Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

121쪽

tentiam O remisponem peccatorum is omnes gentes. Ex quibM colligitur, quod Euangelium sit mn, uersalis predicatio paenitentiae di remissionisse catorum in nomine Christi, ut enim Euangelium requirit paenitentiam,id en conuersionem ita offert peccatorum rem Fionem conuersis Sedata

mus eriorem hoc modo. EVANGELIVM in

doctrina diuinitus reuelata, in qua annuntiatur Aberatio a maledictione leue di ira Dei, pria matur remissio peccatorum, salus ac vita tema credentibus in Filium, propter eiusdem victimansi secundum promissionem olim Patribes fisam ut perpetuo gloria bonitatis Dus praedicetur ut porro dignos fructo Euangelio edant homines per

c DRisTr liberati, tandemq; vita aeterna rumantur. Haec D EFINITI multa membra hinbet. PRIMUM enim monet, qualesit doctrinaegrin Suangelium: DEIN Di,d quibo malis per Euangelium liberemur: TVM quid boni Euam

lium afferat:Pis . . GPH- haec bona conti gant,nempe, credentibo: g DDIT, depropria materia Suangelis, quae enc HRIS ' cum sui benefici s POSTREMO sines adustiuntur Ex his facili intelligi potest discrimen Legis et u angelis. LEx enim promittit vitam scientibus legem:E VANGELI, gratis offert salutem credentibus in christum . EST ENIM DONUM

122쪽

lat. 3. Chri pus nos redemit de maledicto Legis,fictus pro vobis maledictum.

Matth. II. Hic est Filius meus dilictis, AsAnneta,id est,in quo placatus sum. Lucae aq uuoniam sic scriptum eli, sic opo tebat christum patio resurgere a mortuis tertia die, O praedicari in nomiue eius poenitentiam diremissionem peccatorum in omnes gentes et saeeturo re proprij me conuersionem sigmmat, quam solam Suangelium pDedicat. Rom.I. Euangelium estpotentia Dei, in salutem omm credenti. Ioan. 3. Qui credit in Filium, non peribit,sidi, bebit vitam aeternam.

Acto. Is Notum sit igitur statres mobis,quod per hunc vobis remissio peccatorum nunciatur, in ab omnib- , a quibus non potuissis per legem Mosis luctificari,per hunc omnis, qui credit, iusificatur. a. Corinth. s. Eum qui non nouit peccatum fecit peccatum pro nobis, riseremo nos iusticia Dei inino. Ad Titum et Apparuit salutaris gratia omnibus hominibvi,erudiens nos,ut abnegantes omnem impietatem di mundana desideria, sobrie iniuste di pie visamis in hoc seculo, expectantes beatam

spem, di apparitionem glorive magni Dei. Sabuatoris

123쪽

in hac irae, ei in vita tim

Uria:qui dedit seipsum

natoris

pro nobis, ut redimeret nos ab omni iniquitate, mundareisibi populum peculiarem,sectatoremi

norum operum.

CV S. Vsus huius doctrina est,ut discamus contemto mundo di caducis elui delicis, incomparabit hoc bonum,quod offert Euangelium,toto cordis se fectu appetere,oblatums complecti . Deinde ut inquauis afflictione solemur nos hoc lato de salute per Christum parta nuncio.

POENITENTIA CUM

SVIS PARTIBVS CONTI D

TIONE ET FIDE.

Torta doctriva superior prorsae manetici

sa, nisi accedat poenitentia, de qua recte di clare erudiri iuuentutem per rectum est . Nam regenerat sine qua nemo aluus fieri potest, que- admodum Dominis docet Nicodemum Ioand. in poenitentia consistit,qua nihil aliud en,quam couersio hominis ad Deum,misit noua creatura,et iuxta eius Toluntatem vivat. V vas quia hac desin, tio paulo obscurior est, tradam altam: POEN DTENTIM en verus dolor de offensa Dei, cum voto acipe meniae,et voluntate singulari ictudio pecca H et tum

124쪽

tum omne pshac vitandi Deoque omnem Tham probandi. Hi enim vere poenitentiam agulit, qui corde dolent ob admissum peccatum. Oufugiunt fide ad Chrsum Mediatorem, ut accipiali remisesionem peccatorum, O fructus dignos poenitentia

edunt. Ex HIS patet, tres esse partes pom.telit ec ONT ITIONEM, FIDEM , O NOVAM OBEDIENTIAM. Quarum prima secunda

substantiales partes pae itentia recte diculitur, quibus necessario tertia pars tanquam inseparabilis proprietad, discitur. Cum igitur dum poenitentia partes, Contritionem di idem nominari aud, mus,partitio substantiaZis en cum vero tres, hoc est, cum Gabo superioribus additur noua obedi-eutia ,sciamus proprietatem necessariam adiungi, qua a conuersione inte a Merariequaquam auelli potest.

