Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

301쪽

regula enarrandi rationem Dominicam , cum eiusdemsuccincta declaratione. II IM . IN omni oratione quinq; necessario sim Sectarum da 1 Ajecto orariis et causa oratιocis. 3. Duuorandiis. q. do mediante sit orandum.

s. orandum. Haec Go Telut intuitu contem

planda susit, qua memoria gratia hoc alicunque versu compli Lior: siles ira, causae, Quis, Per quem, stulds AFFEc TVS tacue oranti huiusmodi esse chbet. I. Tt exuat omnem cogitationem gloriae pri pri. a. ut certa side ad orandum incendatur am-Gue g. vivere inopiam suam sentiat. q. t in Thra poenitentia se coram Domino prosternat dimqui Tel tumet cogitatione propria gloria, vel de vacat,ves non sentit suam inopiam, ves deseria poenitentia non cogitat, nequaquam inuocat vere Oefficaciter.

CAvS IN vocis TIONIS sunt hae Trima MON DOTUM DEA quoprio a nobis hic cultus exigitur Inuocalinquetio me in die tribulationis. Item: Orate,ne intretra intentatroliem . . TROMISSI DE si promittentis se auditurum preces ad se clamantium suicquid inquit petieriti Tam trem in nomine meo, dabit vobis. 3. SENSUS N STR INOPIA crucis,cum totius Ecclesiae, tum politiarum dioeconomiarum. q. VI cTO RIM

302쪽

super tentationibM. Orate,inquit Domings,ne intretis in tentationem. Ab enim ficile vel insidi s Diaboli vel improbitate mimdi ye insigatione vicissa arvis superabitur, qui serio et alsidue orat. Hinc Salomon: Turris fortiissa nomen Domini.

s. VI cocnoserum orandi consuetudine ad aetarum Deo cultum praestandum magis magiaq; - - metur. 6. ET EMPLUM,cum Chrs tum omnium Sanctorum,quorum praecipua cura in vita fuit, Ddium fieri invocare. SVNT magnae cause, quibus merito excitari deberemus ad seria inuocati emeticum statuere debeamue, Deu exaudire ubiq; et,bicunq; sumus, di in quovis periculo, admoneamur, Tilethil agamus,cuius teste vereamur Deumeri eius prouident:a omnia adminiserari cogitem erat bonitate paternam in Deo volente exaudire meditemus rismicam necessitatem detestemur. s verum essetficum illud paradoxum, Tam essent nostrae preces, ut docte conuincit Chr=Ammo in oration,

CMusis cognitis sciendum est etiam, Socvs Dirs sit inuocandue qui ct aeternus Pater, Fili in Spiritissa ictis, iuxta illud: Inuoca meren die

tribulationis. Icuocare. creaturas, maxima dololatria est. Nam quod Deo debetur,sacrilege illi amfertur,et creaturis tribuit. DEINDE nulla alia junius Dei inuocatio iurbet aut mandatu Dei,aut

mi me, ut exemptu inscclesia probatus.Unde co- stat

303쪽

ila inuocatione creaturarsi minime ex fideificisci. Ouare talis inuocatio impia et sacrilega iudicada CPom, Donram peccatores noli exaudit Deus,

sciendum est, quod Ura merita,noseram dimitatem aut opera noctra coram Deo iactare noracbeam vi quemadmodum Chryses. Agamemnon apud Homerum fecerunt, o Pharisaeus in Evangelo Sed mod NOMEN SI RI S I mci Mediatoris, in omni oratione Ura praetendere oporteat. Sic enim incipit Christus: Quicquid petierim Patre in nomine meo, dabit vobis uuas decat: Nera- quam debetis vestra opera a tu dignitatem iactare in conspectu Dei, sedis nominabitri, o propter M. petetis. ScIENDUM autem hoc loco,quod Chrsisiis duplici modo inuocari debeat.T RI , Ut Ddiitis, dator bonorum cum Patre. Spiritu sancto: DEiNDE, Mediatoro Intercessor, ae per ipsum exaudiamur, ac ut ipse pro nobis sit deprecator mpud aeternum Patrem, et ut ipse perserat nos ros gemitus et preces ad aeternum Patrem,tuna dictum Psalmi Ho.Tu es Sacerdo in aeternum. Si RSm.8. stui en ad dexteram Dei, interpellat pro nobii. Et Ebrae. . Semper vivens,aet interpellet pro elis. POST EMo loco, Quid orandum sitscire oportet, quod duplici genere continetur. distenim ad gloriam Dei,aut ad utilitatem no ram ct commo dum omnis referetur oratio. PRO GLORIAD Ei perpetire orandum B, Idque sine condit et Tametsi modo novin Deo praefribendi v.

