장음표시 사용
101쪽
et 8 Disputatio IL Dubium VIII.
stitutivum, & distinctiuum, & sie eum distinctiuum gradus entis ineopleti sit actus
incompletus, ita constitutivum eiusdem gradus entis incompleti qui est in materia debet esse actus incompletus. Resp. concedendo maiorem,& minorem, & negando eonsequentiam, nam gradus entis incompleti , qui est in materia non constituitur,
nee distinguitur per differentiam quae sit actus,sed per differentiam, quae est potentia . Cum enim ens diuidatur in actum, &Potentiam , oportet quod sicut ens quod est actus constituitur per differentiam,quet est talis actus, ita gradus entis, seu ens,
quod est potentia, debet constitui, & distingui per differentiam , quae sit talis potentia , scilicet pura potentia, haec enima est ratio constitutiva, & distinctiva materiae, ab actu, & ab alijs quae non sunt puraepotentiae. 236. Tertium argum. proponit Pontius hoc modo. Homo includit actum metaphysicum, quia includit rationalitatem , quae est actus metaphysicus actuans,& deinterminans animal ad esse hominis; sed materia prima includit susceptiuitatem, quae est differentia contrahens rationem substatiae incompletae ad esse materiae primae, ergo includit essentialiter actum metaphy-scum. Resp.quod hoc argumentum concludit oppositum eius quod intendit Pontius , sic enim concludit: homo includit actum metaphysicum , quia includit rationalitatem , quae est actus metaphysicus actuans ,& determinans animal ad esse hominis,quod est actus: homo enim est quoddam esse actuaIe dicens actat, & includens actum , & etiam animal includit actum , veparet; sed materia includit susceptibilitate, quae non est actus,sed potentia;& differe tia est potentia contrahens ratione substantiae ad c me potentiae; ergo materia includit ementialiter potentialitatem : differentia namque constitutiva potentiae, & contractiva substantiae, ct entis ad esse potentiam susceptiuam, non potest en actus, sed necessario debet esse potentia. 237. Quartum argum. quod est eiusdem Pontij est,quoniam ideo homo includit actum metaphysicum, quia includit
plures formas, in quarum una eonuenit clialijs rebus distinctae naturae ab ipso,nempe in animalitate; sed materia prima conuenit eum forma substantiali in ratione entis incompleti , ct disconuenit in ratione partis
susceptiuae, & primi subiecti; ergo includit
actum metaphysicum , scilicet illam diffsrentiam, per quam distinguitur a forma, Saliis. Resp. negando conseq. oppositum enim deberet concludi, quod scilicet cum
materia conueniat cum forma in rationesentis incompleti, & disserat in ration e potentiae susceptiuae , oportet quod differentia constitutiva materiae in ratione potentiae, & in hae ratione distinctiua eiusdem
a forma, si potentia non actus, cum actus non possit constituere potentiam, nec eam distinguere ab actu, ut patet. a 38. Quintum argum. nam materia
Irima omnium sublunarium est eiusdem pestet,& ciuersae speciei a materia caelesti;
ergo omnes materiae sublunares conueniue
in una disseretia specifiea per quam distinguantur a materia . Dices cum Compluta
inquit Pontius,'quod materia prima sublunatium est eiusdem speciei negatiue, non positive . Contra inquit quia haec responsio est gratissima,& eodem modo posset quis dicere, quod humana natura esset eiusdem speciei negative tantum , & non positive. Deinde materiae primae sublunares habent positivam formalitatem secundum quam conueniunt inter se, & dineonueniunt ab alijs rebus; ergo sunt positi-ue eiusdem speciei. Resp. sustinendo si lutionem N.Compluti quod scilicet materia prima sublunarium sit secundum se una specie tantum negati uri seu quod sit una negatiue, & ita est, nam si materia prima sublunarium esset una specie positi Ru modo posset per varias formas multiplicari positi vh specie Z quod enim est unum aspecie positiue , & essentialiter semper remanet huiusmodi. Sicuti quia forma est una specie positive licet incomplete, semper remanet in sua specie, & quantumuis
uniatur cum varijs materijs semper suam conseruat speciem, imb trahit materiam
. ad suam speciem, per quod constituitur compositum, di species formae , quae eraq
102쪽
In primum lib Arist. de physico auditu,&c. 9
incompleta fit completa . Quare omnes materiae sublunares secundum se sunt manumero materia negatiuemon positive per differentiam aliquam quae sit actus, licet habeant suam disserentiam constitutivam, didistinctium a materia coelesti, quae est potentia, nam materia sublunaris constituitur per potentiam respicientem formam amissibiliter; at materia caelestis constituitur per potentiam respieientem sormas in-
amissibiliter. Quod autem sic philosophandum sit constat ex dictis, quod seilicetens diuidatur in actum, & potentiam, ac pro inde sicut actus constituitur per disserentia quae est actus, ita potentia constitui debet per differentiam, quae est potentia; differentia namque constitutiva potentiae ut talis , non potest esse actus , sed debet esse potentia. Hinc colliges non bene dicere Pontium, quod nostra fundamenta sint li
- Sq. An materia prima habeat propriam
s3 . D Rima sententia tenet,quod ma materia prima habeat propria existentiam ex se, & non a forma, vel a composito. Pro hac sententia citant N.
