장음표시 사용
371쪽
inter alio duo fratres Holaatiae Principes, quorum cadavera Christianua Anhaldinorum Princepa maximae indolis Leucaoviae postea tumulavit. Item Venoeala Ροppelius, Preulpinius Pomeranorum Brandeburgenatum equitum magister, dux Bavarorum η Ρlettenberius, ex legionibus plerique centuriones, praesecti ac
aigniferi. oransylvanis periit Sigismundus es inoatrae in Germania peregrinationi comes, Michael Cnerent, Volsgangus ornemisga, omnes Polyah, et complures alii, quorum catalogum recensere longiam foret. In iis fuere et aspar ac Ioannes Decii populares mei, qui Debrecino ad praelium prosecti ac peditum cohortibus adiuncti, sponte pulcram pro patria mortem obiere Campna eresElealensis ex insigni clade illustris eat habitus, cadavera Turcarum
ab iis terrae sunt mandata, cetera in ingentes acervo accumulata, donec a canibus vicinarem regionum tumerentur, ita ut compluribus eorum in rabiem actis, haud tuto locus is ab hominibus frequentari posset. In saxorum morem locus is adhuc ossibus opertus est, nec terra ibi coli citra crebram armorum inventionem ullo pacto potest. Maximilianus cum expeditissimis cataphractorum Leucsoriam Versus, mox
XXI v. novembr. cum sex istis Viennam appulit, ibique SchWargenbergium cum quibusdam aliis prae- lactis invenit. Princeps Sigismundus primum Tohainum, mox inde in Transylvaniam, quanto potuit ocius redire festinavit, affirmans solam Germanicorum equitum fugam huius rei cansam fuime. Sed et urcarum plerique rati se victos, effusissima se hin proripudirent, et qua cuique proximum fuit, diffugerunt. M redivulgata, Sinanus Bassa, quem Caesar Agriae prae- leo M arcem ac oppidum refecit, ac decem millium
372쪽
praesidio munivit. Sed cognito errore Tartari castra utraque tam urcarum quam Ungarorum diripuere. quae toto triduo cum tormentis ac tentoriis deserta iacuerant; sed et Caesar compluribus, qui fuga sibi consuluerant, supplicio in terrorem aliorum affectis. Tibisco primum, mox Danubio Belgradum devehitur. ac inde Constantinopolim ingenti praeda onustus, sed
amissis equis, camelis ceterisque iumentis , Victo magis quam victori similis, appulit, sine tympanis, tubis, vexillis, aut aliis laetitiae signis.
De Tartaris e Transalpina repulsis, Transalpinorum que in Turcas eaepeditione interretvita, altero Chamorum fratre interempto,felicibus in antrarii horarii
Suscepturus expeditionem in Ungariam Moha- metes Caesar hamis artarorum mandaVerat, ut 8ecum una in Ungariam proficiscerentur, coniunctisque armis et animis contra Christianos bellum gererent. Erant duo fratres Tartarorum Chami, quorum alterminor natu nomine incion, sponte se Caesari cum XXX expeditissimorum artarorum millibus coniunxit, et strenuam Caesar Turcio operam in praelio Agriensi navavit. Tanta enim audacia rem ibi gesserunt artari, ut praecipuam victoriae laudem omnium consensu ipsi reportarint. Interim Chamus artarorum maior natu, Κ therei, qui superiorum annorum clade edoctus cunctantius in Ungariam progrediebatur, ne sua cessatione magni Turcarum Imperatoris
373쪽
indignationem sibi conciliaret, coacta magna artarorum mann inmoldaviam irrumpit, ac inde Vel eo quo venerat itinere rursus in Ungariam irrumpere, e saltem per Transalpinos ransylvaniam adoriri conatur. Ea re audita Stephanus Boogkai continuo ad arma cunctos Vocat, ac Georgio Borbet et Benedicto Mind-sgentio in Transalpinam missis. fines prorinciae armatis complet Fervebat tota Dacia bello, ac nefrincipe ad opem Agriensibus ferendam profecis barbara gens in Vacuas prorinoia erumperet, magno ubique cum tumultu metuebatur Matronae ac pueri eiulatibus omnia complebant, et cuncti de fuga iam cogitabant. Sed ecce cum Tartari Transalpinis iam ad fauces Alpium redactis in Transylvaniam irrumpere conantur, rumor affertur ad hamum, Polonos atque ΚοEa- hos, Moschosque magno numero coiisse, ita animatos, ut vel in Tartariam irrumpant, vel manus cum iis con- aerant. Qua re audita onmes Tartarorum copiae, quasi
