Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

141쪽

em iam moesis, b

nacti iussiciam Christi, incipiamus nouam obediem tiam secundum legem praefarerquam plene pras bimus in aeterna fila, Gitem erit omnia in omnibM. EcgNDv Sordotesimoniorum deius, sicatione O bonis operibo, est EVMNGEL Dcus, continet simonia, quorum ALIA peretinent ad causa iusificationis, de quibus si pra , flumeli: ALIO ad nouam animi qualitatem iu-siscatorum, uel: Qui Dcit iusticiam, iustus est quo etiam regeneratio sinctificatiopertinent LIA ad externa signa ct indicia luctificatorum, ut Zacharia L, Tabet ambularunt in omnibis ius,ficationibus coram Deo di hominibis irreprehem sibiles,seu siue querela id quod aca vox sonat proprie ALIO ad remunerationem obedientia, qua nemini conferri potest, nisi pris fideius cato. Hinc vinolus Ebr. 11. dicit Mosen respexisse ad remunerationem,quod sane sanctificiunt, sed eo tra luctificationis causam: ALIA ad compens tionem aerumnarum di calamitatum, qua ferunt p in hoc mundo, Rom. TALIA ad comprobationem operus ex sideracti. Si quis huim ordinis. simonia confundit,o non discernit inter eum gradum,qui agit de causis iustificationis, di sequentes, qui ad ius cationis effectius referri debent, tota errat,ia, confundit Legem cum Euangelio,imo Euangelium tollit, Chris gratiam negat stum reli ordines testimoniorum cumsuis gradibus diligenter obseruandio di inguendi sunt, ne in cau-

142쪽

sarum. cfectuum confusionem V Sper Dra aerebis aliud elisubstantia,aliud P iqualitas. Cum itaque dissulamo de iusicia fidei, j j, non disputamus contra subsantiam bonomm ope urum,sed colitra qualitatem,quam illussilio tribuut Sophissae, qui bonis operibus contendunt iustificari fhomines iussificatione vitae quo igitur spoliam homines operibo, sed peruersam siduciam operum

damnamus.

TERI IA, Aliud est ijssutare, quid per se a titi 'i hali bolia opera,aliud quo loco poli sibilitam tu a V mcticiam fidei habenda sint. Si de operibus salven rumpit dum ei pro sua dignitate,indigna sunt, quae in con i spectum Dei prodeant. Sed quatenus consideran tulit linitur, ae sequuntur iussiciam fidei, non a suo merito, tu et a ractimationem habent, sed aegratuita bonitate Dei, cui recipientis opera propter per Jnam. Hac ratione in V aqua fluat a sidelibus bona opera, iusta essentur, i, se Rac in lucticiam imputantur. Leg. a QM RTA, Sententiae de praemiis bonorum ope et eratrum habent duplicem respectum. sui enim ad non em est

NOTIS accommodantur , iudicium legis propo triti nulli de praemis bonorum operum. Sed conditio an ita uel nexa est impollibilis, nempe: Qui fecerit ea homo, reluxi vivet in eis, di qui in uno labitur, omulum reus itIra' est , si R NM ris huiusmodi sententia accom- modantur,tum tria perpendenda sunt:T V M,M, die

qua rigor legi sit ipsis sublatus, qui in tribu con s

sistit:

143쪽

s lites vos obedientia non placet nisi perfectatiugo D vita non promittitur, nisi legem Dcient, bus stro damnatio denunciatur transire .r, hi a vel in minimo. DEINDE perpendendum, quod persona credens placet Deo, en haeres vitae aeternae. TE TIoab hac credente persona requirit Deus obedientiam, et promittit mercedem,non ex debito ob qualitatem operis, sed ex gratia propter paternam promissionem. Z INTA, Cum iudicandum Si de aliquo optare particulari vel ex qualitate operis in se, vel ex qualitate persona iudicandum e t. Si ex vini b

opus sati fici legi Dei,nec multiplex nec simpleae, siue particulare. Hoc enim non satisficit lis Dei, quare nec inde iustitia esse potest. De ex vini PTOTE PERSO, desEcto iudicandi est, atq; itapsiona operans uiside habet,aut non habet. Si FiDEM HABET,placet opus secundum lege Deifimi, et imputatur in iusticia,hoc eli,censetur usu.Placet enim Deopropter personam. Sic aut PERSONA, sciens opus, cis RET FIDE,nequaqua potest op

ei placere, donec oraculum illud Spiritus sancti fleterit: Quicquid non sit exside,ei peccatum: te: Arbor mala nou potest fructio bonos scere. SET TM,Iusici Euangelis,non est proponenda impetuitentibM,sed tantum requirenda est ab illis legis obedientia, additis promissionibus S minis. Tatiitentibus solis, aghoscentibus suam com-