Complutenses Menricum,Scotum,Gregor.
Gabrielem, Fonisam, Suarra, Pererium, Toletus e Ruuium, & dicunt eam sequi omnes Scriptores Societatis. Quibus addo Pontium hoc loco. Pro quo nota quod per existentia nil aliud intelligimus nisi id per quod res est extra caulas, seu intelligimus quendam modii, aut quandamactualitatem per quam res ultimo terminat sui productionem, ob quam rationem dicitur vltimus rei actus, proprius Dei. De qualre tracto de Incarnatione, ubi etiam explico an distinguatur a subsistentia, &c a quibus modo abstinemus;
ne explicatur. Mauria rima ex se non babet propriam exsonam, sed existit per exi- sentiam compositi. Pro hae sententia citant N. Compluta Boetium, DBonamCapreolis Caiet. Arrari Scinein. IaaeLia dicunt hane
esse perpetuam, & constantem D. Thomae sententiam pro qua videri possunt Tho-m istae hoc loco, ut Lema. Solum resero duo D. Thomae testimonia. Primum habetur Ie. q. 7. arida. ad 3. ubi sic habet.
Mauria non existit in rerum nasura perie
i am cum nonsis eas is actu , sed potentia
tantam inde magis est aliquid concreatum, quam creatum . Secundum habetur q. . de potentia art. I. in corpora, ubi haec scribit. Ωuidquid in rerum natura inaenisur , ac uexigit, quod quidem non habet materia nisper formam, qua factus eius. Nec vales
dicere D. Thomam solum velle quod materia no habet ex se existentiam per quam existat sine forma, sed per quam existat simul cum forma, quoniam mens D. Thomae est quod materia nullo modo habeat existentiam nisi a forma, & composito, ut
se explicat I. a. q. 9 .art. uia a. dicens.
Idem est esse forma, ct materia, ct hoc quidem es esse compositi. Sed agamus rati
nibus .a I. Prima ratio, quoniam si materia haberet propriam existentiam esset ensia actu; ergo non posset facere unum per se cum forma. Antecedens est certum ι cum enim existentia sit actus, & non eausti nisi per dationem sui, debet suum effectu tribuere materiae, ac proinde debet illam a constituere ens in actu. Conseq. probatur ex illo communi proloquio, quod ex duo. bus, aut pluribus entibus in actu non potest fieri unum per se, & ratio huius proloquii est, quia ad hoc ut duo faciant unum per se, oportet quod ad inuicem compa
rentur per modum potentiae, & actus,alias non aliam haberent unitatem nisi per accidens , quatenus scilicet sunt in eodem subiecto, quo modo albedo,& color non faciunt unum per se, quia non comparantur ad inuicem per modum potentiae, & actus,
sed solam uniuntur in eode subiecto. Cum ergo existentia materiae si illam haberet, sit
actus, & existentia formae sit actus, noris possunt ad invicem comparari per modum actus, & potetitiae a a. Occurrit Pontius hic ris . p. n. I. quod si hoc argum is valeret probaret etiaquod materia non posset existere per existentiam formae, quia sic existeas esset ensin actu
103쪽
go Disputatio II. Dubium, VIII.
in actu tam bene , ac si existeret propria existentia, unde de materia, ct forma veruesset dicere, quod essent duo entia in actu. Deinde respondet secundo distinguendo
antecedens res set ens in acre, idest ens actu existens, concedit: esset ens in actu , idestens a cluatum forma physica actu insormate, aut em actuale comple tum,negat.Quado autem dieitur, quod ex duobus entibus in actu non potest neri unum per se, debet intelligi de duobus entibus in actu per Dr.mas physicas. seu de duobus entibus completis. 243. Sed contra, nam neutra solutio est sufficiens, non prima, quia si materia existit per existentiam formae, & composi-1. , prius unitur cum forma, & cum ea facit unum per se antequam adueniat existentia, quae tunc actuat compositum iam constitutum, at in casu quo materia haberet propriam existetiam, prius intelligeretur existenS, antequam formam reciperet, & cum tunc temporis tam materia, quam formi
ha berent propriam existentiam, conflatum ex illis esset ex pluribus existentibus, seuentibus in actu . Neque secunda solutio videtur sufficiens i nam neque ex pluribus entibus in actu physice, neque metaphysice potest fieri unum per se, quod probo I.