signo dato itinere fugae simili, e ransalpina in
Michaelialatinus, cognito Tartarorum disceam, copias omnes ex praesidiis colligit, et quas potest e TransylVania Vocat, eo animo, ut traiecto naribus Danubio in Bulgariam Turcis vacuam irrempat, eamque deditione capiat Mox tormentis in maiorem Nio polim quae ultra Danubium sita eat, urba et amplitudine et munitione haud contemnenda directis dies noctesque intonat. Sed quominus Danubium transierit, urbeque potitus fuerit insperato veredarii adventu tactum est, ni e clade Agriena a mincipe mimus, rem omnem, uti gesta fuerat, ichaeli clam ignisso Verat, et ut in provincia a contineret, finesque Regni contra Barbaros in Thraciam reversuros tueretur, Ρa-
374쪽
latinum monuerat. Ea re cognita Michael dedititios Turcas accepta magna pecuniae summa dimittit, et non sine grandi mercede hybernas inducias Barbaris concedit Mox nulla re memorabili, ob causam paulo ante commemoratam, gesta ergo istum se recepit, militesque exauthoratos in hyberna dimisit Caesar vero Mahometes Constantinopolim reversus, ut negligentiam maioris artarorum hami caatigaret, abdicato,aiaherei fratrem eius minorem Ρincionem, qui secum ad Agriam sortiter rem gesserat, Imperio praefecit. Ea re commotus Κ therei, ingentem in Turcas indignationem concipit, omnemque eis amicitiam renunciat. Quo cognito veritus Caesar, ne Tartari bellum mimanis inferrent, minorem Chamum e medio tollere, huiusque morte, amissam illius gratiam recolligere statuit. Habito igitur concilio Purpuratorum, Uncionem Constantinopolim ad se vocat, et tam copias, quam alia ad restitutionem eius necessaria se ei liberalissime suppeditaturum pollicetur. Sed cum novitius ille Chamna ex amicorum literis agnovisset.se, si Constantinopolim iret, interfectum iri quo se Verteret
ignarus, dubitans adhuc tandem ad Theodorum Oactorum Ducem confugere statuit quo cum pollicitationibus illius invitatus pergeret, a fratre interceptus, atque captus supplicio affectus fuit. Eodem modo uxor eius e nobili Ungarorem ad Munkficatum Moriogiorum gente procreata, cum quatuor filiis et O na filiabns perduellionis damnata atque caesa fuit Acta sunt haec circa finem anni CO IO. XCVI. Eadem aestate,
ne et hanc virtutem gloriae praemio defraudemus, horarius quidam Ianigares, cum natione esset Virgama, abiurata Hahometis religione, in quam amplectendam adactus fuerat, ad Transylvanos cum uxore, cognatis
375쪽
ac liberis arassinum profugit. A documentum fidei ac militaria scientiae editurus, assumtis L militibus Segessinum versus profectus est, copiasque Caesaris Agriam tum petentes, quae VIII millia, qua equitum qua peditum continebant, in deserto Segediens ad
lacum Ρiri sic dictum, excelso animo adortua est Mox re explorata, cohortatus milites pugnae signum dat, ac Vicies et quinquies hostes e castris eiicit tabemaculisque disiectis, quadringento et LXXX eorum trucidat. Di iis fuere duo Ala Bassae, unus Begus, et unus item Aga Janigarorum capti sunt sesqui mille
currus cum tormentis compluribus XL plaustra the- Sauro onusta, quae tamen auferri non potuere. Capta sunt signa CLXII, quibus onusti vantesque nostri Varadinum rediere. Quod ut tam pauci nostrorum tentare auderent, animati fuerant elici eiusdem ducis successu, cuius auspiciis non ita multo ante Segessinum Versu excurrerant, et cum septingentis equitibus Gyulensibus praeli decertantes, quinquaginta eorum
trucidaverant, et magna cum praeda redierant.
