Epitome theologiae christianae: ex codicibus Monasterii S. Emmeramni ...

71쪽

doane ollam mihi, eum audiant prophetam dies Bm, Q. verbo domini oesi firmati sunt; et spiritu oris elua omnia virtua eorum. Quid per verbum domini, qui ps os jus vel spiritum riua intelligant Undo omnium aliarum rerum principium

Deum age eonatat, et omno quod est aut DBua est, et ideo notor in aut ab aeterno II principio m uat reatu n. Scriptum est praeterea, in principio oroavit Dona evolum et torram. Undo anto haec

nihil reatum osse volunt. Verbum itaque illud, quo d) eooli firmati sunt et ideo prina est his, quoseonstituit, creatum non sat immo creator ips., qui Deus, quo d) eoeli firmati sunt. Si autem hoc verbum tofullonam aliquam transitoriam appellant, sicut et verbum hominis a videlieet, quod acriptum est: dixit Dona et saeta sunt, atque ita Deu quoque, Deut homo, modo Ioquatur eum ait fiat Io, modo contineat, prosset permutabilia est divinitati aete nitas, eum non amper dieat, fiat lux vel netera, quae jam cuneta unt. Quid etiam opus verbo a dibili fuit anto onstitutionem eum nondum Baeteri Iognoroine si qui audiret ur)l um quid inanisvorbum snonJ protulit, si opus verbo non fuerat, praesertim cum ola voluntas uiueeret, ne adhuc aliquis esset, qui audito verbo instruoretur. Quo etiam

verba proferenda emittoret, eum nuIIua locus a hue eroatua esset,so aer adhue eonditus, ex quo verba formarentur Quibus otiam instrumentia verba formare eum nee o n. para aliqua ineas posset si, qui ianino implex est, et indivisibilis. omne quippe quod a partibua onstat posterius .eat nainranis his, ex qui eonatat et quorum

72쪽

eonventu perficitur, cum ex ipsi suum esse eontrahit,

ex quibus at eonatitutum. Omne etiam, inquit Plato, quod junctum est natura, dissolubile est. Quod ainpiritum domini vontum intelligant, sicut ibi accipers

volunt, spiritua domini ferebatur super aquas, eo, ut adunt, quod ventus in quia qua commovet maximis Bppareat; quomodo spiritus, id os flatu orta dominiexa dicatur, eum videlicet neque os neque aliquam partem, ut dictum est, habeat. Quomodo etiam per Ventum virtus coeli et terra subsistit Intelligant ergo hunc esse illum spiritum domini, Qua septiformem gratiarii Isaias describens ait et requiescet super eum spiritus domini, spiritus apientia et intelloetus et castera. Et alibi et nunc misit modominus et spiritus ejus, et rursus spiritu domini super Θ, eo quod unxerit me, ad adnuntiandum

mansuetia misit me. De quo si in Sapientia libro dieitur disciplina spiritu effugiet fictum, benignus

enim spiritus sapientiae et aetera. De quo etiam cum ubditur, et hoc quod continet omnia acientiam habet vocis, aperte ipου spiritus Deus esse perhibetur, eum omnia continere dicatur. Et iterum loquena ad Deum sapientia dicit aensum autem tuum quia aciviti et miseris spiritum sanctum tuum do altissimis. Et rursus quam bonus et auavis apiritus tuus in nobis. Hinc etiam eum apiritus sapionita deseriboretur ipse Verus Deus plano praedicatur, cum inter eaetera do eo acriptum ait in Sapientia sic omnem habena Virtutem, omnia prospiciens et qui apiat

omnes apiritus. Quem Heli in libro Iob eroatorem profitetur dieona apiritu domini ferit me et pira- . evium omnipotentia vivificavit me. Cujus otiam filiva

73쪽

m ipso in evangelio aequalem ibi et patri dignitatom aJseribens ait: ite m), docete omnes gentes, baptigantes eos in nomino patris et filii et spiritu saneti. eo

non et apostolus, teste Augustino, eum spiritus sancti templum nominat, aperte eum Deum ess pronuntiat,

eum solius Dei templum ess dicatur Seriptum quippe est in apostolo, nescitis, quod templum Dolo spiritus Dei habitat in vobis i Ubi aperto insinuat, Deum ipsum cujus est templum et spiritum DBi, quem inhabitare dicit, idem esse. Sic et beatus Petrus in

