possent, ex insidiis eos, qui se deducturi forent, ad pagum aletes adorirentur.
Id Turcae executuri, magno numero omOSVaram convenerant, et ex composito ad vicum illum dedititiis occurrere statuerant. Innotuit ea fraus nostris militibus, et cum Barbaros ii, qui deducebant, interrogarent, cur violata fide suos excivissent responderunt, sibi ad- Ventum suorum popularium nequaquam constitisse. Ita
postquam a militibus deducti, et nequicquam contra hostiles peditum impetus defensi fuissent, duobus Begis
319쪽
ad Capitaneum reversis, ceteri omnes a liberis peditibus, praeda direpta, et foeminis duntaxat impuberibusque nonnullis servatis, citra ullam commiserationem trucidati fuere Begi in tentorium Capitanei congreg- si, cum malle se ferritutem spontaneam bire, quam miserabiliter a peditibus trucidari dixissent, inco- columes ab eo servati, et in tutum deducti fuerunt. Liberi vero pedites partim metu, partim ira succensi, deliberato consilio cum omni praeda Sgolnοhum, quod tunc oppugnabatur, discedere statuerunt. Id cum Georgiun accepisset, missis ad eos nonnullis, praedaque omni eis concessa, tandem placatos in ca8tra revocarit. Ita foemini puerisque urcicis sub corona venditis fidelem rursus operam Ρrincipi se navaturos promiserunt.
IJ fusis fugatisque trans Istrum copiis Sinani, captaque arce Gyrgiovia. Interim Sinanus in Transalpina, Veritus ne totus exercitus ad interaecionem a nostris supervenienti bus deleretur Istrum cum universis copiis traiicere decrevit Ρroinde continuatis dies atque noctes itineribus, ad arcem Gyrgioviam summa celeritate festinavit, ubi Istrum ponte ex navibus consecto iam an te straverat. Verumenimvero cum rinceps Tran- sylvanus a tergo ei immineret, et iamiam irrupturus crederetur, hoc stratagemate nostros elusit Quingentos circiter ex omni suorum numero equites selegit,
qui levibus velitationibus spem nostris supervenientibus futurae pugnae sacerent Sed et arci Gyrgioviae tutissimum ex omni copiarum robore praesidium im-
320쪽
230 Io. DECII BARomposuit, simulque duo circiter millia in insula eonsistere iussit, qui si nostri pontem intercepturi irruerent, eorum impetus, ut interim copiae Barbaricae traiicere possent summis conatibus retardarent, remoramque iis iniicerent. His omnibus hoc effecit Versutissimus senex, et omnium, qui nostra aetate ViXerunt, bellator experientissimus ne nostri celeritate
adhibita transitu Barbaros, quod facere potuerani prohiberent. Cum enim rinceps itineribus propter viarum lutulentarum quas antecursorum opera repa rari oportuerat dissicultates lentius ad arcem Gyrgio Viam perVenisset, et tam ex velitationibus antecursorum, quam iusta specie copiarum Turcicarum coniectaret: Sinanum Marte rem experturum, vanis exploratoribus rem aliter atque aliter referentibus consilio ducum belli, qui argenteum hostibus fugientibus pontem semper, quoad fieri posset, sternendum dictitabant, ali quanti temporis quiete copias maximopere fesSas m nino recreandas censuit. Ita nostri, dum lentis itineribus Turcis instant, interim Sinanus totum exercitum cum praecipuis impedimentis traduxit ac relicto ad copias collega suo, ipse simulac Danubium traiecit, cum reliqua exercitus parte discessit. His rebus ad Ρrincipem allatis, cum iam Gyrgio duorum milliarium spatio abesset, certam Velectorum manum mittit
qui transiti Barbaros prohiberent. di Gyrgio
viam delati complures Turcas in saltibus oberrantes, et armentis pecudum gregibusque agendis Intendis fundunt atque fugant, et nonnullis captis reliquam eorum multitudinem, in ipso transitu pontis, cuius citerior pars ipsis Gyrgioviae moenibus annectebatur ad arcem usque ipsam propellunt. Gyrgiovia est arX egregie loci natura et arte munita, quippe ubi Danu