Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

401쪽

d cruce illaemu s.P ab M pM- causis crucis.με-i, Di, dis rime inter crucem prorum impi rum. TERTI o, Quo assimo ferenda sit crux eo, STREMO, Vnde consolatio petenda.ctae SA autem CR VcIS,cum ivnobis ipsis, tum extra nos quaerenti. sulit . Sed Mirumsi; genus varium en In nobis enim tres causae crucis inueni

habitans persum concupirumentia i lavit. Iam nisi cruce premeretur caro infinitos mortis di damna tionis fiuctu ederet adeo pestilens radix peccatueri originis, unde Sancti potissimum conqueruntur,

ut David cum exclamat In peccatis concepit me mater mea. edimaduertit enim,in quantam ruina

per peccatu illud originis. elua concupiscentiam ese pertracto. Si Paulus,cum inquit: Infelix ego homo, qui me liberabit de corpore mortis talis e Nam ex lucta carnis apiritus, tantam tribulationem in se sensit, quod optarit mori liberariq; ab hac cruce. Ob hanc igitur causam crux necessaria es Ecclista, ut quas sten, chamo cohibeatur caro, ne nimium ferociat aduersus Diritum. Hinc David:Bonum eli mihi,quod humilias me. Quamdiu igitur in hoc mortali corpore manendum en opus

erit cructa ad compescendam carni ferociam,stuctus carni extinguant piritum. ALTERUM GENUS ea crucis causa complectitur,quae extra

402쪽

nos quidem posita suu sed tamen in nostri bonum

cedunt,modo ne sub cruce succumbam EB autem hoc externum genus crucis Ecclesia quadruplex. XV cenim Diabolus, membra Diaboli, benigη- Pater coelestis, ui revocatio

nis Ura dis icultari crucis es causa, de quibus sigillatim sed breui me dicam.

I.Pet. 3 Diabolo circuit ut Leo rugielis, aerellaque deuoret, quam multiati calamitates in mundum inuexerit, tectatur non solum primorum parentum lapsus, veru iam totius orbis tristis ascies. Hic homicidio di mendacio ad euertendum retuum Christ,sus es, utituro ruetur donec hic mundo selerit, suod autem usque adeo saeuiat in Ecclesiam, potissimum Dei odium cum aduerso totum genvi humanum, tum praecipue aduersus cursum reparatorem generis humani, et erres sponsam Ecclesiam, cuius extremam perniciem perpetuo quaerit,ut cla secum aeternis poenis obnoxia reddatur, rique Dominus rex. ponti ex suo honore priuetur. Hinins saeui hosetis drannis non est aequalis in omnibus Filii enim contumaciae pleno, diri imperat, eosque pertrahit tanquam bestia ad omvia flagitiorum genera, id quod non solum veteres soriae, verumetiam praesens dies plus satis di

ctatur is sui sieifacessit quidem negocia, sed ne

pilum quidem capitis tollere poteri sine Patris coelestis,olutitate, id quod hissoria Iob aperte docet.

uuares bic tuti esse velimmmilitandum es nobis

403쪽

sse Deius Ecclesia Chrs opponunt totis viribM, non parum aflictionis illi inferunt.Hos in quatuor ordines disinguere licet.I, QUORUM TE

mo sapientes mundi collocantur, qui sophisica E clesiam chris oppugnavi. In horum catalogum omnia sesiarum genera refero, quales sunt Veteres in noui haeretici, quis anam doctrinam calumnetosse deprauant suo duci Diabolo obsequium praestantes. SEcv vj, ordinem obtinenti ranni,in bellum contra Ecclisiam a sophistis prodi iubi violenta manu Ecclesiam conantur opprimere. Horum quἰ-dam aperte Chrissianos gladio persequuntur, t Turca Saraceni, ac omnes alia prophana gentes. Quidam chrissi nomen se magnisscere simulant, interim flumine sanguinis piorum,cursum Suacgeli occludere moliuntur, quorum post diabolum an resignano en Papa antichristus. Hic sibi adiungit impios principes mundi, Cardivales, Spiscopos, Abbates,Priores, Osciales. IN EI IO RID IN Esuvth pocritae, qui

ficta religionis specie non pari nocent Ecclesia Christinu religiosorum turba, Monachi, Modiales, canonici Papisici, Dicari , sacrificuli recenseantur, plerique parguntur in plures ordines, quo mati riclesiam cura ST premam in itemque al;os

404쪽

raro affligitur Ecclisia, quemadmodum multa historiae docent. uetus Achan scelare multi bello ovo, derunt sub duce Iosua. Faciniis boam multivsit exitio. Stuprum Horis Levitae, A ad internecio,, nem tribum Beniamim adduxit, in qua plurimi pii fuerant. Nec dubium eri,quin maxima afflictio &clesia promiscatur inde,quod cum quidam nesndis suis sceleribi a commereantur grauia supplicia,noutamen puniantur. Refert Sophocles, propter aenisu Oedipificium pes vexatum fuisse Thebanum rhgnunt satur Homerus propter abreptam sacer dotissiliam, magnam Graeci exercitu parte pecte abreptam. Scribit Hesiodus interdum uniue ob noxam affigi rempubucam.

