장음표시 사용
381쪽
ea alius Deus praeter me. Et Isa. s. dicitur Ego Deus , cst non eis alius . Et I. Cor. 8.scribitur viatus eis Deus nisi unus. Et in symbolo Niceno canitur. Credo in Unum Deum. Et in Concit. ter. sub Innoc. III.& refertur cap. Firmiter de Summ. Tria.& fide cathol. sic de fide definitur. Firmiter credimus, et Amplisiter conmemur , quod unus My Deus , &c. Est ergo unus primus motor , quem vocamus Deum, ,
qui est unus in essentia ; licet sit trinus in personis, quod non cognouit Aristoteles.
r67 Cooterum quia Manichaeus turpiter errauit ponendo duos Deos , unum auctorem bonorum, alium auctorem malarum. Vnum Iucis,alterum tenebrarum,uem cum suis assectis Sanetus, & docti Gmus Pater Austg. in multis traei. & o pust. contra Manich eos tomo 6. acutissime, & mire hunc errorem exterminat Propterea adducam potissimas rationes contra hunc errorem. 168. Ρrima ratio est Arist. II. metu . ωρ. Ultimo est, quia unius principatus, aut monarchia nobilior est quam multorum gubernatio , facilius namque , & tran, quillius per unum omnia reguntur, quam
per multos, cum in multis facile disco dia oriri possit in damnum , & exterminium reipublicae . Sed si darentur duo illi Dij, bonus scilicet, de malus, unus borinorum , alter malorum auctor unus lucis , alter tenebrarum non post non
esse maxima discordia inter illos , cum damno, & pernicie totius orbis; ergo,&c,. Minor pmbaturi, nam Deus bonus --:nia vellet esse bona, cum vestre suam hinnitatem diffundere, & omnia esse ut ille; de Deus malus vellet omnia esse mala ut sic diffunderet suam malitiam, & omnia esse ut ille cinergo eunct essent sub diui .
si e , & in exterminio posita. . 1
f 469. Secunda ratio, nam si non esset unus Deus , sed duo v. g. etiam essent duae naturae diuinae , sed non possint dari duae naturae diuinae; ergo neque duo Dij. Maior nora est , nam implicat quod aIis quis sit Deus fine natura diuina. Minor ostenditur; quoniam si darentur duae naturae diuinae vel essent aequalis, vel inaequalis persectionis: non inaequalis , quia illa quae essiet impersectior , & inferior, noli esset diuina,quonia Deo nihil maius, aut persectius eme potest. Neque possienteta aequalis perfectionis, quia tunc non ement duae, sed una. Non essent namque diuersae species, quia quae specie distinguuntur non posunt esse eiusdem persectionis , species enim in t sicut numeri ἀquorum unus se habet ex additione ad alium, ut docet Aristotelas. Non essent distinctae numero, quia distinctio numerica desumitur a materia per quam indiuidua intra eundem speciem distinguis-tur,& multiplicantum, primus autem mωtor caret materia per Arist. I 2. metaphys sed est purus actus . Tum quia Deus enset coinpositus , cum enim non emet tantum materia deberet etiam habere fommam per quam constitueretur, & sic non esset Deus , cum materiaet impersectionem,& potentialitatem mcluderet.Tu et
etiam quia adhuc una careret perfeci: ne individuali alterius, & fic non esset
r7 o. rima ratio, nam frustra fiunt per plura, qua fieri possitne per pauciora, sed suffeit unus primus motor ad la uendum primuria mobile, lle subinde alia inferiora; ergo frustra ponerentur plures
primi morores . Minor probatur, quia vel unus motor est suffciens ad move
dum primum mobile , MI non est BF- et eas. Si est suffetelis , tergo Dustra ponuntur alij. Si non est sussieiens; prgo non est virtutis infinitae, sed fimis,& limitate,& sic indigebit ab alis moueri , quod enim habet virtutem limitatam non p . test producere nisi effectum limitatum, &sie ut infinite , se ut in infinitum moueat
indigebit adiutorio alterius . a in i etyi . Quarta ratio , datur tantum unus ultimus finis , mo etiam tantur
unum primum principium, ac proin tantum unus primus motor. Maecedens probatur, quoniam si essent plures ultimi finire , vel unus in alium ordinaretur, Vel tu Si unus in alium ordinaretur ille se his in quem alter ordinaretur esset finis vicimus , si unus in alium non ordiuAro
382쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo, &c. 339
tur , sequitur quod nec media omnia in unum , & eundem finem ordinarentur, &sic distatueretur ordo uniuersi qui in quadam perfectione desumpta ad una mirimam causam , primumque principium desumitur. I a. Sed obi jcies I. quia si daretur unus primus motor , vel esset unus unit te praedicamentali, vel transcendentali; neutrum dici potest; ergo non datur unus primus motor. Maior constat, nam unitas ex aequo diuiditur in praedicamentalem, & transcendentalem. Minor erobatur, nam non esset unus unitate praedicamentali, quia haec sequitur quantitatem molis, quae in primo motore esse non potest, cum partibus careat. Neque transcendentali, quia haec dicit priuationem,& desectum , qui in primo motore essi non potest; dicit enim indiuisionem, quae est quaedam carentia. Resp. quod primus motor est unus unitate tianscendentali, quae sequitur ens, & sic etiam in primoente esse potest. Et sic primus motor est unus, ac subinde est ens indiuisum in se , & diuisum a quolibet aIio ; haec autem indivisio, seu carentia diuisionis non dicit imperfectionem, sed persectionem, est enim perfectio carere diuisione ; unde unitas non est carentia, sed natura perfecta carens imperfectione r carere autem imperfectione, perfectio est , sicut carere persectione est impersectio; Et sic carentia mensuratur a forma qua caret. Si illa est persectio, carentia illius erit impersectio: quod si forma est imperistio , carentia illlius erit persectio . Hinc carere Deo maxima impersectio est. At car re peccatis summa persectio est. 173 obiicies r. nam si daretur unus
primus motor, esset summum bonum, , sed non potest dari summum bonum, ergo non potest dari unus primus motor . Maior constat. Minor probatur, quia si datur unum summum bonum , nullum daretur malum, sed omne malum excluderet , quoties enim datur unum contrarium in summo , excludit totaliter
aliud contrarium; unde videmus, quod ubi est calor in summo ut in igne, ibi nullum datur frigus . Et ubi datur frigus in summo, ibi nullus datur calor ; ergo si
daretur in mundo unum summum bonii, eum esset per omnia diffusum , ab omnibus expelleret quodlibet malum . Resp. quod summum bonum debet expellerea se omne malum, non tamen ab alijs . Hinc videmus , quod calor non excludit frigus ab alijs subiectis,sed tantum a proprio I quod autem Deus sit in omnibus rebus per essentiam, &c. nota tollit quod
ab illis non distinguatur, & sic necessiam non est , quod ab aliis a se debeat excludere omne malum.
g. q. An primus motor si immobιlis , et immutabilis. et q. A Ristoteles hoc loco 'q.demonstrat apertissime , quod primus motor debeat esse immobilis , ac subinde immutabilis, ex eo quod in motibus , & mouentibus non est admitte diis processiis in infinitum , sed tandem deueniendum ad aliquem primum min rem , qui coetera moueat, & non moueatur, sin minus non esset ordo in rebus, sed omnia ncccssario essent conturbata,&sic motor primus immobilis manens, dat cuncta moueri.Hoc idem docet fides, eamque confirmat illud Malachiae 3. Ego
enim Dominus , et non mutor. Et Iacobi I. Apud quem non eis mutatio,&c. IT . Probatur I.brcuiterinam Deus
est actus purus,ergo nullo modo est mutabilis ; Antecedens constat, alias esset compositus ex actu , & potentia , quod summam dicit imperseetionem . Consequentia probatur, quia omne mutabilo dicit potentiam , sicut quod mutatur dicit transitum de potentia ad actum; int tum enim aliquid mutatur inquatum rocipit quod prius non habebat; ergo id quod est mutabile dicit potentiam ad acetum, vel ad aliquid quod non habet. Potentia autem non stat cum primo motore, quod enim dat cuncta moueri, non pintest esse in potentia Ut moueatur.