Porro, CONTRITIoeli ex agnitiove peccati sensu ira Dei pavor conscientiae fugaque peccati. Et habet vera CONTRITIO quatuor proprietatesseu es Io,i definitione enumeratos.PMμM enim agnoscit peccatum D EINDE Pnoscit iustam iram Dei, di maledictionem obpe catum: Tris serio dolet propter peccatum admisesum: POSTMEM detectaturis abominatur

peccatum.

FIDES autem est noticiae agensus promissa expetitia misericordia, di in eandem firma fiduciana christum mediatorem di intercessorem apud

125쪽

POENITENTI M. Ios

Patrem Poscit,hac fatuit peccatum remisesum propter mediatorem, id iusiciam mediatoris sibi imputari Hac conscientiam consolatur contra terrores peccatio legis: Haec inuocat Deum, oenouam aestam ilicoat.

goo BEDIENTIA absoluitur pietate erga Deum,caritate erga homines,sanctimonia. puritate tu tota vita, diligetitia in vocationis oscio practanda Ha partes nouae obedient io iungit Paulin ad Tit a cum dicit, ideo nos regenhratos esse, ut pie,ius di sobrie Tiuamius. c. CER; has esse partes conuersionis h minis ad Deum,tesimoniis di exempli Scriptura Uendendum est. Marc. I. Agite poenitentiam, Ocredite Euangelio. Hic poenitentia pro contritione Hurpatur, quae tamen cum fide cohaeret ulla dinis contritio sine fide subsantialis pars conuersi nis si Paulus Isman. 6. similiter fruit, duas esse partes praecipua conuersionis,nimirum mori, fatisnem di iudicationem. MOR IFICA Tio ipsa contritio est, seu animae dolor diterror

ex agnitiove peccati,seu sensu iudicis Dei conceptuc VIVIFicta Tio inside consistit, en enim conso latio, qua reside nascitur, Iustus enim reside muta. Hac vita non potest consistere, vis accedat sinnum studium innocenter uiuendi Luca Tares phnitentis partes pulcre exprimuntur. LAc Upeccatricis mulieris sunt testimonium pavori conscitatis ob peccatum. DEIN DE quod accedit ad

126쪽

cHRISTUM, si scatur fiducia, quam de illo coliceperat. POSTEA Ocium suum erga Chrisum declaratu qua re fidei fius senditur. Su-MIL est latronis exemplum, quipeccatum Vlio sit situm, CHRISTu Me fide inuocat, fructus editsidet,inuocatiovem,gratitudinem erga Deum, di dilectiovem erga proximum Alam quod abe' rantemsocium admonet, caritati fuit. VIDa, alba obiurgatus, primum perterres, Orice declarat veram contritionem, dicens: Peccaui Domino. Deinde fide erigitur audita absoluti ne:Dominis abstulit peccatum tuum. Emendati nem morum, seu nouam obedientiam sequens,ita testabatur. TESTIMONIA DE

Ierem. g. conuertiminisilh reuertentes, oesi nabo auersiones vestras. Ierem. 3I castigasti me omlve, O eruditur sum quasi iuuenculo indomitius . Converte me, conuertar, quia tu es Dominus Dein me . U- quam enim conuertis me, egi poenitentiam rapostquam sevdsi mihi percu femur meum. Idem 36. Reuertatur,nusquisque abia sua pessima, di propicis ero iniquitatio peccatis e

ruma

Ea b. IS. conuertiminio agite paenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestis Ibo erit Tobis in

127쪽

alti ab lati bus in ruinam iniquita . Trδῆcite a vobis omnes iniquetates mestrari, in quibus praeuaricati sis, in

sacite vobis cor nouum.

Eiusdem 33. volo mortem peccatoris, dicit Domin- uertiminio vivite. Marca Poenitentiam agite, O credit Euam gelio. I his testimonsis aperte conssicitur, quod conuersio hominum ad DE VM,poenitentia,poenitentisi agere, pro eodem sumatur. Locus ex Marco citatius, conuincit duas esse praecipua di subflautiales partes poenitentiae, qua 1 sequitur nouabita, quae pars poenitetitia integralisssici poten. Tre Tymquia Tocabula poenitentiae . si

dei sunt Tahurn reu, pauca subeungam de varia horum,ocabulorum acceptiove,ne , ta impediat nouitios. POENITENTIA itaq; duplex est:Le ludi Euaret lica L EGALI Seni,qua peccator terretur ira Dei ob peccatum commissum, in eo te rore cons ictus haeret. Talis fuit paenitentia Cain, Saul, Iudae, qui insensu iusti iudici Dei ob peccatum defecerunt. R MNGELIcta poeniteti duplic, ter accipitur. Aliari enim PRO TOTO ONTE Vsione,quae constat Contritione Fide. Noua obedielitia,sumitur Idq; quoties solum paenitentia votabula ponitur,hoc est ubiside mox no expresse addistur, t Act.2.Poenitentia agite,et baptia turrenusiquisiq vestrum. Hi prosildubio non solum contristio, sed etiam siles requiritur, adeoq; tota hominis

