장음표시 사용
341쪽
Ν - DIVINIsQUE Eius ATTRIAυfas /Distinguo anteced. scientia speculativa supponit objectum, Concedo scientia practica, Nego anteced. Nam Architecti scientia non sussp nil domum , sed facit. Instabis: Deus per suam omnipotentiam cunis cta creavit : Ergo scientia divina non est rerum '
Nego conseq. Tria quippe attributa ad rerum 'productionem concurrunt , nem Pe voluntas
scientia , & Omnipotentia : voluntas decernit opus producendum, scientia dirigit, omnipotentia exequitur. Secunda pars probatur I'. cx Scripturae rex ti- hos, quibus contra Calvinum infra demonstra- himus Deum non esse auctorem peccati. 2'. CX
sanctis Patribus. Sinctus Hieronymus dialogo.'contra Pelagianos scribit, non ideo peccavit Adam ' quia hoc 'futurum noverat s Deus il sed praescivir Dens quas Deus, quod ille erat propria volantate fasturus. S. Joannes Damascenus dialogo adver-Sus Manichaeos, quod praescenita, inquit, Diabolo 'minime causa fuerit res malus sieret, hjhe constat, nam nec medἰcus drem faturum morbum praenoscit, morbo catι-sam ast-rt. Verim morbi quidem cause in praeposteia , 'o immoderata vita ratione consistit: ac medici praenotio erudirronis ipsius argumentum est; praenotionis assem
caula Aaec es, quod ita seiurum erat. ratione, quia 'peccatum formaliter sumptum est merus defectus, qui refundi non pote it , nisi in caulam 'deficientem i, quemadmodum claudicatio non 'adscribitisr animae ; quae tibiam movet, sed ipsi stibiae male ast. cire Dixi, peccatum formaliter sumtiam , Deus quip- pe ut causa universalis concurrit ad materiale VPeccati , puta ad homicidium materialiter spe ctatum , quia actus ille est ens reale & physicum quod non potest exiit renis dependenter a con-
342쪽
3oo- DE DEO UNO,cψrsu divino, quem sane Dcus non praebet, intellectuali modo, de propter finim laudabi- Iem. I. o autem malitia , quae actui illi inest Dcoalcribi non potest. ι quia as illum nedum moveat aut determinet, ab eo deterret sive perlegcm cxtrinsecus sonantem, sive per gratiam intrinsecus operantem. Sed de his iterum ubi de Piovidentia. Q. Σ'. Procientia Dei imponis Oe rebus necessi
R. Amrmavit universm Joannes Hus , &ideo iri Concilio Constantiensi damnatus sessi 17. Quidam ex Philosophis Gentilibus, ut Cicero'.
lib. a. de Divinatione, cum non posscnt conci- .liare libertatem cum Dei praescientia, maluerunt definire Depin non eme praescium futurorum contingentium , quam. negare quod in seipsis verum
e periebantur , scilicet liberum sibi esse multa. veti facere vel non facere. Ideo Tullius, inquit sanctus Augustinus lib. s. de Civ. c. 9. erepi a Deo prae sentιά , ne libertatis damnum homo sentiret, homi- nes, dum vult, facere liberos, fecit sacrilegos. Contra ejusmodi errores. R. Praescientia non imponit necessitatem causis Iiberis . . 'Proba Iur, quia necessse est ut cuncta in tempore. eveniant eo modo , quo Sapientia, quae est Ortinium artifex, ab g terno ordinavit , & praesci vit: atqui Sapieptia ordinavit, & praescivit alia. libere futura , alia necessario : ergo secundum .
Dςi praescient jam & sassentiam, alia in tem
pore existunt libere,. alia necessario.
Major est evidens , sicut enim Arehitectus do-
mpin construit. juxta id eam , quam men re conce- .Pit; ita Deus hanc rerum universitatem prodi1-.xis ,idi admini lirat eo modo, quo ejus sapientia ab aeterno disposuit, & Praevidit
343쪽
DIVINIsQUE EIlis ATTRisuris. ' 3or sMinor. eit S. 1 homae I. p. qu. 19. art. 8. ubi de . divina voluntate, quae proculdubio nihil fucurum sine praescientia decernit, sic scribit: Cum --, tantas divina sit emacissima non solum sequitur , quoin sant ea, quae Deus vult fieri, Ied θ quod eo modo pant, quo Deus ea fieri vult. Vult atitem quadam feri Deus. necessario, quHam ςontingenter , ut sis ordo in rebus a complementum unives; ct ideo quibusdam es ectibus, ἰ ερωυιτ causas necessarias , qtia discere non possisit, eπquibus esse cius de necessirme proveniunt, qίιibuqdam au
tem aptarit causas contingentes defectibiles, ex quib-i essectus contingenter eveniant.
