Santa Eulalia de Barcelona : revísión de un problema histórico

발행: 1958년

분량: 170페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

71쪽

SANT EULALIA DE ARCELONA

relacionados enire u et camino a segui que pide la Hgica es inclinarser una mayor antiguedad de a prosa respecto a poema; o normal

Seon esto salvo raras excepciones que si empre habr que demostrar, Jos himnos propios de las festividades de los mάrtires scritos encia Edad Media se redactamn siempre obre a composiciones en prosa de lasactas de os mάrtires V nunc a revόs. Est mismo es et senti delf Pόre de Urbe et si hermosa obrita obre et orige de os imnos moZάrabes Parss I926), cuy misma argumentaciό aduce en et studio de os inino propios de an Vicente de los antos cordobese Fausto, Jenam Marciat, de an Cristbbal, de uestro an Cucufate, etc. '. Aliora bien, hemos demostrado que de uantas actas se refiere a Santa Eulalia de Barcelona conocidas sόlo a Pas1όn B puede poners enrelacibi de dependencia con et 1mno de usrico Luego a Pas16 B. de no obstar tin argumento interno serio, a que tribuiri a tan tempona menos anterior a a redacc1ό de hinano Fulget, de ustico. de estudio interno de a Pas1όn B es decir dei studio et stilo se deduce que est plega enisada desdice de ut autor de si globo S brio en a manera de narrar, sin fectaclόn alguna, et flagiόgrafo no invoaf n alguno de impresiona a los yentes ni porcia profundidad doctrinalo durega imprecatoria de las rases de sit ove protagonista, ni porcia

firmega en tolera tos ἱs sparitosos tormentos, detalles que caracterigana os autores de baja poca sobre odori os que compusieron obras pa- recidas despug de la invasiόn rabe, si glos m-Ix Eulalia sufre valerosamente os agotes, et eculeo, os hactiones encendidos en sus pechos, , finalmente es uesta en a cruZ; per en el 1άlogo entre ella, et ueg, almvό decio que en semei antes casiones nos hacen os los agiόgrafo de Epocas ά tardias no a insulto alguno, ni orac1όn alguna reclamando VenganZa para sus nemigos lodo et relato est impregnado de sereni-dad y unciόn cristiana Es una obra verdaderamente digna deis autor

de os sigio VI-VII. Per ariodos estos argumentos agones de congruencia que o de-

sostener a test de que a Pasiόn se inspiro en et hi mno habroque ser

72쪽

en et texto de a Pasiό hallarsamos necesari amente rases mόtricas delhimno que habrsan ven do a incrustars en a prosa de a Pasiόni peroesto no sucede en inguna ira se. En odo et texto Mno ha ni s qui erarest de ras algura que pudiera se uia vestigio de metro poόtico son-sacado et hi inno. At ismo temno con estos vestigios giricos delhimno debersan haber pasado a a Pas 5 todos os detalles ἱ caracte sticos de poema en est cas en a Pasiόn sin uda se habriali ho mencibi de monasterio construsdo sunt a sepulcro de a sania. que se alude en a stros inde hi mno. a memoria de sepulcro quebrilla splendoroso e Barcelona seon a stro fa . . etc. ad deest sucede. rueba de que et hi mno es posterior a a Pasi 5 n. Por si esto fuera poco hau en et inano algunas rases que o seentiendera ni t enen raZό de ser si no se conoce de antemano et texto de

num habere laudis linter ista nesciens, no lene senti do si se desco nocelo que dice a Pasib n. Que Fulalia muri mientra estaba labando coniana hermosis ma oracibi a Dios uestro Sesior: abiendo porcia Pa- sibi B que Eulalia muri yentre las lamas de os hac hones que los esbirros le aplicaban a sus costados que una e inuerta fu colgado su uer exάnime en a rug, se comprende a strosa 5. de hinano cuyo sentido de tra manera queda inpenetrabie La rase Sic calore plena sancto passionem sustulit, es una recapitulacibi de odos os stiplicio su fridos ante de se sus Dendida en a tua: c las rases et inano Lege iam mortis peractat gaudiis attollituri sicque risu comparato corda mulcet flentium, sestros 7.' supone una inspiraciό en a itima scena dela Pasiόn B cuando sta uenta que uncia Fόlix que habsa sufrido tormento con ella te en vidia a uerte de su martiri diciόndole: Senora, ta mere iste primero a palma D acio que et ad ver de la anta respondi ὁ

