장음표시 사용
81쪽
s 2 PRO LEGOMEN Agnantibus autem Graecis conscripti sunt libri Machabaeorum & Ecclesiastici, adeoque in omnium sententia post clausum canonem. Major est diffcultas circa Libros Tobiae ;J dith , & Sapientiae; cum enim editi sint ante solutam captivitatem Babylonicam, cur Esdras 'illos omisit in suo canone, quem redux e captivitate condidit i Respondeo et'. generatim Esdram non colle pisse omnes omnino Libros sacros, qui dispersi fuerunt sive per incuriam sacerdotum, sive per incendium Templi 3c Ut bis dc structionem. Constat enim ex variis Scripturae locis, ac prae
sertim ex num. I. Vers. Iq. ex 2. Reg. cap. I. Vers. 18.ex 2. Machab. ca P. I. vers. 2 q. aliquos
periisse. Quidni ergo in re tam obscura dici possit tres illos libros Esdrae diligentiam fugiffer Respondeo 1'. ad singula. Ad primum, haec ratio afferri potest, cur Esdras librum Tobiae suo catalogo non inseruexit ; nempe liber ille, ut verasimile est, nondum a Synagoga habebatur tanquam divinus tempore Esdrae ; Chaldaice enim fuit scriptus,teste sancto Hieronymo, & quidem apud Assyrios, ad quos Tobias cum suis contribulibus Israelixis captivus translatus fuerat a Salmanasar rege Assyriorum I atqui regnum Israel conflatum ex decem Tribubus , ex quarum una scilicet Nephtali oriundus erat Tobias vir religiosissimus, defecerat a vero Dei cultu, & religione separatum erat a regno Juda ; unde diffficile fuit ut liber ille ad notitiam Synagogae deveniret ante captivitatem Babylonicam , quae non longo temporis intervallo subsecuta est translatio nem Israelitarum in Assyriorum plagas. Ad secundum. Histocia Iudith contingit vel
pcit captivitatem Baby lonicam sub Artaxerxe
82쪽
THEOLOGIAE. s ilio Darii Hystaspis Rege Medorum, ut multi ,
dixistimant: vel ante captivitatem Babylonicam egnante Manasse , juxta plurium sententiam :i primum, liber ille ed1tus est poli confectum
Si autem quaeratur a patronis illius sententiae, luare non aeque repositus sit in catalogo ac libri qehemiae & Esther, utpote qui in illorum senentia eodem fere tempore scriptus fuerit 3 Respondent ideo non esse repositum , quia criptus non est, sicut alii libri, lingua Hebraica, tua Deus hactenus Judaeos allocutus fuerat, sed snguaChaldaica omnino peregrina in usu sacro-um, & haec ratio probatissima est pro omnibus ibris Deuter anonicis , qui alio idiomate , suam Hebraico editi sunt in veteri Lege, siveiost Esdram, sive ante, ut Tobias & Iudith in osteriore sententia ; illos quippe Synagoga se-3osiuit ut apocryphos, non quidem positive,hocst, ut falsos&supposititios, sed negative tantum, d est, nondum recognitos : nam apud Judaeosnagno in pretio habiti sunt, quemadmodum dc pud Christianos ab initio nascentis Ecclesiae ,ujus judicio tandem relatisunt in canonem. Ad tertium. Circa librum Sapientiae non unast Catholicorum sententia. Sanctus Isidorus b. I. de Officiis cap. in . vult illum a Salomone Iebra1ce scriptum, Jc nunc a Judaeis pro cano ico habitum ; sed cum interciderit ille textus, jusmodi liber jam in canone Judaeorum non peritur. Sed communior est sententia librum tum continere quidem sententias Salomonis, ut seipsum prodit cap. 9. vers. 7 & 8. his veris : Tu elegisti me Regem populo tuo ... ct dixisti
e aedificare Templam in monte sancto tuo ; sed sen-:ntias esse collectas & Graece conscriptas aquo-im Philone antiquiore, qui fuit unus ex seP-
83쪽
s . PR OLEG OMEN Atuaginta Interpretibus sub Prolemaeo Philadelpho Rege AEgypti. Q. s' Quo idiomate editisunt Libris aeri y
R. Primo, Libri omnes veteris Testamenti, quos Judaei in canone suo referunt , Hebraice scripti sunt, ex Deuterocanonicis vero Tobias 3cJudith Chaldaice sunt exarati, Sapientia &secundus Machab. Graece, primus Machab. Hebraice, δc Ecclesiasticus, qui Hebraice scriptus est a Jesu filio Sirach, quem multi putant esse unum e septuaginta Interpretibus , & in Graecum idioma translatus ab ejus nepote, ut constateX Prologo , quem Jesus junior libro avi sui Praefixit. Hodie non extat textus originalis, sed