quia ideo ex pluribus entibus in actu physich non potest per aduersarios fieri unum per se, quia non comparantur ad inuicem per modum actus, & potentiae; sed etiam plura entia in actu metaphysire non comparantur ad inuicem per modum actus, flepotentiae metaphysice; ergo si semel mat ria , & forma habent proprias existentias, quae sunt formae, seu actus metaphysici nopoterunt facere unum per se metaphysice,& sie quodlibet compositum per aduersa rios esset unum per se physice, & unum sper accidens metaphysice, quod est absumdum. Probo a. nam existentia est ultima actualitas, ct id quo res ultimo est extra suas causas licet si semel daretur in materia , posset eam ultimo actuare, non tamen posset ab alia existentia formae actuari,ac proinde non posset ex illis fieri unum per se. aqq. Secunda ratio, quoniam si materia haberet propriam existentiam partiale, etiam forma eam haberet, sed hoc est falsum; ergo. c. Maiorem concedunt aduersa ij, volunt enim, quod ex existentia materiae,& formae coalescat integra existentia compositi, sicut ex materia ,& forma e Oalestit ipsium compositum. Minorem probo, nam ex ea sequeretur, quod omnes formae etiam materiales essent incorruptibiles, non minus ae a nima rationalis , hoc
est falsum; ergo, &c. sequela probatur,nam ideo anima rationalis est incorruptibilis,&potest naturaliter manere separata a mate
ria, quia habet propriam existentiam qua est semi suppositum, seu compositum,ergo, si semel coeterae formae materiales habent
propriam exiitentiam, poterunt naturaliter manere separatae a materia.
2 S. Tertia ratio, nam existentia est ultimus actus,& vltimum complementum essendi in genere substantiae ; ergo materia prima non potest illam recipere antequam recipiat formam, &constituatur compositum , si enim prius materia reciperet existentiam , quam formam recipiat, existentia non esset ultima actualitas in genere substantiali. Hoc argumentum fuse prosequuntur Nostri Complut. in secunda ratione , quod potest sie breuiter efformari;
nam existere est esse extra causas; ergo nihil potest existere antequam causae suas exerceant causalitates,sed anteqari sit totum causalitates non sunt exorcitae; ergo ante positionem compositi, seu totius, materia non habent existentiam. Ad hoc enim ut effectus existat non sufficit, ut una causalitas exerceatur, sed debent exerceri omnes; in illo autem priori in quo intelligitur materia , ct nondum intelligitur compositum , non intelliguntur exercitae omnes causalitates; ergo.
a 6. Occurrit Pontius quod existentia est ultimus actus rei quae causatur, non cuiuscumque, di sic cum serma causatur, existentia est ultimus actus illius, &cuma causatur materia , existentia est ultimus actus illius. Et ad argum. Complutensiti, dicit quod existentia non ponitur antequi
exerceantur omnes causalitates illius rei , quae ponitur, rig.materiae,non omnes cau
104쪽
In primum lib. Arist. de physico auditu,&c. 8 r
salitates pertinentes ad alias res v.g.ad se
mam, S compositum . Sed contra, nam
existentia non est quouis modo ultimus actus, vItimumve complementum , sed est ultimun complementum in ordine substantiali, ac proinde debet supponere actu simpliciter subitantialem, cum prius sit reesse simpliciter, quam tali modo; alias si materia haberet prius esse existentiae , quam esse formae substantialis prius deberet esse commune, quam proprium; existentia namque est communis omnibus rebus, & vltimo aduenit, forma Uero non sic, cum tribuat materiae complementum
esse substantialis, ac proinde quandiu non intelligutur exercitae causalitates esse lubstantialis, non potest intelligi causalitas esse existentialis, cum esse essentiale praecedat esse existentiale. 2 7. Quarta ratio, datur in rerum natura purus actus, qui nullam inuoluit potentialitatem, ergo etiam dari debet pura Potentia, quae nullum inuoluat actum, sed omnem rationem actus habeat a forma, aqua in genere substantiae perficitur, completur, & actuatur. occurres pro aduersa
rijs , quod purus actus , ct pura potentia solum opponuntur secundum quid, neque
potest aliquid simpliciter opponi puro actui nisi nihil, quod enim est a parte rei necesse est ut sit aliquid in sein conseque-
ter non potest excludere omnem rationem
actus. Deus ergo, & materia dici debent opponi maxime, quatenus sicut Deus nullam habet potentiam, ita materia nullum habet actum eorum ad quos est pura potentia, idest nullum actum physicum, non tamen nullum actum substantialem. Sed contra, nam nulla est repugnantia quod ita materia prima sit pura potentia, absque ullo prorsus actu etiam existentiae, sicut Deus est purus actus; hoc enim maxime deseruit ad cognitionem Dei; ergo ita deo facto factum esse existimandum est. Tum quia ex eo quod materia prima nullum habet actum existentiae, non sequitur quod lit nihil, cum sit ens essentiae, licet per se, Se ratione sui non sit ens existentiae: ergo,
dcc. Soluuntur argum . in contrarium. 248. Primum argum . quoniam mate-
ria prima habet propriam entitatem distinctam ab entitate formae ; ergo etiam habet propriam existentiam distinctam ab existentia formae. Antecedens notum est,materia namque in entitate sua est independens ab entitate formae, alias non esset in rerum natura nisi quando est forma, & sienon transiret deforma informat Conseq. Probatur,nam materia si non haberet propriam existentiam sicut habet propriam
entitatem, iam entitas materiae usset depe-dens ab entitate formae , quod sic ostenditur. Nam si materia existeret existentia formae, esset effectus formalis existentiae formae, sicut esse album est effectus formalis albedinis; sed hoc est falsum; nam ess eius formalis neque esse, neque intelligi potest existere prius sua causa formali in nullo genere causae; sed materia prius existit forma, vel existentia formae; ergo materia existens non potest esse effectus formalis existentiae formae . Haec minor Pr batur , tum ex Aristotele hoc loco trae. I.
