장음표시 사용
41쪽
ri PRO LEGOMEN Aci, & morum corruptores, qui ad confirmar clos suos errores illud impie detorquent, neque enim nataes 3 haereses, inquit S. Augustinus tradi. IO. in Joan. nisi dum Scripturae bonae intestiuntur
non bene, quod in eis non bene intelligitur, etiam te-
meia di audacter asseritur: in hominis vero E van- selium convertunt, qui illud naturali lumine Interpretari praesumunt; &, ut scribit S. Epiphanius ad Joannem Jerosolymitanum , id vo-runt significare quod is sentium, ita ut rationis sit judicare, quando Evangelium in iis, quae spectant mores , praecipiat, aut solum consilium det majoris perseehionis gratia : ex quo falso principio facile deducitur illud quorundam
Modernorum effatum Theologia moralis novae'.
In lectione ergo sacrae Scri prurae consulenda est Ecclesiae Traditio, exemplo canctorum Patrum , ac praesertam Basilii & Gregorii Nagian-Σeni, qui, ut refert Rumnus lib. it. Hist. E Cles cap. '. Per annos tredecim in solitudine fia-cris litteris operam dederunt, illarum sententias
non ex proprio ingenio , sed ex majortim Traditioneo auctoritate interpretantes, quam regulam Comcilium Tridentinum sest . 4. vult ab omnibus observari, ad coercend ι, inquit, petulantia ingenia decernit i sancta bynodus ut nemosus prudentia innixus, in rebus sidei ct morum. . Iacram Scripturam adsuossessιs contorquens co 'tra eum sensum suem tenuit o tenet sancta mater Ecclesia, cujus est radicare de vero sensu ct interpretatione sanctarum
Scripturarum , aut etiam contra unanimem consensium
Patrum, ipsamScriptura acram interpretari audeat. Dicitur, 3'. varias conclusiones eluit, quibus significatur Theologiam eme habitum , I'. di GCursi Uum , 2'. non olum expositivum , sed etiam illativum, & ut aiunt, adhaesivum
Primo, est habitus discursivus i quia unum
42쪽
Τ Η Ε Ο Ε o G r a. I finsert ex alio, & sic distinguitur a fide, quae non est discursiva, sed inclinat ad simpliciter assentiendum Deo dicenti. Inquisicione quidem opus est & discursu antequam fides generetur λ Infidelis quippe perpendit diligenter prophetias , miracula, & alia credibilitatis motiva , tandemque ex illis colligit credibilia esse quae dicuntur. Sed illa conclusio, quae naturaliter elici potest, est quid praevium de extrinsecum fideI ,
quae tum sequitur, cum Deus voluntati inspirat credulitatis affectum, quo intellectus supernaturali lumine illustratus & roboratus determinatur ad simpliciter credendum Deo dicenti , V. g. Ego sum qui, Exod. 3. M autem Deus ve- νεα. Rom. 3. quae duae fidei propositiones sunt Primariae, & ceteris praesuppositae. Secundo, habitus Theologiae est simul expositivus & illativus. Est expositivus, cum Theologus ea , quae generatim & obscure revelata sunt, discurrendo exponit & elucidat; Deus v. g. dixit Christum esse hominem, singula peccata lethalia post Baintismum commissa in sacramentali Confessione esse declarandas ; Theologus has propositiones discutiens, concludit Christum esse revera animal rationale, quia omnis homo est finimal ra. tionale: in Christo esse intellectum humanum ,& voluntatem rationalem alioquin, ut advertit S: Augustinus contra Apollinaristas, Verbum assiimpsisset 'animam pecorinam : circumstan- Iram, quae mutat peccari speciem, a paenitente esse exprimendam in Confessione;qu ia emcit ut unum & idem physice poccatum sit moraliter duplex. Porro elusmodi conclusiones sunt de fide, data occasione uti tales ab Ecclesia definiuntur: quia surit .iham drati a Deo te vel arae.
Illativus est Theologiae habitus, cum ex iis ε
43쪽
- PRO LEGOMEN AquaeDeus revelavit,Theologus aliud eoncludit,
non revelatum, sed necessiario connexum cum Propositione revelata, v. g. ex eo quod Deus dixerit Christum esse hominem, Theologus deducit Christum esse risivum , quod quidem Deus non dixit ; sed sequitur ex ejus verbo, ac Proinde haec conclusio de fide non eli. Quaerenti itaque utrum conclusio Theologica sit de fide, respondendum cum distinctione. Si conclusio fiat per simplicem explicationem, est de fide ; quia immediate revelata est: si autem Per illationem habeatur, non est de fide , nec materia fidei i quia non subest divinae revelationi, sed connexa est duntaxat cum Proposcione revelata.