383쪽
176. Probatur nex Dei smplicitate, nam moueri obstat simplicitati primi moritoris , ergo primus motor non potest ab alio moueriinc proinde debet esse immobilis , & subinde immutabilis. Antec dens probatur, quia quod mouetur debet dicere aliquam compositionem, ex eo quod habet, & ex eo ad quod mouetur , nihil enim mouetur ad id quod iam habet , ergo si primus motor mouetur debet habere aliquam compositionem . I77. Probatur 3. ex infinitate ipsius Dei , seu primi motoris ; nam moueri r pugnat cum infinitate primi motoris; e gobrimus motor non potest moueri. Antecedens ostenditur, quia 'uod mouetur quovis motu , debet necessario aliquid
acquirere , sed quod est infinitum nihil
potest acquisere , Crgo motus repugnat cum infinitate primi motoris; omnis namque motus est termini productio , seu est ad terminum producendum , vel in alio ,
si aliud moueat , vel in se ipso si se ipsum
1 8. Sed obij cies I. nam Sapientiae . diuina sapientia dicitur mobilior omnibus rebus . Et Iacobi q. dicitur . Ap propinquate Deo , & ipse appropinquabit vobis; ergo Deus cst mobilis, Ista enim sine mobilitate saluari non possunt. Resp. ad primum testimonium, quod diuina Sapientia dicitur mobilior omnibus
ecbus , non quia mutetur, sed quia similitudine quadam mutari videtur, quat nus eius esse ad omnes creaturas diffundatur , pertingit namque a fine usque ad finem, fortiter, suauiterque disponens omnia. Ad a. testimonium dico , quod nos dicimur appropinquare Deo per anaorem, & per virtutum opera , & Deus dicitur appropinquari nobis , quatenus suae gratiar dona nobis confert. 179. Obijcies a. nam si Deus esset immobilis maxime quia solum est in se ipso, sed haec ratio est nulla; ergo non est immobilis . Minor probatur, tum quia Deus est in omnibus rebus per essentia ,
praesentiam, & potentiam ; est in iustis non sollim per gratiam , sed etiam per se ipsum ut est trinus, & unus, iuXta illud
Christi D. E ad eum veniemus, mansu
nesciemus. Et potest Deus poni de faeto in spatijs imaginarijs ubi de facto no est, si ibi aliquid producat. Resp. quod Deus& est in se ipso, & est in creaturis; in staipso est per essentiam , in creaturis vero est per participationem essentiae. Vel dicas, quod ex eo quod Deus est in creaturis per essentiam, est in se ipso, nec ex eo quod est in creaturis est extra se , sed est in se, etiam ut est in creaturis. Est autem in creaturis in quibus prius non erat, non per mutationem sui, aut per sui motum, sed per mutationcm fictam in creaturis. Clim enim sit in creaturis per potentiam, producendo, & conseruando illas,' debet etiam esse in illis per estcntiam , quoniae mentia illius non distinguitur a sua po- gientia. Sic etiam personae diuinae sunt in iusto per gratiam, & per attributa sibi appropriata; nam Pater aeternus est ista 2 iusto per potentiam , quae sibi appropri tur, quatenu S per eam conseruat in eo is gratiam . Filius est in iusto per sapien- ltiam, quatenus illuminat eius intelliind. iEt Spiritus S. est in iusto per amorem, , nquatenus inflammat eius affectum. Dici tur etiam Deus esse in creatura de nouo et
producta etiam si lire productio fieret in ι spatijs imaginarijs,per productionem, aut . .
mutationem ipsus creaturae, cum enim
Deus sit immensus ibi debet esse , ubi est
eius potentia, producendo, aut conse
no non erat creator, non donominabatur creator, modo autem, & in tempore est creator, & ut talis denominatur realiter, ergo per realem mutationem . Antecedens constat. Conseq. probatur, nam
omnis denominatio realis debet desumia forma reali, ergo quod realiter non denominabatur tale, modo denominatur, debet procedere a forma reali, qua prius non habebat, modo habet. Resp. quod Deus in tempore denominatur creator non ab aeterno a forma reali non in seipso, sed in creatura, scilicet a relatione reali Diuitiam by C, ooul
384쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo, &c. 36x
xeaIi dependentie creaturae a Deo in tempore. E. I. An p imus motor sit aeternus tum a parae ante, tum a parae
via claritatis aliqua addamus breuiter. Deti aeternitatem agnouerunt omnes Phi-Iosophi antiqui, & moderni,& nullus est
Hi Deo aeternitatem non concedat. Pro
quo videri potest Arist. cap.6. huius libri. Et videri possunt expositores , maxime D. Thomas ibidem . Haec veritas est de fide, definita in Concit. Lateran . sub In-DOc.III. & resertur cap. firmiter de Sum. Trin. &Fide Cathol. ubi dicitur . Vnus
solus eis verus Deus, aeternus, cis. Unde
Psal. Io I. dicitur. Tu autem idem ipse es, anni tui non deficient. Et D. Athanas in symbolo habet. Aeternus Pater, aetemnus Filius, aeternus Spiritus Soctus , erc. Et in symbolo Niceno canitur. Cuius regni non erit is . Idem alibi. I 82. Rationem huius rei a priori aD
aeternitas fluit ab immutabilitate tanquaproprietas ab essentia , sed ut constat ex dictas S. praeccdenti Deus est omnimodo immobilis, & immutabilis;ergo est aeternus; rquod enim omnino immutabile est, debet semper durare, & quae non semperdurant, ideo est quia mutabilia sunt. I 83. Praeterea probatur, quia si Deus no semper fuisset, debuisset ab alio produci, ac proinde non esset primus motor, non esset ens a se, primum cnS , prima causa, quae tum fidei, tum his, quae supra demonstrata sunt obstant. Tum qui quod habet esse necessarium semper est, sed primus motor habet esse necessariu , cum illud aliunde non habeat, ergo primus in olor semper est, semper fuit, semperque erit. Tum etiam quia stemitas primi motoris scilicet Dei est cius essentia, recte enim dicitur. Deus es sua sternitas, & aeternuas Dei est sua Deitas. Fr. Gabr. Physica .