actibus apostolorum spiritum sanctum Deum ago profitetur, dicens ut quid mentitus os spiritui aaneto Anania, non ea mentitus hominibus aediso Doquo iterum spiritu in eisdem actibus continetur, haeo diei spiritus jubens separate mihi Barnaban et Paulum et rursum placuit spiritui sancto et nobis. Et psalmista spiritum Dei ubiquo tamquam incireun acriptuna profitetur dicens: quo ibo a spiritu tuo et quo a facio tua fugia ni Qui et statim ut ipsum apiritum Dei, quem ubique esse profitetur, idem esse eum ipso Deo, ad quem loquitur, insinuet, per hoo

assignat per ipsum Deum, quem ubique astrui ' easo Meens: si ascendero in eoelum tu illi os et eae-tara Sod eum ipsa veritas perhibet, peccatum in spiritum non eas remissibile, eum Beeatum in patrem vel in filium remissibilo dieat, eui aperto non insinuae, spiritum ipsum non minorem patro vel filio et per hoc ipsum etiam Deum planum esse , leue

est pater ipso vo filius Liquet utique ex a rapositis, tam verbum Dol, quam piritum ejus Doum . aB, alaut trapas eudua verbum vel apiritus ost.

74쪽

Intelligant igitur, ut dictum eat, hoc veritum domini, id est Dei filium, non transitorium verbum, non audibitias intolloetuais, hoc est rationem alvo sapiantiam eoaeternum Deo, quis convenit diei omnisapientiam, im et dieimus Rimipotentiam. Undo et aeriptum est: omnia sapientia a domino Deo est et eum ipa fuit nemper. Qui etiam in libro apientiaevorus Dia dieitur filius et a stantialia moniaratura dictarentiam eillest adoptivorui filiorum, de qui-hua ver praedieation- oua Deo acquisitis aeriptumeat, quotquot Rutem oesperunt eum, dedit eis p restato filios Dei fieri. Si quippe, cum mus passio in Sapientia manifesto prophetaretur, inter caetera ab impiis dictum est, si enim est verus filius Dei, auseipiat ouinat liberabit da manu. contrariorum. Hane et aperto eognationem profitetur saneta anima par Demn iborata cum in ecclesiastio diest invoeavi Deum patrem domini mei, ut non darelinquat ino in dio tribulationis meast.

Caput M.

Probaa, philosophos ne aiante, nec rem ne triuitatis eam uisse.

Nune autem post alimonis pris tarum do si nanctae trinitaste, libet etiam testimonia philosophorum subponogo, quo ad viva Dei in edliguntiam tan tu i a philosophia ratio perduxit, qua luxam apostolum invisiuilia parua Dei, eroatura mundi par ea quae saeta aruit intelleetae e. pleiuisor, tumatium isa eo non is vita sobrieta quodam riuamoris . id i um aequisivit oportebat quippe, ut tune auam is ipsis praeaignaro Do- se aliquod

75쪽

abundatiori gratia donum, quam ne psor ait ei, qui obrio vivit et a illecebria Qua mundi per eontemtum ejus ubtrahit, quam qui voluptatibus

Hus deditus spurcitii omnibus se inmergit uuanta autem abstinentiae vel ouinentia philosophi fuerint, sancti etiam doctorea tradunt, qui et eorum vitam ad noatram increpationem inducunt et plera- quo ex Oeumontia eorum moralibus e leatimoniis fido ad asdiseationem nostram Mauruunt; quod qui ignorat, legat saltem Hieronrmum contra Iovinianum o viderit quant. do eorum virtutibus vel easterorum gentilium referat, ad impudentiam sellies illius hae-ratie conterendam. axime nutem et nos hoc opero testimonii seu rationibus philosophorum uti eo- nit in quo adversus eos praeeipu agimus, qui fidem nostram philosophieis nituntur oppugnare eumantis, praesertim eum nemo arguendus ε ait auteonvineendita, et illo nimia eonfusion conter tur, vi per adam vincitur, per quae vincere nitebatur. Philosophos autem unum tantum Deum segnose re,

unus ex ipsis Tullius in primo rhetorieorum paxhibet dicens: eo qui philosophiae deo operam, non arbitrari deus esse. o si aperto dieat, immo sum unum, non Iuro e. Rui etiam, qualiter D'0 4 volante, adripatu uini alia divinam Ognitionem eonaeonderi nJ Paulus spostolus, in epistula ad Romanus patenter inainuat diuena, quod notum a Dei, in visastam est in siIta Dan enim illis inarisastavit; invisibilia enim patu a matura audi , - ., uno laeta unt, instellaeta onapitiuntur, sempit navsoque virtua Hua a divinit , iis ut in inexo

