Enchiridion theologicum, praecipua verae religionis capita breviter et simpliciter explicata continens, autore Nicolao Hemmingio

51쪽

cula sunt. His NOTI cI Dui quae in verbo tesimonio residet, o LM SOLUTORIS EST. De qua Domino Ioban. IT. sic inquit Haec autemeli aeterna sita, ut cognoscant te solum verum Ddium, O quem misisti es in Christum. Ter hanc tanta renouamur c ut inquit Paul in imaginem

Dei. COGNITIONIS uocabulum hoc loco S dcc

doche Ebraica, noticiam disduciam consequentem significat. POST EUM M autem de duplici Dei cognitionem genere digium B, nunc ea, quae ad posseriorem, hoc est, ad salutarem illam cog/ntionem Dei pert,nent,in certa membra disiuguam vi, ordine ex plicemuis cor siluadtur autem haec explicationis membra: PLI, ras, Descriptio Dei cum distinctione pe foliarum. SECUNDUM, I simonia de unitate essentiae diuinae de Trinitate personarum: le Diuinitate Fili . Spiritu sancti TERTIV M, Divinar quarundam appellatiouu explicatio uetare T M, Troprietates Personarum. QVIATVM, Vari modus scripturae loque ii de altera sona in Diuinitate. SETTVM,Tesimonia de proprietati bo Dei. SEPTIMUM,Quis sidus, vera noticia Dei praxis.

DESCRIPTIO DEI CVM DISTI

52쪽

CLASSISI,

DESCRIPTI autem Desila qua etiam distinctio Perssuarum continetur,optimae commodissimae hquain PHILIPPUS in locis Theologicis rheirat,bis verbis et D Eus est essentia spiritualis,intelligens, aeterna,Teraae, pura bona, iusta, miser,cors,liberrima, immensae potentiae et sipientiae:PAT EI aeternus, qui Filium imaginem suam ab aeter-nogenuit: Ficius imago Patris coaeterna: O SPIRITUM MN, Tuta procedens d Patre

Filio,sicut pateracta est diuinitas certo verbo: bd Tater aeternus cum Filio ac Spiritu Sancto, conii, derit semet caelum terram , ct omnes creaturas Et ingenere humano condito ad imaginem suam , certam obedientiam, elegerit sibi Ecclesiam: t ab ea haec una di vera diuinitari, pateβ-cta certis simoniis, et per verbum traditum Prophetis in solis, agnoscatur,invocetur incolatur, iuxta verbum illud diuinitu traditum oedamnentur omnes cultu ,quisingunt alios Deos, et haec vera diuinitas in vita Herna celebretur.H cdescriptio ex militis scriptura locis collecta est, oeconstat quinque principalibus partibus. R M. Mdescribitur Deus absolute S Ecgmmo relative, ubi Personae diuinitatis discernuntur et distinguuntur. TERTIO,abcFefragenerali. TORTO,

ab e lectui'eciali uri Neto fitimo loco,sinis patesctiouis diuinae additur. TEST D

myIrim

53쪽

Exodi ro. Deut. i. Ego Ieboua Deus tutu ui eduxi te de terra Aeg3pti, de domo seruitutis. Igon habebis Deos alienos coram me. Deut.6.Audi Israel, Iehoua Deus noster, Ieb ua nus est. Psa 18. Quis Deus praeter Ieboua, ct quis fortis praeter Deum nostrum e Malach. a. Nunquid non pater Unus omnium no rum Nunquid non Deus aenae creauit nos. I. Cor. 8. Scimus quodno sit alius Deo uim

I. Timotb.2. Gus si Deus, no etiam conciliator Dei di hominum, homo IESUS CHRI-

TESTIMONIA PROBANTIA

TRES ESSE PERSONAS

diuinitatis. Genesis .opus creationis tribo personis tribu, ture Deus dixit, dispiritus ferebatur super aqua . Hic clare habemus Deum,h v x, ct Spiritum sanctum

oris in omnis virtus eorum. Mai.

54쪽

Matth.28. Euntes ergo docete omnes gentes

pii ante eos in vomme Patria, Fili . Spirit Matth.3. In Baptismo Christi apparent person distinera Trinitatis Patersonat hanc Tocem: Hic eis Filius meus dilictuis. Filiussans in flumine conDicitur Spirito sanctus Decie visibili demittitur. , ut A est iam ellis fili Dei, emisit Deus Diritum Fili sit tu corda,esra, lamautem: a

Pater.