citur etiam de alijs a Deo quae tamen nosunt suum esse, non sunt necessaria, unde
terra dicitur aeterna Eccles. I. Terra autem in aeternum Pal. Montes etiam dicuntur aeterni. Illuminans tu mirabiliter a montiabus Vernis, psit. 73. & Iso. Et pacta dicuntur sterna, &c. Resp. quod aliqua dicuntur aeterna aeternitate participata,vivisio beatifica, &c. Aliqua dicuntur ςterna per quandam similitudinem, nam terra dicitur aeterna per quandam Iongitudinem durationis , eodem modo montes dicuntur aetemi. Pacta dicuntur eterna, aut sempiterna, quatenus non licci cata, mutare, aut infringere, &c.
g. 6. , primus motor sit et bique, Ur an si
18s . E fide est Deum esse ubique I I constat ex Sacra Scriptura .
Ierem. 2 3. dicitur. Cariam , σ terram ego impleo. Sapient. I. habetur. Spiritus Domi ni repleuit orbem terram, &c. Et psal. 138.
legitur. 2uo ibo a spiritu, et quo a facie tua fugiam Ui ascendero in coelum ru illic essis endero in infernum ades, etc. Et Aet. ITait Doctor gentium loquendo de Deo .
Non longe eis ab unoquoque nostrum ; tu ipso enim vivimus, movemur , et sumus .
Plura de hac re Patrum testimonia refert Magister lib. I. diis. II. Vnde Deus est etiam in doemonibus, ut sunt res natu
I 86. Deus ergo intimo inest omnibus rebus, dans cis esse , in eoque ipsas conseruans . Praesens est quoque Deus rebus omnibus, quatenus omnes coram aspicit, obseruat, curat. Potentia nostri primi motoris ubique dominatur, & nihil est, quod ab eius dominio se possit
subducere . Colligitur r. haec veritas ex infinitate Dei, nam si aliquibus rebus no inesset non diceretur infinitus, neque virtutem haberet infinitam. Est autem omnia in omnibus eminenter, & causa
385쪽
litate , si enim nunc esset in his , nunc in illis, mutaretur. Tertio colligitur cx eo quod dat esse omnibus rebus, illudque
in eis conseruat, mouens autem, & motum oportet esse simul ex Arist. hoc loco. Quarto colligitur ex eo quod omnis spiritualis substantia est in omnibus locis ad quae se eius virtus extendituri Dei autem virtus cum sit infinita , ad omnia se extendit. 187. Sciendum tamen est, quod cuDeus sit in loco per operationem, sequitur, quod non sit in loco per se, sed tantum propter res, quae sunt in locis; unde non dicitur esse actu exiret uniuersum tanquam in loco, cum ibi nullus sit locus, est tamen in potontia cum eius virtus non terminctur finibus totius uniuer-s . Quare sicut ante mundi constitutionem fuit in semetipso, nullius indigens , ita mundo condito semper manet in semetipso, siue eum intra , siue extra mundum cogites.Pro quo facit illud D. Ber-uardi lib. de consa. Deus ninquam est, etn quam non est. Ibi est, ubi erat antequamandus Hret,hoc ect in semetipso, quia prς- ter ipsum nihil erat.188. Est tamen Deus per unionem
hypostaticam in Christo . Est peculiari
modo in iustis , qui eum cognoscunt, &amant, iuxta illud I. Ioan. q. 2ui manet
in charitate in Deo manet, et Deus in eo. ET
Rom. s. Charitas Dei diffusa est in cordibus nonris, per Spiritam Sanctum, qui datus est nobis.Hoc modo non est Deus in impijs ,
ruoniam in malevolam animam non intro
bit sapientia , nec habitabit in corpore su dito peccatis - Sap. I. 389. Quantum ad secundum dico, quod primus motor est intelligens,& volens, cum enim Deus sit primum moves, debet mouere per intellectiim, & appetitum, seu voluntatem , alias non posset dirigere quae mouet in suos fines . Est de fide. Iob ς. dicitur. Sapiens corde eis, et fortis robore. Et cap. 12. habetur. Apud
ipsum eis sapientia, et fortitudo . Et psal. I 38. legitur . Mirabilis facta in scientia
tua ex me. Et Rom. II. dicitur. 6 altitudo diuitiarum sapientiae, et scientia Dei, etc.