Dicitur Α'. certo elicit: quod denotat Theolo. giam proptae esse scientiam simul &sapientiam; namque I R. illa disciplina est proprie scientia, quae ex principiis necessarIis certas elicit conclu- Iones : atqui talis est Theologia: Ergo: 1'. Illa disciplina merito vindicat sibi nomen sapientiae,
quae versatur circa res altistii mas, S ex causis altissimis conclusiones suas deducit : atqui Theologia versatur circa res altissimas , nempe circa Deum , & divina ejusat tributa ', &EX ver bo Dei omnes suas conclusiones duducit: Ergo.
Dices i'. Scientia proprie dicta est cognitio certa & evidens:atqui cognitioTheologica non .est evidens 1, nititur enim Principi is revelatis , ac proinde obscuris & inev duntibus: Ergo. Distinguo majorem: icientia natu rat1S, COncedo ; quia nulla cognitio naturalis pote it esse Phy sice aut meraphysice cert3, nisi sit evidens scientia superuatu ratis, qualis est Theologia , N go majorem ; quia sine Rudensia habet ex verbo Dei , cui innit; tur tanquam PrinclPio innitibili , Omnem certitudinem a quae ad scien- -
44쪽
ΤΗ Ε Ο ΕΟ c IAE. Ittiam requiritur. Negari tamen non potest,quin plures conclusiones Theologicae sint solum probabiles; quia illarum connexio cum principiis revelatis non satis apparet. Sed hoc non impedit quin simplicitet dicenda sit scientia ; sicut
Philosophia , quae multa probabiliter tractat. Dices 1'. Scientia & sapientia ementialiter differunt : ergo unus & idem habitus non potest esse simul scientia & sapientia. Distinguo antecedens: scientia specificcsum- pra: Concedo: scientia generi ce sumpta, Nego antecedens. Scientia itaque dupliciter sumitur , stilicet genetice & specifice: gener ice est cognitio certa ex principiis necessariis;& sic sumpta scientia communis est sapientiae, prudentiae &arti Liberali, puta Logicae sapientia enim, prudentia & ars Liberalis sunt cognitiones certae ex Principiis necessariis: scientia specifice sumpta,eit cognitio rerum inferiorum per causas inferiores & in hac acceptione eientialiter differta scipientia, quae eit cognitio rerum divinarum
per causas altissimas. Quemadmodum autem
animal, quod est quid commune homini &bruris animantibus, quae sunt diversae animalis ecies, contrahitur per differentias specificas, in hominu v. g. per rationalitatem ἔ, similiter Ognitio certa ex principiis necessariis dividitur in multas species per varias disterentias : fi cognitio sit rerum superiorinar per altissima principia ,constituitur species scientiae,quae dicitur se. ientia : si sit rerum inferiorum per causas in . eriores , exurgit alia scientiae spicies, quae ut si imperfectior, retinet nomen generis, & utic, differt a sapientia. Porro a neologia est cog- vitio certa rerum superior mi ex principi s alissimis,aet proinde cit vera scientia &s Ap Icintla.
