Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

201쪽

movemur reuerentia erga ipsim,vudesit,ut hoc solum ipsi placere cogitemuet,quod ipse nobis suo Nerbo praescribit. Nam soli in legulator noster. utrumq; complectitur Eatechiesrio cap. inquiens: In praeceptis patrum Testrorum nolite medere,nec iudicia eorum custodiatis, nec idolis eorum polluamini. Ego Dominu Deus vester, in praeceptis meis ambulate, di iudicia mea custodite, disicite ea. Hoc Dei verbum regula nobis esse debet operum i a ficienda sunt, di tria continet. T IMUM, quod Deus nolit opera a uello homine praefiribi,i

xtas a coli debeat. SEcgNDUM, quod sua prae

cepta normam operum esse velit unicam. VOT ii, quod addat huius rei grauissimam rationem,

inquiens:Egosum Domin- Deus vester, quo di non solum sibi Misendicat ligulatoris, ut quis Im autoritatem habeat suo populo praescribendi vhta leges:quod sane ius adimere illi videntur, qui nobuos cultus sine ipsus mandato excogitant, sed etianos obligat ad obedientiam, oesioserum Deum

Dominum es pronunciat. Haec coercere nos dembent, ne temerario ausu nouos fingamus cultus. Haec reuerentiam erga Nerbum traditum augebui mi dicamus cum Davide Lucerna pedibus, is Terbum tuum. Ut enim lucerna iter monstrat in thnebris,ne impingamM, Ita vox Dei, ne iii vita per ignorantiam erremus, scit Torro ne quisquam

ad ignorantia excusationem confugiat, edidit Deus Tocem legis moralia,quam stupendis miraculis cou

202쪽

mi quam legem moralem Tuli commmem vitae regulam esse,qus duobus capitibu),n peui, lectioni Dei, dilectioni proximisubbcitur,de quibus supra dictum est Hec tantum Molo rcyonsum ad primam quaestionem,nimirum,quod nulla opera bona censenda sint, nisi qua a Deo praecepta sunt. Quare ea sola Dcienda,iuxta E dchielis dictum. DE SECUNDA . POST SAEA, mens pi homini nouit, qua ope

ra sint facienda, quaerit quomodo fieri polliat ,

quam quaestionem ex duobus dictis petenda elir sponso Apostolus dicit Ebraeos 1 Sineside impossibile est placere Deo . Et Christus pronunciat Siserae nihil potestis racere. Quare haec ordine requiruntur, Tisiam bona opera. 1. Cognitio Christi. r. Fiducia Chris l. 3. Vivificatio, qua nos Christus per Euangelium iudicat, e fundit in nos viri, tum sanctum. Nulla evim delectio,nulla obedientia

esse potest, vis prius fide apprehesa sit mistricordia

reconciliatio propter Mediatorem. In hac coir' solatioue diuinita habitat in corde, quia nemini Pater per Filium consolantem Moce Euangelij, Te re inibi essicax, di datur a Patre. Filio vir, tua sanctu accendens laticiam ct inuocationem, iuxta diecta Effundam Spiritum Gratiae. Pr cum. Item:Veciem . mansiovem apud eum si ciem . Item,seculidae corinthios tertio Intuentes

gloriam

203쪽

detram Horiam Domitii, transformamur ad eandem imavit rem, id en, intumiei, imo iter m Patris, di in consolatione inendi praesentiam in bonitatem Dei, escimur similes eius murnis, Spiritu sancto accedente corda . Ita tunc Filius en Emanuel per eum enim nos diuinitMTι-udicat, protegit gubernat, gesta nodi regi co tii euentus, sicut dicit Ego pum dilid,Tospa mites. sive me nihil potestis ficere. Haec dum cogi

sentiam et gubernationem Mediatoris in omnibus no ris actionibM. E IA. POST 'visa mens edocta ess, quomodo fieri pollim bona opera, quaerit praeterea, quomodo placeant:Fructra vim fierent nisi placerent Tu at pro patria Scipio pugnat et David, sed non Tm- sque pM placet Deo. uare hic recte quaeritur, modo placeant bona opera Ad quam urionuin genere respoudeo,quod placeant in conuers/s. Scimp ta opera non placuerunt, quia non fur conuersi et is Dauidis militia placuit, quia 'de erat acceptus Dauid is hic tria ordine sunt spe anda . PRIMUM flatuendi en de persona, quod lit puereeonciliata tacta propter cursum, atra, nora propter dignitatem personae Namyde apprehen uitur impluatio iusiciae, sicut scriptum inccrcule