128쪽

conuersio tem, Matth.3.Poenitentiam agite, appropinquat enim regnum caelorum Alias pro Priduis

CONUERSIONIS PARTE, nempe contritione

capitur,nimirum cum Dei vocabulum expresse abiungitur, aetis Io. Paulus dicit,se Iudaeis a Gentibus testificatum paenitentiam di fidem in Iesim cursum.S Marcicctuoniam impletum eli tempus, di appropinquauit regnum Dei poenitentiam agite, Ocredite Euangelio Primum hic thesaurum misericordia Dei proponit Euangelissa Deinde conuersionem exigit,quae poenitentia di fide con , sat ubi paenitentia vocabulum pro parte tantum conuersionis sum manifestum est . Nec tamen huexcluditur SIM poenitentiae Abua obedientia, qua Dei verae perpetua comes exisset. M de maria fidei acceptione paucula adi civimus. FIDES itaq; ingenere eris 3 vos seu certa

sensio, qua mens conuicta verbo Dei, intestim, ni verbo addito,srmissime ampliettitur vocem ,

vivam,de rebus non apparentiums Seu, ut breuis dicam,FI DE GENERALI Selicerta persuasio

de omni verbo Dei. Cum igitur duplex verbum S clesia proposuit Deue, Legem di Euangelium,qui cunq; credit legem esse Dei verbum, di perfluasum habet,cerim infirmoes esse diuina Iegis promissiones O minari, vere credit . Ad eundem modum , quicunque credit, Euangelium Chris Dei verbum esse, affirmat continere veritatem Dei,Tere credit, ac sidem habet, sed nondum eam, qua coram

129쪽

POENITENTI M. Ios

Deo iustificamur. 2 tam adhuc hicloriae tantum miles , qua ab obiecto discerni potest, ut illa legalis, haec euangelica appelletur. Haecne communia esse potest pis ini ijs diabolis. Chrismis Quas non interm pro ediatur,vere mortua, hoc est, inclicax fides est. Non enim vitam parit, sed nul territat, nunc ociosa languescit verum s notitia historis , seu huic generali fidei accedit expetitio fiducia misericordia Dei, propter Chrsum promisese,mox noua fideiforma emergit,quae vocatur F DE FI D cI , quam in hunc modum definire

licet: FiDES est noticis,assensu oesiducia pro missa di expetita misericordia ac salutis propter Chrissum, ut supra dictum est. Haec fides proprie est siliorum Dei, qua Ala in conspectu Dei iustificantur credentes suare di fides iustificans a sua proprietate dici meretur . uod autem fiducia in misericordiam Dei propter CARIS TvM huius sideiforma est,his rationibus comprobatur e PMA, chrissitis pronunciat credentes saluos, Sed iam manifestum est,noticia sola neminem saluari vinde nemo non videt,sidem Uscantem non tantum esse historiae cognitionem. Et NDE Tauliud, cit corde creditur ad iusiciam: Ergo fides est noviantum noticia historiae, sed etiam affectulis. TEM

TIM, Paulae aperte Tocat sidem uetia, hoc est, simam fiduciam. Eri enim , is aris militaris

Tox, qua significatur certa fiducia aduersus insul-- hostiles subsissendi, hoc eli, sustinendi ibi, Het radi

130쪽

nendi, floriam. Hinc transulit Apsotas voc bulum adside robur,quo luctatur fidelis contra omnia salutem suam oppugnantia, certa fiducia cov-cepta deviectoria per I ES M CHRIST UM V defit,quod a Ioannesides Dic TORI MUNDI dicatur. Q TAR, Uitatum B Scriptum,quod merba sigrum cautia noticiam,vna etiam per Metaleps signficent mot- animorum noticiam consequentes, te 2Duit Dominus viam iussorum. Hic verbo notici non sollam noticia, sed cur, approbatio significatur. vi NTA, saepe fidei iusilicavi vox ira ne o ea addcitur. Et Paulus cum side Sphe 3. Trimal nori coniungit, inquiens: In quo habe

mitis audaciam accessi que in siducia per fidem. De hac fide fiducia loquitur Paulus in disputati nibu de iustificatione. De hac Dominus quoties pronunciat homines fide saluatos, de cuivi natin rc proprietate Paulus Roman. q. disputat. His rationibus aperte redarguitur error Tapssarum, qui clamitant sidem tantum esse notici am di assensum hisoria, cui tribuimus iussin

tiodem. SVNT praeteriam commemoratas forma fi dei adhuc aliae . Est enim FIDE S professionis is ctrinae, qua Paulus i. manis laudat ES ADESO PER TIONIS miraculorum, qua ornata erat primitiis i Ecclesia EB FIDES REMUNE RITIO VIS bovorim operi . Fide enim amplectimur,quicquid Dins promittit.cum igitur Deus promittit