376쪽
De Comitiis Albensibus, et abitu Prinripis ad Caesa-
rεm Germanicum, ac reditu ei dem.
Appetebat iam annns salutis DXCVΠ, cum Princeps Sigismundus ad XXV. diem decembris comitia Albam indicit. Ibi non de pace cum urcia lineunda, uti spes omnium fuerat, sed de tribnto ordini bus indicendo publicaque Regni concordia tuenda con silium habitum est. Quum autem Ρrinceps ad Caesarem proficisci cogitaret, ne quid se absente Michael Transalpinae alatinua de foedere cum Turcia ineundo tentaret, missis nunciis Albam eum evocat. Is cognita Principis voluntate, quum Albae antea non fuisset, libenter paret, splendidoque comitatu septus itineri se dat. Qua re aceepta Saxopolim usque Hinceps obviam ei Proceres mittit, et quam potest honorificentissime Albam deducendum curat. Inde secretis cum eo habitis deliberationibus, ne per absentiam Palatini res provinciae turbarentur, pauci post diebus magnifice donatum, ac ingentibus promissis oneratum in Transalpinam remittit. Ipse assumptis secum Stephano Joatha Cancellario, asparo omis, Deme
377쪽
DE REB. VNO DEC. XI. L. I. 287
Stephano sakio, Lassislao Gyulam, et alia selectissimis quibusque primorum, per fines Ungariae et Morariae XVII sebruarii cum XII cisiis Hagam profectus est. Datis quieti aliquot diebus, postquam occultas ibi
eum Caesare de iis, quae postea consecutae sunt, rebus admodum tacite deliberationes habuisset, et VI. Marti aurei velleria torque solenniter ab Imperatore insignitus fuisset, accepto de literis Hagoni Bamae nuncio, ne quid se absente turbarum infrovincia suboriretur incredibili celeritate domum rediit, cumque post peractum Dominicae Nativitatis Sacrum profectionis itineri ae dedisset, ad festumiarasceves in ran- sylvaniam salma atque incolumis rediit.
De literis Haroni Bassae ad Principen Transylvaniae. Reversus igitur domum Princeps, senatores consestim Albam convocat, accitoque in senatum cha loliteras Hagoni Baasa recipit. Is cum Belgradi cum aliqua copiarum parte resedisset, et in mue occasiones intentus, victoria ad persuadendum Ρrincipem
abutendum iudicaret, tabellarium expedit, et literia admodum patheticis ad rincipem solita cum ossiciorum pollicitatione scriptis Quum inquit, Belgradi Rascianorum ego commorarer, scripseras ad me, Serenisatae
Ρrinceps, consentiente tibi Michaele Transalpinorum Ρalatino te nihil malitiose sponte adversus invictum nostrum Imperatorem molitum fuisse, sed omnibus hisce tumultibus bellicia inanum Bassam occasionem praebuisse. Quum autem iam pae e rebus humanis
378쪽
excesserit, nihil imposteram impedit, quominus, ut antehac, sic porro quoque obsequium splendidae Imperatoris nostri portae deferatis, eosdemque hostes et amicos nobiscum habeatis. Memineris patrem mema Memhetem Bassam, patre tuo gubernacula regni obtinente, usque de benevole in Transylvaniam mi matum fuisse, ac tanta diligentia eam defendisse, nihinc e urcia ne avis quidem male in vos animata avolaret tantum abest ut hostiliter provinciam tuam a quodam impeti passus fuisset. roinde tui muneris ea fidem paternam meminisse, eiusque virtuti a vestigiis insistere, ita ut universum genus humanum fausta
tibi quaeque minari possit Equidem profiteor me optimi patris optimum filium esse, ideoque integram
me ac sincerum cenηeri cupio. Haec est sola causa quod etiam de te ac tua Virtute nonnisi honorificam coram Imperatore nostro, quotiescunque occasio se obtulit, censuram tulerim Quum nuper Gyrgioriae pons in Danubio fuisset factus, credas velim eum non alia de causa fuisse exstructum, quam ut eo universae Caesaris copiae traiectae in Transylvanos ducerentv Sed testor Deum, me solum fuisse pro vobis depreca torem apud Caesarem, quominus provincia tua petere' tur. Im si ad pontem Belgradensem mature mihi per venire contigisset, eum quoque interscindendum cura sem. Sed sero illuc Veneram, cum iam bona copiarem pars pontem transiisset. Scio te saepenumer hum niter ac prolixe mihi scripsisse, hasque turba exca gasse, cum nuper obsidionem Omoavariensem intermittebas equidem nihil omisi, quo apud Caeaarem factum tuum excusarem, ita ut quidquid hactenus ad versus invictam eius maiestatem commisisti, ita me De us adiuvet, Caeaareis secerim)tibi id totum condonasse.