204쪽

dit Abraham Deo, ct imputatum est ei ad iusticuam. DEINDE hocsfitendum, quod persona id iusificata nondum legi sat acere potest. Nam

harent etiam in pij multa interiora peccata, dubι-tationes et mala inclinationes, peccat i orantie,

omissiouis dic Haec immundities deploralida est, et repugilandum dubitationibus O malis assectibis, simu precandum veris gemitibus cordis, ne Deus nobis hari sordes, quibus inuoluimur imputet. TE VI , Sis balis no ras sordes agnos imis, tamen simul flatuendum, cy od Deus poclutit incoatam obedientiam, et quod placeat incom haec obedientia Deo propter Chrisum. Sic enim Petrus

clare docet: Offerte ho mas irituales acceptis Deo propter Christum, qui ct propiciator est, di nunc

pro nobis interpellat 'nitaq; placet obedientia nocti a Deo propter suam diguitatem aut persectio, nem,eli enim per se indigna, ut prodeat in cotye,ctum Dei,ne alusscit leue,ut dictum est: sedD-cet propter personam reconciliatam, quae propter Griclum, iusta habetur:ita etiam placet,etis ci cui erat in carne peccatum di multas sordes. CVM constat, hominem nequaquam iustificari speribus,quaeri etiam commode solet, quaenam sint bonorum operum cause, quibae homines ad bene 'perandum accendio impelli debent, O numerari

205쪽

r hic solent tres caus grauissimae,quae sunt. necesi

plex latui paten, nempe inaudati, debite, fide re

tineuda aeitationi poenarum, incoliuersiodis. NEcESSITAS prima Mis N DOTI en, quod Deus obedientiam erga suam legem serio ct seuere mandat:In praeceptis meis ambulate. Et Paulo: Haec si voluntari Dei,sanctificatio vestra Secuv-da sic Essi Tis seli debiti scis, de qua Tam lias coiicionatur, Asma.8.Debitoressumuis Desinoucarnis Thou enimsum istis iuris, sed eis: quc redemit nos suo sanguine. Tertia 2 CCE dita est FIDEI retineudae. Si quis,in t Paulus, suorum O maxime domesicorum curam noure bet, idem abnegauit O infideli deterior en Item: Milita militiam bouessam,habens fidem et bonam conscientiam quarum neutra retinetur sine obedisentia. Tametsi vox illa immota sit, vita aeterna donum Dei est tamen oe hoc certum est, contrissari excuti sipiritum sancitam cum perpetrantur de-lsa contra conscientiam. uarta NEcESSI TMS est,qua POENAS iutari oportet.Tropter in quitates, inquit David, corripis filios hominum . in ta si cstis enii, VERSIONI S. Vivo ego,dicit Dominus, nolo mortem peccatoris, sed ut conuertatur et vivat.Cum igitur sit coliuei

sio, simul viuifatur homo fide per spiritum san

ctam.P DETEREM coniuncta est conuersioni, Eecerat viae est incoatio nouae vitae, quae en noua

206쪽

materna lux apientia, ius i. renouatio magiclis Dei in nobis, quaesit Deo se nobis communicasste, cum rutis voce Euangui consolatur corda, effodit in ea 'tritum sanaum . EcgNDMM causam obedientiae proe sandis seu bollorum operum dignitatem posui. Dum in in Sein, quod homo coruser sim iam sit in Dei,iuxta illud D dit potesatem, risit Dei perent quotquot credunt in eum. Quanta dignitas est, quod credentessint templum Peritis De viventis quod CHRISTUS

in ipsis habites per fidem, quod pater, filius O v,

rit sanctus ad illos venire, O in mansionem facere vetate quod Chrsi sint membra eam peripende, quantum scelo sit,silio Dei Vivem Sa- taliae referre quantum periculum sit, templum Dei Satame foetore conlpinari quam immane sit, Deum e suo hospitio exturbari suare silio Dei decet imitari patrem coelestem, qui dixit Saecties ore,quia ego sanctuis sum: praeterea sumin Acati ad sanctistrationem, ut simus conciues regni Chri

sti, in quo angeli casti mi infrant cursu oe

Ecclesia.P EuIUM TERTIA causaeli, hoc en,

compensatio patientiae ct obedientiae credentium. Hoc praemium non datur propter operis in se quali ratem ex debito, sed propter promissionem ex gra tra.Est autem hoc praemium multiplex Spirituale, corporale,perpetuum, temporale. TORRO huic quaesiovi si alia comulicta, cur Deus adiecerit

207쪽

mmis es bonis operibus, ct Aut potissimum

in e cause P U Mo,ae sim testimonia proudi dent te Dei. Oult vim sciri Deus, ct bona corporalia res se ab ipso creata 1 ct no casu spargi, sed ab ipso Ecclassa dari. conseruari, iuxta dι-ctum Ipse est,ita tua, o longitudo dierum tuorum, Dem: In diebusramis saturabuntur: D ulter esurierunt,timenti autem Dominum non deer jἰ-lum bonum. Item: Esur entes impleuit bonis,c dis uites dimisit inanes. EcgNDM,Vt fidi testimonia, quod velit Deus etiam in hac vita seruare Ecclassini Quare Paulin I imoth. .inquit:T M habet promissove praesentis,ita di suturae. Quia enim vult Deus immensa bonitate colligere Ecclesiam propter FILI vas mediatorem,tamis erseruat hunc ordinem naturae, foecundat terram, talat EccLESIMM in hac vita .Et cum propter Ecclesiam caeteros pascat, nos praecipue atosese oportebat T. Ti quia vult Deo et necessitatem corporalem esse commonefctionem deside, uocatio ned eo gratiarum, ione, ideo promi es edι-dit, quidem vult haec ipsa bona fide pet Oexpectari, di in hac petitione di expectationes dem, spem,patientiam crescere. VARIA, Ut sitit c move ractiones de promissione gratia, quia 'dem auae et oscit filium. accipit reconciliationem, Mportet semper praeucere in petitione corporatum rerum, di quidem propter silium caetera promises ioves edet dictatae sunt. Haec omnia me r hendet i