304쪽

DAqua vos ipsius gloria minime interesse arbitrabimur, ad ipsius gloria illustratiovem maximeracb

oratio reseretur,tenendum eli hoc scrimev quod ALIA ad salutem animae, Atata ad praesectem vitam pectent. Illa sine conditione petenda sunt: quia habent promissiovem immotam, Ioes et oe AP mali. IO. Omllucidi inuocauerit nomen Domini,salutis erit.Debem igitur certo statuere,Deum Mere velle praestare promissam salutem, quam tamen sine aetermisine petere debemus. Hac,id est,pert, nentia adpraesentem vitam, petenda quidem sunt, sed cum conditione saluti nosce, di gloriae Dei non impediendae. Nam si tale quidpetierimus imprudentes, Deus ut est bouu di amansio hi, min, me nos exaudient Fecie saltem eius rei quam pro-

orio Christiana nihil aliud est, quam eriplicatio cordis no iri coram Deo, qua vel precamur vel deprecamur aliquid,vel gratias pro acceptis beneficis agimus Paulo I. Tim.2.quatuor oratioliis genera ponit, , Deprecationem et ear Oxta , Adorationem Et irres , tercessionem:EGratiarumactionem. Haec genera in modum hunc discernenda sunt. D, PREcATI O, udric est oram

iii, qua deprecamur mala a vobis di ab aliis.

305쪽

monili, ira s

o, en oratis,qua petimus salutaria nobis

ipsis. IN TE VcESSIoen oratio qua petimus salutaria ali s. GRATIOR MACTIO en oratio,

qua di agnoscimus benescia Dei, pro gra-tra agimmpollicemurq; gratitudirem,cum perpetua gloria Dei praedicatione is haec quatuor genera omnes omnium Prophetarum ac piorum preces referenda sunt, quarum omnium compendium est Dominica oratio D E T E I O. CIRCUMSTMNTIAS Christianae orationis externas naede internis in primo partitioniis membro dictum eno quinq; hoc loco consideranda proponam. Trima sit de tempore et De loco. . De ordine orationis. q. Degsu corporis. s. De mora. DE TEMPORE sciendum eli, quod Pauli rescribit i. ad Thesis, Indesinenter orate.Et Domι-nus Luc. 18. Oportet semper orare, O non descere. Item, Eccle.28.Ne impediari semperorare. En hnim oratio cultus,quem DE v vult esse perpetuis. verum disciplinae gratia haec tempora epi spoliis-mum obseruaris lentinatutinum cum surgis. D inde ante cibumsumendum, O poli cibum sumtu. r. cum cubitum eundum est. .medio quoq; tempore,quoties aut lata aut trista offeruntur ris pugnant haec cum mandato Dei,iubentis semper orare, non deficere. Omnia enim pia Christianorum vota sustiria orationessunt,tametsi non semper in verba erumpant.

306쪽

Matth. 6. Tu autem cum oraueris,intra in concla is O

ue tuum, di clauso clio, adora Patrem tutim,qui sis en in occulto Hic ex signo affectum orantis evr, Ita sumit Dominus enim hoc loco taxat viciosum affecti miti vpocritarum , nimirum inanem gloriam, quam a iiiiit, sumbant suis orationibM,dum in publicum egre vim si orarentia Deinde sententiam verborum Domini nutavi hoc pacto colligit Vesui intrat in conuaue suum , est a leti

clauso ponse, io suo,nonsscit ibi quicquam, ut vi ars isdeatur quod ficit esui nonracit, Mideatur, nequa e te niquam ficit inanis gloriae idipocriticae inensionis a petii: gratia.Ergo Met emi Ebraica per ingressum in cora pius taclaue significat Domin , ab omni oratioclea po- triti crism,sentationem di inanem gloriam excludem reci

TERTIA circumclantia orationis externa est, i , , de ORDINE in oratione seruando. HUC ORDO tam a

consistit in trib- Compestatione,Propositione O s Triconfirmatio e COMPELLMTIO excitat animum adorandum. Haec enim recitat mandata Dei

307쪽

iici statis litius orandum. Propositio res enumerat petelida . Ouamuis autem propositio in nulla oratione abesse potest, tamen propositionis ordo hic inter circumstantio externari es numerando. ONFI' - - tio promissionem gratitudinis di mendaminuet plurimum continet. Huius ordinis exempla a m-

uppom locis Theologici praescripta formula pre

candi suppeditant. ygino circumstantia oratronis externa, eBGES Tv co poWi nullis regulis astringitur,tamen honestum is conuenit Opimi orantis gestus, omninoq; necessarin,en genua codidis ere,quemadmodum Manas es fecit. Verum hic de corporis gestu astur, qui varius commemoratur in Scriptura Moses manus in coelum leuat: Paulo monet,puras manus euanda .stu:

sane gestae liberorum est, qui parentibae manus porrigunt,cum alisti impetrare volunt, tanquam certi,quod statim accepturi sint petita. Quidam genua procumbunt, quo gessuli ilis sub ost dicatur Publicanis raudebat pecto, id quod '- ei et ardori precantium seruit Paulus Mirum norametato capite, mulierem velato vultu orare rubet. Hi corporis gesto tametsi liberi sunt, ut externa circumstantis,tamen non sunt cotemnendi, sed adhibendi pro ratione temporis di loci. Serviunt vim rite formandi, excitandis Feectibus. 2 INTA et postrema circumstantia est de Mo-