Cognoscit Deus se ipsum per se ipsum ,
quia repugnat cognoscere per speciet diuersam a se. Cognoscit se ipsum comprehensive, cum sit summe intelligens,&eius intellectio se ipsum adaequet. Cognoscit etiani alia a se in ipsa sua essentia, &c. S.Ultimus, an primus moIor sit virtutis infinita .
fidem primum motorem esse virtutis infiniis, sed etiam secundum Ar, stotelem cap. vltimo Mitis libri, quod exco probat, quia primus motor partibus,& magnitudine vacat, si enim haberet partes, & magnitudinem, esset finitus, &determinatus, ubi enim sunt partes, di magnitudo debet esse limitatio,&finitas cum enim non detur infinitum in magnitudine, & si daretur, nec moueri,nec mo uere posset, oportet quod primus motor illis careat; in infinitus cum non habeat per quod finiatur. Tum quia ratio is, talis desumitur a partibus tum physicis, scilicet materia, & forma, nam materitia limitat formam, & limitatur ab illa: tum metaphysicis, scilicet genere, & disserentia, quae sunt termini limitantes essentia. Praeterea primus motor producit rem ex nihilo, ad quod infinita virtus necessario desideratur; productio namque ex nihilo est produetio entis inquantum ens, ad quod procul dubio infinita virtus des-
aliqua magnitudo infinita, non esset alia magnitudo extra illam; ergo si semel primus motor est virtutis infinitae extra illunon esset alia virtus , quod est falsum . . Resp. concedendo antecedens, & negando conseq. Ratio diseriminis est, quia si
daretur infinitum secundum magnitudinem, occuparet omnem locum, S sic noposset dari alia magnitudo, cum nullus daretur locus, qui per hanc posset occupari . Cceterum infinitum secundum
386쪽
In lib. 8. physicor. de Mundo, &ta 3 63
virtutem non occupat locum, ac proinde non excludit alias virtutes, maxime cum m infinita inrtute primi motin is dependeant aliae omnes virtutes creatae .
1 a. obijcies a. quia si primus motor esset virtutis infinitae, deberet producere effectum infinitum, sed nullus datur, nec dari potest e stus infinitus, ergo
primus motor, non est virtutis infinitae. Maior constat, quoniam ex effcctu cingnoscitur virtus cauis ; Minor probatur, nam omnis effectus Dei habet essentiam finitam , quippe constantem genere, &differentia , ex essentia autem finita no
possunt pullulare nisi accidentia,proprietates , & virtutes finitae ; Resp. negando maiorem , cum oppositum potius tequatur, ex eo enim quod Dei virtus, & potentia est infinita, non potest producere nisi etactum finitum; implicat namque uuod virtus infinita exauriatur, aliau i finita non esset. Et sic dato quocumque effectu, semper potest dari maior,& maior in infinitum, & nunquam actu infinitum . Deinde dico, quod ad ostendenda virtutem infinitam primi motoris sufficit
quod effectus sit infinitus quoad modum
fiendi, qua ratione ad creandum , ut diximus, requiritur virtus infinita. 19 I. Ex quibus omnibus colIigitur, quod primus motor Deus,est rerum Omnium causa, est virtutis infinitae , est naturae simplicissimae , est bonitatis , & sapientiae incomprehensibilis, est aeternus, est omnis vitae Relicitas , & vita omnis stelicitatis, a quo omnia, per quem Omnia, in quo omnia; cuius virtute omnis virtus; cuius bonitate omnis bonitas; cuius intuitu animae tranquillitas , mentis saecuritas, cordis istitia,affectus repletio, in quo omnium bonoru aggregatio plenissime inuenitur, cui sit honor, laus, &gloria in sqcula iaculorum . Amen . Ethaee de Physico auditu. Quae omnia non solum committo censurae Sanctae Romanae Ecclesiae, quae est columna veritatis , sed etiam correctioni grauissimorum hominum. Qu'd si quid minus rectum dixi, nunc pro semper volo non dictum . Romae in Conuentu
SIlariae de Uictoria in die S. Caroli 4.