ubi docet quod subiectu est prius ijs, quae
sunt in subiecto, tum ratione, quia materia est vera causa formae , & existentiae illius; ergo in aliquo genere causae est prior natura serma . Si ergo prius natura existit qua forma, impossibile est ut existat formaliter per existentiam formae , quandoquidem existentia formae est posterior ad materia
esistentem. 249. Nec valet respondere I. cum MLquibusThomistis nullum esse inconuenies
quod aliquid sit prius, & posterius in diuerso genere causae, nam cum generatio
substantialis fiat in instanti, & illud instans reale possit diuidi in plura instantia naturae& unumquodque horum instantium sit prius in suo genere, sequitur quod materia erit prior forma in genere causς materialis,& posterior illa in genere causae formalis.
Nam contra,inquiunt, quia non disput, mus an aliqua duo possint esse ad inuicem priora in aliquo genere causae, sed an es
sectus formatis,ut sic possit intelligi pre
xistere ante causam sua formalem in quocumque genere, hoc enim implicat in terminis;cum enim album vi album dicat albedinem, sequeretur quod albedo praeex, L steret
105쪽
steret ante se ipsam , quod implicat. aso. Resp. sustinendo traditam solutionem . Ad impugnationem dico, quod licet hoc loco nou disputemus an cauis sint sibi inuicem causae,tamen hoc prae sup- polito tanqua certo,de quo infra suo loco, per hoc soluimus dictum argumentum; cuenim unaqueq;causa sit prior in suo genere sequitur quod licet in genere causae forma
Iisiorma sit prior materia,materia tame est prior forma in genere cati sae materialis , &in hoc genere cum sit prior forma , & eius existentia , intelligetur materia secundum suam entitatem ,& adhuc non intelligetur existere; licci si attendamus ad genus causae formalis forma sit prior, & materia posterior, di se licet materia si posterior sorma, ut recipit effectum formalem illius est tamen prior illa vi tribuit formae proprium ei sectum. Ad quod facit exemplum de albedine ,& albo adductum ab aduersariis, nam albedo ut tribuit suum effectum formalem albi sicandi, est prior albo,at albuin vi sustentat albedinem est prius ipsa albedine in hoc genere cauis.
ast. Nec valet respondere a. cum
alijs Thomistis, notando quod materia potest considerari in duplici statu, primo antequam fiat forma per generationem, &tunc non intelligitur existere per hanc formam, sed per praecedentem, aut negative,& quasi per omnes collective,non per hac, aut illam diuisiue , neque enim necesse est ut materia intelligatur pro eo statu existere
determinate per formam , seu per existentiam alicuius forme determinate. Secundo
potest materia considerari in ultimo instanti generationis , quando iam forma intelligitur producta, & tunc in priori natura intelligitur forma, & deinde intelligitur tribuere existere materiae, & soliam tunc intelligitur materia prior forma quantum ad etantiam , non quantum ad existen tiam, &c. Isa. Cceterum haec responsio possee se ab au ctoribus prioris sententiae impu- .gnari. I. Quoniam materia in illo ultimo instanti generationis est causa formae , Sexistentie illius; ergo in illo instanti materia debet existere, non per existentiam for-- , ergo per propriam, ac proinde non susticit,quod tunc praecedat tantum quoadesse essentiae . Antecedens constat; nam in illo instanti forma dependet a materi ita s& antea non dependebat, cum adhuc non
esset. Consequentiam probo, nam impliacat quod materia causet formam , & illius existentiam, nisi existat, essentia nam quo, seu praedicata quidditatiua , prout praecedunt existem iam sui non sunt a parte rei,
sed solu obiective in intellectu, nihil enim est a parte rei nisi per existentiam; atqui
materia non causet prout est obiective in intellectu, sed prout est in se ipsa a parte arei, ergo non causat nisi ut existens. 33. Quod autem forma ,& eius existentia non causetur nisi a materia existente, in quo tota est disti cultas, videtur ex se
notum , nam materia non causet nisi ut subiectum , subiectum autem non causat nisi existat, causat enim immediate substernendo se forniae , prius autem est esse in sO , quam substernere se alteri , ac proinde prius est subiectum existere, quam recipere, aut sustentare formam,eiulque existen
a sq. Secundo impugnari potest illa solutio, quia existentia formae in illo instanti dependet a materia, ut cause actuali, ergo non pendet a sola essentia,aut praedi-
eatis quid ditatiuis illius, quae ut sic nihil sunt actuale, neque sunt aliquod subiectu
determinatum,a quo possit forma, eiusque existentia dependere . Tertio, nam si existentia non esset aliquod requisitum ii materia ut posset causare, tanquam subiectum, sequeretur materiam prius esse causam actu, quam existeret , hoc est falsum, ergo, &c. Sequela probatur, nam non potest existere nisi causet formam, & per io
mam recipiat existentiam, ergo debet prius causare formam,quam existere, sicuti prius est calefieri, quam esse calidum , & caulatio prior est quam terminus causetus,& sic materia intelligeretur prius causare, quam existere , quod videtur impossibile, cum materia non aliter causet, quam per se ipsam. a I. Quarto, quoniam si existentia in illo instanti non requireretur in maIcria
106쪽
In primum lib. Arist. de physico auditu,&c. 8 3
antecedenter ad causandum , sequeretur
quod agens naturale in illo instanti produceret totam rem ex nihilo, hoc est talsum; ergo, &c. sequela probatur, nam in illo instanti caularet, & faceret aliquid, nullo subiecto existente quod agat, ac proindω faceret ex nullo pretsupposito subiecto a-
sente, cum enim agens non agat in essentia materiae cum non existat, in nullum subiectum aget.