Ex dictis sequitur Theologiam certiorcm effe
45쪽
qualibet naturair disciplina ; quia illa scientia
certior eli, quae conclusiones suas elicit ex principiis certioribus: atqui Theologia est e usmodi ; namqqe patet ex definitione allata, Theologiam elicere suas conclusiones ex verbo Dei, seu ex proposionibus a Deo revelatis, cum scientia naturalis suas deducat ex rationis principiis, atqui quod Deus dicit, certius est eo
quod ratio naturalis dictat: Ergo. Propter eandem rationem Theologia minus
habet certitudinis, quam fides : quia principia simi certiora conclusionibus, juxta vulgare Philosophorum effatum, per quod unumquodque tale eit, & illud magis per se: atqui conclusio Theologica , quae fit per illationem, suam certitudinem desumit ex propositione fidei: ergo ipsa propositio fidei est conclusione cortior, Dices: prima rationis principia sunt impressiones divinae, & participationes quaedam Primae veritatis: ergo sunt aeque certa ac Propositiones fidei, sicut enim Deus loquendo e it Verax , ita & operando. Nego consequentiam. Verum quidem est quod Deus fallere non possit, si ve dum operatur , sive dum loquitur , ac proinde Prima rationis principia ab ipso indita, certo sunt vera, nec possunt e sisse salicta, Sed in eo versatur quaestio , utrum sint aeque certa ac ipsum Dei verbum , & contendimus non esse , quia se habent ad veracitatem divinam sicut impressio lucis ad ipsam lucem : atqui constat lucidum non tantam habere claritatem, quanta est ipsiusmet lucis claritas: ergo cum principia rationis sint participationes primae veritatis, non habent aequalem certitudinem cum prima veritate Persei Psam loquente. Unde, quamvis prima principia non esse fidei, & verbo Dei contra -
46쪽
ria, si tamen ob imbecillitatem intellectus humani aliqua oppositio appareret, i P a recta ratio dictaret udhaerendum potius . verbo Dei , quam principiis lumine naturali notis. Instabis: Illa cognitio est certior, cui mensita necessario adhaeret, ut non possit pulsari errandi formidine i atqui mpias ita necessario adlinet conclusioni scientificae, & principiis lumine naturali notis, ut nulla errandi formidine pulsari possit , cum contra Patiatur non
nunquam graveS tentationes circa conclusiones
Theologicas, & circa fidem : Ergo. Distinguo majorem: certior est ratione sub tecti, Concedo : ratione motivi, Nego majorem : fidelis itaque, licet propter in evidentiam& obscuritatem rerum revelatarum Patiatur
tentationes ψ sitque ei liberum propositionibus fidei consentire vel dissentire, firmius tamen acitenacius illis adhaeret, quam principiis lumine naturali notis; quia motivum illis assentiendi est multo certius , ut jam diximus. Ergo objectum adaequatum Theologiae est omnis conclusio deducibilis ex proeositionibus fidei; quia illud est adaequatum disciplinae ob-:jectiim , circa quod disciplina tota versaturiata: qui Theologia tota versatur circa concita fiones r x proposionibus fidei deducibiles: ergo objectum adaequatum Theologiae est omnis con- lusio deducibilis ex propositionibus fidei; ita at ipsa conclusio deducenda st ejus objectum Dateriale, deducibilitas vero objectum forma-ie: quemadmodum materiale objectum Logicae
idaequatum sunt mentis operationes , quia Lo-irica tota circa illas versatur: formale vero est
psia dirigibilitas ad verum ; objectum enimor male est ratio, i qua disciplina versatur irca suum objectum materiale: Logica autemgit clementis operationibus , quatenuβ iunt ad
47쪽
18 P Rotyco MENA verum dirigibiles ; Theologia pariter de propositionibus , quatenus sunt deducibiles ex aliis propositionibus revelatis: Ergo. Porro obiectum attributionis Theologiae est Deus, quia illud dicitur objectum attributionis alicujus disciplinae, circa quod illa disciplina Primario versatur, & ad quod omnia, quae in
ea expenduntur, revocari possunt: atquiTheologia circa Deum primario versatur ,&insuper Celeta omnia , de quibus agat, ad Deum referuntur , vel ut ejus effectus, quales sunt omnes creaturae, vel ut media ad ipsum assequendum, quales sunt incarnatio , gratia, Virtutes eXe Cendae , peccata vitanda, leges implendae, Sacramenta recipienda.
Hinc colligere est i '. Theologiam esse unam specie scientiam , illa enim disciplina una est specie scientia , cuius unum est obiectum for-: male ; atqui unum est Theologiae formale ob-jeetum , nempe propositionum deducibilitas
ex principiis fidei : Ergo Theologia est una
specie scientia. 2'. Theologiam non esse proprie subalterna tam scientiae beatorum ; quia scientia proprie subalternata desumit sua principia a scientia superiore seu subalternante,V g. Medicina a Phy-sca; ars frenofactoria ab arte equestri : atqui
Theologia non desumit sua prinopia a scientia Beatorum, quamvis illi sit inferior ; quia principia Theologiae sunt propositiones fidei, quae
non reperiuntur in scientia Beatorum i Ergo.
3'. Theologiam nobiliorem esse & superiorem cunctis naturalibus disciplinis; quia illa disciplina est ceteris nobilior & superior, quae
Propius attingit ultimum rerum omnium finem: atquiTheologia propius a. tingit retum omnium
finem, uno habet illum pro primari objccto a
48쪽
circa illum potissimum versatur : Ergo eologia est nobilior & superior cunctis na-alibus disciplinas'. rgo inferiores disciplinae, ut politica, iuri1- identia , Philosophia, & ars quaelibet, adeologiam confugere debent in obscuriori , , ubi periculum est , ne ab ultimo fine aber it, & quidquam decernant, doceant, Sc quantur , quod repugnet fidei, & legi di-Jae. Longe enim absurdissimum esset , &mime in Christiano Philosophiae Professoreendum , si, nulla ratione habita rerum TheΟ- , Iicarum , discipulos imbueret opinionibus, ae cum sacra doctrina coherere nequeant ,
em quippe est ac si diceret se abstrahere a veis a te & falsitate, sui autem esse instituti sim- citer exponere quidquid amor veritatis inniose excogitavit ; quia ex dictis vera estgnitio Theologica, & certior omni illaco Aone naturali: Ergo qui ab ea se abstrahere it, ut doceat quae cum illa conciliari notassunt, profitetur se docendo abstrahere alitate & falsitate.
