Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

131쪽

IUSTIFIC TIO. III

militi remuaerationem,necesse est hanc fide prsere chs ' evdi, sed extra causam iustificationis. 23 am cum xi rustimatione agitur, fides in solam Dei miserit xta iti cordio propter tardium promissam recumbit. ij si Sunt di alia Dei discrimina, quae non rum in hic t orare. Porro testimonia des se iustificante in ca- piissequenti de I lificatiove adi ciam.

IUSTIFICATIO

Iulata si ei eo sunt, in quibrum consistit no ira a met' 'i: iii ita scipi oraclodi GL RIFICATIO.Rj. SILL initium, Hinc salutis perfectio B De illa lim priori salutis parte hic dicendum est. PRIMUM pSm omnium vocabuli significata enumerabo DEIN- a D, quae sit letificatio Christiana, di in quibus con diuiti diat,breuiissime, tendam. tar tris P. V Est vas Iustificandi in Scripturis forenserum is verbum est,et significat proprie secundum aliquem tritam iusti, iudicare,causamq; alicuius,sive bona,sive mala sit, comprobare Deut ets. Iustum iustificent Prouerb. arduissum T. Qui iustificat impium,aut qui condemnat usu, is prisci, aeterq; eii abominatio Domino. Esai. s. sui iustifi

ilua ratus forensi si scatione deductum est vocabidum ad j nsili uelim, sigrascet in genere, approbare aliquem, ri iustum agnoscere in laudare, seu sua senten-- .iptas i iristum prossuliciare consteriis agnoscere.

132쪽

t apud Lucam Iustificauerunt Deum,id est,iusta ioverunt di conses um Psat si In te solum peccaui, ut iustificeris in sermonibus tura . Item i, iud Domini vos usificatis vos coram hominib-.T ERTIO, a genere rurs- ad speciem deflectit, cabulum Uscandi, in Apostolico signiscatu insurpatur, pro eo quod es hominem a Deo propter mortem sili sui Dominino ri I ES CHRISTI, condovatis peccatis, recipi in aliam adoptari insilium haeredem vitae aeternae.Mesiae breuim illicam Iussistari est absolutum a reatu pro iusto haberi, ut cum dicitur: Ex operibus legis non iusti, catur omnis homo. Et Nos in cursum Mum credidimus,ut iusscaremur exside Christi,et non ex operib legis, Rom.3. GaI.2.Quis accusabit electos Dei e Deis est qui iustificat, quis en qui condemnet e man.8. Item suustificati igitur ex ne,pacem habemo cum Deo,per Dominum noctrum Iosum curissum, per quem habem occessum perfidem in patiam hanc,iv qua flamin, di gloriamur in spe gloria filiorum Dei. RIO, nolinumquam ius care es recte ficientem laudare, di comprobaresacium alicuius. In qua significatione in sola Iacobi accipitur. UINTO, Apoc. 22. profere in iusici significat, ut Qui iussus est,ius ilicetur adhuc Arcte haec sunt vocis significata, ex quorum obseruatione no erit discite discernerela scriptura quatuor loquendi formas Iu b-

sicari coram Deo tu scari operibus: Uscarifide a

133쪽

IUSTIFICATIO. DI

A: iu dicari coram hominibus. Is enim IUSTI-FIc D coram Deo dicitur simpliciter, qui iudicio Dei et censeturius , acceptis en ob suam iusticiam Talis,mcus Chrilis inuemus ea. In conspectu tuo, tuquit David, non iustificabitur omnis vivens, de omnibus natis ex corrupto semine,

iuxta communem natura curso loquitur , STIFICAT ex operibo, qm suorum operum pedifectione di integritate saturata legi Dei, adeoque restondere potentes iudicio. Talem neminem mortalium esse docet Paulo, cum inquit Ex operibus

legis novius*cabitur omnis caro. IUSTIFLCM-T fide, i operum iusicia exclusius, Chrsi iusticiam per sdem apprehendit, qua vestitus in Dei

