장음표시 사용
221쪽
in tuo quaedam nomina passim apud
Platone est legere, nempe Adrasti an in quinto de Repub scitum inevitabile in Phaedro leges quas Deus de universa natura dixit coelestibus an iniis in Timaeo; iachesin insoliticis. aue hoc pacto Platonicis distinguuntur: nam per Adrastian, inevitabile scitum, providentiam intelligunt per
Lachesin, necessitatem naturalibus inditam: per leges ver de universa natura, pleriC; mnes fatum,que sane lex est ordo qui in lub- lunaribus servatur. Sed ut explicetur hic o do, scire licet animam mundi apud Platonem in tres partes distrahi, in Sphaeram inerrantem, in Planetas, in sublunaria haec quae continua actione passioneque agitantur. Ac Sphaera stellarum fixarum res nuncupatur, quod nullo pacto flectetur, neque ordinem suum mutet aut variet. Planetarum vero orbes, qui non uno motu ciet tur, appellantur λω Natura postrema sublunarium λαχεος vocatur.Cum igitur fatum multifariam confideretur, in stellis fixis dicitur resuro , in planetis ut haec
omnia in nobis rccipiuntur λαχ-ς, quippe satum cuncta haec complectitur. Fatum itaq; est lex nobis promulgata,instar divinae mentis , a qua ham lex indicitur servanda nobis iuxta nostram conditionem. Haec vero
222쪽
lex, quam fatum appellamus, deliberandis
cultatem relinquit, juxta Platonis decreta:
estq; ejusmodi ex sub conditione, puta,si ta- Iem vitam elegeris hujusmodi patieris athanc illamve vitam eligere, in nobis est. Et, ouamvis quae semel elegeris , ea fatali lege
pati necelle sit attamen ad eju modi vitam amplexandam haudquaquam te fatum compellit sed ubi ultro eam nullo cogente lege iis, fatalis illa lex se comitem adjungit Lex ergo latum ad causam, ut ita dicam ad antecedens nos compellit, non secus quam is qui legum promulgat, ut trito exemplo res facilior reddatur exempli gratia, siquis ho- micidiam committit, morte puniatur. Haec ilex non cogit, ut quenquam interimas,at ubi
id tua voluntate patraveris, certum neccita xiumq; instat exitium. Atq; ita Lajo quoque
dictum fuit, si liberos lustuleris,occideris. Ita etiam Thetis filio praedixit, si ad Trojam pugnaret, se amico necem paraturit. Item apud Mosen Adae interdictum fuit, ne fructum vitae gustaret Siquidem ii eum ederet, ejice, retur. Quddi fatum fuisset in causa, aut illi liberum non fuisset alterutrum eligere vel
utiq; vetitum haud fuillet ne faceret: nam aliter facere nequivisset. Verum quia poterat non facere iccirco illi imperatum fuit nee
jusmodi quippiam committeret. At in naturalibus
223쪽
De rebus natur. Liber L. arribus quae consilio non aguntur, fatum est; t qualem formam fuerint sortita, tales sintcstus, talia i accidentia, quae ratione formaelis accedunt non enim est fatum ut ejusmo sint, sed ut ejusinodi ex aliis ita concellisrdinentur. Ignis quippe ob talem suam naram, sublunaria calefaciendi, exiccandique facultatem obtinus. Quocirca Pl todiacebat, caula est apud operantem Deus extra culpam. Atq; ex nis quid sit fatum secundum
'uae ambiguasint in tentia Platonis. A P. XIII. PRincipi inspiciendum videtur, sitne i-
dem secundum Platonem, providentia, . fatum,an diversum Si idem, ergo quae providentia, eadem fato quoque reguntur.