Estas rases son, como emo dicho in inteligibies, si no se Stipone

cua se irvi et autor dei hirnno Fulget, para compone su obra. No creemos que est Pasiόn fuera redactad en una echa nati an terior alcisio 33 A lo sumo ser de una vein tena de asios antes, pueS

73쪽

SANTA EULALIA DE ARCELONA

como ei imno egion diremos, a misa et Sacramentario, sta tegae uia producto creado a a sonabra et impulso que et V Concilio de Toledo et fio 33 dio at culto de os mάrti res Por est raZό creemosque ad impide tribui si paterni Jad a mismo abadmb spo de Barce-lona Quirico, que por estas fechas u ciertamente autor de bimno. Tam Doco creemos que fuera anterior at asio 33. Ante de est feci aen Barcelon se emplearsa como Pasibi de Santa Eulalia para et Ia desti an versario quel texto de a Pasibi de comion que ablaba mani 1estamente de martiri de Santa Eulalia de Barcelona como se hac a notra muchas glesias de spasia para Conmemora sus CSPectiVos άr tires, de os uales no se tensan noticias ἱ concretas de su martirio.

como fόrmula littorgica para et culto loca de uestra anta quedando SU USO OnCCim lento circunscrito a Barcelona hasta que en et asi 877, ras de trast ad solemne de sus reliquias est culto a Santa Eulalia de Barcelona sali de osci mites de uestra 16cesis para entra a formarparte de saniora que tensa culto generat en oda a spasia moZ rabe. Por est sencilla raZόn est texto no se encuentra e manuscr to algUno, ni de Espasia ni de fuera de spasia anterior at sigio x. 3. J MISA DEI SACRAMENTARIO MOX RABE. Como a se dilo, et nico sacramentario completo de la Ll turgia mo-Zάrabe que nos a legado es et manuscrito 35. de a Biblioteca Capitula de Toledo de fines dei sigio x dad a conocer o Dona Mario Ferotin en hi magistra ediciόn titulada e Liber m ozarabicus Sacramentorum Paris I9Ia . Et manuscrito contiene en los solio 65r-67 unamis sesialada con elissimero XXXIII, titulada Missa in diem sanctae

Eulaliae arcinonensiSD.

Es erda que en inguia parte et manuscrito dice que est fiestas celebrara et a de febrero pero a colocaciόn de est mis entre a deSanta Dorotea, cuya est se sesial en os calendarios hispάnicos a dia de febrem y la de la ἱtedra de an Pedro ei Roma, que quellos calenda os signa at saria de mismo es, parta ossa duda de que Sant Eulalia de Barcelona, at tempo de a composiciόn de est manus-crito, se conmemorara altasa a de febrem segsincio compruebanior traparte os mismos calendarios hispάnicos coetάneos. Como odas a demά misas de Sacramentario, a de Santa Eulalia de Barcelona consta de las plegas si ientes: Missa, Alia Post nomina,

74쪽

Ad Pacem Inlatio Post Sanctus Post Pridie, Ad rationem Domini- Cana. Benedictio. Excusado es deci que oda estas Hrmulas que se lesanen et iuga correspondiente de la is erat las que se reservaban a celebrante v variabat para cada est vidad. Todas a misas de Sacramentario moZάrabe, a mayor parte confόrmulas preciosssimas fueron scritas, a diserencia de lasciόrmulas delos dem ἱ libros littorgicos, po eclesiάsticos. Una veces eran os mismos obispos uti tomaban si pluma para scribi nuevos formularios; otras se limitaban a revisaria o corregirlas. ἱndoles una laeva sono-msa es ab do cuἱnto debe a Liturgi hispάnica a celo is a fecundidad de Pedro de Lόtida de Leandro de Sevilla de uanis Braulio, de Zaragoga de Conancio de Palencia de Eugenio Ildefons v Iuli ἱn de Toledo de usrico de Barcelona de Salvio de Albelda. Cuando os autores de los textos de la miscyrael ficio de un ἱrtir o de una determinada festiv d ad desarrollaban an sόlo te mas biblicos Ἀκόticos podian acer ala de sus conocinalentos exegόticos o desti adura Xperiencia como maestros dei sp ritu per una e iccabandatos concretos de labida o dei martirio, uva gloria centraba et emade a festi v d ad se les imponsa una inspiracibn o encia tradiciόn ora oen algsi documento que prescindiendo de subalor crstico, era parasra- se ad V glosa io en sus putatos mί salientes Caracter sticos De aqusque odas a misas de Sacramentario moZάrabe esian emparentadas me jor dictio inspiradas, o et las actas o him nos propios, si se trata de lamis dein mάrtir, o en a Uitae, si se rata de las misas de os pocos con

lasores que conti ene As acontece con a mis de nuestra sania.

