장음표시 사용
401쪽
te naturaIi. Sic Μolma δε ver. 6. di eriquem aliqui moderni sequuntur 6a, Nostra sententi seq. conci . cxplicatur .. αὐ- ex natura sua , et Abin transiri II incorruptibile, licet possi ab extrinseco, sciliso a Deo cor vi, Ut per cessarionem consaersus confixuatiui. Sic colligitur ex D. Dyonis de diarn. nomm. ωρ. 4. EX D.Aug. I . de cinis. cap. 1 . Ex I . Hierony. in Isa. cap. 3 I, Ex D. Gregor. IT. morol. cap. I. &ex alijs Sandiis Pa tribus. Idem tenet Arist. hic lib. I. aitema. Qiria coelum non habet contrarium
tum quia est sedes primae causae, & intelligentiarum quae limi incorruptibiles . Tum etiam quia in coelo nunquam visa est generatio , & corruptio. Sic Aristoteles quem omnes peripatetici sequuntur Adde rationem ex fine coeli desumpta , , nam, cum coelum sit ordinatum adco struanda haec in seriora tanquam causa uniuersalis, debet se ipsum construare, ac proinde debet esse incorruptibile; patet etiam eX carentia qualitatum corruptiuarum, & ex sim nonilissimo , super omnia clementa quae sunt principium corruptibilitatis . Constabit magis veritas huius conclusionis ex solutionibus argu
66. Primum argum. quia si ob aliquam rationem coelum non esset corruptibile maxime ob rationem Aristotelis,
quoniam coelum non habet contrarium,.sed haec ratio non est vera, nam motus circularis habet contrarium I ergo , &c. Minor probatur, nam motui circulari ab oriente in oecidentem contrariatur motus circularis ab occidente in orientem ,
Hinc Astrologi in primo mobili admittunt tantum unum motum ab oriente in occidentem, at in coelis inferioribus admittunt duos motus , unum ab oriente in oecidcntem,& vocatur motus raptus quo
cuili inferiores rapiuntur a primo mobili. AIium proprium, & naturalem quo mouentur ab occidente in orientem , nullo rapiente. Reip. quod motus circularis non habet contrarium physice,& proprie, licet dici possit illud habere mathematico . Quare punctum Orientis, & occide-
eis in linea circulari non opponunturpitysice; ratio est, quia non habent e trarios respectus a centro munducum ubeo aequaliter distintent, ad illudqueum modo se habeant. Dici etiam potest quod
partes caeli sint sibi contrariae rationerem tremorum , sicus via Thebis Athenas ; &Athenis Thebas, dicuntur ab Arist. conistrariae ἔ tione cxtremorum . Ad illud uod dicitur de motu naturali,& raptus, ico quod coeli non mouentur absolves
duobus hisce motibus illo scilitet qui est
celerion, altero vero non nisi improprie ,& declaratur exemplo formies quet in ro-t1 mouetur ad Orientem,interim dum rota celerius mouetur ad occidentem. di plicatur etiam exemplo nautae qui in naui tendit ad orientem dum nauis moum tur ad occidentem . Ys' enim ipse celmrius mouetur naui, & tunc absolute te dit ad orientem: vel tardius naui, & tunc absolute rapitur ad occidentem: vel de
nique ipse, & nauis mouentur pari cel ritate,s tunc absolute quiescit, quia non recedit ab illo puncto immobili in quo concipitur esse ipsius locus; nunquam e go absolute mouebit r duobus hisce mo.