Causis igitur iratione destitutis praescientia im-; . Ponit operandi neceivitatem, . v. g. igni calefa- .ciendi, plantis fructus suos produςendi avibus, nidificandi, ubi , quando, & eo quo congruit modo, cum enim materiales sint, se ipsas movere & determinare nequeunt , sed aliunde mo-iVeantur necesse est, nempe naturali pondere dc anuinctu, qui, ut est a Deo, deficere non PO-itest, sed positis omnibus ad agendum requisitis. scopum necessario attingit.. At causas mente Prae-:d lyas, Puti homines, reliquit in manu conii lii, stat, apposuit e aquam & ignem , vitam dc mortem , bonum es malum , ut ad quod volue-:rint , sese determinent, moveant ν ac manum apponant, ut dicitur Eccli. c.. I S. ex quo conting It eas aliquando deficere, & a tine aberrare. Sed cum ista sint a Deo ordinata, ac proinde Praescira, sequnur Dei praescentiam, & ordinationem causis mente praeditis tribuere libertatem, ,
Dices : quod Deus ab aeterno praestivit, & de- . crevit, necesse est ut eveniat : atqui ex diei, Deus ab aeterno cuncta praescivit, & ordinavit et: ergo ea in tempore necessario eveniunt. Distinguo majorema, necesse est ut e Veniat g - ,
344쪽
Πrodo, quo Deus praescivit, & ordinavit Conis'
cedo : alio modo, Nego majorem. Porro Deus. praescivit, & Ordinavit, ut causae mente praeditae libere agerent: ergo revera libere agunt: S si quae necessitas hic repetatur ex praescientia & decretis
divinis, erit cluntaxat consequentiar, quatenus
nimirum ex eo quod Deus praescierit, & decreverit hominem liberum fore, sequitur hominem. necessario ς ste liberum. Instabis : praedestinatio ex dicendis est decretum Dei absolurum & efficax perduc cli electos ad gloriam ante praevisa eorum incrita : atqui 'liti jusmodi praescientia & decretum necessitatem electis imponunt : ergo libertas, saltem ines ctis , cum praescientia stare nequit. Distinguo maj. ut suprapperducendi ad gi 'riam medii, liberis, Concedo : mediis necessariis, Nego majorem. Distinguo etiam minorem; imponunt necessi-'tatem consequentiae, Concedo : antecedentem re absolutam , Ncgo minorem dc consequentiam. imo cum Deus ordinaviat electos esticaciter perducere ad gloriam por de iani merita, quae Inulla sunt, nisi sint libera, necesse est ut libere ad gloriam perveniant , alloquin divina orstinatio non esset efficax , nec insal ibilis. Urgebis: electi a Deo efficaciter mori vel re-s'ere possvns, Vel non possunt : si non possunt, moventur necessario ' si possunt , sequitur eos posse Dei praemenisam fallere, & irrita reddere abs ut a Dei decreta , quod est longe absurdisi
Respondeo posse resistere, nec proptereas , di eos praescientiam Dei posse fallere, tu ab si 'lura ejus decreta nulla efficere. lino falleretur Dei praescientia, & cassa essent ejus decreta, . si 'possint resistere, cum Deus ab aeterno Prae
345쪽
Urgebis amplius: pomo possibili in actu, nul lum sequitur absurdum : ergo cum homo gratiae emcac ι resiliere possit, supponere ljcet quod actu 'restitat. Atqui in illa hyporhesi , falletur Dei Praesicentianoque fiet quod Deus absolute volu rat fieri. Quae cum sine impietate dici nequeant, restat ut dicamus praedestinationem, & gratiam 'em cacem imponere necessitatem.
Distinguo antecedens , possibili posito in actu eo modo , quo posIibile est , Concedo : secus, Nego antecedens. Sic v. g. quia absolute possi-hile est Petrum non currere, absolute supponi Potest Pctrum actu non currere : sed in hypothesi quod Petrus curtat, jam supponi non Potest quod ad hi non currat; curreret enim, & Toncurreret, quod est contradictorium.' Petrus ita-.que absolute, &in sensu diviso, hoc est, potentia ejus ab actuali cursu separata , potest non cur-xcre . sed in hypothesi quod actu currat, dc in. 'sensu composito, id est, si potentia currendi sit conjuncta & composita cum actuali cursu , repugnat Prtrum non currere. . Distinguo similiter consequcias, possibile est hominem gratiae emaci resi1lere absolute, & in sensu divaso, Conccdo et quia gratia emcax non movet necessario, & voluntas ei resistere potest : possibile est in sensu composio , hoc est, . Postia actuali voluntatis determinatione , quae quidem in fallibiliter. sequitur, sed non)necessano, Nego conseq. quia gratia effrax non solum dat posse, sed etiam agere, hoc cli, dat 1 p umactum, sed liberum. Unde nc,n potest supponi iod homo ei adhu non obtemperet; quia Q-i queretur contradictio, quod gracia cffco aetum idaret , & non daret. Decretum itaque dandi gra-
346쪽
igo i Π1 . ΠΕ Ο - ΤΠΗ Ο tiam per se emcacem, est decretum dandi aftiam 'it Iberum, ad quem voluntas humana infallibili ter, sed libere se determinat. Ergo cum Deus ista 1 Praeviderit, & ordinaverit, necessario necessitatu consequentiae libere eveniunt.
