장음표시 사용
371쪽
rans per e ternitatem. Et sic verum est , uod tunc tempu4', vel Angelus non suberetur Deo quoad annihil atione in e ternitari ἔ hic tamen necessitas non est abs Iuta, sed ex suppositione, quod Deu4 voluisset illam rem creare ab iterno. IMO ereatura ex tali creatione non contraxisset neeessitatem intrinsecam, ut non posset annihilari, sed esset necessitas extrinseca ex suppositione quod esset creata ab qter-
, dcc. Dici etiam potest quod annibila. tio indeterminata possit esse ab iterno, e modo corruptio, ut dubio sequenti dicemus .
Ab aterno an potuerint esse generationes, ct corruptiones substantiales.
316. T π Uiua dubii sensus est , an si
1 Deus creasset mundum ab aetemo cum omnibus speciebus,& indiuiduis uti modo est, potuissent esse Sen rationes, ct eorruptiones substantiales, ut modo sunt, quatenus scilicet leo potuisset generare leonem, & iste alium,& sic deinceps. Prima sententia tenet,quod ab e terno non potuerunt esse generationes,& corinruptiones, di sic si Deus ab e terno creasset ignem applicatum stupete, nunquam eam a comburuset. Si creasset duos leones, aut duos equos, &e. Masculum, & foeminam, per totam eternitatem non generassent,std debuissent expectare tempus, quod post totam aeternitate adueniret,sic tenent
omnes illi qui dicunt, quod solas res permanentes potuit Deus ab e terno creare ,
non res successivas. Sic Conimbr. Ruuius, Plaea, & alii hoc loco uareZ disp. 1 o. -- sapb. sin. 6. quos sequitur Ioan. a S. Tho
Ia7. Secunda sententia tenet,quod si semel ab e terno possunt esse, alip generationes etiam humana posset esse. Sic Pontius disp. r. q. . conL3. n. S8. Unde citat Ioan. a LThoma dicentem, quod si semel possunt ab aeterno esse alip generationes, posset etiam esse humana, cum sit eadem omnium ratio, ac proinde cum humana
esse non possit, cum tune daretur infiniissin actu animarum rationalium , quod implicat , idcirco neque aliqua alia esse po- fierit. 118. Nostra sententia seq. concha plicatur. Dempta generatione humamz,am nes aliς potuerunt esse ab aeterno. Sic tenent
Caiet. Nazar. Iauel. Capreol. & alij quos referunt,& sequuntur N.Complut O. 29.
q. . mTO. de sequuntur communiter Tho-inistae, & alij plures ex modernis. Pro quo
nota,quod cum quaerimuS an rerum gen rationes potuerint esse ab aeterno, non est
sensus an generatio particularis v. g. huius leonis, aut huius equi potperit esIe ab aeterno, hoc enim manifeste implicae, haec enim generatio equi supponit aliam , supponit enim equum patrem a quo est, dcc. Sie hec generatio particularis non potuit esse ab sterno, sed sensus est,an tota series equorum potuerit esse ab aeterno, ita ut hie equus fuerit ab alio genitus, ct illi alius ab alio,& sic in infinitum,& hoc modo series equorum dicetur aeterna sine principio durationis. I 29. Quod senerationes humanae nopotuerint esse ab aeterno, non ratione ipsius generationis; alias nulla posset esse ab aeterno, sed ob rationem specialem patet, quia scilicet daretur infinit uirilin actu,cui nenim animae rationales sint immortales, si fuisset humana generatio, seu series humanarum generationum ab aeterno,iam modo essent infinitae animae existentes a partiret, cum iam transissent infinitar generationes . rao. Quod autem aliae generationes potuerint esse ab aeterno . Probatur I .nam ut supra vidimus,no repugnans successiva esse ab aeterno a ergo neque repugnant generationes, & corruptiones. Conseq.probatur, quia implicantiae , quae afferri ponsunt contra Senerationes, & corruptiones, militant etiam contra successiva I ergo si non implicant successiva, neque implicabunt generationes,& corruptiones. Antecedens ostenditur, nam ut videbitur exsolutionibus argumentorum, implicantiae, quae fieri possunt contra aeternitatem generationum , ct corruptionum pollunt re
372쪽
I lib. 8. physicor. de Mundo, . 349
u ari ad duas, vel ex eo quod includeret
sationem pylacia , di posterioris; ves quod
ex iternitate generationsi sequeretur processus in infinitu sed istae duae implicantiae militatu etiam contra successiva ; nam si caesi motus esset ab aeterno includeret
rationem prioria, posterioris, & sequeretur processus in infinitum in dictis circulationibus ; sed istae implicantiae non sie.