conspectu non ripeccator, sed tanquam Uus P paret, man.3. q. Galat.2.3. q. USTIFICAE TVR coram hominibus, cuius vitam actiones

approbat homines,quae sane iustificatio,iustiscationis vitae, heli reside,stuctus esse debet.mis iam fundamentis iactis non erit difficile, definitionem iussistationis Christianae colligere,in hunc modum:

tis personae in Christum absolutio a peccato vel reatu, imputatio iusticiae chrisei, O acceptatio adis, tam aeternam, GRATIS, propter christum. IN hac desinitione quinque sunt: P i Mo loco Fidei sit mentio, qua recipiuntur oblata beneficia Unde Pauli a Iuctificamurrae oec. EcgNDo,ab

solutio jeccato. Nam cum Deus luctificat impia,

134쪽

ousicit, impi iudices, ut impium hominem ,

iscant, cuius tamen impietas manet. Sed Deo impietatem tollit,remittendo peccatum, atq; ita ex

inius sit iussis remisso peccato, iuxta illud Beatι quorum remissae sunt iniquitates. TERII loco sequitur imputatio iustici Chrsi Huro enim an mors, assio referrectio , adeoq; tota obed tea, materia fundamentum estista injisca tionis. Sed huius fundamem ad terminum arat

Iiti sit per sidem. Atq; haec Paul- clarim adhuc

Vendit om m. s. cum inquit Quemadmodum per obedientiam vim hominis peccatores confiι- tuti sunt multi, Sic etiam per obedientiam unimiis consituentur multi . Hic Paulins cum pronuntiat nos Christi obedientia constitui iussos figm- sicut Chrissum, eo quod Patri satisfecerit, iusticiam nobis comparas Unde sequitur , iussicia qualitatem esse in Omso, sed nobis imputari, quod illi proprium est. Nam ad eundem modum iussi sumus coram Deo, qualiter Chrsu fuit peccator. Personam enim no ram quodammodosuscepit, 'reus noctro nomine fieret, tanquam peccator indicaretur, non propriss sed alienis delictu, cumpuru foret ipsi ct immunis ab omni culpa, -- namque subiret, nobis, non sibi debitam. Ita nunc iussi sumius in ipso, non quia operibis nostris satisficiamres iudicio Dei, sed quoniam censemur iussi chris iussicia,quam fide induim , ut o raseret. Huc Declara illa Pauliseuentia et Cor.L Eum

135쪽

iii ' et

Eim qi i non nouit peccatum fecit peccatum pro nobis, ut nos ierem flucticia Dei in ipso. - loco sit mentio acceptationis perse, O ad vitam aeternam,quemadmodum promissiones multae Uendunt:Qui credit in me, non perist, sed habebit vitam aeternam, huiusmodi insinitae. Q rex To loco additur, Gratis quidem, romnia humana merita coticessavi Propter Chrisum vero, ut solum Auri unigeniti fili Dei meritorii , adeo ingentis thesauri, agnoscatur. Atque hacsit

breuis definitionis si umo .

VB Reu capertius haec iustificationis doctrina intelligatur, duo addam.'Rii ruissilua antithesin Legiso Euangeli in his,ocibM:IUiscari iustificatio, tusscia, iussus. DEINDEord, ne causarum tu iustificatione hominis coram Deo

concurrentium, recιtabo I STIFucis' itaque

legaliter in ab iniusto luctumsteri ob suam ius,

clamo legis impletionem,iuxta illud sui feceritea homo, iuuet in eis. Sed euangelice luctificarie id reo non reum fieri, O ab inius iustum ob ali, nam lucticiam, nempe Chrsi, quemadmodum sinpra probatum est. Ex hac collatione verbi iussis candi secundum Legem O Euangelium, tametsi non difficile in Dialectico, per locum coniugato rum, de reliquis tribo iudicare,tamen breuem declarationem di iam Iusificatio igitur legalis en acceptatio hominis coram Deo, ob integritatem