208쪽

bm uatur in icto suicquid petieritis patrem ius 'a' nomice meo, dabit vobis. FiNTA, qui Deues utrunq; sciri, subiectam esse scissam cruria, et cho inter ipsa pericula tamen mirabiliter seruaris et i qin hac vita,ri uniuersa admiranda conseruatio Ec s. Jine cessae, omnes mirandae liberationes sint sim, mi finia praesentia Dei in Ecclesia, mi dicitur in vis ut meris 1 . Ut sciant Aeg)pti , quod tu Domine sis in hoc populo. Io suae s. Scietis quod Dominiis Deis si iam in medio vestrisit. I. Reg. II. v sciat omnis terra, in reii quod sit Demei Israel. Esaiae 3T. Et nunc Domine heDeus noster salua nos de manu ennacherib rat in ramcogdos calidionidia regua terrae, quod tu soliis sis Db esu i j

qumtur, quorum obedientia placeat, et quorum putet sta nou A d quam quassionem breuiter, Fondeo. Pec l: si ii acata sunt duplicia, his Disas enim siue a scien stupetuitibus involentibus contra conficientiam,qualia iacoqueris non sunt quam si conuersus labitur con ptra conscientiam cist David adulterio O homic,

illos excutit Piritum sanctum, abjcitfidem, O pulvi reua sit ira Dei, nisi agat rurso paenitentiam, immiruit in aeternam poenam Horrenda insania est,f-cere tales retinere spiritum sanctum csidem, cum j iij a Taulus aperte dicat, Galat.s Manifesta sunt ope bilinat, tibia carnis talia facientes regnum Dei non posside abulit.

209쪽

bunt. merea deficientes a fundamento, hoc est, aliquem articulum fide abi cientes,siue eum intellιxant,siue non intelligant sed decepti prassi s biquoque desinunt esse sancti, et excutiunt 'eritum unctum, sunt rei aeternae irae, ut Arius, Fotino, Manes, oesmiles haeretici. - peccata fiunt nossiontra conmentiam,vt caligi cubitatis,multae omisoneso viciosi sectusequi, malusancti repugnant, ne ruant contra conficiem tiam: credunt ea deleri perfilium Dei. Haec ca- limo immundities in homine non exinimetur leue malum esse,propter qua Mum eji: bucabitur in consectu tuo omnis vivens. Et tamen Plius Dei umbraculum en credentibius fisi igitur,ec immundities en in sanctis, tamen placent pedisona proptersilium Dei,side accipientes imputatio nem iusticis,iuxta illud: Beati quorum tecta sunt peccata. Item: Pro hoc orabit te omnis: an to. Item:Si actiones carnis stiritu mortificabitis,iuditis.Hac peccata supra dixi nominari ALIA.

ctrinam cum causis scientibus iustificationis cou

fundamus. Opera enim norum ad set si

sed ad finales pertinent. Quare nestudios hic ballu cinentur nonnulla huc adi cienda sunt, di cecin-randa vocabula ME 'c EDIS=ME LITI.

210쪽

S RIPTURA vocat supplkia malis Opr ma bonis operibus reddita Mercedis nomine,

tor dicitur,abraeos Io. Sed sciendum in nominM ER E DI S , quae bonis rependitur operibus msurpari birariam Aci Docnim significat noli EsIT,M,sed plane gratuit m osci velita horis alicuius debiti P R, in I VM Tt cum pate

smilia,silio suo vel seruo pollicetur reddit albquid non debiti praemi , proo scio diligeuer qu, dem obito,sed tamen debito Debet ni silino seruosuo patris milia a maecunq; ad eius alim btilitatem potest praesare, hia silas diseruis, cum qua debent mamlibet diligenter perfecerier, ille non debet steste Domino Lucae IJ ne gratiam

quidem,nedum meracdem . ALICUMNDO amtem accipitur merces PT cOMPENSATIONE

OFFI cII aut laboris debita, ut Rom. . Operarii ero merces imputatur non secundum gratiam, sed secundum debitum Talis merces a Deo nobis di

heri non potest, nam nos sili di strui Deisumve, ficti toti di refecti a Deo, ab eruis plane a tuita benignitate cuncta bona accipimus,la ipso vimmmi, ouemur dismus suocirca debemus

huic patri et Domino nosero longe et plura per Iec loriosita, quam in hac vita unquam prasthmus. cproinde quicquid Deus nobis mercedis rependit, id consat eum rependere nobis caritate oebcmritate omvino iratuita, no Hyllo aut debito