quuntur in successivis; ergo, dcc III. Probatur a. nam generatio antis
malis quantum ad suam essentiam dicit
foetus animationem, cum enim foetus antia matur anima animalis, animai generatur,& cum animatur anima vegetativa, generratur vegetabile, dec. sed nulla est implicantia quin possit Deus ab aeterno creare v. s. leqnam, aut equam, & simul in ventro animare fetum a ergo si ab aeterno potuit Deus creare animalia, potuit etiam facere quod tunc essent generationes, sed haec magis constabunt ex solutionibus argu
rga. Primum argum. Nulla generutio potuit esse ab aeterno; ergo neqv corruptio. Conseq.constat, nam corruptio supponit generationem. Antecedens prombatur, nam generatio fit per congressum maris, & stem in q,& per alterationem ma teriae ex qua stius formatur, di per multa ali 3 quae sunt cum motu; sed haec non possunt esse ab sterno, ergo neque generatio. Minor probatur, quia alteratio, & materie dispositio,que precedunt foetus formatio in nem durant tempore finito, vel infinito,sed quouis modo durent non possunt esse ab terno. Si durant tempore finito, notis sunt ab aeterno, si durant tempore infinito , nunquam sequetur generatio nisi post tempus infinitum, ergo, &c. Resp. I. negando antecedens, uam in primix non loquimur de generatione, ut modo fit scilicet per congressum animalium, & per al-re rationem precedentem, sed loquimur degeneratione iecnndum se, 2 secundum ea quae non implicant contradi alcinem ; primo namque modo generatio supponit aliquid prius duratione, quod est contra rationem aeternitatis. Resp. a. & melius,
quod Getieratiu dicitur posse esse ab iteraono hie vel illa particuIaris, sed tota series,
quatenus nusquam possumus pertingere ad primam; unde loquendo de quacumque Seneratione particulari, & determinate supponit aberationem determinato tempore pre dentem, at loquendo de tota serie, non est deueniendum ad aliquique supponat determinate alterationem a aut congressum animalis determinatumia,
sed in&terminate, de indeterminate in infinitum . Quet magis ex sequentibus intelligentur. I 33. Secundum argumentum, quia est eadem ratio generationis humane, acabarum, sed humana non potest esse ab
8. ubi dicit . Mundas potuit esse ab aeterno ,
GAIaltem aliqua creatura, Ut Ametus, non
autem homo. Resp. quod quantum est ex vi generationis, est eadem ratio cuiustu que generationis, unde etiam humana abis solute,& secundum se potuit esse ab aeterinno, de solum implicat ratione infiniti itis actu, quod inde sequeretur, quod posset euitari , vel ponendo quod dicebamus
s. III. Vel ponendo annihil ationemve duvna crearetur, anni hilaretur aIia, HI etiamnendo transmigrationem , ut existimabant Pythagorei, quod dubio procul potuisset Deus facere. II A. Tertium argum. quia si ab ste no fuisset series equorum, aut leonum,Vel in hae serie posset assignari primus equus a Deo creatus,atque adeo ingenitus,a quo reliqui originem ducerent, vel non polset ais gnari talis equus a virumque est salsu.
Nam falsum est quod posset assignari,
quia iam illa series non esset infinita,cum haberet primum , & vltimum . Falsum etiam est, quod non posset assignari, quia pulla est implicantia, quod Deus non signet illum equum aliquo signo, quo ab alijs discernatur; vel certe posset illum
equum primum ingenitum conseruare, &sic nunc essent vivi primus ,& vltimus. Implicat autem quod in infinito detur primum, & vltimum; unde si daretur quanti . tas infinita non daretur primus, & vltimus palmus. Si daretur tempus infinitum , nodatetu prima ,& vltima hora. Quocirca
373쪽
Aristoteles, 'quia hane Priem posuit aeternam, negauit dari primum equum. Et s. has rex. II. neSat in infinito primum , di
13s. Respondent N. Complut. Hoeir. n.72. cum Coninabriciquod licet Deu posset conseruare illum equum, aut leone ingenitum, adhuc tamen saluaretur series infinita generationem , quia ille leo notia genuisset leonem determinatu quin prius alium, S alium in infinitum, & se leonesti generationes essent infinitae. Unde ille primus leo conseruatus diceretur prior prioritate tantum negativa, non positiva. Esset prior prioritate negativa, quia ante illum non fuisset latius genitus. Non es set prior prioritate positiua,quia licet prε- cederet quamlibet generationem determ iis
natam, non tamen collectionem omnium
illarum, quia ante quamlibet datur alia,&alia in infinitum. Nee ille primus leo diceret ordinem ad steundum, eum post il- Ium primum non sit assignabilis seeundus, alias posset assignari tertius, &c.r36. Potest etiam responderi , quod ex suppositione quod series equorum , aut leonum esiet ab sterno n6 posset assignari primus ingenitus,ac proinde non posset
eonseruari, de sie a parte ante non daretur primus ; repugnat enim tam infinito per manenti,quam successivo habere primum, quia si daretur primum determinatum deberet pretcedere vel e ternitate, vel duratione temporis . Tum quia si daretur ille primus leo prioritate negativa, deberet videri a Deo , sed hoc est falsum, ergo, &c. Minor probatur euidenter , nam si generationes leonum, aut equorum,aut homi num durant per totam aeternitatem a par
te post, non videret Deus ultimum leone, post quem non est alia etiam negati ustis, alias non essent infiniti, ergo neque Deus videbit primum, supposito quod dentur infiniti leones a parte ante. Ideo namque Deus in infinito a parte post non videt vltimum negative quia non datur. Sed neque in infinito a parte ante datur primum supposito, quod est infinitum, ergo rio Ius potest a Deo videri,quod enim non est videri non potest. Unde si datur infinitum
tam a parte ante, quam a parte post, emberet carere principio, & fine, ita quod est infinitum tantum 1 parte ante ebet ea rere principio; & quod est infinitum tantum a parte post, debet carere fine, seu
ab iterno immediate creasset unum equus vel iste equus durasset aliquo tempore antequam generasset alium, vel nullo tempore . Si aliquo tempore vel finito,ves i finito, si dicant finito, sit v.g. unus annuli tunc sequeretur manifesta implicantia ,
quod scillaei neque filius, neque paterfuissent ab aeterno. Non filius, quia habuisset patrem priorem se in duration . Neque pater, quia non genuisset nisi post annum, & sie tota sternitas consisteret in uno anno, & ita est absurdum , ac si quis diceret, quod aliquis numerus est finitus, tamen si addantur decem unitates soroinfinitum , & innumerabilem, unde filius post annum fuisset genitus, & pater duraΩ
set uno tantum anno ante generationem .