387쪽
vANTA cum dissicultate cognoscimus, quae in prospectu n
stri sunt , facile colligi potest ex
scribentiu vario sensu,& ex ipsarum rerumnaturis, ut dicatur Ecclel. I i. Sicut ignoras quemodo anima iungatur corpori, di ossa compingantur in Utero praegnaris . Sic nunquam intelligere poteris rationem Ullius earum rerum , quas Deus fecit tam multas, o virias. Maiori elim dissicultate cognoscemus, quae a nobis adeo
distant, ut sunt caeli . Nihil tamen est ex rebus I Deo creatis, quod magis ostendat Dei potcntiam, maiestatem, & gloriam, quam caeli, iuxta illud . CHi enar
rant gloriam, et opera manuum eius annun
ciat 'mamentum. Hinc Mercurius Tri- megistus in rimandro dicit. Aspice precor agricul orem semina in terrae gremium difundentem , alibi quidem triticum , hordeum alibi, alibi Der. retiqui generas germina . Aspice eundem Uites, malo que sicas repastuantem , atque a uiantem . Eodem modo Deus ipse in Glum quidem fecit im
mortalitatem , in terram Uero mutationem , in torum denique mundum , vitam , ac mo
tum . Ut tamen aliqua pro posse cognoscamus, & quae scitu magis necessarii .
r. o Er quintam substantiam intelli-L gimus corpus quoddam simplex
non compositum ex materia, & sormata , siue illa materia sit eiusdem rationis,sive diuersae rationis a nostra. Divisi sunt Peripatetici quoad mentem Aristotelis, Aliqui namque putant Aristotelem soluexclusisse a caelis materiam nostram, non omnem, & sic isti volunt, quod secundu Aristotelem non detur illa quinta si1bstantia, seu illud quintum corpus non compositum ex materia, & sorma , sed quod caeli sint corpus non compositum ssed simplex, & sollim dicatur ab Aristotele materia quandoque, in ordine admotum, quatenus illud corpus est sust ptiuum formae accidentalis, scilicet m tus , & quod sollim in hoc sensu caeli diacantur accidentaliter compositi compositione accidentali, scilicet ex illo corpore simplici, & ex illa forma accidentali
a. Alij ex Peripateticis putant,quod
Aristotcles non admiserit corpora illa simplicia, & non composita ex materia,&forma,sed re ipsa composita materia , vel eiusdem rationis cum nostra, vel alterius , seu diuei lae rationis , ac proinde quod cassos vocaverit quintam substantiam , ex eo quod ratione sal -lcm formae sint incorruptibiles. Nos hoc loco resepemus utriusque sententiae fundamenta , ut inde iudicium facere pos-
388쪽
mittit it Iam quintam substantiam, seu cs-Ios non esse compositos, sed esse corpora
simplicia fundatur in sequentibus Aristotelis testimonijs. Primum ad probandum caelum no esse compositum ex materia eiusdem rationis cum nostra habe tur 8.metaph. tex. I . ubi dicit. Non omnia habere materiam , sed quorumcumque me ratio, et transmutatio inuicem est , qu cum
que vero asseue eo quod transimuletur sunt horum materia non ea. Sed per Aristote- Iem c li non transmutantur, cum sint in- generabiles, & incorruptibiles, ergo non habent materiam communem cum inserioribus,cum non transmutentur cum illis . Secundum testimoniu habetur ibid. tex. I a. ubi dicitur. De naturalibus, et perpetuis fusitant,s, alia ratio eZZ, fortasses enim quaedam non habent materiam , antnon talem, qualem habent haec inferiora, sed solum quae fecundum locum mobilis eis. Et lib. Ia . tex.a o. idem repetit sine illa particula fortassis; & concedit solum caelum
habere materiam sede, et quo , idest materiam ad motum localem, idemque prohat 9. metaph. rex. IT. Et I. de generat. rex. 33. dicit contra Diogenem . Eorum esse communem materiam, qua ad se insicem transimulantur, non autem aliorum, quς ad se inuicem non transmarantur, quod etiam repetit rex. q. et 37. Et I. caeli a tex. II
probat quod semel factum est non potest
durare aeterno tempore, saltem ratione totius, sed necesse est corrumpendum ,
quia si quid tale eis, inquit, non poteri dici
casu incorruptibile, odsi reno tempore δε- raret deberet dici natura sua incorruptibile, quod tamen eis falsum,quia cum habear maviteriam ex qua sit factum, necesse eis Ut materia sit potentia contradictionis, ac proinde
ex materia sua tale indiuiduam demum corrumpetur, habet enim materiam . Quare cusecundum Arist.caelum sit incorruptibile, non habebit materiam , saltem eiusdem
rationis cum nostra,qtiae est materia contradictionis. Et 3 .metaph.tex. Is .quaerenS,
cur si omnia constant ex ijsdem principi j salia sunt corruptibilia, alia non soluit
quaestionem neganda esse eadem principia in corruptibilibus, & incorruptibilibus,quamuis sint eadem aliquo modo in genere. Et a. de longitudine, & breuitate vitae, assi at uniuersaliter esse impossibile, quod aliquid habeat materiam, &non habeat contrarium, &c. s. Ad probandum autem, quod caelum neque habeat materiam diuersae rationis ex qua componatur secundum metem eiusdem Aristotelis, adducuntur aliqua testimonia, nam 8. metaph. t . q. &12. metaph. tcx. Io. aperte docet Arist.