mente que a mis depende de a Pasiόn de Eulalia de grida tae a dela seudo Fulalia arcelones BP habrsamos cresdo insitit astar tempoent reten gradonos en compara textos e ideas para demostra que a misano depende absoluta mente en ad ni de M ni de B . Pero ossa vegque los pres uictos egaron a v siόn clara impia et esta uesti Hii a ste

erudito investigador se nos impone una revisiόn directa de lasciuentes. La is no deriva de a Pasiόn ' sino uti depende exclusivamente de B por las si lentes raZOnCS 1 Porque lentras ' propone expresamente su conmemoraciόnal samo de dici embre 6 Quod est IIII idus decembris . . . Celebratur

75쪽

SANT EULALIA DE ARCE LONA

ergo natalis eius ... sub die quarto Idus decembris ... D- , a m lsa Ueconcuerda punitiat mente coni coloca su festa segsin se a dicho entrelas festivi lades de Santa Dorotea 7 febrero l c tedra de an Pedrosa febrero . en i o perfodo de tempo a Liturgi mog rabe no celebraba stra est de Sant Eulalia ἱ que et saria et ismo es. a La Pasibi BF dic ei dos sitio que Eulalia de Barce tona tensa

. . . Eulalia, annorum fortiter tenello vicit in circiter tredecim. . . corpore. .. Sacr. col. 36.ὶ Fg, annorum sum ultra aetatem . . . Ibsdem, circiter tredecim. . . col. 36.

. . . Cum Pomenisset ad pubescenoe an TOS...... vhra aetatem L

3 La Pasiόn B dice que Eulalia de Barcelona muri decapitada. L misa de acuerdo con a Pasiόn B dice que muriyentre las lamas delas eas que os esbirros le aplicaban a sus pectios, despuό que et uego se volvi milagrosamente contra os ver lugos

verbosam ...

Eulalia autem decol

lata St. .

. . . et qui Deus illi post

flammas contulit cocti Um ... Inde est ergo, quod coeles Hs famina temporalibus flammis victa non defecit; sed victrix potius potestatem huius materialis ignis sibimet subiicit ac submittit . . . adpositasssorinsecus flammariim faculae

defecerunt. .

Christus Dominus, qui πυ- taliam virginem inter flammas secit esse victricem. . . LSI .,

Praeses iussit militibus faculas ardentes lateribus eius adplicari ... quamdiu flammarum facibus exurer

Er. . . Coepit flamma in laustros ConVerti . . . mo extinctae faculae

1llae ardentes quae infusae oleo nimis ' merabant flammis. Et ministri qui admOVCntes eas erant, ipsi exu rebantiar et tremefacti Ceciderunt in facies Silas et sancta ut alia emisit spiritum.

Datianus . . . iussit corpus in crUCC esw...

76쪽

ANGEL FABREGA GRAU

Ctiriste Dei Filius. tu exa Datianus dixit Pennimae beatae virginis corpus dea in cruce. . . Et ecce niveo Candore vestisti . . . subito nix de caelo de . . . InSCPa tum Vargiris cor cendit et cooperuit pus nivalibus pruinis vestivit eam ad gloriam. . . LSa . coli. I 37

Sepelivit autem eam ... post obitum si exultat ... viri religiosi fin- Donatus presbuter cum hic beato co et ea ori e ter quos sanctus Fe- ici. . . LSacr. Col. 39 lix, qua in confessione

unanimis eius fuerat. . sepeli runt eam ...

. post obitum sic exultat: Cui sancto Felicii quum aeternam vultu iam sancta Eulalia subrisit quodammodo laetitiam proferens, in hac adhuc substantia camali ostenderet quanta illic animi pace gauderet cum hic beato confessori Felici sic de aeterna per corpus felicitate subrib et I a co'. 39.