Quod si dicant, quod pater durauit tempore infinito antequam generaret, sequitur quod series generationum , non fuit ele P na, & sic neque equi, aut leones infiniti. Si demum dicant quod primus ille equus nullo tempore durauit priusquam generaret filios, tunc sequuntur multae implican iis, S alique pene ridiculς. Prima quidet quod pater non esset antiquior omnibus filijs quos genuit, cum necessario unusquisque filius debeat per aliquot menses
manere in utero matris antequam nastatur, & sic ille primus equus cum singulos, ct omnes genuerit, debet esse omnibus antiquior, ac pruinde aliquo tempor . Secuda, ponamus quod ille primus equus non genuerit nisi unum tantum equum stune sine dubio debuisset esse prior equo genito, non enim potui siet nasti simul ea patre. Tertia, sequeretur, quod ille primus equas debuisset habere infinitos filios, ut non potuerit esse contrarium etiade potentia Dei absoluta; ratio constat, quia si habuisset filios finitos, habuisset v. g. centum, aut mille, unum post alium isa accipiamus modo fingulas, & quiratur
374쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo,&c. 35 3
quanto tempore durarunt singuli; si durant tempore finito, sequitur quod omnes sinus durauerint tempore finito; cum enim illi omnes sint finiti, & durent tempore finito, oportet quod omnes simul durent tempore finito, ac proinde series illarum generationu non fuisset ab aeterno. Quod si dicatur, quod aliqui illorudurauerint tempore infinito , sequitur
quod hic equus in indiuiduo fuit aequalis suo genitori in duratione, & quod debuerit praecedere alios tempore infinito,dcquod daretur primus equus genitus. a g 8. Nec valet dicere quod in eo casu non posset assignari primus equus in illa serie cum sint infiniti, vinu. I 36. dictum est, & tenuit Arist. citatus nu. 34. quia tunc sequeretur quod generatio naturalis non supponeret rerum creatione ,
quod est absurdum, sicut enim ars supponit opera naturae in quae suam sermam
introducat, ita natura seponit opera creationis necessaria , ut ipia possit operari ;emo, &c. Antecedens patet, nam in tota illa serie equorum, nullus fuisset a Deo immediate creatus, sed omnis genitus; unde sola materia prima fuisset creata cum alijs causis uniuersalibus, quae tamen non sumerent; posita namque sola materia prima, nulIa causa naturalis est apta producere vllum equum , aut aliud animal persectum, quae fieri nequeunt ni s a generante eiusdem speciei. I γ 9. Ad hoc argium.quod susε proponere volui, ut videatur in quo potissime consistat fundamentum oppositae se
tentiae , resp. quod ad nersari j supponunt quod nos non dicimus, ex qua stippositione deducunt absurda, dc implicantias,
quae ex nostra sententia recte intestina, non deducuntur. Dicimus namque n quod generationes, & corruptiones se stantiales potuerunt esse ab aeterno
quod tunc praecessissent infiniti equi, &infinitae generationes illorum , ita tamen quod hanc praeces it alia, & hanc alia , usque in infestum,ut nunquam possimus pertingere neque ad primum equum, nc que ad primam illius generationcm,quo
circa quando dicitur an ille primus leo, vel equus durauit tempore finito, vel in finito , dicendum est non dari primuntio equum , nec dari aliquem qui durauerit tempore finito, nec infinito,sed quod ante quemlibet determinatum detur alius,& alius in infinitum. Diei etiam potest, quod unusquisque equus durauit tempo
re determinato, v.g. per a o. Unori quod
unus alium generauit, & sie sint itaniti, qui sic durarunt. Sicuti dato motu coelorum ab aeremo, iam transissent infiniatae circulationes, & unaquaeque durauit per horas a . & sic transissent infinitae
circulationes,quarum unaquaeque eo tepore durauit. Sic in equis transissent infiniti,& unusquisque durasset v. g.per an nos et O. Qilae si recte intelligantur, cessant omnia, quae in contrarium Gijciun
I o. Quintum argum. generatione & corruptiones elementorum non potve runt esse ab aeterno, ergo neque gener riones, & corruptiones animalium . Antecedens probatur, nam si Deus ab aeterno creasset mundum debuisset creare elementa, scilicet ignem, aerem, aquam, &terram,cum sint partes integrantes muri dum,non enim integrum elementum Po
ruit esse per generationem; imo proba bile est, quod partes terrae vicinae centro sint per accidens incorruptibiles, cum ad eas non pertingant qualitates destructiuet elementi contrari,ut aquae,aeris,& ignis; eum ergo Deus debuisset creare terram in aliquo ereto,& determinato indiuiduo sequitur quod generationes,& mixtiones elamentorum non potuissent esse ab aetemno, nam elementum terrae debuit aliquo tempore manere incorruptum. Si dic tur quod nullo tempore mansit incorruptum, ergo nunquam iuit hoc indiuiduu, ct sic neque fuit crearum. Si dicatur squod durauit aliquo tempore incorruptuantequam iniraderetur a contrario, sequiatur quod primum illud tempus esset primum in aeteriurate, ac proinde atemitas haberet initium, & sic consisteret in tempore finito,& generationes no essent stemnae, cum haberent aliquod tempus prius.