Dὸ dioisione Theologiae. O modo dividitur Geologia pR. Dividitur I'. in dogmaticam 8c Iralem : dogmatica versatur circa probanda, ustranda , & vindicanda fidei dogmata: in is vero tota est ad dirigendos mores juxta
uiam fidei ,& Dei legem. 9ividitur 1'. in positivam , & scholasticam. 'ositiva dicitur, quae in explicandis N PrO-
49쪽
M P Rox Ic DENA pugnandis fidei capitibus Scripturarum & Traditionum auctolitate potissimum agit fusiori stylo ac oratorio, qualis est apud sanctos Patres. Positiva autem nuncupatur, quasi quae jam posita sunt & constituta usurpet. Scholastica est, quae dialecticae ope, presso stylo, & certa methodo res fidei exponit, qua Iis a duodecimo seculo , principibus Petro Lombardo Sententiarum Magistro , sancto Thoma, & aliis in Schola obtinet. Dividitur 3'. a nonnullis in speculativam , quae in Dei rerumque divinarum contemplatio in ne quiescit: mn practicam, quae regulas morum Christianorum exponit & vindicar. Sed sanctus Thomas hic q. r. & . hanc divisionem non admittit ; sic enim scribit: Licet in scientur
Philosophicis aliasii speculativa, ct alia practica ; D-era tamen doctrina comprehendit sub se utramque, sicuto Deus eadem scientia se cognostit, ct ea quae facit. Idem itaqueTheologiae habitu peculati vus est:& practicus: speculativus quidem , quia versatur circa ultimum finem , nempe Deum, in
quo est quies Sc fruitio. Sed cum illa possessio
sit in hac vita admodum imperfecta, incitat ad Deum bonis operibus amplius Promerendum,
juxta illud Psal. io . Quaerite Dominum di co firmamiai , quaerite faciem eius semper. Et ita The logia . quam sanctus Doctor dicit esse magis speculativam, quia potissimum agit de rebus divinis , eminenter tamen est praeticae' Confirmatur. Illa scientia est simul speculati-Va dc praetica, cujus principia sunt speculativa& practicat atqui principia Theologiae,scilicet Propositiones fidei, sunt simul spe eulativa dc practica; fides enim est radix bonorum operum, ad haec datur, ad haec inclinat. Fides sine operibus , ex S. Augustino, est fides daemonm: fides
50쪽
ro Christianorum est illa, quam designat A-;stolus Galat. s. quae per dilectionem Operat. Scriptura non asserit, inquit sanctus Doctor 3 3. de Doctrina Christiana cap. Io.nisi Cathoisam sidem rebus praerentis, praesentibus, ct futuris.
raeteritorum narratio est , Diurorum praenuntiatio , aesentium demonstratio. Sed haec omnia ad eandem aritatem nutriendam atque roborandam, di cupidiatem vincendam atque extinguendam valent. Ergorra Christianorum Theologia, quae ex fide dcerbo Dei omnes conclusiones suas deducit, iam ubi speculativa videtur, eminenter est tactica ; sic enim Dei notitia mentem illustrat. t sincerum illius amorem in corde accendat; loquin sicut fides sine operibus, a sancito Au-astino supra vocabatur fides daemonum : sicheologia otiosa & iners, Theologia daemo-um dicenda videretur; illos quippe ex Scrituris aliquando argumentari constat exMatth. lP. q. Quare nemo ad sacram Scholam nisi te affectus & recte dispositu S accedat.
Evae requirantur dispositionestansaera Theologia Candidato pz AEdem fere requiruntur, quae ad audiendum
verbum Dei ,-ad legendam Scripturam cram, cum Theologi sit scrutiiri & explanare eripturas, & Deus ipse in iisdem nobis lo-uatur. Porro accedenti ad lectionem Scripturae
craequatuor potissimum necessaria sunt. . Primum, cordis mundities, vel saltem vo-ntas cordis mundandi,& morum emendan'