R. Secundo, textus originalis librorum novi Τestamenti Graecus est, exceptis Evangelio S. Matthas, & Epistola ad FIebraeos scriptis Hebraice seu Syriace, nam lingua pure Hebraica non erat tunc apud Judaeos vernacula, sicut nec a pluribus seculis apud Latinos lingua Latina. Evangelium sancti Marci primo latine scrip-rum opinatur Baronius. At sanctus Augustinus. lib. I. de consensu Evangelistarum cap. a. aliique vulgo sancti Patres docent sanctum Marcum scripsisse Graeco sermone. Q. 7'. Textus Scripturasacra originarius est. nepu-rtis re incorruptus pR. Primo, textus utriusque Testamenti Donest immunis a mendis levioribus. Probatur ex variis lectionibus codicum Hebraicorum, Graecorum & Latinorum; varietas enim illa in rebus levioribus argumentum est in iis aliquid naevi irrepsisse. R. Secundo, nullum dubium est quid textus originarius novi Testamenti purus fluat in iis quae ad finem & mores spectant. Dissicultas so-
84쪽
um est circa textum Hebraicum veteri; Telia. nenti, Catholici enim non pauci, aliis repu- 'antibus , asirmant illum esse corruptum etiam n rebus gravioribus. Sed sanus & integer visus: st sancto Augustino, quippe qui pro regulatatuit recurrendum ad textum originarium, quando versiones variant, docetque lib. I 8 de ivitate Dei cap. 6. & in Psal. s 6. Iudaeos ideo er orbem dispersbs, ut ex libris, qui in mani us eorum sunt, Gentiles convincamuS, Pio-γhetias de Christo non esse a nobis confictas ,rum illas proferamus ex infensissimis Religionis litastianae adversariis: Codicem, inquit, portat udaeus, unde credat Chriβianus. Librarii nostri factiunt; quomodo solem servi post dominos codices ferre,u illi portando deficiant, illi legendo proficiant. . .'inarent Iudaei de Scriptura sanctά, quam portant , luomodo apparet facies caeci despecvla : ab aliis vide-ur , ab ipso non videtur. 8'. Quomodo Libri eanonici dividunttir ratione materiae , qua in iis tractatur pR. Solent dividi in legales, Ustoricos, septem tales sive morales, & propheticos, quanquam idem liber aliquando est simul historicus & l Ialis ,' ut Exodus & quatuor Evangelia. Legales in veteri quidem Testamento sunt luari quinque Moysis, qui a nomine Graecta a P-pellari solent Pentateuchus: in novo autem qua zuor Evangelia, ii quippe Libri continent Dei Leges dc vitae praecepta, de quibus agit Deut. 6.
Uruntque o movebuntur inter oculos tuos, ct meditab ris sedens in domo tua. di ambulans in itinere , dormiens gique consurgeres. Et cap. q. Ut audientes unives pra-:epta haec, dicant: En populus sapiens ct intelligens. Historici veteris Legis sunt Libri Iosue,Judi-rum & Ruth , quatuor Regum, duo Paralipo nenon, duo Esdrae, Tobiae, Judith, Esther, Job,
85쪽
ouo Machabaeorum , novae autem Legis , Acta Apostolorum.
Liber Iosue historiam quam Moyses in Genesi, & aliis Pentateuch1 libris a creatione mundi deduxerat usque ad ingressium filiorum Israelm terram promissionis, prosequitur , referens quae gesta sunt Iudasis ingredientibus terram Promissam, quae stupenda prodigia operatus est Deus, ut Chananaeos subverterent, & urbibus
Liber Judicum narrat quae post mortem J sue contigerunt usque ad tempora Samuelis uita mi Iudaeorum Iudicis, sub quo mutatumeli eorum regimen, Satile in Regem electo. Ruth rcfert specialem Historiam, quae contigit tempore Iudicum , scriptam a Samuele, ut posteris constaret de prosapia Davidis, simulque Christi Domini ex Davide orituri. , Ak xuor L i R. egum exsequuntur eorum Hiltdriam usque ad captivitatem Babylonicam. In hac autem Historia duo imprimis memoranda contigere.
Primum, est constructio Templi per Salomonem. Mirum quippe est, quod Deus, qui ab
orbe condito, hoc est, per ter mille annos dc amplatis, noluerat sibi condi domum super terram , catam, inquit, mihi sedes est, ct terra scabmiam pedum meorum , quam domum aedificabitis mihi rACt. 7. votis Davidis tamen annuerit, concesseritque filium ejus Salomonem aedificare primum templum. Ab hac insigni rerum mutatiO- ne Historici auspicantur quartam mundi aetatem, & figunt novam epocham.