quod caelum non habet aliam materiam nisi in ordine ad motum,non quae sit pars substantiae, & potentia ad formam substantialem . Et I. de caelo tex. 2I. explicas quae materia detur in caelo, per materiam
intelligit singulare sensibile, seu hoc caelum, & per formam, intelligit praedicata
quidditativa, seu esse caelum. Et I a. metaph. tex. 33. docet intelligentias esse sine materia, quia sunt sempiternae , sed etiam caeli per Arist. sunt sempiterni,ergo nullam debent habere materiam,nisi metaphysicam ut Angeli, & erit ratio gen
rica. Et I. caeli tex.9 I. docet caelum non augmentari, quia non habet materiam ex
qua componatur, Omnis autem augmu
tatio fit peradditionem similis materiae,& similis quantitatis, quod argumentum non haberet vim si caeli haberent male riam ex qua componerentur . Et in eodem libro pro eodem sumit habere materiam, & posse esse, & non esse. Tum quia si in caelo esset compositio ex maiateria , & forma oporteret quod una Pars esset actus, & alia potentia i sed est alienum ab Aristototele, quod in sempiternis sit potentia, cum in sempiternis per ipsum posse esse , & esse sint idem, ergo, &c. 6. Secunda iententia, quae docet cPluin esse compositum ex materia saltem diuersae rationis per Aristotelem fundatur in sequentibus testimonijs. Primum testimoniuin desumunt ex 2. de generat. rex. I. ubi loquens de corporibus sempiternis, & de elementis, quae ab Arist. vocantur prima corpora, sic habet. Sunt igitur
389쪽
ibuur et numero avialia , et genere eas principia, qua m sempiternis , et in primis , illud enim υι materia eL oc ariem vi forma . Vbi aperte docet, quod caeli constant cx materia, & sorma, ut clementa . Hinc I 2 metaph. rex. Io. aperte ait, quodestum habet materiam licet diuersam ab his inferioribus . Et in multis locis dicit quod csti, & haec inferiora differunt genere , sc ilice t physico, idest materia . Secundum testimonium habetur I. c litem 9 I. ubi quaeres an sint alij caeli praeter illos, quos videmus, probat contra seipsudebere esse alios , ex eo quod caelum comstat ex materia , quae cnim constant ex materia, debent posse multiplicari in infinitum , cum materia sit radix multiplicationis . Soluit argumentum non ne gando caelum constare ex materia , sed dicendo constare ex omni materia, ita ut eius forma adaequet totam materiam , &ita non posse esse plures ex defectu materiae, & dat exemplum in rebus sublunari hus , si enim forma carnis v. g. occuparet totam materiam carnis possibilem, noesset possibilis alia caro praeter ipsam unis de tex. 9 3 .ita concludit. Glum autem es quidem eorum, qua singularia sunt, et eora qua ex materia, sed sis ex parte usus materia conraei, sed ex uniuersa; esse quidem huius caeli, et Gli ali*d est, non tamen aut erit aliud cςlum, aut continget eri plures . Per materiam autem uniuersalem intelligit materiam propriam caesorum,diueris rationis a nostra, quam vocat uniuersale, quia adaequat formam, & adaequatur asorma, aut quia sicut caeli dicuntur ca sae uniuersales , quoniam ad omnia inferiora concurrunt, ita illorum materis dicetur uniuersalis.
de anima tex. 2. et 8. metaph. tex. II. et Iz.
metaph. tex. q. & alibi, ut Arist. diuidit omnem substantiam in materiam, sorma, di compositum ex ijs. Sed caelum est
substantia, & non est materia tantum, 1 neque Qrma tantum; ergo erit compositum ex istis. Quartum testimonium habetur I. ccli rex. s. ubi probat caelum habere aliquem motum naturalem, quonia omni corpori naturali eompetit a natu a aliquis motus naturalis, Caelum autem scst corpus naturale, ac proinde debet in se habere naturam, qiis est materia , &
8. Quintum testimonium habetur 8. metaph. rex. 3. ubi agens de materia, quae est pars compositi sic dicit. Sens,iles vero cunctς μωantla materiam sabens Sed c tum per Arist. cst essentialiter sens bile;
ergo, &c. Et in eodem loco tex. q. vltro concedit in caelo materiam , non tame
generabilem , & corruptibilem , cuir non sit in potentia nisi ad motum loca
V. Ex his duabus sententijs puto ha esse veriorem, & conformiorem menti Aristotelis . Unde quando in superioribus testimoni js pro prima sententia Ari
stoteles videtur negare CaeliS mater Zm s
intelligi debet de materia nostra, non de illa singulari, & caelorum propria quadris
ipse vocat uniuersalem, ut notauimus n.6
Et ob id csti dicuntur quinta substantia Aristotelica, non quia sit corpus simplex, sed quia constant materia alterius ratio
nis a materia quatuor elementorum
Quatuor namque elementa sunt quatuor substantiae uniuersales sublunares ex quibus cuncta mixta componuntur . At caeli sunt quinta quςdam substantia, ex qua nihil componitur, licet ad omnis quae ex illis primis quatuor primis substantijs componuntur imiluant .