308쪽

Ris Iudith obiurgat cris suos,quod dies Prumq; pra ierant Deo, intra quos opem ab ipso expeἰctaret, dicens: Qui estis,os,qui tentatis Deum e Posuisis tempus miserationis Dei Abacuc a Si moram Fidicerit Domidiis, expecta eum, nam veniens Teniet, non tardabit. I O. ALI E o Tibrectioues,quibitis vel orandi studium prorsu extinguitur, Thi negligentiores alio tuis risiolent carnales homines,refutadae sunt. suidam,quia oratio e i cordis potius quam oris,aetis in cernimulis, di Christus confirmat Ioav. q. ube iecit, Deum spiritu et veritate adorandum esse, iudicant oratiovem christianorum fieri debere sine Terborum expressione. Sed breuiter illa hoc sit , spo sum: fectus cordis verbis excitatur orantis. Et brutus diserte dicit Lucae II suando oraturi

estis, reici TE: Paterno er.Praeterea innumera S lictorum exempla,voce orantium, nobis Scriptura commendat.

SpNT rursus Epicurei, qui ideo Deum inuocandum negant,quia De nos amat, disci quibus nil, gemo, etiam sine nil a ratione. Derum pios scire oportet, praeferendum esse mandatum omnibus. stationibus,cum eo pugnantibus suanquam a tem Deus Vos amat, fit optime, quibus indigeamus tamen orare praecipit, ut intelligamus, unde

auxilia quaerendastat in quavis afflictione: ut ad,

309쪽

hi tua rim

moneamur no irae inopis di mendicitatis: ut sa- tuam eum praesentem in pecctorem esse ominum aflionum nostrarum T q. Iamus,quod tu admodum pater fili s ita ipse orantibae velit conse remae petunt,iuxta ipsi ioluntatem. 2Nec vult hunc ordinem suae prouidentiae a nobis contemne. Ipsin enim prouidentia B,omnibuis afflicti siue iuvera fide inuocantib: is, opem ferre SVNT quoq; imbecilles,qui se indigniores putant, quam Tt orare ausint,et maiores peccatores se VVoscunt, quam Ttimpetrent quod petunt., malidatum Dee indignitathoe promissiove uniuersales peccatorum sensui opponere oportet. Scriptum est enim Inuoca me nde tribulationis.Itemestuicquid petieritis Patrem in nomine meo,dabit vobis. Item: omnisam duocauerit nomen Domini, salum erit. Se N praeterea,qui tametsi orare audeant, tetmen,quia non statim impetravi quod volunt,d dent animum, se iores ad orandum fiunt Interim ignorant, Deum patris assectum erga nos gerere,qui petita interdum no ideo negat,qminoseras preces contemnit,sed quia quae petimius,nobis minι- me salutaria sunt mmae meaeicus peritin cum aegrotos ita Deus cum homines minante agit id

quod pulcre Hierondimus siendit his verbis: Et quomodo sicquit si aevotus Haestuans febribus aquam stigidam postulet, dicat ad medicum

dice clamabo, o non exaudies O sapienti mus

310쪽

medicus respondeat ei Scio quo tempore dare debea quod postulis, non miserebor modo, quia misericordia crudelita est, voluntari tua contra tephtit. Ita. Deo clementiae suae sciens pondera atq: mensurari, interdum no exaudit clamatem, Ut eum probet, protinet eum ad rogandum, di quasi igne excoectum iustiorem di puriore faciat. Haec Hier muri.Augustinus quoq; ait:Saepe non exaudit ad voluntatem,ut exaudiat ad salutem. Idem Si non dat ad horam exercet quarentem, di non contemnit petentem. DUPLEx praeterea est Deo modus exaudiendi:

Ni in enim apertum auxillium praebet, quincvirtute Spiritus sancti assistit, ne malis victi deficiamus.viris in Bablonica fornace,et Danieli obiecto leonibus, apertum auxilium praebuit Stephanes Laurenti virtute Spiritus sui astitit, ne rei cis acerbitate ficti deferent utriusq; modi exempla multa recitat Epistola ad Graeos II.

QUIDAM praeterito Deo,quisis iuxta Scripturam e t inuocandus, ex eo stabilire ovantur inuocationem Sanctorum, quia putantur pro nobis in coelo orare, ut nos hic in terris pro nobis inuice orare debemus. Sed infirmo fundamento nituntur.AR IMPas enim ex dubiis non sim dogmata extruenda.D IN Di, si constaret, Sanctos in coelo pro nobis orare, tamen inde non sequeretur,nos debere eos inuocare Soli 3 enim secrutator cordium est invocavistas Quia vera oratio ex intimo cordis proficiscitur,