Alterum notatu dignum in Regum Historia, α sine quo quam plurima Scripturae loca intel-tigi nequeunt, est scissio regni Salomonis facta iratim post ejus mortem. Nempe a Roboam S
86쪽
Iomonis filio defecerunt decem Tribus ι constituto sibi Rege nomine Ieroboam, & duae duntaxat Tribus, scilicet Iuda &Benjamin, adhaeserunt familiae David , & ita in domo Patriarchae Jacob duo regna extitere a se invicem divisa, etiam religione 1 namque regnum Israeli sic enim deinceps appellatae sunt decem Tri-hus J abjecit veri Dei cultum, ac propterea, Deo vindicante , penitus excisum est per Regem Hssyriorum, ad quos Tobias constans Dei cultor, cum contribulibus suis translatus est, ibique scripsit suam Historiam. Regnum vero Iuda ex duabus Tribubus conflatum, aliquanto poli
eversionem regni Israel interruptum est, non Penitus extinctum per captivitatem Babylonicam. Ab illo autem temporis intervallo, quod fluxit ab exciso regno Israel ad captivitatem Ba.
hylonicam, contigit Historia Iudith, regnante Manasse rege Iuda, nisi malis illam referre antempus subsiequens reditum Iudaeorum e captivitate Babylonica, quo constat scriptam esse Historiam Esther. Liber Job, quamvis sit sacer & divinus, nouingreditur tamen filum Historiae populi Israelitici. Job quippe non fuit Judaeus, sed idumaeus, ex stirpe riuidem Abrahae, sed per Esau fratrem PatriarchaeJacob. Creditur hanc historiam Arabice scriptam ab ipsomet Jobo, dc in Hebraeum transsaram a Moyse , ut omnibus , & maxime Iudaeis sub id tempus in AEgypto graviter afflictis, vivum daretur exemplum patientiae. Libri Paralipomenon, ut fert illud nomen : Paralipomenon enim latine est derelictio sup plent quod in historra Regum fuerat praeter
Esdras & Nehemias describunt reditum Iudaeorum e captivitate Babylonica, templi Jero-
87쪽
s 3 PRO LEGOMEN Asolymitani, & urbis instaurationem ex edicto Cyri & Artaxerxis Regum Medorum , repugnantibus licet eorum adversariis. Atque ab eo tempore usque ad annum centesimum quadra-- gesimum primum vel quintum imperii Graec rum, qui Medos sub Alexandro magno prostr
verunt, hoc est, per ducentos circiter annos, nihil in sacra Historia habetur de rebus Iudaicis. Duo Machabaeorum libri commemorant imis manes persecutiones, quas Judari passi sunt a Regibus Graecorum, maxime vero ab Antiocho Epiphane, &insignes victorias, quas Deus tamdem illis dedit per Iudam Machabaeum & fratres ejus per annos iliginta& amplius, nempe usque ad mortem Simonis Machabaei, in quo finitur Historia sacra veteris Testamenti, annis Circiter centum quinquaginta ante Christum
Aeta Apostolorum a sancto Luca conscripta exhibent ex parte stupenda exordia nascentis Ecclesiae, innumera miracula, quibus Deus evidenter probavit eam ipsam esse, quam Prophetae una voce PraediXerant, quamque tota lex praeta
Dixi, exparte; sanctus quippe Lucas, expleta narratione rerum quae Ierosolymis, d per universam Iudaeam mirabiliter contingerunt a Pas sione Domini usque ad divisionem Apostolorum , sola deinceps gesta sancti Pauli, comes ejus individuus, prosequitur usque ad quartum imperii Neronis annum, quo Apostolus biennio in captivitate exacto, liber dimissus est. Quibus autem prodigiis ceteri Apostoli ad Christum traxerint alias orbis parres ad quas Spiritu sancto aspirante profecti sunt, quidve S. Paulus vinculis solutus egerit per octo annos, qui usquzad ejus mortem fluxere, omnino praetermittit
88쪽
sanctusEvangelista,quamvis omnibus Apostolis, uno Joanne excepto, superstes extiterit, nempe usque ad annum sextum imperii Vespasiani, ut probat Baronius. Quam vero accurate distenda sit sacra Histo ria, suadent i '. necessaria ejus connexio cum aliis scripturae libris , namque Prophetae, Apostoli, & alii sacri Scriptores ex historia plerumque arSumenta desumunt, quae sine ejus notitia nullus intelliget. χ'. primarius huiusce historiae auctor, nempe Spiritus sanctus, qui illam adornaVit, ut nos non pigeat legere, quod Deus alnostram doctrinam dignatus est scribere. Silegatio a rege ad nos veniret, nunquid non mox, aliis curis postpositis prompta voluntate,cum Ommnidevotione, Litteras acciperemus Z. . . Ecce de caelo Rex Regum σ
Dominus Domantium per Prophetas ct Apostolos dignatus est nobis dirigere litterras, &c. cap. 9. libri de alutaribus documentis apud S. Augustinum. 3'. ejusdem historiae lectionem commendat rerum , quae in ea tractantur , utilitas ι dicitur enim Isaiae 43. vers. II. Ego Dominus Deus tutis docens te utilia, non vana non curiosa, non fastuosa, quemadmodum Historici profani, sed quae curandae saluti tuae & praesenti & aeternae conveniant.