Si vero dieatur quod illud individuum
375쪽
duratur incorruptum tςmpore infinito, seu uitiir quod generationes clementorum non fuerint niti post infinitum tempus. I I. t: i Resp. quod Deus ab aeterno potuit creare mundum , re elem enta , &illa ereasset. iii certo, di determinato inridiuiduo, sicut enim c Ios cinasset in determinato indiuiduo, ut solis, limae , S c. vi sunt modo, ita etiam elementa, neque ex hoc sequitur, quod inter clementa nopotuissent esse generationcs,& corruptiones . Ad probationem in contrarium dico quod in eo casu non posset assignaqtempus determinatum in quo indiuiduu .g. terrae manserit incorruptum , & post 3 uod caeperint generationeS, nam eo ip-o quod generationes,& corruptiones sutis aeterno, non potest assignari tempus in
quo incaeperint, sed prius, & prius usque in infinitum : nec potest assignari tempus in quo durauit illud individuum , sed si per prius, & prius in infinitum. Nec potest diei quod illud tempus durationis dicti indiuidui fuerit prius generatione,aut
corruptione , nec generatio prior corruptione, quia isti termini prius, & posterius
dicuntur de tempore, in eoque reperiuntur, non de aetemitate, ubi non est prius,
di posterius , nisi novo modo concipiendi.
I 3. Sextum argum . nam ut docet
Aristoteles in hoe lib. 8. & libi. & cum eo communiter Philosophi & Theol gi in causis efficientibus non datur pro cessiis in infinitum, alias non nisi infinito tempore produceret effectum,& per causas istas non possemus venire in cognitionem primae nauis; sed si generationes essent ab aeterno daretqr prucessus in infinitum in causis efficientibus , essent enim infiniti leones v. g. aut equi, & infinitae generationes illorum ι ergo non possunt dari. Resp. eum N. Complut. & aliis distinguendo maiorem; non potest dari processus ini infinitum in causis ericientibus per sesibordinatis, conceditur: in eausis escientibus non per se, & essentialiter subordinatis, sed tantum per accidens, negatur; in nostro autem casu illi leones, ἰ aut equi non essent cauta essen-
tialiter subordinatat,sed tantum acciden
I I. Sed quaeres r. quaeria sint causae essentialiter subordinatae, & qua non tales, sed tantum accidenta li ter subordinals ξResp.quod ills sui essetialiter subo
dinatae quae ad inuicem ita comparantur,
quod una non agit nisi mota ab alia, quomodo causa prima , & secunda subordinantur ad inuicem, quia secunda non agit nisi mora a prima; quo etiam modo causa particularis sit bordinatur uniuersali, quia illa non agit nisi per dependentia ab ista. Eodem etiam modo instrumenta, & virtutes productivae dicuntur instrumenta subordinata causae principali. At caus, noni essentialiter subordinatae , sed tantum accidentaliter sunt illae quae
ita agunt ut una non egeat alia ut agat, cum nec moueatur ab illa, nec sit virtus,
aut instrumentum illius vi simi leo A, &leo B. quoniam leo B. non indiget leone A ut generet, nam licet ab eo fuerit genitus,tamcn ab eo non dependet essentia liter in sua generatione . aqq. Quaeres a. quare in causis CL
sentialiter subordinatis non possit dari processus in infinitum Resp. rationem esse , primo quia ut dictum est, effectus non produceretur nisi tempore infinito , Oporteret enim quod ista moueretur ab alia , S ista ab alia & sie in infinitum . Secundo quia non potest effectus finitus, & limitatus indigere concursu,&motione infinitarum causarum. At si d retur processius in infinitum an causis tantum .accidentaliter, aut nullo modo sub- ordinatis , ut effectus produceretur necesset expectandum tempus ipfinitum, nec indigeret concursu, aut motione infinitarum causarum, cum posset a qualibet
376쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo, &c. 333
An mundus prout nunc est cum solo eoMursu Dei ordinario posit in aureum
/ quod mundus est duraturus in sempitemum secudum potissimas partes illius scilicet secundum coelos , &elementa,licet innovata ut supra vidimus no tamen quoad generationes,& corruptiones viventium, ut plantarum , & herbarum , neque quoad generationes , &corruptiones animalium ut modo sunt, quia cum tunc cessent motus coelorum , cessabunt etiam innuentiae,& rerum prΟ- ductiones, generationes, & corruptiones. Quod autem mundus quoad elementa,&coelos sit in aeternum duraturus, locent S. P. Aug. lib. ro. de civit. cap. I . M. Gresor. lib. II. morat cap. I. & alii Sancti Patres. Colligitur ex sacra scriptura . Eccles. I. dicitur. Terra autem ingternis
nat. Seu durabit in aeremum , quod si terra quae est infimum elementum stabit in aeternum, etiam alia stabunt, cum sit Cadem omnium ratio, alias inter coelum lunae, & terram daretur vacuum post dieiudicij , quod natura tantum abhorret. Colligitur etiam ex illo psalm. 1 8. Vse dixit, e facta fanti Batuit ea in aeternum , in faculi saeculi. Tum quia beati manebunt in coelo in aeternum , & damnati manebunt in aeternum in inferno , Iocus autem inferni est circa terrae centrum; &se tam coeli quam terra debent durar in aeternum , haec ut domicilium damnatorum, illi ut patria beatorum.
dus ex se, suaque natura quod indiuidua generabilium,& corruptibilium non sit in
aeternum duraturus , plura namque quinti die connaturaliter corrumpuntur. ImO Posset etiam corrumpi tota aliqua species ut si homines conuenirent ut occiderent mnes equos, aut leones, &c. Notum
aetiam est, quod mundus no est ita inco H. Gabr. Plasca. ruptibilis, & perpetuo duraturus ex so, quin possit Deus illum in nihilum redigere, qui enim potuit ipsum creare, posset
etiam annihil lare . Dificultas est , an . muridus prout nunc est cum transmutationibus elemetorum, eorumque corruptionibus ad inuicem secundum partes,nu secundum se tota non transmutantur eccorrumpuntur, & cum generationibus,&corruptionibus tum animalium tum viventium, tum vegetabilium, tum rerum aliarum , quae transmutantur, cum loconcursu ordinario Dei quo de facto res
conseruat, posset ex se, suaque natura durare in aeremum.
I 7. Prima sententia fuit Platonis in Timaeo , aliorumque sequacium, quod li-eet mundus sit duraturus in aetemum snon tamen ex se, suaque natu ra, quia eX natura sua petit non aurare. Aliqui moderni sie defendunt Platonis sententiam , ut dicant quod posset quidem mundus ut modo est durare in aetemu, sed addi d beret nouum Dei auxilium quo ipsum conseruaret, nam praesens concursus solum faciet ipsum durare solum usque ad finem mundi, & hoc ne cogantur dicere quod coeli miraculosE cessabunt a motu, elementa a suis transmutationibus, & viuentia , & animalia a suis generationi
I 8. Nostra sententia seq. conclusexplicatur. Mundus prout nunc e R ex se, suaque uatura cum solo concursu ordinario quo Deus de facto illum conseruat, duraret in aeterna ,sed quia ad mundi em Huco cursus interrumpetur,fropterea non amplius durabit ut modo eis, sed innovatus, ct tra- fmutatus, ne generationisus, o corruptionibus.Quatum tamen est de se, or ex sua
natura petit mundus ut nunc Hr, continuationem praesentis concursus , qui tunc miraculose interrumpetur. Sic tenent omnes
Peripatetici cum Aristotele, qui ob id p
tauit quod mundus ut nunc est, esset in aeternum duraturus . Et sic selum miraculose cessabit ; unde Apocal. Io. Quidam Angelus iurauit per viventem in secula faeculorum, quod non erit amplius tempus . Et Isa. o. dicitur. Non occidet v
377쪽
3 3 4 Disputatio IX. Dubium IX. .