IIohav.f. Tressuntque testimonium per Abent in coelo Pater, Abh, Spiritin sancἰ- , hi

tres num sunt.

a Corinth.I3. Gratia Domini Iesu Christi, redilectio Dei, O communio Spiritus sancti, sit cum omnibus Tobis.

diuinitatem Fili . TESTIMO Ita, quibus diuina natura fili Dei comprobatur,ad quin Jue capita reuocare soleo,quo rum LIM M FLapertim scripturae pronunciatum S, cui D M, Cultus Chris exhibendus. TERTI,M, Opera christi Q ORTUM,Confessio Ecclesiae vi NTe M oscium redemtionis.Haec quinq; capita memoriae iuuandae gratia, is Tersiculis inclusi: Dictum,cultus, o,confesso,mi vera, quinq; haec

tura chris cognoscendas tibi monstrant.

55쪽

Ioban. i. In privia cerat aqvM, O AOP erati ramo, apud Deum, di Deus erat A νγ. Hic subiectum ess iuxta haec regulam cium verbum h D ripa ticon collocatur cum duobis nomicativis, ar- , it ticulis ambiguitatem tollit. Hamis nominatiuius, qui habet adieectum articulum, propositionis subies di tam est, mi mν π . . A uis Ax. Hic de colchis

sisti pro unciatur, quod sint et iij.

Rom. y Ex quibud BC HRISTHS,secundu carnem,qui ct super omnia Deus benedictus in secula. XII, 1. Iobanis. Et sumus in vero,in Filio eius, Ire Sechri . Hic est verus Deus di vita tertia. utimus illa Nela quoq; testimonia omnia refero, in quibus, repleu, naturalis inmigenitus Dei fili is praedicatur. iura' u fc NDVM caput testimonioru,quibus proli tillae batur diuinitas C, VI Senesi CVLT; Aqui ex Dei mandato illi exhibetur ab Angelis di hominibus. Ebraeos 1. Adorent eum omnes Angeli Dei. iiiii, Hussc Pautas i Stephanus inuocant agnota a scunt haeA.γ, s L. Quare verus et naturalis Dems Hoc ipsum confirmat Tre vivM probationum caputa

56쪽

caput,quod tribuit Christo Oppo fili DEO pr pria creatu Tiuscatu verbo potentiae suae omnia portat, exaudit. Haec omnia sunt solio diuina poetentiae.

uvis R. TVM caput est confesto pura tholica Ecclesiis,de qua in Umboli explicatione. Pos REMr membrum est Mumvs Mindiatoris, quod non competit creatura purae. Sed de hoc capite etiam in umbolo dicam, ubi Sacerdor, sim cuLISTI sum descriptum.

DE SPIRITU SANCTO. SPIRITUS , cum de DEo praedicatur, accipitur dupliciter,nimirum ESSENTIM LITE ROPERSONALITER. ut cum dicitur: Pater,

di in Spiritus sanctus Deus en in Spiritus, vocabulum Spiritus Esentialiter aαipitur. PET

SONALITER. autem, cum pro tertia Persona in

diuinitate accipitur, idque per Metondimiam, quia Pirituales motus in cordibi hominum excitat, , illorum corda puris aliquod Epitheton, SMNcTUS, etiam indicat.

57쪽

Io Spiritui Domini fecit me, simi bis

omnipotenti Mimpcauit me. Hoc stani hin Auivae naturae competit Busilius diuinitatem Spiri tus sancti hac demonspatione fruit Omnis creatura habet fissantiam circumscriptam Spiritus sanctis non habet substantiam tarcumscriptam. Ergo Spiritus is initis non eli creatura Inuisibilis emm creatura, etiamsi no circumfribatur loco oesinibus,tamen proprietate sub antia finitur. Hic pretinent etiam tesmonia supra citata depers narum trinitate.

catio. APPELLATIONES in diuinis diligentero

seruandae ct disicernendae sunt Teneatur itas principio haec disinctio vis Disas appellationes

conueniunt Deo ex omni aeternitate in is Meae tempore , Idque creaturarum reipestu, nam is Deum nullum omnino accidens cadit Sed Tlrunq; genitis plures recipit disserentia F. Nam quae Deo a tribuuntur ex omni aeternitate appellationes sunt triplices vis D M ecim ad ESSENT IMMpertinent:quaedam PERSONORVM discrimina respiciunt:quaedam COLLEcTIv Deo tribuum tur Ad ESSENTIAM pertinent De ,honu

D sapiessi,

58쪽

sapiens,omnipotens, castus, veram ct huiusmodi, quae de Deo digne dicinitur. De hoc genere appellatiotium tenenda est MGULA, quod quicquid de una

persoria dicitur, reliquis possit digniissime attribui.