PAR AG in. A P Η Π s III. De divisione Scientia Divinae....i'. m Giuplex est Scientiae Divina disso siecum assum nostrum concipiendi modum y , R. Multip4ex , alia enim dicitur speculativa , alia practica : alia necessaria, alia libera; alia. fimplicis intelligentiae , alia visionis. Q. a', Quid est scientia Dei speculativa ZR. Est cognitia objecti non operabilis , uti scientia, qua Deus. seipsum , & res possibiles.
4 3'. si id es simila Dei praestea p R, Est cognitio objecti operabilis, ut mundi.
Q. 4'. Quid est scientia Dei necessaria pR. Eit cognitio objecti independentis a liberis,
Ddi decretis, ut scientia rerum possibilium, quae necessatio possibiles sunt, & independenter a voluntate divina. 4 sq. Quid es scientia libera p. R. Est cognitio objecti pendentis a libero Dei. decreto , talis est scientia rerum. existentium. 60. Quid est scientia fimplicis inteligentiae pR. Est cognatio rerum mere possibilium , quae Pnec extitere, nex extirurae sunt. in 7'. Quid est scientia visionis p R. Est cognitio rerum existentium in aliqua. temporis differentia , sive actu existant, sive -- extiterint, sive extiturae snt. ..
347쪽
DrVINismyE EIUs ATTRIBU Tis. S'. Sunt ne adaequata ejusmoda scientia divans ἀυisiones pR. I'. Omnes consentiunt sesentiam Dei adae, quate dividi in speculativam & practicam , necessariam & liberam; quia nulla in Deo fingi.
Potest scientia , quae non sit.*Gubitiva aut Praetctica, necestaria vel libera. Sed decimo sexto seculo nata est in Scholis
controversia, e que nunc celebris , circa divisionem scientiae in eam quae est simplicis ini et Iigentiae , & ea in quae dicitur vilionis. Molina quippe lib. de Concordia quaest. 13. art. 4. contendit hanc divisionem esse inadaequatam , quia praeterres possibiles Sc res exilientes in ali qua temporis differentia, sunt aliae-conditio natae futurae, quae nec simpliciter futurae sunt, cum nunquam habi- Iurae sint existentiam, nec mere sunt possibiles, ut patet exemplo futurae conver fionis Tyriorum,
s. vidissent Christi miracula; sub illa enim conditione conversio illorum non tantum erat Possi. ilis, quemadmodum conversio civium Coro-apin, sed erat quid medium inter possibil itatam, & futuritionem; alioquin Chri lius inter Utram que non distinxisset, nec illam alio modo cognOvisset, quam istam, quam sane noverat possibilem. Ergo prior, erat: plusquam possibilis. Adeoqque praeter scientiam simplicis jntelligentiae, qua videntur res mere possibiles, es scientiam. VinO-.nis quam terminant res existentes , assignanda est tertia scientiae species , quae versatur circa. futura conditio nata Verum ista non cogunt recedere ab antiqua & recepta divisione. Quare,. R. 1'. Adaequata est scientiae Dei divisio in eam. quae est simplicis intelligentiae, & eam . quae est visionis, nec fingi debet alia, quae sit inter uir m..