ira sol t-s,cr luna tua non minuetur. quia sic Deus ordinauit. Cum enim elementorum mixtiones,& rerum generationeS,
dependeant ex motu coelorum , & in fine mundi ille motus non amplius futurus sit, sequitur quod etiam illae mixtiones ,& rerum generationes non amplius suturae sint. Videantur N. Complut. hoc loco dis8. 29. q. a. per totam, & alij hoc
I 49. Quod autem mundus essξt i aeternum duraturus ut modo est nisi praesens concursus quo a Deo conseruatur interrumperetur,patet, nam cum praesenti concursu mouerentur coeli, ut modo mo
uentur, ac proinde fierent mixtiones elementorum , & rerum generationes , ergo duraret semper, ut modo durat; durante namque eadem causa mixtonum,& generationum, debent ijdem e stris durare Τum quaa materia prima est naturaliter incorruptibilis,& naturaliter non satiatur unica forma,sed semper machinatur praesenti necem, & corruptionem, ut habeat nouam, ac proinde connaturaliter petit concursum Dei quod per totam aeternitatem fiat illa formarum transmutatio , quod si non fiat, & concursus interrumpatur, non est comaturaliter,sed miraculose . Tum etiam quia elementa connaturaliter petunt, transmutari secundum partes; nam cum habeant qualitates contrarias, & transmutati uas , oportet quod ad inuicem agant, & reagant, ac proinde
quod transiluitentur, ut modo unum vincat,modo aliud, & sic quod unum hodie
amittit, cras acquirat, & sic cum hac vicissitudine in aeternum couseruabuntur,ut
putauit Aristoteles. I o. Sed obijcies , nam ideo Deus non habet naturaliter finem, sed petit se-
per naturaliter durare,quia non habet naturaliter principium, sed Omnes res creatae petunt, imb de facto habent naturaliter principium,ergo etiam naturaliter debent habere finem. Resp. quod Deus ex eo quod no habeat naturaliter principiu,
habet etiam naturaliter carentiam finis , ut nullo modo,nullaue virtute possit non esse. At creaturae ex eo quod habeant
principium, possunt a Deo destrisi, licet aliquae ex suis principijs intrinsecis non habeant suae desitionis principium,ut Sut
coeli, elementa, & rerum species, &c. is i Obij cies a .quia quae petunt naturaliter semper esse, exigunt virtutem conseruatiuam infinitam, sed nulla creatura exigit virtutem conseruatiuam infinitam, ergo nulla creatura exigit semperesse, semperue durare. Resp. distinguedo maiorein;quae petunt naturaliter semper esse, exigunt virtutem conseruatiuam
infinitam in se ipsis, negatur; in prima
causa, conceditur. Virtus namque conseruatiua primae caiisae est infinita rarm . respectu sui, tum respectu aliarum rerum quas conseruant. At virtus qua creaturae
se ipsas conseruant, posita conseruatione primae causae est finita , cum sit propria natura non habens in se principium cor
ruptionis. γisa. Obisicies 3. nam id quod eonstat ex contrariis habet in se principium, corruptionis, ac proinde non petit semper esse; sed mundus constat ex contrariis ergo habet in se principiu corruptionis , ac subinde non exigit semper esse . Mianori constat in omnibus sublunaribus, maxime in elementis, quae continuo ad inuicem agunt, & regunt saltem secundum partes ex continua autem actione, α reactione debilitatur virtus activa, &r
sistitiua, & sic paulatim elementa etiam secundum se tota resoluentur. Resp. distinguendo maiorem ; quod componitur ex contrarijs habet in se principium codiruptionis , ut tameu ex illa corruptionea aliud generetur,conceditur: ut aliud non generetur, negatur. Unde in elementis si ex aqua v.g. hodie generatur aer in una parte, in alia ex aere generatur aqua, &sie semper elementa conseruantur. Par, ter ex corruptione unius indiuidui v.g. equi, generantur vermes, vel herbae; postea ex herbis generatur equus, quia cor
ruptio unius est generatio alterius. Et Ii cet verum sit quod ex actione,& reactione debilitetur virtus resistitiua, & genera tiua in hoc indiuiduo, &sic paulatim
corrumpatur, ex alia tamen materia pro
378쪽
In lib. S. physicor. de Mundo, Sta 3 ue s
dueitur alites cum sua naturali virilites per quod species consertiatur, & sic eκ continua viai vicissitudine generationum,& corruptionum conseruantur species, &conseruari possent in pcrpetuum. I s I. Obijcies q. nam ab ipso mundi exordio usque ad haec nostra tempora hominum , ac subinde coeterorum animalium complexio , & statura valde diminuta est, vix enim reperiuntur aliqui qui
pertingant ad aetatem l .annorum, uir Prius viverent ad nongentos annos,& stabobsidione Troiae quidam miles Nestorius nomine pertingebat ad 3oo .annos ex quo desuinptum est prouerbium quo alicui
precamur annos Nestorianos . Praeterea modo non reperiuntur homines gigantes ut reperiebantur tempore antiquo . Et
non aesunt qui dicant quodi etiam coeli aliquid suae lucis amiserint &Virtutis, ut S. Vincentius Ferrerius in quodam se mone, & etiam videmus, quod modo est vix distinctio partium anni ut verti ab aestate, autumni abbreme, &c. obseritant etiam aliqui , quod post diluuium v rtus fluetitum , herbarum quibus homines vivunt, est valde iminuta, aqua na que maris, quippe bibita caulat sterilita tem , qua ratione mos erat antiquitus ut clipta ciuitate,eaq; destructa seminabatursu ne terra illius ad fiugem deseruiret i litis ηι 1. Resp. negando antecedensi S tui enim nullus dicit , quod ignis nostro tempore minus calefaciatquam tempore Adae, ita per se loquendo non minus v uunt homines modo quam tempore Ads, per accidens tamen tunc magis vivebant ut mundus multiplicaretur, vel Deo fio disponente, vel quia non erat tantus luxus ciborum, ut modo, quoniam negari non potest quod multitudo ei bosum, &varietate tanta praeparatorvmi & vsiis, vini non multum officiat ad vim 'construationem ; tamen per se loquati do timuin vivunt modo communiter qua in tempore David, qui psalm. 8 . loquens lecdmmuni hominum aetate dicit. Si in poten-
ratibus oc inta anna, Namplius est um la
bor, dolor, quod etiam currit modo, post
Ponuntur necessaria de primo Motore, g. I. An detur Unus primus Motor.