Quod si hoc dicat mihi, quaesi Chalcidius
reliquiq Platonici qua providentia in ordines motu corporis orbicularis, debet habere Deus cum semper eodem modo in orbem vertatura nulli inlabitae mutationi sit obnoxium, cuinq; eadem ratione qua principio constitutum sit, perseveret, qua providentia Dei opus habet illa siquidem indigent providentia, quae non habent naturam constat tem neq; eundem semper servant ordinem: sed quorum subitantia est aeterna, sempe tin,
224쪽
statutum observant ordinem qua quaeso, , rus habent providentia indigent quippe agente cognoscente, ut quemadmodum fieri debent, sic facta e severent. Verum cum in illis nihil sit futurum sed omnia sint in fine, non est opus providentia, quae est respectu futuri , ut doctissit ne quoq; nos Alexander in quaestionibus suis naturalibus docuit. Deih-
dein rebus quas tempus metitur, quae habent suturum, necessaria est providentia: aequae sunt in coelo,carent futuro, quoniam omnia sunt praesentia ergo in illis non est fatum, neq; iindigent providentia , quae tantsim necellaria est in iis ubi distinguitur futurum a praesenti. Adhaec si ea sentetia admittitur, scientia Dei est conditionalis, nas Deus cognoscit me patrare hoc facinus, aut certo cognoscit, aut non. Si cert,cognoscit ergo ne Lfatio ad id facinus committendum impellor, alioqui Dei scientia falli posset, ii non cognoscit, Plato sibi ipsi non constat. Nam und cimo de legibus inquit, omnium rerum vel minimarum Deum curam habere, ac intelligere, posse. Praeterea aut quia Deus id scivi , ideo futurum est aut quia saturum est, iccirco scivit, non est fas illud dicere: quia chin Dei scientia sit necessaria, omnia
neces ari evenirent. Verum Plato multa suo, Plurima natura ac potestate nostin evenire
225쪽
Dere natur Liber II. nire satetur. Quare aut concedendum est, non esse omnium providentiam quod non cohaeret cum praedictis aut omnium esse eventum necessarium. Qubdit Deus agit necessario , quia actio ejus impediri nequit, quod heri narc materia hanc formam fuerit sortita dicemus ex necessitate ira factu fuisse quod tamen Plato minime fatetur. Huc accedit, quod si Idea sunt causae enicientes
formarum naturalium, cum contingat actionem impedire impedimentum erit necessarium: sin impediri non contingat etiam hoc modo effectus erit necessarius. Quare omnia sive impediatur, sive no necessarib evenient, quod ab ipsis impedimenta oriantur. Multa in hanc re diximus in libello nostro de fato, quae modo ne prolixiores simus, omittim us.
ciuid Plotin enserit de Fato. Ap. XIIII.
I Lotinus libro de fato, cumulta ex Plato--- is sententia tradit, nempe , quae sint in fato, quaeve sub sato deinde quomodo
aliae causae agant, neque coelo necessitatem patiantur, licet coelum& ut sint,&ut agant, cooperetur Docet quoque quo pacto anima
nostra sit supra fatum, in fato,&sub fato: ad has quod Deus in nos libere agat, demia in qua ratione ejus influxus praepediatur.
226쪽
Sumit autem in universum, quaedam saeta ecse, quedam fieri. De his qua facta sunt, nec amplius siliat, cumno subsistant, minime est habenda ratio de his vero quae facta sunt, subsistunt, aliud est dicend ham: nam ea cadunt in primum divisionis membrum. Siquidem ea quae sunt partitur in ea quo fiunt ab alia αqure a seipsis qua ab alio pendent,alia ruisus dividit ratione: nam aut semper fiunt,aut aliquando. Porro quae naturam habent liberam a corpore, ea supra satum vocat, aitq; fato haudquaquam sit ici. At quae corpora sint
in fato, sub fato esse inquit quoniam sive
semper interne, sive interdum externe moveantur, alio opus habent, adventitiamq; recipiunt sormam. Quare Democriti opinionem explodit, qui ex atomorum concursu omnia gigni censebat: nam i qui hanc tuta
rivalet, ut omnia fato substerni concedat,omnino necesse est, quod cause prime sint corpora,atq; omnia ex in com p ostio in ordin adoque motu oriantur nihil enim ordinatum ex
inurdinato provenire potest. At verδ, qu dnostrum corpus sit quoddam universum in coelo non cogi ait, neq; anima mundi nostraene, sed Deo pendere,atq; iccirco coelo quoque x stare fatumq; exuperare, neq; illa ejus necessitate compelli. Quod in causa esse inquit , quare homines communi excidio cun-
227쪽
cti non pereant,&nequaquam omnes eadem hora nascantur, multi l eadem hora nati eo dem vitae termino minime claudantur: quin