beret existentiam ante formam, sequeretur
quod illud agens, quod in hoc instanti dat
existentiam formae,cam etiam daret materiae , atque ita esset etiam causi essiciens
materiae , efficere namque nihil est aliud, quam dare existentiam, sed hoc est contra communem omnium sensum, quod agens natura Ie eficiat sibi subiectu pro illo instati quo agit, hoc enim modo subiectum potius dependeret ab agente, quam agens a subiecto; ideo namque Deus in creando non dependet ab ullo subiecto, quia efficit ipsummet subiectum; parum autem refert uod subiectum prius extiterit, dummo-o in hoe instanti dependeat in suo essi, ab hoc agente naturali. Est autem perso
notum quod agens naturale non agat nisi saltem in priori natura supponat subiectum in quod agat. Neque lassicit pri
ritas essentiae , alias omnis creatura dici posset fieri ex sua essentia, tanquam ex subiecto ; essentia namque creaturae est Prior quam existentia, di sic nulla daretur creatio, cum omne fieret ex sua essentia
S. s. Sustinetur rsonsio tradita u. 2 S I. o
satisfiu rationibus in contrariam adductis.
traditam dicto num. 2 3 I. Ut ex in contrarium adductis , eorumque sol tionibus magis appareat veritas doctrinae Thou isticae. Pro quo nota, quod cum materia non i abeat propriam existentiam,
sed existat per existentiam formae,sequitur quod in eodem instanti generationis in quo datur non esse formae praecedentis , &eae istentiae illius, detur esse formae nouae nexistentiae eius. Unde in eodem instanti in quo recipit formam, di illius existentiam recipit, & sic ad hoc ut recipiat formam
non est necesse quod in 'uocumque pri ri intelligatur existens, sed sufficit quod
intelligatur secundum esse essentiae,ut illud substernat formae, in eodem tamen instanti reali re ipsa existit.Quo circa non pro qu cumque priori debent omnia considerari, sed ea tantu , quae sunt propria illius prioris,ut ea quae pertinent ad esse essentiae itis primo priori naturae, de quibus ex seque tibus solutionibus magis constabit.
positam dico, quod materia licet in illo timstanti reali generationis existat, & per existentiam formae, tamen no intelligitur existere pro primo instanti naturae, quo in suci genere intelligitur praecedere formi; tunc enim intelligitur solum praecedere quoadesse essentiae, quod primo substernit formae,& in hoc sensu conceditur antecedens& negatur conseq. ad probationem dicas, quod ad hoc ve intestigatur materia pro
illo priori natur , quo se substernit formet, non est necesse quod intelligatur existens, sed sufficit quod intelligatur quoad eae sessentiae. Nec verum est quod essentia, ut
intelligitur non adhuc intellecta existentia habeat tantum esse obiective; aliud namq; est rem non esse etiam quoad esse essentiae absoluth, quo pacto res habet tantum esse obiective, & aliud est quod res in eodem instanti reali habeat esse tum essentiae, tum
existentiae, sed quod pro aliquo priori non L a intel- Diqiligod by Corale
107쪽
intelligatur habere nisi esse essentit, & hoc
modo non habet tantum esse obiective in intellectu, ut patet. Igitur materia pro illo priori intelligitur causere formam quo. ad esse essentiae,& non quoad esse existentiae , id enim quod materia substernit formae est esse suum essentiae, non cxistentiae . Per quae patet id quod dicitur n. 13 3. 239. Ad a. instantiam n. 23 . positam dicas , quod forma, eiusque cxistentia dependet a materia pro eo instanti, ut a causa actuali actualitate essentiae, non actualitate existentiae. Ad a. instantiam ibidem distinguitur sequela, sequeretur materiam esse prius causam actu quam existat adlua litate essentiae, concedituri actualitate existentiae negatur. Per esse essentiae materia intelligitur tunc esse actu, non tamen mi a actu; in actu enim intelligitur per esse existentie .