Enimvero in libris historicis Deus suam, non regum terrenorum, texit historiam, narratque qua sepientia, qua bonitate & aequitate, quave fortitudine regnum suum, hoc est, Ecclesiam ab initio in aeternum fundaverit, hactenusque administraverit, ut religio non videatur opus humanum, & a sapientia politica excogitatum, sed plane divinum. Oculis legentium exhibet quomodo per succedentes sibi mundi aetates una re eadem Ecclesia semper conspicua & indefectibilis, inter mundi scandala & cadentibus regnis
89쪽
PRO LEGOMEN A temporalibus, nova incrementa susceperit,donec ultimam suam perfectionem in caelo, ex quo originem ducit, tandem consequatur. Haec ab orbe condito usque ad Patriarcham
Noe patenter agnoscitur in filiis Dei per Seth ab Adamo progenitis, & in universali diluvio liberatur a contagione filiorum hominum sui erant maledicta Caini progenies. A diluvio autem Noe & filii ejus, praesertimque Sem primogenitus , ille per trecentos quinquaginta annos, iste Per quingentos, nempe usque ad centesimum vige simum fiat i Abrahae annum, facti sunt publici praecones Justitiae Dei contra Idololatriam, quam primo induxit Nemrod seu Belus, ac postea vehementer dilatavit Ninus filius ejus. Ni-Nusquippe conditor civitatis Ninives, & dictus Assur. Gen. Io. Ex eo quod regnum Assyriorum amplificaverit, avum suum Chus, & patrem Nemrod sive Belum tanquam Deos colendos Praecepit, illum, ut creditur, sub nomine Satu
ni , hunc sub nomine Baal & Iovis. Cumque Idololatria per orbem invalesceret, Deus ab illo universali incendio festinavit educere Abraham,
Gen. II. Per quem Ecclesiam inter errorum nebulas clariorem reddidit, quatenus sancti Patriarchae familiam per Isaac natum, viginti circiter annis priusquam Sem obiret sicut stellas caeli multiplicavit, & in ea mirabilia operatu Sest, sive in AEgypto , sive in terra Chanaan, quae Ecclesia hodie in Psalmis & aliis veteris Testamenti lectionibus gratulabunda comme- Orat, tanquam in gratiam sui facta, donec veniret semen, nempe Christus Dominus, in quo Deus sua promissa complevit, ut constat
ex lectione Libri Actuum Apostolorum. L; bri sapientiales scia morales spectandi sunt ut eommentarii a Spiritu sancto editi ad eorum
90쪽
intelligentiam, quae presse & summatim in libris lesalibus tradita int. Quis v. g. intelliget in libr1s Evangeliorum, virtutem baptismi,mysterium gratiae,.sacrificium Crucis sine epistolis Apostolorum ' Necessario itaque consulendi sunt divini illi commentarii, ut discatur quanta sit latitudo & sublimitas divinae Legis ;quae mysteriorum profunditas; quam immensae divitiae & pretiosia dona sub cortice litterae recludantur.
Libri prophetici appositive movent & excitant ad legem Dei observandam,& fugienda quae illi
adversan cur. Deus enim , qui ut hominum plastes, novit quomodo mollienda & fleetenda eΟ-Tum corda , antiquis Prophetis argumenta &verba inspiravit, quibus convenienter Persuaderent, & ad obtemperandum accenderent: ubi Vehementes esse, ubi mitescere deberent: quando minis terrere, promissis blandiri, & spe consolari. Ex quibus patet, quam assidue Pastores,& alios Verbi Dei ministros in ejusmodi librorum lectione versari oporteat. Atque haec summatim de libris sacris dicta sint, ut Theologiae Candidatus intelligat saltemzonfuse immensos sapientiae thesauros in Scripturis recondi, sciatque quem librum pro Occurrente necessitate potissimum consulere debeat. PARAGRAPHUs IV. De variis sacrae Scriptura versionibus. CVm paucis admodum concessum sit sacras Scripturas in propriis fontibu Si legere, pein 'ar pretium est praecipuas Scripturarum versio- aes referre, & discutere quaenam ex illis sint tenuinae & authenticae , hoc est , indubitatae uetoritatis, Itaque