144쪽

meritam damnationem,insici Chrsi, quaside diripitur, est proponenda Sic Chrso Matth. q. Marc.IO Luc. 18.impaenitenti proponit gem . Sed Lucia paventi ob peccatum, O confugienti adsemulieri, proponit iusiciam fidei, qua en remissio peccatorum gratuita. SEPTIMA, Alia testimonia sunt frix ,alia complectuntur persona . SET1NA sunt distinguenda per subiecti, nam inde germana interpretatio dependet. Quod itaq; stirin. sonat,ad Dpotheses, hoc est,ad pios di impios transferendum est, ct ex sexta regula petenda solutio. Eleemo Pa liberat morte, Aeticum est, quod si impi soccommodatur, palam est,quod inde non liberantur a morte Pro inde pirum applicandum,sed hi habent propiciatorem

c HRIST pM , qui eos a morte liberat suare,

gurate intelligendum est dictum Liberat a morte, hoc est, a poena temporali Esq; Metoli mia. TESTIMONIA IUSTIFICA

TIONIS PER FIDEM.

Ac T. 13. 'tum sit latur vobis viris atres, quud perhuve vobis remissio peccatorum annunciatur, di ab omnibue, aequibis non potuissis per digem Mosi iusscari, per hunc omnis qui credit, linsificatur. Iuni a suapropter ex operibus legis non tu , Fcabitur omni caro coram eo id est coram Deo

145쪽

Per legem enim agnino peccati Nunc autem iust,tia Dei sine lege manifestata B, testificata a Legeo Trophetis . Iussicia autem Dei per fidem Iesu christin omnes super omnes credentes. Nouenim elissisinctio, omnes enim peccauerulit oedestituuntur gloria Dei sequa possunt coram Deo oriano Iustifati gratis ipsin gratia per redemtionem,quae en in chris Iesu,quem proposuit Deus propiciatorium perfidem in ipsi sanguine, irassensiouem inicia ipsiuis praesint tempore, M sit ipse UM O iustificans eum, qui en ex pile Iesu chrissi tabi ergo gloriatio e exclusa en Per quam legemeoperum Non e per legem fidei Arbitra e mur igitur fide iussiscari hominem , absque permbius legis. Hoc luculentum testimonium est, in quo pleraeque causa, qua antea commemorauι, recla

rantur. . .

ce hic saepius nominaturius icta Dei, recu ramus ad causa supra commemorata F, ac rete accommodem .Dems enim en iusticia nosmi dictive rami credentibin iusticiam Fili imputat, qua iusti consituuntur,sioman.s Iustificati fide pacem habemus erga Deum, per Dominum nostrum IESVM CHRIST M, mali. 8. mlla igitur

nunc condemnatio iss qui suu in chris Iesu, ut non secundum carnem ambulant, sed secundum Spiritum Lex enim spiritus vita in Chrso Iesu liberauit mei lage peccati mortis am quod eme quod infirmabatur per carnem,praestare nou

146쪽

potuit,hoc praestitit Deos misso Filio ivsimilitia,

ne carnis peccati, pro peccato Sumavi gener damuauit peccatimi hoc in ipsum fecit bosiam pro peccato retiusificatio legis impleretur in nobis,qui non secundum carnem ambulamuis , sed stacundum spiritum. Ad Galat.2. Scientes,quod non ius cetur homo ex operibus legis,nis perfidon Iesumbrisi, nos in Iesum Chrisum redimins, ut ius scemur exide, non operibus, propterea, quod non iustificabitur ex operibus legis omnis caro. Ephes 2. Gratia esicaluati persidem, di hoc non ex vobis. DEI nim donum est, ct non ex operibiis, ne quis glo

rietur.

SAE S. V v praeterea huius doctrivae B,ut verbo credentes fiducia ad Chrisum confugiamus, quo ius, fati ipsus iusticia,Deo Merum cultum praesemus, in expectemus promissam beatitud:vis gloriam

ORDO PRAEPA

T I S. TAMETSibo caput ex superioribus intelligi po est, tamen aliquid de eo dicendum e se

147쪽

quod quatuor partes distinguam. PRIMUM m, qui sint actionis diuina gradus in reparatione nostri: DEINDE quis reparationis modi se TVM, quodno rum cium, di qua Ocbpa tes.POSTREMO, quae sit certitudo huius reparationis seu salutis no ra,dicam,idque breui: Fime clarissime.PRI M itaque partem , de GRADIBUS actioni diuinae in noctri reparatione peragenda, Taulo clare docet his verbis: Quos praeficiuit, eos praedestinauit conformes imagini Fili sit, ut si ipse primogenito inter multos atresaeuos autem praedesinauit, hos di vocavit, quos Osauit, hoc iustificauit quos autem Uscauit, hos gloriscauit . Hic Paulo quinq; commemorat. TR i M, enim praesciuit Dem,qisos vellet ingratiam propter cursum recipere Vidi omnes eos,qm