aiso. Ad 4. instantiam negatur sequela . Ad probationem dico, quod licet in illo instanti materia non intelligatur existens pro quocumque priori, re ipsa tamen est existens, & tunc agens agit in e sientia materie, eam substernendo formae, nec est necesse quod ad hoc materia intelligatur
existens, sed sufficit quod intelligatur quoad esse essentiae,&c. Ad ultimam instantii dico quod idem agens quod dat existentia
formae, ct constituit compositum communieat eandem existentiam medio composito, materiae, non tamen ex hoc sequitur,
quod efficiat materiam , sed selum quod illi communicet existentiam I ex quo patet quod agens naturale supponat subiectui . in quod agit quoad esse essentiae, non tamen supponit quoadesse existentiet , pro quocumque priori.
S. 6. Penun ur alia argumenta contra no
stram lenientiam, cir solutiones
dine est, nam si maletia v. g.huius ligni non haberet propriam existentia , ex se nihil esset actu, ergo ex se selli tria, esset aliquid possibile, en sic cum Arist.dicit materiam esse puram potentiam , nihil aliud dicit ni si quod materia ex se non est nisi quid possibile, sed hoc videtur ridiculum apud Arist. qui putauit materiam ex se esse s ternam, & ingenerabilem,& incorruptibilem; ergo ,&c. Resp. quod materia ex eo quod non habet propriam existentia sequitur solum quod non sit ens in actu,notamen sequitur quod non sit ens actu, ad quod susticit quod habeat esse essetiae realis , & quod in eodem instanti habeat esse existentiae. Unde non cst verum quod materia sit tantum ex se quid possibile, non enim dicit tantum essentiam possibilem,sed realem extra causias, cum prius esset sub alia forma, & existeret, & modo sub alia,&existat. Vnde sicut ex eo quod materia mutet formam non ponitur in statu possibilitatis, ita neque ex eo quod mutet exitistentiam,&ex una transeat ad aliam. 26 a. Tercium argum. quoniam si materia prima temper mutaret existetiam, sequeretur quod non remaneret eadem numero sub diuersis formis, sed solum eade in specie, nam indiuiduatio materit sumitur ab existentia, vel ab aliqua ac tualitate con- comitante existetia; ergo si materia diuersam habet existentiam semper erit diuersa numero; sed hoc dici nequit, nam alias noposset dici ingenerabilis , ct incorruptibilis , nisi secundum speciem, quod secundu
Aristotelem conuenit etiam omni formae. Resip. concedendo antecedens; materia
namque cum secundum se sit tantum una numero negative, sequitur quod in quolibet indiuiduo sit una numero positive per diuersam quantitatis pre habitionem. 163. Ex dictis infertur I. materiam. non posse neque per diuinam potentiam dari in rerum natuta sine omni forma, pa
108쪽
In primum lib. Arist. de physico auditu,&c. 8 3
tet, quoniam materia non habet propriam existentiam, sed existit per existentiam is mae ; ergo sine forma existere non potest, ac proinde nequit sine forma esse a partes rei. Tum quia nihil potest existere a parte rei nisi habeat esse limitatum, & dete minatum in aliqua specie, sed hoc no habetur sine forma; ergo, &c. Tum etiam quia quantitas non potest esse sine termino; gemis sine differentia, species si ne aliquo indiuiduo, & natura sine aliqua indiuiduatione ; ergo neque materia sine aliqua forma, &c. I 6 . Sed obiicies r. nam materia non dependet a forma nisi in genere cause finalis, ut colligitur ex Arist. allus tex.8 I. sed res potest existere non existente lao fine ; ergo etiam materia existere poterit no existente forma. Maior probatur, nam nodependet in genere causa materialis, ut patet e neque in genere causae essicientis, ut notum est, neque in genere causae formalis, quod probo , nam tunc forma respectu alicuius exercet genus caust formalis,qua do illud constituit, de componit; unde al-hed non est causa formalis parietis, sed albi; sed forma non constituit, neque com ponit Materiam; ergo non est causa formaialis materiae. Resp. negando maiorem. Ad probationem dico,quod materia dependet a forma in genere causae formalis, sicut
potentia ab actu a quo informatur, de ea media constituit compositum; nec verum
est quod paries non dependeat ab albedine
tanquam a forma ex qua componitur al
a6s. Obij cies a. nam Deus facere potest quod formae accidentales existant sine subiecto, ut accidit in Augustissimo Eucharistiae Sacramento; ergo etiam lacer poterit, quod subiectum, stilicet materia, existat sine forma, vel illi conserendo aliquam propriam existentiam, vel eam construando per quandam manutenentiam, ut
facit in accidentibus Eucharistiae; non enim minus dependent accidentia a subiecto, quam materia a forma. Resp. concedendo antecedens, & negando conseq. nam doementia accidentium est solum inhaerentia