379쪽
DE REB. VNO DEC. XI. L. I. 289Ρroinde non est quod deceptoriis aliorum verbia fidem habeas, aut secus se rem habere tibi persuadeas, ne mihi quoque nota mendacii per te apud Caesarem inuratur, cum hactenus etiam nomine vestro saepius apud eius maiestatem pudefactus fuerim et Aa iam sanguinis humani utrinque sit effusum. Cogita mihi, quae8ο, quantum sit nefas in magistratum arma sumere, id quod et in sacris codicibus vestris scriptum Sse noVimus. Verumenimvero etiam sine scriptae legis prae cepto cum tu ipse, tum sacrorum Vestrorum praefecti scire potestis, summum esse piaculum in magistratum
bellum suscipere. Nec te praeterit, non te solum in hac navi navigare, sed eiusdem delicti reum teneri Michaelem quoque Transalpinae Ρalatinum, cui tamen Imperatoria clementia omnia errata condonavit, et vexillum, investiturae signum, contulit, pacatam denique provinciam bona fide concessit. Nam quod semel Caesar proloquitur, id ratum sacrumque haberi semper cupit. riorem etiam Chamum Tartarorum Imperatorio muliere privavit, magistratumque iu-eioni, qui Agriensi praelio operam suam Caesari navavit, benigne contulit. roinde quicquid erratum est hactenus utrinque id futuri temporis diligentia compensari aequum est. Nam ut est in proverbio: Ne equus quidem semel male cespitans confestim trucidatur. Quapropter renovemus iureiurando pacem his conditionibus, ut tu quidem eius Regni liber Princeps sis. proVincia pacata maneat, et tutus commeatus tabellariis praebeatur. His autem literis mei Velim quamprimum respondeas. Quod si misso tabellari feceris, iuro per magnum Mahumetum, me saluum et incolumem Legatum tuum ad te remissurum, ita ut tutum vetuendi ac redeundi commeatum habiturus sit. Hunc
380쪽
autem Imperatoris haustum velim ne diutius detineas, sed prima quaque occasione cum plenis responsis saluum ad nos remittatis. Me quidem invictissimus noster Imperator bello adversus Transylvano gerendo praefecit, et copiis mihi commissis Belgradi me volentem subsistere iussit. Quodsi tam paternis Caesaria monitis locum non dederis, certo scias, Velim, CaeSarem primo statim Vere, simulac pabuli copia permiserit, cum universis suis copiis expeditionem in ransyl-Vanos suscepturum esse. Quapropter cogites tecum Velim, et diligenter expendas, ea Caesarem OStrum potentia esse, ut quocunque tantus monarcha Rrma circumtulerit, nequaquam illic lapidem super lapidem manere posse tantum abest ut unica provinciola impetum eius Austinere queat. Denique diras velim miserae plebis, quae iam tam diuturno bello exliausta est penitus, et quotidianas execrationes sponte tibi ne attrahas. Equidem nec pecuniam, nec munu tuum hoc labore Venor, sed propter solius duntaxat divini nominis gloriam, et singularem parentis mei erga vos benevolentiam amanter te monitum de his instructum
esse volui. Datum hoc fuit Bel gradi XIII. februarii
De Martino Literato ad Caesarem urcar/im, et D phona Iesulta ad μιδε tam Imperatorem misso.
Literis perlectis biivocat illic Princeps Albam
omnes Ordines provinciae, et ceteris rebus ad tuendam publicam pacem ac incolumitatem rite dispositis, nun-