etiam divertis esse moribus, quod idipsum Lycurgi experimento in canibus constare asserit. Postremo ostendit Plotinus, fatum este necessitate quandam cunctis impositam, cui anima quoq; nostra subjiciatur, si quado sensuum affectibus agitur, tunc enim potius trahitur, quam movetur: cum ver corpore est absoluta, tunc fati servitio emancipari, idq; excedere. At quandiu corpori immergitur, eo li familiarius utitur, ob facultate veget bilem, tunc animam ceu agentem ac operan 'tum una cum corpore in fato esse ait, agereq; pro fortunae conditione quod ipsum innuit quoq; Homerus, quod tertio de anima notat Aristoteles, cum inquii: Talis est mens terrestrium hominum, qualem indies inducit, ter hominumq; Deumq;. Vocat autem homines terrenos,quorumDeus venter est. Plato quoq; in Tymaeo inquit, nimirum animas tunc discere fatales leges, cum vehiculis conjunguntur atq, hinc fati sumuntur exordia. Verum virtutem liberam esse,&ad animam spectare, tam humana quam divina jura docent. Hinc liquido constat,anima non astringi necessitate, quoniam etsi cunctae causico veniant, tamen anima, cum sit una ex causis,
228쪽
aeta Simoniue Porti Ne pol. 7haber liberam potestatem retinetq; electio nem agendi quodlibet. Unde recte infertur x Plotini seruetia, quod si omnes conspirent cum electione animet, sequi erfectus,alias minime. Proinde ex ejus dogmatibus particulares causas , quam universales esticacius agere colligitur, qui licet rectus accidui ab ortu eos nona coelo, sed a causis particularibus oriri, deinde adjungere se iis estectibus , non men esse praecipuam causam, quae necessit tem afferat, haud aliter atque avium garritus,
temporii constitutiones, non tamen necessa
rio portendi Quare coetu potius esse Iagnum, quam vorarii esticaciam aut causam.Deniq; ea quae ab iuellecuuiali principio ortum sortiuntur, libera esse,nec abiis mentem nostrar oatici lautem apud Plotinum interne venit, necab his quae selisibus obviam feruntur, ducit originem, occasionemve capit. Verum nimalibere operatur, quoties aliud eno praepeditur, iubd fato non subjiciatur. Habet nihilominus haud pauca impedimenta, nempe organorum ineptiam, demonum illusionem, ac vehementissimu cogitationis motum. Unde hebetudo, oblivio, stoliditas, furorq; na scietur quae omnia rationem a vera sapientia praecipitant.Itaq; quid sit tum, quibus insit &qua ejus sit necesssitas queverit hominis
libertas jam satis ex Plotini quidem placito liquere arbitror. ias
229쪽
. . Dii in Plotinisententia ambiguum.
A p. XI. Tim his Plotini dictis colligere licet, ani-
-- mam ut mancipatu corpori sub fato si se ut Verb absolvitur, nullusetali lege astringi, est uesupra fatum. Verum tum in Plotino,tum in Platonicis reliquis multa de sidero nam cum anima nunquam possit absolvi a mors oris necessitatibus , quae illi exaniatu commercib obtingunt, idq; a naturae agmentare, quare etiam utriusq; lunt communes. ut inquit Philolbphus:no video quomodo erit supra fatum, cum ejusinodi passio . Des proveniant concurrente adjuvanteq; f io, natura semper aut ut plurimum adsint: quin potius si ab iis selusiretur, esset praeter maturam. Nec possimus dicere sua libertate id faceres quoniam hae necessitates, quae ex mutuo consensu proveniunt, tollunt contradicti ortis indisterentiae libertatem, quam in causi estici te Peripateticus admittere re opere linon potest, velut in libello de libero arbitrio ostendimus: ctenim quae vocatur libertas, indisterentiae &contradictionis passio est, ton actio:neq; in causis efficientibus aesthaec agendi indifferetia, licci in homine sit potentia ad duo cotraria, non quide simul, sed
vicissim: quod vel inde costat, ut inquit quoq;
230쪽
Aristoteles tertio de anima, quod homo cognoscat futurum. Ad haec e Plotino quaerendum esset, tuo pacto coolum sit signum o priam intellectio,& voluntatis acti, quae volitio, si placet, dicatur)non sita suci num se a libertate, an a necessitate ob)ecti Deli de fatum videtur adscribendum esse corpori,
vel sic line consequuntur corpus, nam Pi titio anima, quia consentit cum corpore, sub fato collocatur. Sed necesse est ut cum cor-liore conspiret , ergo necessarib sub fato col-4ocatur Qubd autem necessario consentiat conspiretq; cum corpore, patet, quoniam ejus unio non ivit libera, quare neq; in potestate ejus est, ut se liberet a corpore est enim infacultate illius qui eam cum corpore univit,inde eximere,alioqui si penes eam esset siqvindicare atq; absolvere, fuisset utiq; inii hertate suase unire. Qubdi dicas, animam utrunq; facere, se unire, Mabsolverea res,ondemus id quidem vςrum esse,ratione actionis intellectus,voluntatis,tamen ut un- qua se a corpore absolvat, fieri neci uit quin im multis de necessi atibus est indigens corporis.Proinde quod magis vel minus co poti serrulat necessarib alia aliqua ab anima nostra invenienda est causa. Porro Platonici animam a Deo immediate produci pro confestis habent. Verum id credendum quidem,