6 1. Secundum argum. nam interdit visae sunt in coelo aliquae mutationes, distellae quaedam nouae ut refert Plinius Id. a. cap. 26. & anno I s o. visa est quaedanoua stella in Calliopea quae sere per biennium durauit. Et tempore Clem. VIII. visa fuit alia stella noua in Sagitta' rio, quae postea paulatim videri desiit. Et anno I 6oo. fuit visa noua stella in pect0re Cygni quae durat usque in hodiernum diem; ergo stellae de nouo generamur, &corrumpuntur,ac proindc coelum est generabile , & corruptibile. Respondent aliqui quod licet coelum sit incorruptibi te secundum se totum, tamen est corruptibile secundum aliquam sui partem, &sic possunt nouae stellae apparere , & delinere . Sed hoc non placet, eadem namque ex ratio totius, & partis,& si coctum est corruptibile secundum partes, poterit etiam corrumpi secundum totum, qu .ub
402쪽
quoad illas nouas stellas recurrunt ad F pyciclos per quos alictu id de nouo apparet, quod non apparebat prius,vel alio modo, ratione distantiae , aut propinquitatis . Sed neque hoc placet, nam si datur Epyciclus erit pro toto signo v.g. siopeae , aut Cygni non pro una tantum stella in pectore v.g. Cygni,maximε cum pectus Cygni semper eodem modo appareat . Communior solutio est , quod si quando apparent nouae stellae in octaua1bhaera, non sunt virtute naturali factae, ted miraculose a Deo propter aliquem tinem ab ipso intentum, ut ad manifesta
iam gloriam, & potentiam suam, vel ad
denotandum aliquem euentum grauem ,
c.Neque hoc gratis dicitur, potest enimeficaciter probari eas stellas non posseu generari ab agentibus naturalibus; nam hoc agens naturale vel esset sol, aut aliquod 'dus, suo lumine, vi, & eficaciata,
aut aliquod agens infra coelum ut ignis, aqua, &c. Non hoc quia ista agentia nopossunt mittere suam virtutem usque adcctauam sphaeram,& ad partem determinatam,& producere effectum nobiliorem
se . Neque sol aut sydus, nam si sol v.g. posset producere aliqua stellam in octauasphaera, posset etiam eam conseruare, cum
virtus qua sol eam producit non deficiat:
maxime cum ibi nulla sit actio contrariorum , a qua possit corrumpi , neque illa stella eget pabulo ut nutriatur sicut ignis apud nos cum sit corpus simplex . Facit etiam ad sui conseruationem ingens stel-
Iarum magnitudo. Praeterea, quare non fiequentius stellae generantur cum continuo habeant praesentes causas generan- es; Deinde quare non generantur in alijs
sphaeris, ut in sphaera lunae, aut solis; demum quia stellae non disserunt specie abcilijs partibus caeli, sed sunt partes densiores;vnde licet concederetur stellas fieret de nouo naturaliter, quia aliquae caeli partes condenserentur, & postea disparerent, cum paulatim rare fierent, non ta men ex hoc sequeretur, coelum esse substantialiter corruptibile,sed selum sequeretur quod pati posset aliquam alterationem persectivam, & accidentalem, no Er. Gar. PQ ua. corruptionem ipsius substantiae eoeli, quae incorruptibilis est, licet mutari possit accidentaliter, secundum raritatem, & dε-
66. Sed contra hanc vltimam solutionem obsicies I. quoniam raritas, &densitas sunt secundae qualitates pullulantes ex primis, seu supponentes primas, scilicet calorem, seigus, siccitatem, & humiditatem , sed istae sunt qualitates corruptiuae substantiae; ergo si in coelo dantur raritas, & densitas partium , etiam
corruptio substantiae dari poterit . Resp.
negando antecedens. Raritas namque
& densitas non sunt semper seclidae qualitates,nec semper supponunt primas, sed tantum per accides ratione subiecti quod non habet appetitum ad raritatem, &densitatem nisi preuia alteratione primarum qualitatum, ut accidit in sublunaribus . At in subiecto independente a tali alteratione,quod scilicet habet raritatem,& densitatem ex natura sua ut est coelum quod habuit raritatem, & densitatem in tui creatione sine preuia alteratione, non sunt secundae qualitates, ac proinde ex illis inseret non potest alteratio corruptiua, aut corruptibilitas substantiae. 67. obi jcies a. nam ex hoc insertur,
quod dictae stellae factae fuissent naturaliter ab aliquo agente naturali per raritatem , & densitatem , absque eo quod admiraculum recurreretur. Resp. negando antecedenS,no enim potest assignari causa naturalis raritatis, & condensitionis in coelo; nam si caeli partes possent ab
agente naturali condensari,deberent aliae vicinae rarefieri ne daretur vacuum, haec autem fieri nequeunt a causa naturali,ca nulla cestia naturalis possit rarefacere, taim mensem molem, ut ex partibus com
densatis appareat noua stella, quae si se rit in firmamento erit quinquagesies, aut sexagesies maior tota terra . Ad hae facit quod si caelum posset ab agente naturali condensari ut noua talia appareret, non esset cur non posset caelum rarefieri ut sic perirent antiquae stellae. 68. Tertium argum. quoniam sentetitia quae ponit coelum corruptibile est
403쪽
3 8 o Disputatio X. Dubium VI.
magis consormis Sac Scripturae,& Sactis Patribus, ergo illa ost tenenda. Con- seq. constat; ea namque sententia sempei est tenenda quae est magis conformis Sacrae Scriptum, & Sanctis Patribus.An
tecedens probatur, nam a. Petri cap. vlt.