Probatur, quia quidquid Deus cognosciti, yeLζ
348쪽
. DE DEO UNO,s .existit in aliqua temporis differentia, vel nouextitit, Condatio v. g. sub qua res futura dicitur, vel aliquando extitura est , vel nunquam extitura ; medium qui e non datur inter existere dc . non existere, cum sint contradictoria : atqui Pr,mum pertinet ad scientiam visionis, secundum
Vero ad scientiam simplicis intelligentiar : Ergo alia scientia, quae dicatur media, Deo ascribi non potest. Dices: tot uplex scientia in Deo est dii inguenda, quotuplici modo una & eadem res absolute non futura cognosci potest : atqui una & eadem 'res absolute nori futura duplici modo cognosci Potest , i'. ut possibilis, a R. ut futura sub con-
Minor probatur. Traditio Davidis in urbe'Ceala consistentis dupliciter cognosci pΟIerat. a'. Ut possibilis. 10. ut futura si in illa urbe in oratus esset. Primum noverat David ; nisi enim
intellexi sit i illud e sic possibile , de cventu anxius non fuisset. Sed cum eum lateret, quid fusurum, si adventum Saulis praeitolaretur, Deum, cui
Omnia Parent, consulit': qualis vero responsi 'nem ex divino oraculo ex poeta bati Quod illud 'cii et possit, ius minime, id enim ipsi constabat; 'sed quaerebat, quod non erat sibi comper um , scilicet num revera tradendus estot in hypothesi 'quod ex urbe non fugeret. Deus ad vota DaVicis notitiam, qua ille carebat, impertiit, responWditque, tradeat: crgo traditi Q Da v Idis, quae nunquam e Xei tu , quia conditio non est posita i Da- Viri quippe accepto oli culo, in urbe non reman sit duplici modo cognosci potuit, I '. ut Possibilis, et '. ut futura sub conditione; ac proinde Praeter scientiam possibilium & existentium, media quaedam, quae sit conditionahe futurorum s est admittenda.
349쪽
DIVINIsQUE EIVI ATTRIBUTI s. 3στ Confirmatur. laeo cogitationes mortalium sunt timidae, & incertae proVidentiae nostrae , ut dici-
Iur Sap. 9ov. ΙΑ. quia circa conlingentia manifeste possibilia nescimus quid hoc vel illud consilium sit pariturum : Ergo notitia futurorum con
ditio nato rura est distin sta, & In nobis separata a. notitia mere possibilium. D1stinguo minorem, duplici modo cognosci potest, de duplici scientia, scilicet stuplicis in telligentiae & visionis, propter duplex Objectum, quod concurrit in futuris conditionatis, Conincedo : duplici modo, qui constituat scientiam mediam distinctam a scientia simplicis intelli- sentiae dc visionis, Nego minorem. In futuro 'ritaque condit lonato, v. g. in proditiore Davidis, si remansisset in urbe C ita , duo spcctari
debent. Primum, est ipsam et Oroditio nunquam futura , ac proinde mero postibilis, quae ut sic est oblectum 1cIentiae simplicis intelligentiae: Secundum, est Infirmitas humana, quae in habitatoribus Ceilae infallibiliter cessis et S: Si minanti urbis obsidiorem & subversionem , nisi Deus efficaci suo auxilio eos roborare di crevisset: non decreverat autem, cum statuisset Davidem finga salvare : atqui infirmitas Ceilitarum dc divinum decretum sunt quid existens Jc objectiim scientiae xisionis. David ergo certus proditionem inesse possibilim, quaesivit a Deo ; num decrevilset illam permittere si in urbe morat cῖur. Item dicendum de aliis futuris conditionat js ': de conversione Tyriorum si factae fuissent apud eos Virtutes, quae factae sunt Coroeta in : de lapsuris electis, nisi persectitionis dios propter uos essent breviandi, Matth. a . de justo , quem properavit educere de medio iniquitatum, SaP. 4. In 'his quippe alia sunt absolute possibilia, de obiecta scientiae simplicis intelligentiae in Deo necessa'
350쪽
Ds DEO UNO sariae, nimirum conversio Tyriorum nunqdam ω- tura , & lapsus electorum non futurus : alia existentia& oblecta scientim visionis & liberae, scilicet gratia Corozaitis frustra concessa , sed quae habebat vim infallibiliter determinandi non indurata Tyriorum corda : natura etiam in electis Per concupiscentiam vitiata, quae per se sub Perare nequit graves tentationes : denique aeterinnum Dei decretum eripiendi electos ab ejusmodi tentacionibus. Ergo per stientiam simplicis intelligentiae & visionis Deus plene cognoscit li- hera conditionato futura, ac proinde sine fundamento cuditur tertia illa scientiae species, quae media appellatur: ' Ad confirmationem respondeo, ideo incertas esse nostras providentias & timidas mortalium cogitationes circa libera absolute vel conditionate futura , quia quantum unque ea noverimus possibilia, nescimus quid Deus circa illa ordina verit. Compertum est nobis, v. g. non esse impossibile aeternae suae saluti consulere in merca tura, militia, staIu Clericali , &c. Sed latet nos per quam ex illis viam Deus decreverit nos perducere. Hinc continuae orationis necessitas, in Deus vias suas nobjs. demonstret ι si enim alias secubi ruerimus , ad propositum terminum non Perveniemus, quia, nisi Dominas aedificave
νυ domum . inibvanum laboraverunι Gur aedificatit eam.
M Edium scientiae dicitur causa cognitiCni .
: sic creaturae sunt medium, quo natures i-NI crenoscimus iacum existere ἱ quia eluimodia