i s s . D Ro intel Iigentia praesentis di DL ficultatis sciendum est ex Arist. a. metaphs cap. 3. quod ut diximus n. I 2. & I a. in causis subordinatis per se non datur processiis in infinitum, prOpter rationes ibi traditas , quoniam tria, calisis essentialiter subordinatis nequit proxima operari sine aliarum concursu , ii autem illarum numerus esset infinitus non esset possibilis iste concursus . Hoc posito facile probatur dari primum M torem, nam quod mouetur,debet ab alio moueri, sed in causis mouentibus essentialiter sub ordinatis non datur processiis in infinitum ; ergo deueniendum est ad vii in primam causam quae moueat , &non moueatur,& ista erit primus motor . Sed de hac re vide quae dico I .p. disp. a. is 6, Sed obijcies r. nam ad omnium rerum actiones , & motiones sui ciunt natura , & ratio, ergo non est cur ponatur primus motor. Antecedens probatur , quoniam omnis causa vel est naturalis, vel libera; si est naturalis, sussicit natura, natura namque est principiuma primum motus , & quietis eius in quo est, &e. Si causa est libera, tunc susciens principium actionum , & motionum iuluis erit ratio; ergo principia omnium motionum, & estionum suntnatura ct rasio, de non erit neresse inuestigare Hlii primum more rem . Resp. negando antecedens , ad probationem dico, quod natura, de ratio sunt 'principia omnium , actionu1n, Et motionum immediata , de proxima, ac proinde relinquitur locus inuestigandi primum motopem uniuersa lem, qui concurrat etiam immediate immediatione tum sippositi , tum virtutis ad omnes motiones, & actiones tum ite eessarias, tum liberast, nam ratio, &libertas respiciunt solum fines suos particulares, at primus, & uniuersalis motor,
379쪽
respicit finem, & bonum uniuersale. Is 7. obiicies a. nam ex motu non est necesse quod deueniamus in cognitionem unius primi motoris , . sed lassicit quod deueniamus in cognitionem duorum primorum motorum; ergo, &c. Antecedens ostenditur, quia aettones naturales ducunt in cognitionem primi motoris necessarij, & agentis ex necessitate naturae, & actiones libene ducunt in cognitionem primi motoris liberi, & agentis ex electione ; eryo , &c. Resp. quod tam motiones necessariae , quam liberae ducunt in cognitionem primi motoris liberi ; quod motiones necessariae ducant in cognitioncm primi motoris liberi, nade liberis non potest esse difficultas, probatur , quia motiones necessariae noria possint ordinari in finem uniuersalem nisi ab agente libero; ordinare namqu est opus rationis , ac proinde agentis il-beri; ergo,&c. Alia vide loco citato I .p. s. r. 22smodo primus motor , qui fecunis
dam Aristotelem mouet primum carmium, illud moueat.
1 notandum est, quod dWobus modis intelligi potest, quod primus momtur, & idem est de alio quocumque mo tore coelorum, sit ipsi coelo applicatus , scilicet vel tanquam informans aut solum tanquam forma assistens , eo modo quo nauta assistit naui. Si motor esset forma inform*ns coelum quod mouet, .ut volunt aliqui, de quo dicemuS in tract de c*lo, tunc motor mO-to coelo quod mouet non mutaret locum
saltem per se, sed ad summum per aliud, ea modo quo dicitur, quod anima mutat
lacum ratione c0rporis , aut ratione: pa
tium eius. Cum enim, ut supra diximus vltimum coelum non sit in loco nisi a tione suarum partium, motor huius coeli
solum hoc modo posset dici esse in loco,& mutarς iocum, cum tunc cilet sorina informans costium, eo modo quo anima insormat cornus , & est tota in toto, &ipta in qu*libet Parin . l. .