76쪽

Deum glorifieaverunt aut gratias egerunt, ad vanuerunt in Ogitationibus auia et aetera. Unde et Claudianus Praesectorio Patricio de alatu animais aeribona, his meminit verbis et quod mortalium genori datum est, ut abstrusa fortiua quaerat, ut negata magis ambiat, ut tardius adepta plus diligat, eo flagrantius animadvertitur veritas, quo diutius de-aidoratur vel laboriosius quaeritur vel tardius invenitur. Hinc factum est, ut philosophi quoque excel-Iontibus ingeniis Iongi saeeuli do veritato quaerentes, . abusque Pythagora Italico . vel Ionico Taloto semper exstiterint, qui dissidentibus alii vel in parto operis aliquid dignum tanta indage senserunt. Unde etiam doctor gentium non tam ignaros veri philosophos quam Ogniti contemtore aecuant inquiens: invisibilia Dei a reatura mundi per ea quas L sunt, intellecta onspieiuntur et aetera Hinc etiam il-

Iud Angustini do ivitato Dei in libro VIII homo

Christianua litoria tantum eclesiastiola erudit eavet eos, qui seeundum elementa hujus mundi philosophantur. Admonetur etiam apostolico praeeopto: Cavete, ne quis Oa edueat per philosophiam se

inanem eduotionom seundum elementa mundi Domum ne omnes tales ago arbitretur, audit ab sodem

apostolo do quibusdam, quia quod notum est Dei, manifestum os in illis et eastora. Et ubi Athonisn- aibus loquens, eum rom magnam do Deo dixisset aequa a paueis posset intelligi, quod in illo vivimus, movemur et sumus, adjecit etiam aleut quidam vostri dixerunt. Idem in Iibro do spiritu et Iit.: vitaaapiens, quas laete mundum, eontemplato mundo in- tolligitur. Interroga mundum, ornatum meli, teritam

77쪽

fruetifieantam herbis et lignia et animalibu plenam, maro quantia natatilibus plenum est, ne quantis v Iatilibus. Intorroga omnia et Vide, a non pectoaua tamquam voco tibi reapondeant, Deus nos Deit. Hoc philosophi nobiles qua ierunt et ex arto Rrtia seem ognoverunt. Iaidorus do summo bono liboei eaput . Sicut Iava operia in artificem retorquet Iaudom, ita et rerum reator per ematuram auam Iaudatur et quanto ait excellentior ex ipsa portaeondition monstratur. Item ollaudant Deum invia nihili per nos, dum ea considerantes sole.J Dieunt Rntiqui, quia nihil ait, quod non onaum habeat in Deum. emo itaquo miretur, at ab ipsis quoquo philosophis, qui sanctorum assertionibus ad divinit ei notitiam ipso etiam domino revelante conseBndorunt, testimonia indueamus. Licet eorum plurimi ab ipso quoquo apostolo graviter arguantur, eo quod juxta illud, quod ipsemet ait, eientia inflat, ex divinae notitia praerogativa auperbiendo reprobi saeti sunt. Non nim o hoc loco in exemplo via vendi assumimus, sed docendi alvo erodondi, leue et SaIomonem froquenter. Qua tamen apientias exeellentia ipsius otiam domini testimonio omnibna Praeferenda, per concupiscentiam earnale quis Vo-Iuptate devicta idolatria eonaonaerit, divino ultu,

quem in aeriptis auia doeebat et praedieabat, dor Leto. Ad quom otiam Dei ultum magnifieandum ipso jussu Dei tempIum ossifieavit, a quo pater ejus justus inhibitus fuit. Dena autem reprobi et infidelibus nonnunquam maxima dona diatribuit, quae aliorum doetrina vel aui ne maria foro videt. Noe non etiam per reprobo multa miraeula per

78쪽

tur, de quibus verita in evangelior multi dioene mihi in illa dis domine, domino, nonne in nomin.