Queda phaes staficientemente demostrado que a mis no depende absolutamente en ad dem en ambio et texto B

77쪽

Pero si a mis no depende de ' menos relacibi t en asin con a Pasiόn de Sant Eulalia de Mόcida. Et P. Moretus con una afirmaciόn completamente gratuita, seguraba que ei algunas Hrmulas a mi in de

pende palabra por palabra de a Pasi ὁn par probari propone tres

ejemplos que objetiva mente colacionados resultan se tres rases que nocoinciden ἱ que en una palabra conasin y que a sin de uentas phaedenhalia su perfecta corresponde iacia en et texto B. En ambio esto si es cierto que et autor de a mis se inspi adem s

cratrisima ante conspectum gloriae tuae nostrorum criminum et intercessor pariter et assertrix ut et diluenda proponat, et proposita precibus diluat. Qualiter sic consessionem delictorum nostrorum accipiens, ante te culpas singulorum ad emolumentum veniae ad-SCrat, Ut intercessorem se pro his quae adseruerit interponat. Id in sa'vationem terrae sit in defensionem patriae. Gubernet civem et immet hostem, sub ruat potem, arceat famen morbos dissicet adversum omne repellat optataque perficiat. Sicque per eam fauto rem te semper nostris precibus prebe: ut o hic intercessione ius peccata noStra habeant finem et in futuro suis meritis mereamur invenire quietem. Amen LSacr. . cois. 36-I37.)H1MNolo. Non iniquis serviamus mente factionibus non Caro iugum rebellis suave Christi renuat: sed sacri caloris omnes sanctitate fulgeant.11 Solves quod taedet quod urget mortis ad perniciem;

pestilens morbus re dat. mucro hostis Ubruat, vita sit tranquilla cunctis, Sint quieta tempora. I a Civibus occurre, i Vis.

et salutem porrige est sic patrona nobis in relatu gratiae

Sicut C Uicina coelis

ad favorem gloriae. Insisti mos pues, en uestra firmaciόn convenientemente demostra-daci a mis de Sant Eulalia de Bareelon de Sacramentario moZάrabe entodas aquella fra se que stipone una inspiraciό directa en ut texto ha-giogr fico depende exclusivamente de la Pasiόn xv et inino de iis rico, ambos scr: tos como se a demostrado a mediados de sigio vii Conviene aliora indagar en uanto se posibi et iuga Lla ech de lared acciό de est misa La circunstancia de que si redaccibi dependa neta

78쪽

exclusivamente de a Pas1όn de hinano de Quirico escritos ambos en Barcelona con destino at culto locat de a sania, induce a porcis mismo a entra e sospechas de que ambigia a misa bubiera id comptiestaen uestra cludad As lorifirma categbricamente et P. Pόre de Urbelante ciertas sόrmulas de a Misan, de la Inlation: L mis de a Santaque remos en et Sacramentario p. 136 tambiό liene su orige en Barce

Efectivamente acio largo de las 5rmulas hay una serie de rases queno ten d an rapόn de ser de no haberse compuesto a mis en a misma cludad de Barcelona para se te da cabe et sepulcro, en a mis de la testa

ani Versaria. A manera de semplo transcribi mos a si sentes: Adest dilectissimi fratres famosum illud beatae virginis Eulaliae festum quod annuis recursibus suscipimus incolendum: in quo eadem martyr arcinonensium cives et incola, genitale solum quae meritorurn titulis praetulit honore etiam inlustravit sepulcri ... I Sacr. col. 36.)Recognoscamus ergo per vulnera martyrem, per obsequia pe pietatis studia genitricem. . . Ibia , col. 36.). . . ut qui in hoc die tantae martyris et passionem veneramur et sepulcrum . . . Ibia , col. 39.)Admittendo, ues, que est mis debi componers en ta cludad de Barcelona, seon o demuestrata estas rases, in duda tan tanto retocadas ad apiadas uando a m sa se intercalyen et sacramentario de Toledo que debla fer Ada ejos de sepulcro de a sania, amos a ver si te asigna mos una ech de composiciόn. Por de pronio no es posterior a sigio I x, ues a en est sigio a n- contramos en e sacramentario tot edano Como tόrmino a quo hau que

texto depende Carecemos de mά datos eguros Geliacientes que nosayiaden a cercarnos ἱ acia feci a de su redacciόn Sin embargo de estudio et lais en que est escrito parece que no a inconveniente enatribuiri a la misma poca et que se compusieron las tras legas del

os ci de a sania despuε que et V Concilio de Toledo de asio 633 para

incrementa et cultori os mάrtires dispus v ordenό, contra anteriores normas prohibitivas, que se compusieran him nos concia misma liberta dcon que se componsan misas: Componantur ergo inani, sicut componuntur missae, sive preces Vel orationes... D Parece lόgico natura que