fide ad chrissum confugiunt. Benim promissio

niuersalis. D EINDE ordinauit eo dem ad vitamaternam colisequendam. TER I praescientiam electionem per vocationem, qua homilies Tocat per uangelium, patesscit et reuelat. Haec enim vocatio sensibile signum eri praedesinationis diiunae svis Rc loco vocatos luctificat, hoc fit, abs ita peccato,vesit chripi iusticia, acceptat ad Titam aeternam.POST VEIs glorificat ac donat aterna beatitudine iustificatos . MODUS reparationis,ad Galat. l. his verbis di

scribitur: tibi venit plan o temporis, emisit

148쪽

Deus Filium suum, natum ex muliere, fictum sub lege, ut eos qui sub lege erant,redimerenae adoptionem filiorum acciperem . suia autem fiunt, emisit Deus Spiritum Zijsui in corda Mesra, clis

mantem abba ter. Ecce INITIUM SOL PT Is

ns facit caritatem illam Patris caelisis immensim, a Filium suum dedit . DEINDE redemti nem Uri De Iam per oblationem Christi asserit. TE Tio noctri adoptionem innuit. Vovo Spiritus sancti in corda nosera missionem meae, rat. VIN Toctvltimo inuocationem statuiti Spiritu sancto excitari. OFFI cIgkvocrum in reparationis benes clo consequendo Matth. IJ in quatuor partes diu,

sum videtur, quarum PRIMA sit, oculis Tidere, hoc est, noseram miseriam ct damnationem intesistere S EcgNDA audire Terbum, in quo remsessum proponitur. TERTIM, Terbum amplific ei assensimp ere. POSTREMA coliueni ad Dominum vera pαnitemia.IN certitudine de reparationis effectu tria sunt Dectanda quod nam sitim Chrisianorum salutis consequendae,quae securitari, quodq; discrimen inter pios di impios. I vs adeundi vitam aeternam triplex habent ph, nimirum electionis, redemtionis et promissionis. Ei v VI S residet in caritate ab optimis veritate promissionis, O ficultatepr sandi quod promissum est D IS c TIMEN, rum impiorum tribu absoluitur Tis enim ab

impiis

si si Sy

149쪽

dis uni vim tu apud se. Haec reparationis doctrina perquam utilis di necessaria e l,quae merito nos excitare debet ad gratiarunnactionem , ad acre,, gilantiastudium, ad perpetuo degendam inpietate

REGNUM CHRISTI

REO Ne si christi triplax est, potentiae, P

tiae,gloria D GNUM POTENTI E est, qua potenter dominatur omnibus creaturis, cum Tatre Spiritu sancto. REGNUM GT TIMI

L equo Dominu loquitur Luc. IT ct definitur a Paulo esse iusticia, pax gaudium in Spiritu sancto, in cuius regni ratione ex potissimum sunt

consideranda Primum, EREcTIO. Secundo, TR opis Tuo. Tertio, CONSERVATIO.suarto,PARTES. Quinto, D OMINI VM. Sexto,

VER vi Trs regni huius monarchae praestanda.ERIGIT CT autem hoc regnum ab ipso Deo, quemadmodum Psalm a docet, Tndemens pia seduciam concipiet,fore, ut hoc regnum non aboleatur vllis Satana machinis Instrumentum quo eri, gitur,verbum est,eodem Psalmo docente. D. I

Di propagatur per verbum ct minimos Euan

150쪽

is , iuxta dictim Ite in mundum,niuersum, O proclamate Euangelii omni creatura . CONSEQVM TVR ab eo, fis erexit, unde fiducia concipienda est de ei firmitudine di stabilitate contra porta sinferorum .PM RTE regius mi: Iusicia,pax,gaudium in Spiritu sancto. Haec non pompa mulidalia Uenduntur, sed in conscientss piorum sentiuntur. IVSTIc Itaque lem non solum,qua iusi sumius chram Deo fide in Chrsum, verumetiam incoatio nouae obedientiae, exsit. x conscientia coram Deo placato per Filium, candorq; omni coram h minibus Gisu Diu M, conscientiae tranquillitas est, unde mens, et bonitate Dei, in invibus a fueris gloriatur in Domino. DOMINIVM Tnius chris est, idq; sumi c=- Ille enim solo in hoc regno dominatur, nec vicarium habet ullum,sed min rerum opera utitur ad propagandum suum restnum. Restat S VULT VS practanda huic Reti, qualis sit, ostendit Zacharo in suo cantico nimbrum, quod oporteat huic Regiseruire in iustiti Osanctitate omnibis diebus, ioserae. Et dat. r.

Seruit Domino in timore, O exultate ei cum tremore. Et Taul som. q. exponit, unde proficisci debeat haecseruit ,nimirum ex corde pacato, hoc

est,i licia pace ct gaudio Spiritu serenato. eccum hac seruitute pugnat libertas Christiana. chrisiana enim fieruitu non enseruorum iugum, sessiliorum spontaneum obsequium. rum Res N par chrissim coaro SVM

consul