INT ET ELT E Nis crucis causas T. Retro

Loco benignum Patris coelestus amorem proposui, quem diligenter intueri oportet in omni assia ei hinc enim maxima consolationis copia subcruce petitur. Quanquam autem consilium Dei hic varium est,tam ad duodecim reuocabo causari,quare Deus suam Ecclesiam, quam adeo caram in dilecto habet,crucisubiectam in hoc mundo esse Pelii Bebrum igitur ipsius Dei iusicia, cum paterna Arga conivum.Ut enim patri ius et clementis eli, errantes castigare, sic benigni stimus Pater caelestis omnem Hiim quem recipit,castigat.Quare quisisse

405쪽

castigatione perpetuo versantur, aduherivi potiu quam germani sui censendi sunt. Ad Ebraeos Ita

SEcv DA priori coniuncta est, ut tanquam freno nos coerceat m,WTicil a , ne praecipites rumius u

tristes timus. Hinc Psalmissa In cham ct freno maxillas illorum confringe, si noli appropinquat

ad te. TERI IM. t peccatuim in nobis per crucem reprimatur, di paulatim vim stam amittat, aboleatur,mortisicetur. Unde Paulus Corpo retortua ei propter peccatum. Et Dauid Psal 38.Propterinis itates corripis silio hominum se in v M. Ut crux sit fidei quaedam probatio, veluti examen.Ita Iob,Abraham, Ioseph cruce tanquam L dio lapide probati sunt tig INTA. Di cruxIsta gumentum aeternae vita. Deus promisit credentibus bona,sed ea non consequuntur in hac Vita, ergo alia

restat, in qua Deus promissa praestabit risu enim

potest mentiri. SEXT .υ piorum cruce impoem-

tentes admolleantur de aeternis supplices, vis res- piscant. SEPTI MA Ut conspiciatur diuina prinsentia in genere humano, O potissimum in Ecclesia, quod sit, dum Ecclesia videt se diuinituis defendi. Num.1 . Ut audiavi Dpiij, quod tu Domine sis in hoc populo inca M. Ut crux nostra sit testimonium vera doctiluae. Huc omnium sanctorii Martyria pertinent vocantur autem sanctorum confessiones, is Vrra i , quia sunt testimonia confessionis doctrinae,quam non dubitarunt sanguinesuo obsignare in NA. Vtcruxprabeat occh

406쪽

sionem diligentivi discendae, intelligendae inmed, tanda de Deo doctrinae.Psalm. HS. Bonum est mihi quod immitias me,ut serem iustificationes tuas. Esaiae R. vexatio dat intellectum. DECIMA.M conformes fiant electi imaginis fili Dei. Roma.8. Item, Si compatimur,simul etiam, trabimius. V, DE cIMM. Ut timor Dei, fides,inuocatio ais milita s, patientia ct catera Nirtutes excitentur crescant. DUODECIM M. v cruxsit occasio amplissimorum praemiorum . Haec sunt cav- cur DE v velit suam Ecclesiam subiectam esse

cruci.

Puartum genus externari, causarum crucis est, quae in cuiusque moratione obi citur dissultas. Nemo enim ita suum oscium racere potest, quivsubinde veluti victus succumbat.ctuanta quaeso difscultatim moles est in regimine domestico ctuantae turba molestant saepi me administratores pol tiarume, non inextricabilibes controuersiis agrum tantur doctores in Ecclesiae Qui iuuentutem sideuter insituunt, quid non experiunturqBreuiter,nulla est vocatio tam exigua, quin habeat suam molestia

adiunctam. Haec copiose illustrari exemplis possunt: quilibet res se ipsum testem habet. C ET ERV, quia videm te es Dei interdugrauissime affligi quaeri potest, di scire Hile est, discrimen a Dictioni piorum di impiorum od sane ex quinq; potissimum colligendum puto, nimirum ex causis escientibus, sina bis esse lue,

407쪽

tempore loco cis EFFICIENTES amo

fluvi, Afflictionis quidem piorum paternus amor, quo fibos suos virga paterna castigat Pater caelestis: Afflictionis vero impiorum, ira furor iusti iudicia, quisceteratos punit, ut hostes

dem in bovum eorum, impios vero in m inpunit,nis resipiscat.Pios enim ut cruce probentur,impios ut dignus plicis coerceantur. EFFEcTUS, PI ,Tt Iob Dominum benedicunt in cruce, impis remunt aduersus Deu, ct trictantur Pis erudiuntur, impis confunduntur Pis probantur, impi perturbanture Ti patientia sub cruce discunt di inuocant, impi impatientia victi desperant. Ire M pus, i ad bre se tempua, ae poclea cum capite Cisso florisice turrimi perpetuo malo inuoluuntur, quorum praessens afflictio praeudium est afflictiovis eorum aeternum duraturae Loc S, P, in hoc mundo tantum erudiuntur,impiorum ignis nunquam extingue . Hic enim conscientia cruciantur mala, illic uerna, ira Dei obruti perpetua, nunquam finienda luet supplicia. Hoc de discrimine crucis piorum, di pupplici impiorum tenere admodum utile est. do hos ames ex dictis intelligi poten,quo animo pis sit ferenda crux, unde consolationem capiant,tamen nonnihil de ea re huc adi ciam.Tur HOMINIS animis sub cruce in hunc modum erit composito: PRIMgMomnium renunciabit veteri homini, in eius concupiscentis,ut tanquans