79쪽

SANITA EULALIA DE ARCELONA

para su Sant Eulalia a tenor de est disposicibi conciliar, ambiόn se redactara simultάneamente una mis para conmemora la festi v d ad de nues tra sania, ues in sta, quellos casi no tensata raZόn de ser. E cierto que de esto no se sigue que est misa, que in uda deb: ὁ componers a mediados de si globo a bono de Sant Eulalia e Barce lona, necesari amente tenga que se la que trae et sacramentario tot edano: per roda e que o se a demostradocia existencia de tra que clestudio aς interno como externo de la que veni mos tralando es favorabie una redacciό bastante antigua, ad impide que tribuyamos a est una

feci, de redacci 6 contempor ne a a Pasiόn My a que hinano es de- cir poco ante de asio 653. En consecuencia, as como a Pas1όn hinano son perfectamente atribusbles a Qusrico, quel ob ispo de Barcelona, antes abad de monasterio de a misma iud ad que firmken las actas de Concilio X de Toledo delasio 633 assciambiόn es muy probabie que hay que tribui a su masma pluma a mis de sacramentario toledano. En est caso Quirico probablemente desde et tempora su abadiato. fu uti verdadero impulso de culto que vens tr butάndose a de muchom ά antiguo a Santa Eulalia de Barcelon en uestra propia iud ad Sillabor no όlo se limitό a levanta ut monasterio tanto a sepulcro que lasanta tensa en uestra cludad para canta sus gloriaS, Sino que in aperfilar a figura histόrica que nos rasmiis la tradiciόn creando las a taς propias de Santa Eulalia en las que con independencia plena de la vi da de si homόnima meritense volcytodo uanto pud recoge de labios clos arceloneses, componiendo a base de ellas ut hinano para que locantaran os sacerdotes ebl junio at sepulcro, , a base de ambo documentos redactando et texto de a mis que anual mente se regarsa para

conmemora sus gloriosas haZasias.

Con odo esto qui gia udar que Santa Eulalia de Barcelon alcangae mismo ango encia historia de culto a os sanios, que tantos tros mά tires que se festejaron en a liturgi mog rabe Fuera de tres o uatro de ellos Eulalia de Barcelon es de uanto mάrti res uvieron culto en Espasia uno de los que contό ά pronio con una Pas:όn un himno una mis propios Encia historia de culto a los ἱrtire de Espasia no es. post bie a concederi mayor distinctόn.

80쪽

IUM ARTIROLOGIOSO CALENDARIOS

E estudio de los Marti rologios, Calendarios notu ede altar en ni non trabaj hagiogrάfico serio. Desde uia princ pio hau que inculcar a dea dela distinc ib esencia entre Marti rologio malendario. Et Calendario es una ista de testas que celebra una glesia pari cular ouniequeri grum de comunid ades ecinas. Estά integrado por festividades de santos propios mirti res obispos confesores traflaciones etc Croniagrafo romano o bie por festividades propias a las que se han id afia-diendo tras importadas de tras glesias Calendario de Cartago): en ambos asos traiάndos de los, scintiguos calendarios. Mascias fiestas delos mismos fuero celebradas littorgicamente porcia comunldad. Et Marti rologio es una compilaciό de varios calendarios de una re-ςόn o de una provincia, o de uniass, o de a mitad de Imperio en cuyocas se iam Marti rologio generat Marti rologa oriental) o de oda lacristianda v en est caso se iam Marti rologio universat Mamrologio Ieronimiano); per no odas las festividades mencionadas en ellos fueroncelebradas littorgicamente porcia comunidas comunidades que los pose- Veron Teόracamente taeden distinguars dos lases de Marti rologios generales v universales uno formados exclusivamente por una simple combinaciόn de calendarios. tros integrados adem stor noticias entresacadas de tras uentes literarias. Cuando stas noticias son algo extensas. Ead endo at simple nombre de santo ian corto resumen por elemplo de Suvida, mari rio formata os lamados Martiiologio histaricos feda Floro. Adbn etc.).Los Calendarios Es antiguos s glo v). y los Marti logio primitivosque legare a demostrar se habe fido comouestos exclusivamente a basede calendarios son argumentos a favor de la genuin idad et culto a lossanto que contienen culto que es aranis de s autenticidad his cica. Esto calendarios tensata a probaciό eclesi stica ficiat de la comunidada que pertene san. nica autorid ad que entoraces tensa competencia obrela aprobaciόn o reprobac ό de culto a n sanio. Sin embargo es evidenteque os calendacios compta estos en ta Edad Media como son o Calendarios hispanos no goga de est misma autoridad que os dei sigio v. Asi-mismo quellos mare trologio primit vos tendrsan gua autorid ad que los calendarios de donde acaron exclusiva mente sus noticias.

SEARCH

MENU NAVIGATION