390쪽
An re ipsa Nli componantur ex ma
Io. Aelos esse compositos ex aliqua a materia, admittunt fere omnes moderni, licet non desine aliqui qui conantur saluare, posse dari substantiam corpoream simplicem, seu non compositam ex materia , & forma , ut tenuerunt Simplicius, Auer. & Durandus, quorum fundamenta postea Pluemus. II. Nostra sententia sequenti concl. explicatur. Implicat dari subgantiam compoream simplicem, seu non compositam ex materia aliqua, o forma. Sic aperte colligitur ex Arist. dub. praecedenti citato prosecunda sententia. Hanc sententiam post Pytagoram, Empedoclem, Democritum , & Platonem , tenent Auenpace apud Al-hertum I. caeli tract. . cap. 3. Avicenbron. lib. de fontis vita, Plotinus lib. I. Enn. 2. Alexand, T. NasiavoLcap. Io. Philop. Proincti, Simplicius, aliique interpretes Iaerit .
Aegius ,& Capreolus in v. dist. Ia. Her uaeus quodlib. . quaest. I. de moderni com
Ia. Probatur I. ratione Auer. r. calicommem. 9 I. nam res cadunt sus sensu ratione materiae, & sub intellectu ration Oformae; sed c li eadunt sub sensu, scilicet
visius; per visum,namque Obseruamus m tum, lucem, &c. ergo habent materiam. Minor constat ad sensum. Maior probatur ἱ quia materia cum sit ratio singularitatis, & indiuiduationis,erit ratio sensibilitatis; sensus namque est singularium, non uniuerialium . At intellectus cum sit uniuersalium, debet esse rerum a materia abstractarum.
physicum;ergo habet materiam physicam siue eiusdem, siue diuersae rationis cum nostra. Consequentia constat, nam de eL sentia entis physici est , quod constet ex materia, & Arma ; ens namque physicum habet naturam physicam; natura auten
physica est materia, & sorma. Antecedens probatur, nam ens physicum, est ens mobile , obiectum namque physicae est ens, aut corpus mobile,ut ostendimus r. HU c. Sed caelum est ens mobile, motu scilicet locali, ut ad sensum Patet; ergo, &c. Tum
quia illud est ens physicum , quod habet
proprietates, & accidentia entis physiet; sed huiusmodi est caelum; ergo,&e. Minor probatur, nam proprietates, & accidentia entis physici sunt quantitas , raritas, de sitas, lux, claritas ,&c. quae sunt obiecti a sensuum; sed ista reperiuntur in QIo; ergo, &c. I . Probatur 3. Vbi sunt entia sine materia , ibi etiam sunt operationes sine materia; sed in coelis non sunt operationes sine materia, ergo neque sunt entia sine materia. Maior constat, ideo namque Angeli habent operationes sine materilia, ut sunt intellectio, & uolitio , quia noris habent materiam. Et ideo bruta habent operationes omnino immersas in materia,& nullam eleuatam supra materiam , quia sunt entia omnino materialia; & ideo homo habet aliquas operationes omnino materiales, ut sunt operationes vitet veἶetattuet,& sensitivae, & aliquas spirituales, quia medio modo se habet, habet enim a materiam , sed non est omnino immersus in materia. Ergo si celi nullam habent materiam, nullam habebunt operationem immersam in materia, sed omnis erit im- materialis, & insensibilis, quod est contra
sensum, cum videmus, motum lucenias,
IS. Probatur q. Repugnat substantia corporea, completa, & simpleκ; ergo coli non sunt substantia corporea simplex, sed
composita. Antecedens probatur , nam
substantia simplex non potest esse corporea, ergo implicat,quod substantia sit coroporea, & simplex. Antecedens ostenditur quia substantia simplex completa, debet esse in se, & per se subsistens, sicut Ang li; talis namque substantia completa simplex non est forma, quia haec dicit ordine ad materiam, ergo esset actus per se subsi stens, di sic talis substantia esset corporeaia non esset corporea, & esset perfectior