IS9. Tribus modis intelligi potestiquod motor assistat coelo . Primo expli cando suam virtutem motivam in totum coelum quod mouet. Secundo explicando candem suam virtutem in Elam partem illius Tertio in omnes partes illius successue tamen, ita ut priuS moueat v-nam , & post illam aliam quae in eodem situ succedit. Mihi certum videtur,quod si motor suam vim explicaret in totum
orbem, aut coelum quod mouet, tunc nomutaret locum, neque per accidens, cum
enim non sit forma informans , sed tantum assistens, licet secundum suam virtutem assistat toti coelo, tamen cum non informet non potest moueri per acciden ad motum illius. Icio. Sed dices quia nauta non est forma in rinans nauim, sed tantum ass-stens, & tamen mouetur per accidens admotum nauis; ergo, &c. Resp concedendo antecedens, & negando consequentia. Ratio discriminis est, quod nauta est in loco secundum se , & per Operationem qua assistit naui. At Angelus non est inaloco circumstriptiuo nui per Operatio nem. ad extra, & cum sua operatio sit e plicata per totum coelum illud totum mouet , quasi totum impellendo, & rumuendo , ipse . tamen Angelus manet immotus, di hoc modo explicat suam virtutem in totum coelum . At nauta dum explicat suam virtutem in navim mou tur ad motum illius, quia in ipsa circumsciplim continetur. AngeIus autem non se continetur a coelo .r6r. Si motor mouet ςαIum explicando suam virtutem , eamue solum a plicet uni tantum parti determinatae , &inuariabiliter, tunc mouebitur per accidens admotum coeli quod mouet. Ratio clara est, quiη tunc Angelus , seu motor coeli uni determinatae parti assistit , quae pars mouetur ad motum totius, imo irium totum coelum censetur moueri ex impulsu in ea parte receptor, ac proinde ipse motor per accidens moueretur admotum illius partis , & sic motor quasi raperetur a moto per virtutem ipsi a mo.
380쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo, &ta 33
16 1 6 Tasdem si motor non explicet suam virtutem in omne mobile, neque in aliquam paraein determinatam , sed vel in Omnes successive, aut modo impellat
unam , modo aliam , manens semper in , eodem loco, v.g. in Oriente, quod verius est, tunc non mouetur neque per accidens ad motum coeli, nec mutat locum . Ratio est, quia cxistens in certo, & determinato loco , aut situ , sine ulla loci mutatione potest mouere totum coelum, ,
mouendo, veI omnes partes successive, in mouendo, aut impellendo modo una, modo aliam partem, ut videre est in eo qui mouet aliquam rotam , ut in figulo, qui sine loci, aut situs mutatione mouet
S. 3. An primus minor sit mus, an plures o Rimum motorem esse unum te-
L nent omnes Peripatetici , &colligunt ex unitate, & causalitate primi celi, quod ptimus motor in orbem ira
uet , & motus illius ab eo manat immediate , ac proinde ex motu primi coeli, dicitur primum mouens; tum quia nulla res potest mouere, aut moueri, nisi causalitate primi motoris . Tum etiam quia primus motor .dat vires, & propensiones omnibus mouentibus , ut suos effectus producant, aut corpora sibi subiecta allia qua specie motus moueant, nam sicut generans levia , aut grauia dicitur motorulorum quatenui dat vires, grauitatem ,
aut leustatem , ω propensiones ad proportionatos motus , ita ob maiorem rationem dicetur absoluin primus omnium motor qui dat rebus omnibus vires , Idcpropensiones ad suos motus , ad sua. arietiones. Demum ut alia 'tereamus dicebant Peripatetici , quod motor primi coeli dicatur , vi sit piimus omnium mO-tor, quoniam omnia primo dirigit in suos fine,, & ad eos assequendos perducit, '
prior omnium causarum 3 ac proinde
qui ccetera in suum finem dirigit, dicetur omnium prunut. motor, licet non ea- m ratione mammaea ad suos sines mo.
ueantur. Pro quo mrsus nota, quod quγdam ita mouentur, ut non se moueant,&sunt cognitione carentia, ut sunt agentia naturalia, ignis, plantae, arbores, &c. Alia ita mouentur, ut aliquo modo se moueant, ut ea quae solum habent cognitionem sensitivam, qualia simi animaliatas quae cognoseunt res quae sunt finis, & ad illas se mouent per cognitionem , & appetitum sensitiuum; non tamen dicuntur
persecte se mouere quia licet cognoscant
finem, non tamen cognoscunt proportio nem mediorum ad finem, nec ipsiam rationem finis, cum nullo distursu , nullaq; ratione sint p dita, &ista indigent primo mouente , qui omnia cognoscat exactissime, ut sic ab eo in suos fines dirigantur persectissime. Alia tandem sunt quae
ita mouentur, ut etiam persectissime tam eant, & sunt naturalia, quae per rationem non solum cognostum finem, sed etiam proportionem mediorum ad finem ipsamq; rationem finis. Hinc homo exactissime tenet finem quem ei primus mO-tor praescripsit, & cognostit qua ratione, quibusve medijs illum consequi potest ,& sic homo per rationem, discursum, &liberum arbitrium in suum finem potest se mouere quem illi primus motor praeseripsit, licet aliquando deui et pro sua libertate, & malitia. r6s. Ex quibus satis aperte colligitur quomodo motus in unum primum . motorem reserantur, nam eo modo quo motus rerum inferiorum reuocantur admotum primi mobilis , seu primi coeli a
primo motore moti, reuocantur ad linsum primu motorc a quo primus motus pendet. Secundo reuocantur ad primum motore, quatenus ab ipso dirigutur. Tertio ad ipsum diriguntur tanquam ad tribuentem vires , virtutem, & propensionem. Et laudem diriguntur tanquam admouentem , tanquam ad pMstribentem omnibus finem, M. 166. Ex his insertur motorem primum esse unum, quod docet aera seriptura, nam Deuter. 6.legitur. Aadi Israel,