persectionem M obedientia erga Legem Dei. Sed

136쪽

Sed Euauelua iustificatio en acceptatio hominis

coram Deo ob integritatem inperfectionem obdidien Christi erga Deum Patrem. IUSTI cI LEGI Seli perseecta obedientia erga legem Dei. Sed IRSTI cIta vis N GEc icis en posses io imputata iussiciae Orssiremissis peccatis Seu enobedientia Christi credenti imputata. Iustus legali, ter en,qui iusse agit iudicio LEsis: sed euauget cetusu est, cui DE v peccatum condoliat, imputat iussiciam Filis, acceptat ad vitam aeternam. Tae rei et Eo tenendum di hoc est,quod qui credidit in Chrsi ,habeat duplicem iussiciam. UNAM perfectam, qua coram Deo conssit, nempe Christi obedientiam, quam side, det ALTE R. a in se, nempe incoatam obedientiam priora

iusticiae stactu exsit, O hac placet Deo propter sdem inebrisum, tametsi imperseecta est. AERT iis M autem iussiciam, eamq; formalem dia, solutam expectamus, iuxta illud Spiritu residely iussicia expectam . A gNc de causarum ordinibus , quos docendi gratia his tribus quaestionibus sub clam suu sitI ST, CATOR ,stuus iustificandi Mo Drs, sui iustisationis FiNES PRIMA, Puemadmo dum opis creationis totius Trinitatis est,ita etiam redemtionis seu Uscationis opis toti Trinitati scribendum est, seruata tamen cuiuA persona

proprietate. Ut enim Dem Pater per Ao mundum creauit, di per Spiritu sanctum creata susten--O

137쪽

ta et vivificat Ita idem Pater per Filim lapsum geno humanum redemit, ct per Spiritum san-Stum vivificato regenerat vis am dilectionem erga gen limanum declaret ut miserorum calamitatibus medeatur m deseruatimum Sata M utque suam gloriam mulido patesstciat S secv Nota quaestio fuit de modo iustificationis, silm quatuor cernitur: In victima Fili , in verbo Emangelis,infide smissonia,et in Sacramentis.υ ri Mia fili Dei interuenire oportuit, per quam punitum est peccatum, secundum iustitiam Dei,ut

locus esset misericordia Nam si eius sine Filii victima recepisset genus humanum in gratiam,is siciae diuina derogatum fuisset Mouas absq;-- sericordia iustas poena sumsisset de homine inis ricordiae Dei nulles fuisset loc- relictua ut igitur iusticia Deio eiusdem misericordia aquis grad,

bius starent apientia Dci consilium inuenit,TCH-lius se interponeret,ac per ipsius victimam iusticia misericordia Dei satisfieret Secundo loco, EIEBUM EVMNGELII posui , per quod Dem os ramuado beneficium salutis in Filio Tertio loco, hoc donum per Euangelium oblatum recipimus SOLA FIDE,quam Spiritis sanctu3,in verbo scax,ope ratur in audientibus di meditantibus Euangellaum. Haec sides SMOR MENTIS augetur oeconfirmatur. T, TUM quaesto fuit desinibu3. Sunt autem iustificationis fines quatuor: GL RIF DcATI Dei, DILEcTI proximi, VI TMate

138쪽

sinctio a rasto intelligi potin

VE Tu, si, uAM. uv. et eo placet,ea disin sere licebit in hunc modum: IMPERANS causa est Deus Pater, qui habuit imo idi vix o, quidem dilectionem paternam erga genus humanum, iuxta illud: Sic Deus dilexit mundum Sc mox reruemTino Teri

triplex,nimirum suae gloriae manissationem, insseriam generis humanis drannidem Diaboli , hae

enim tria mouetia externa fuerulit B SE N Scausa es altera persona,nempe Filius ipse. Sic enim Hal.qo. legitur:Vtβciam voluntatem tua Deus