aptitudinalis, ae proinde possunt sine illoeta, maxime quia cum sint actus, & habeant propriam existentiam, pomunt effosine subiecto.supplendo Deo actualem inhaerentiam, vel per manu tenentiam, vel faciendo quod ipsa accidentium subsistentia
faciat, quod facit inhaerentia. CCeterum materia cum non habeat propriam existentiam, nec subsistentiam, non potest existere,nisi ea concedantur,cum autem sint modi , non possunt sibi communicari nisi media forma , vel composito quae immediate
assiciunt. 266. Insertur a. possie Deum conser- Dare materiam primam sine quantitato
actuali,& sine quocumque accideti actuali. Dixi sine quantitate actuali, quia sine quantitate praehabita id multi negant ex eo quod materia non potest a Deo conseruari sine eo quod sit indiuidua , indiuiduatio autem desumitura quantitate prae- habita, de qua re suo loco. Quod autem post Deus conseruare materiam sine ulla forma accidentali, patet, quia substantia eum sit independens ab accidentibus, illi Lque prior, potest sine illis esse. Tum quia materia iam habet existentiam a forma, ergo ut sitio rerum natura, sussicit quod haheat formam perquam substantialiter existat . In eo tamen cassi quo materia esset absque quantitate, & omni accidente, nul-
tibi emet ei retimscriptive. Vnde falsum est quod dicunt aliqui quod in casu quo Deus
separaret a materia huius ligni Omnia accidentia conflueret in unum punctum, non permotum localem, sed instantaneum, noenim dari potest iste confluxus, cum tunc nullibi maneret; tum quia cum non detur
quantitas, nec dabitur punctum in quod materia confluat. Minus dici potest quod habeat proprias partes substantiales, quia his admissis,& non concessis adhuc substantia per has non est in loco circumstripum,
109쪽
S. 7. An mareria prima sis una specie , o
267. T E materia sublunari loquimur, nam quid dicendum sit de m teria caelesti, praei sus dicemus in tract. de ecelo. Pro intelligentia difficultatis sciendum primo quod unitas rei est duplex,seu unum numero dupliciter sumi potest, scilicet positive, & negative . Unum numero positive est illud, quod in se habet princia pium unitatis numericae, sicut unum specie positive est illud quod in se habet principium unitatis specificae , per quod est in se res indivisa, &diuisa a quolibet alio.
Unum vero numero, aut specie negative
est illud quod in se non est plura numero, aut specie, seu quod in se non habet prin-eipium multiplicationis numeri aut specificae, per quod constituatur in esse numerico , aut specifico,& distinguatur ab alijs. Sciendum secundo quod materia dupliciter potest considerari, primo secundum se, seu secundum suam naturam , aut praedicata essentialia, vel ut alij loquuntur, obiective ; secundo quatenus existit a pa te rei stib diuersis formis. Alii dicunt materiam posse cosiderari duobus modis, vel visentitur,velut intelligitur; sentitur enim ut est distributa in varias formas, intelligitur vero secundum se, seu ut dicit sua a tributa , aut praedicata. 268. Hispositis prima sententia est materiam secundum se, seu ut est intelligi-hilis esse unam specie incompleta, & una
numero incomplete. Huius sententiae auctores videre potes apud Comptu hoc lo- eo, quibus addo Hieron. a hic lib. r.q.vit. de Pontium hoc loco lib. I. Hyp.3. q.8. dbeentem esse sententiam communissimam, S eitat Scotum, SuareZ, & Amicum .Quod materia ut est in indiuiduis sit una numero , & specie positive tradunt omnes, difficultas est de materia secundum se,de qua pono sequentes conclusiones. 269. Prima concl. Materia prima fecundum se, non est una specie positiae sed tantum negariue r, ita tradunt Thomistae, quos referunt, sequuntur N.Complut. citati.Videatur Masius hoc Ioeo. Colligitur aper te ex dictis supra, nam si semel verum est, quod materia ex is nullum habet actum , sequitur quod ex se nullam habeat speeiε, cum species sumatur ab actu, quod intelligi debet non sollim de speeie infima, sed etiam de specie subalterna,quia etiam species sumitur ab actu. Dicitur autem mat ria habere speciem negatiue, quia licet ex se non habeat speciem, eam tamen habere potest per formas ad quas est in potentia. Praeterea probatur concl. quoniam si materia secundum se esset una specie non posset variari specie in genito,& incorrupto , sed semper retineret eamdem ratione specificam, contra Aristotelem pluries iahoe libro dicentem, quod non sit eadem sspecie iti genito, & in corrupto. a7o. Sed obisicies, nam materia su lunaris distinguitur specie a materia eglesti, sed non distinguitur specie negatiue, ergo positive; Maiorem docent Thomistae ut suo loco videbimus. Minor probatur. nam materia sublunatis respicit formas amissibiles, & materia celestis respicit formas immissibiles, sed isti respectus sunt positivi, ergo constituent rationes specifi-
eas positi uas. Resp. negando minorem .