Vt enim Patrem reae Deum, Dominum, omnipotentem, iussum, intelligentem dicis, ita ea Filio 'Spiritui sane Io,erissime attribuis Sunt enim hae appellatio es Daturae, hoc est, essentiae diuinae communes propter aequillitatem aeternitatis, magmtu- divis, potetitiae trium persovarum in una Diuinitate. CVM autem audimota varias appellationes Deo tribui, non cogitabimus, in Deum accidentia cadere,aut Deum compositum esse,aut mutationibus obnoxium. Nam hae variae appellationes non

diuersitatem in essentia diuina notant, sed unam eandemq; simplicii amsi scant, quae has variari sortettur appellationes propter effeSIm in crea- tutis. Quare secundum essentiam non diiugiumtur in Deo tussicia, sapietitia,fortitudo, misericordia, sed secundum essectis tu creaturis.

At APPELLOTION et,quae ad personarum

discrimina pertiuent, lovge aliter se habent . quouevim sicundum est utram dicunturi tametsi realiter sed relatiue,sicut Pater adsilium, O Filius ad Patrem, O Spiritus sanctus ad utrunque, tqui abistroque procedit .Patergigvit A nasciatur: S ritus sauctus procedit Haemon sunt commulles appellatioves. Pater enim non est Filiuis, nec Spirit sancto. Pater non nascitur, nec procedit.

59쪽

cedit De proprietatibus pari poli plura dicemus.

trinus, Divinita lan trinito, si persona omnes compliciteris minitatis TOSTERIVS uenae appellationum, addixi Deo ex tempore competere est etiam in triplici discrimine Nam quaedam SIMPLI cITE dicuntur, Tt:Deus est incarnatu3, Ad est caros s. suaedam RELATI με, sed dupliciter. Ham indam sunt communes tribvi personis, ri, Dominus, creator,refugium,clypeo, c.,ia seorsim singulis personii competunt,ut Pater mittit, lim mihtitur, Tt assumat humanam naturam:Spirit sanctus in corda mittitur credentium: A di est Sacerdos, Mediator Quaedam per SIMILITUDINEM dicuntur,ret quae ad passionem,situm,habitii, locum, tempus reserunt,is iis Deus irasci,furere, ascendere, sescedere, aures adhibere,videre dicitur,

eo schemate, quod tabe morum a tat nominant,ru chmmembra,actiones, ct assecto hominum aut alioruanimalium Deo tribuuntur. M EMAR , t oculi, aures,os, caput, ala,cornua. ACTIONES, flare sedere, ascendere descendere AFFE TVS, ira,furor,paenitemtia,misericordia, Te , dic verum haec omnia 5-

Parate dicuntur, di per similitudinem, qua creata diuinis quadam tenui umbra comparari possunt. Sed rem uno atq; altero exempla declarabo, tis albi studiosi avalogum considerent. O Croca tribui U-

60쪽

tribuuntur Deo, quod omnia videat accircumlusim ut prudens patersimilia in domo Nndepi lcre oculorum intuitu adumbratur diurna prouidentia A RES tribuuntur Deo, quoniam omlita a

ditu nihilq ipsum latet,significantq; modo clemen

tiam, qua exaudit inuocantes, modo aequitatem, qua peccatores non audit. ASCEN D IT, qualido

se a nobis subducit,veluti nosse non curalis D E-acENDIT, quando se nobis accomodat, atq; insigne aliquod opus ad noctram utilitatem edit. A L aecum tribuuntur Deo, significatur diligens Dei prouidentia infouendis ac defendendis et s. Ex his racile erit de reliquis vim generis formulis iud, care, ne in Anthropomorphitarum errorem inc, damus, qui Deum reuera talibus membri praed, tum esse exissimarulit. v mc quarundam appellationum definitiones subjciam, quarum explicatio, de necessaria est. Trimum ergo disserentiam inter WV M et TERSοNM M videam . uoties X TVRME, vocabulum utitur Ecclesia in doctrina de diuinitate,signiscat ipsim esentiam,qua reuera est, in qua tres Personasubsistunt. ET SON, nam rem

indiuiduam naturae seu essentia significat, seu ut Philippus desinit:Persona est subsistens vivum,in

diuiduum incommunicabile, non sustentatum ab alio, Graece, pira mixor. Von sustentatum ab alto,excludit disputationes eorum, qui, dum naturari in

chrisi, ita etiam duas personas, sed Alsu, doc