meus,Nolo, lex tua in medio cordis mei. EFFICIEM S . CON SUM MAN S,seu P ERFICI Ei seli Spiritus sanctus,hic enim intus naturam reli uat di sanctificat. adiit p.regeneratio renouatio Spiritui sincto tribuuntur. Haec etiam a Cor. I. obsignatio nostraesalutis dicitur. EFFICIENS ImST 'MAE N LI Sefit duplex, Sae Mus id quidem ut verbum,in quo esca est Spiritus innovator.Item, Sacramentum, quo noli soluim exhibetur, sed etiam confirmatur donum exhibitum. Eri enim Sacramentum pignus intestimonium applicatio nis. E IPIENS ero sola fides, haec enim est,hluti manus, qua oblata gratia recipitur. Trem

stat Sporro causa est,cum legis impleti d Chriso pro vobis praestita,tum eiusdem victima,qua placauit Patrem, O satisfecit pro poena commerita. Huc accedit resurrectio,iuctoria di triumphus su per

es l

139쪽

ter peccato,morte di infertis. Fo TMOLIS causetes remis reato, impuratio iustici christi, in

acceptatio credentis personae ad vitam aeternam. Huic coniuncta eti ovatio Spiritus sancti, O infusio gratiae,immutantis deprauatam naturam. FINES SIM TVo R supra commemorati sunt. Nhunc modum discernere causarum, in ius dicatione concurrentium, ordines, invidere quid peculiare singuli habeant,valde utile est. Quamuis enim omnes enumerata causa coniunctae sunt, concurarunt in iustificationediantque interse mutuis auxι- ij s, tamen singula causa proprium quiddam habent in suis actionibu s,unde euenit, quod exclusiva particula Socis proprie ac recte sui ordim causae, si uena tantim adesi accommodari potest,qua non excludit causas concurrentes, sed tantum dissingulto discernit ordines causarum iustificati nis. Recte igitur dicitur: SOLO FIDAE suu si cat, quia ipsa aenicum instrumentum est, ct 'nica facultis in nobis,qua recipitur iusticia Christi Meundem modum de caeteris dici potest. Nam cum attenditur causa sciens, imperans, recte dicitur Solus Deus iustificat. Si materia consideratur, dici potest recte Sola obedientia Fili iustificat. Quare in bifice formultis loquendi diligenter tacita reduplicatio consideranda est, mi ditiine te intelligatur, qua ratione priscatum subiecto tribuatur, ne confundamis causari , O cauillationibus Ossandrisse iis nos in errores abduci. I a Muc

140쪽

Huc D GgLA quasdam ad ciam, ex quibus peti poterant solutiones argumentorum, quae aduersari objciunt contra meram ius cationis doctri

nam.

PRIMA: Duo Aut ordines testimoniorum de iustificatione lonis operibus, unus Legalis, E angelicus alter LEGALI ordo aut concionatur

de luctificatione legali coram Deo,aut depromissio, nibus legalibitis, aut de minis, quae intentantur I bi transgressoribus. suod autem legalis illa iussis-catio, qua homo iuram a Deo approbatur propter legis impletionem, si homini impossibilis, docet Taulo Roman. 8. Dd impossibile erat legi, eo quod infirmabatur per carnem Sc testatur David:Si iniquitates obseruaueris Domine, qui susti,nebite gyn iustificabitur in conspectu tuo ommmiuens. Quoties igitur citantur loci legales, Scripturam primum oppone Deinde mentem Scripturae declarabis deam illa testimonia iustici legalis primum docent, alia nam iusticia consistat coram Dei tribunali,nempe plena perfecta legis obedientia:Deinde no iram maculam ponunt nobis ante oculos, qui peccatis adeo inuoluti sumus, quod non possumus praesare obedientiam Deo iuxta ipsius legem . Tertio, a testimonia nos commondi Dciuvi, ut quaeramus aliavde iusiciam, nisi mal, mus perire, ac ita nos quodammodo ad Chrsummittunt, qui en legis perfectio, in iusiciam omni credenti. Quartouilia testimonia admonent, mi nam