Ad probationem dico quod illi respectus sunt quidem positivi, sed non actuales, sed
potenti alas , ac prolude non potentes tribuere gradum specificum positiuum, sed tantum negativum; gradus namque specia ficus positiuus a solo actu postiuo sumiotest; materia autem secundum se non ha- et respectum actualem, sed tantum potε-tialem , licet autem iste respectus potentialis sit ad actum , non tamen est actus . An autem a materia caelesti, & sublunari abstrahi possit conceptus uniuocus, an tantum analogus, est opinionum diuersitas , na aliqui volunt solum pol se abstrahi conceptum analogum, alij autem volunt abstrahi posse conceptum univocum in ratione potentiae, quatenus utraque materia conuenit univoce in ratione potentiae r spicientis actum, licet postea differant tria, modo respiciendi quatenus materia celastis respicit suas formas inamissibiliter , & materia sublunaris respicit sitas formas amissibiliter. aTI. Se-
110쪽
27 r. Secunda conclusio. Materia prima secundum se es tantum υna numero negatιue, licet in indiuiduis multiplicetur positiae , Ut alia sit numero in genito , ct alia incorrupto . Sic tenent omnes Thom istae. Videantur N. Complut. Masius, Lerma, leali; hoc Ioco. Quare Deus a principio mundi quali sigillauit, &ordinauit omnes
Portiones materiae,ut haec portio respiceret hane formarum collectionem, ut prius poneretur sub hac forma, postea, sub alia, &sic deinceps usque ad mundi finem; & siein resurrectione unusquisque habebit sua
materiam in qua conceptus est, &c. 272. Probatur a. nam quae ad inuicε transmu tantur non possint habere eandem materiam numero positi vh ; ergo debent habere eandem numero negative. An t cedens probatur, quia una, eademque materia numero positive non esset in genito, ct corrupto: imo non posset fieri transimutatio si semel semper esset eadem materia ingenito, & corrupto; intantum enim fit
transmutatio in quantum subiectum quod est unum numero sub una forma fit aliud numero, vel specie sub alia .a73. Respondent aduersarij, quod eaquς transmutantur fiunt ex eadem materia numero positiue,quae est multiplex perdiuersos ordines ad diuersas formas. Sed
contra, nam idem non potest esse unum
tantum numem positive secundum se, &plura etiam secundum diuersos respectus, nam unum positive dicit esse ens indiuisii in se, ct diuisum a quolibet alio, ergo respectu cuiuslibet alterius , non potest esse plura. Deinde vel materia, quae per se est una positive secundum se, per respectus ad diuersas formas plurificatur positive vel non . Si primum ergo materia positive est una, ct plures positive ; secundum dici nopotest, quoniam in omni sententia materia
plurificatur positive sub diuersis formis;
ergo, &c. 27 . Probatur a. nam omnis distinctio numerica positiva, vel est tantum a forma, ut aliqui volunt, vel est a forma vi dicit talem , aut tantam quantitatem, seu ut praehabet tantam quantitatem; sed materia secundum se, nec habet formam, nec
pre habet tantam, aut tantam quantitatem ;ergo materia secundum se non est una numero positive.
7S. Occurrunt aduersarij quod maior solum est vera de distinctione, & vniatate numerica compositi, haec enim desumitur a forma, aut a quantitate prae habita, non de distinctione, aut unitate numerica materiae, haec enim habetur a se non a sorma, aut quantitate. Sed contra, nam unuest ens indiuisum in se, & diuisum a quolibet alio, ergo ab eodem sumi debet unitas a quo sumitur indivisio, de ab eodem sumi debet indiuisio a quo sumitur diuisio; sed in materia nihil est a quo sumatur diuisio,cum per se sit una numero positive, ergo in materia secundum se nihil est Squo sumatur unitas. Ceterum quia a pluralitate formae sumitur pluralitas, & diu,sio materiae, ab unitate formae sumi debet
276. Sed obiicies r. id quod habet
unum principium indiuidi sale positiuum per quod constituitur, est unum numero positive; sed materia prima secundum se a sumpta habet unum principium indiuidua- Ie positiuum, per quod constituitur ; ergo materia prima secundum se est una numero positive. Maior nota est cum sit adefinitione ad definitum. Minor probatur, id quod secundum se est ens, & subitantia, ct non habet multiplicitatem numericam positivam, debet habere unitatem numericam positivam, sed materia prima secundum se est ens,& substantia, de non habee
multiplicitatem numericam positivam; ergo debet habere unitatem numericam P sititiam . Resp. negando minorem,ad probationem dico solum probare, quod materia prima sit unum unitate transcendet tali quae conuertitur cum ente, non tamen probat esse unum unitate numerali, quae
solum in rebus quantis reperitur. Optime ergo stat quod materia prima secundum a se sit una numero negative quoad unitate proprie dissiam, scilicet numeralem, de sit una secundum quid unitate transcendenta-
ii, que cum ente conuertitur. Cum enim
materia prima secundum se sit eas positiuum , sequitur quod secundum se sit unia hac