tu prophetavimua et in nomine tuo virtute multa fecimus et in nomino no daemonia ejecimus aettunc eonfitebor illia, quia non novi vos, discedito a me, qui peramini iniquitatem. Cum autem per reprobo Deus miliacula ostendit, aut prophetias I quitur, aut quaslibet magna operatur, non hoc ad utilitatem illorum agitur, quibun utitur tamquam instrumentia sed potius aliorum, quos instruere per istos in tondit uui etiam per indigno ministroa gratia auas donum non deserens, quotidi saer menta ecclesiae ad invocationem aui nominis spiritaliter eonficii, in aluioni redentium. Beno autem et per indignos seu infideles maxima Deus per tur, qui verbis asini prophetam docuit, ne a per magnos tam magna operaretur, virtutibus meriti que hominum magis, quam divina gratias haec attribuerentur, o quia tamen o alute omnium despore philosophorum aut omnium vitam existimet reprobata, qui dominicam inearnationem praeeisa runt, beatum audiat Hieronymum, evangelium, ehao exponentem. Ait quippe aio inter aetera. Ex eo quod malua ervua ausu est dicero: otia, ubi non seminasti et congregas, ubi non paralati,

intolligamus etiam gentilium philosophorum bonam vitam recipera Deum et Hltor habere eos, qui j is, aliter eos, qui injuste agunt. Si enim supra psaltam ab Epostolo ausam diaeutiam , qua idolaeotquosdam eorum per divinam, quum sonti fiunt, titiam in reprobum enaum tradi meminaeri n)t, eum an auia olveo ovanoa rent cogitatio b , - .aas

79쪽

ωa lento dieentea, id ea auam apio. iam roprio atudio et iugenio seribonios, non divina gratiso dono tribuentas, reperiemus eos, qui praeeipui habentur, omnem praecipue philosophiom divisa imbuine gratiae, veluti Meratem alvo Platonem.

Augustinas talibus efferi raso ita Soerale in gister Platonia univeraam philosophiam ad eorrigando eompotae oaque mare neninae memoratur. Hio autem vinum intendit ad hori quod e et beata vilao necessarium propter quod unum omnium philosophorum vigilam ac labor a videtur induatria.

Caput XII.

inter philosophi unum a trinum me Deum cognoverint.

Inud igitur ad praeaana inquiri sufficiat, quia

4or unum ac trinum e trinum Deum an eognoverint. Unum Quin Ognovorant a crisatum mund , ideat per ea, qua in reatur homine verant..

Verbi gratia aurum quidem est in hoc eum ait reatura Dia operatur homo, et inde velisa dua MItalo quid fabricatur. Α-ὐ- iat est hos aurum, et Me mirum sat annulua Idem igitur numero avntho aurum minuὲua, diversariamea --Monoaunt, quia aliud eat has hoc aurum et aliud ost a Me annae um. Omnia a uidem illa adam ammero Mao dieiinua, de quibus .mpuratio at in oragvleom diaeretis fieri non Meas. Hasto via aesta. it quod aestandem M. inmisant, thos album ερὶ ethoe a.dena me talia, quarum altarum in iners ut p.ra velut de parte a Miniar. mo iam album at his aedona tam num o unt, divi a x- --

80쪽

finitione, quia aliud eat eas album, aliud satis Eaedens, quippe aliud convenit ei ochoo, quod eae album et aliud ex hoc, quod est sedens. Similitor

hic paries et haec domus idem numero unt. Aliud tamen est esse hoc, et aliud esso IIud. Eodem modo do illo conjicitur. . Licet enim eadem substa tia, quae est pater, sit filius et eadem ait spirituaaanetua et haec in divisa proprietatibus, quia aliud est esse patrem, aliud est esse filium, aliud satissae apiritum anctum, ieet hoc inquam ait, tamen et idem numero sunt illa tres personae, quia una et eadem essentia. Similiter oua eat omnipotens, omniηapiens, omnibenignus. Omnipotena vero et omnisapiens et omnibenignus idom numero unt, aliud tamen est esse omnipotentem, et aliud omni-aapientem, et aliud omnibenignum. Si ergo dieatur idem est pater, qui filius, qui spiritus nanctus et oeonverso, salsum est, quia sic tres pereona essent una persona. Si vero dicatur idem est pater, quod filius et spiritus sanctus, et o conversis Verum est, quia una et eadem ossentia trium personarum est. Trinum vide Iieet a reatura sum cognoverunt. Ut

ergo, quod dicimus, propi ti)ua in commune liqueat,eirca vuIgatum superioria materiae versemur exemplum.

Est igitur prius aurum quod quidem acceptum aeulpitur et fit igillum, postea inprimitur cera et fit sigillans. Si igitur eum idem ait numero et quin una et eadem essentia, tamen tria uni proprietate diversa, quia aliud eatissae hoe aurum et aliud hoe algillabilo. Iuxta igitur hane trinitatem in reaturis, trinitatam in divina substantia eonioetaro laesi potuerunt Cum AEnim unium et Huadam divinualia