nova

408쪽

388 IN. noua creatura in Christo, notam im iuxta carnis, sed iuxta spiritus et noui hominis imperium Tinat . Haec renunciatio carnis seu abnegatio sui oritur ex duplici cognitiove, nempe Dei sulipsin, de quare supra disium est. SEckND dides Periptas, cere debet in omnibo aerumnis,quae nititur merito intercessione Christi. TE Tio, quecquid iam mes obuenerit, accipies tanquam ex manu optimi patris,ut cum Iob dicere possis:Si bona suscepimius, mala autem cur non seu lineamine Quo ro,praesenti cruceiti debes,tanquam auxiliari pharmaco, coutra omnes animi morbos,superbiam, milautia, petulantiam camis. QUINTO, Cruxerit incitamentum,ac veluti calcar ad strenue currendum,in proposito salutis stadio, ut ardetius inuoces Deum, praedices eum, praesertim cum scias, te olim cum christo coronandum, modo cum rapatiaris in hac vita. uuanquam autem hinc amplissima consolatio nes peti possunt:tamen consolationis locos Si rec, tabo P, IM,S,videndum primum,an causa prinsentis crucis sit publica aut priuata Deinde,an tua singulari culpa, an non. Si non tua singulari culpa accidit crux,consolaberis te bova conscientiae eo

emplis sanctorum, qui similiter olim sunt aflicti. At si tua culpa Ulligeris,paenitentiam age cum a

trone,ut tua crux sacrificium fiat Deo gratum. SPcVND VS.Consideratiosivium consili Dei,quos supra recitaui TERTIUS. Cogitatio exemplorum, Domi

409쪽

mus in attinuisast Domini,ais adeo omnium piorum,qui ante nos N, xerunt,quorum plurimi recitantur ad Ebrata II.

--υρε . Necessitari obedient debita Deci, nullum sacrificium gratim esse potest sev et g .Praesentia Dei.Ego tecum sum in tribulati e SExT S. Tromissio Lberat is, di mitigationis poenarum in auxilis, qua promissio verbi propos, ta, infinitia confirmatur exemplis. mauerunt patres no lai, G audivisti eos, dic. SEPTIMUSAE latio praesentium aerumnarum cum futura seria, man.8. OcT HS.Dignitas. Nam hac ratione

olim glorificandi fili Dei declarantur consummes imagini sui unigeniti.

MORTIFICALIO

HI c lacu vicinus en superiori. Est enim

MORTIFIcMTI opus, quo caro nostra

mortifatur,ut totius homo se imperiostiritu3sul mittat. Huiu tria genera docendigratia constituamus:En enim mortificatio quadam pracepta, libera,alia superstitiosa.MORTIFIc TI praeceptam communio

societas mortis chris per crucem . Et ei ira plex: INTERIOR, quam scriptura alia crurum fixionem veteri hominis vocat de qua Paulus ad mman. 6. Detu nosse homosimul crucifixin Item:Si mortui sumM cum christo,cre ud,scc tu

410쪽

vlumus cum eo. Haec mortiscatio in abnegatione tui consisti,nimirum ut vera contritione, ex agnitione peccati orta renuncies carni o concupiscen-mem,ne amplio iuxta carnis,sed iuxta Piritis imperium uiua . Hanc Dominus commendat omnibus volentibin se sequi Luc. s. Si quis vult post

me Menire, abneget seipsum, di tollat crucem suam quotidie insequatur. Item Marcis. Si quis vult post me Haire,abneget semetipsum, di tollat crincem piam. ET VERI duo complectitur, nempe patientiam sub cruce, et temperantiam .PATIEN-tia sub cruce est obedientia, qua submittimu nos Deo, di ab eo expectam Iiberationem a praesentibius erutiis. Haec in scriptura MORTI FI ATIO ET TERNI hominis dicit, quae multis tum testimonis scripturae, tum exemplis nobis commendatur.

Ad G rL 6. paetientia inter Fructus spiritus recens tur.2. Tim.2. Tu igiturferri yictionem,ut bonis miles Chrsi. Ad Ebraeos d. v sitis imbecilles,sed imitatores eorum, qui per fidem ac patientia haereditatem acceperunt promtissionum.Hal. s. Patientia pauperum non peribit in finem Exempla patientia plurima scriptura habet, is me, Abrahae, Isaac, Iacob Ioseph Dauidis Sed inter omnia exempla summum en patientia Fili Dei, qui se tantis miseeres subiecit pro humano genere, ut mortem crucis etiam adierit, quo in se credentes ab aeterna morte

liberaret. TE PENTIMseruat modum in

cibo Plom,alijsq; rebus ne crapulae ebrietate

auati,