dicuntur coeli qui nunc sunt, & terr esse reseruata igni in diem iudiciis Spostea subditur. Aduenire dies domini υι fur in
us caelum mogno impetu transiet, & insta . Per quem caeliseinentur , et elementa ignis ardore tabescent; & addit nos expectar coelos nouos, &c. ΙΔ. I. legitur. Ca
lisutii fumus liquefient. Et psal. I o ri di
citur . Opera manuum tuarum sent coeli , i peribust. Mati. a . habetur . Caelum et terra transsunt. Et Luc. a I. Belia ca
dent de coelo . Et Eccles. II. ianta lucidius sole et hic defiet. Sacra Scripturae testi inonijs accedit Patrum auctoritas, ut Hi lari 1,Iustini,& aliorum quos videre Potes apud Pereri u in Gerulib. I cap. I. aliosque
cipitur aliquando pro eo quod ex natura sua est, ens omnino necessarium , ut sit
impossibile quod non sit, & hoc modo solus Deus est incorruptibilis, & immortalis, reliqua vero sunt corruptibilia, qua ratione intelligendi sunt aliqui Sancti Patres dum dicunt coelum esse corruptibile natura sua. Loca scripturae intelligi debent ut coeli non sint immutandi secundum substantiam, sed tantum secundum accidentia, quatenus nouam lucem acquirent, ut immutari videantur. Ignis autem connagrationis no ascendet supra coelum aereu, & ita intelligitur locus D.
Petri de coelo scilicet aereo quod in fine mundi purgabitur ab igne , & in seliciorem quemdam statum renovabitur. Ad illud Eccles & Lucae, de solis defectu, &stellarum, dicendum est intelligenda esse ante diem iudici 1 eum sol obscurabitur. Stemh autem dicuntur cadere de coelo , quia lucem amittent; quo sensu intelligitur etiam attritio coelorum apud IG. Vel loquuntlir de magna illa mutationes quasti mundus patietur ante diem iudici j, vel certe de renouatione fiitura , quae in , et lis solum accidentalia erunt. i 6 ci
bemus confiigere ad miracula, neque ad Deum tanquam ad auctorein extraordi
narium, quando res potest siluari absque graui incommodo , sed apparitio nouarii stellarum in coelo potest ut luari, dicendo coelum esse corruptibile saltem secundum aliquam partem , quod nullum affert in
commodum; ergo,&c. Ut enim commu
niter dici solet, est signum ingenij imbecillis quando philosophus recurrit ad mi
racula, aut ad Deum operantem praeter, aut supra natum ordinem. Resp. concedendo maiorem, & negando minorem, ἰ
nam dato, quod coelum esset corruptibi- Ie non solum secundum partem, sed etiasecundum totum , adhuc non daretur agens naturale a quo illis nouae stellae causari possent, & si possent, deberet hoc se quentius fieri, & no solum in octaua sphς-ra , sed etiam in alijs, ut in taera solis , lunae, &c. quod tamen est saluim.
quis posset quod illa nouae stellae no causentur in octava phaera, sed in supremnia, parte aeris ut Comeis, ergo, &c. Resp. quod aliqui reuera sic dicunt, sed non est recedendum ab obseruatione Astrolog rum qua obseruant non posse esse in aemut Cometae, quod probant tum ex duratione illarum stellarum, tum ex motu uniformi cum octaua sphaera: tum ex simmitate eiusdem loci, ut Cassiopea, ci
quod alia corpora nequeunt tra
s re sine penetratione, ut est serrum, duri lapides, aes, &c. Illud autem dicitur fluidum quod sine penetratione pertransitur, ut est aqua per quam pertranseunt pisces: aer per quem transeunt aves,&c. De quo prima sententia est, quod caelum stellatusit solidum, non alij. Sic tenent aliqui iuniores . Secunda sententia tenet quod coeli habeant aliquas partes solidas, ut
stellae, di planetae,alias vero fluidas, Sic
404쪽
O. Mnau. in h. HAE I a. & alii. . 73. Nostra sententia seq. concl. ex plicatur . Caeli sent solidi secundum omnes fias partes. Est sententia communis tum
antiquorum , tum modernorum, qui ad uertunt quod oppositum tenentes non incurrunt aliquam notam, quod an ita sit constabie ex nostris probationibus. Probatur I. nostra concl. nam in Sacra scriptura coelum vocari solet firmamentum. Fiat firmamentum , firmamentum autem,
denotat seliditatem , non fluiditatem ;per firmamentum autem intelliguntur omnes coeli in quo siue stellae , siue planetae firmantur. 7 . occurrunt adversmi, hinc non
sequi quod partes coeli in quibus mouetur astra non sint fluidae, quoniam adhuc hoc non obstante coeli dici possunt simpliciter solidi, quia longe pars maior eorum csset solida . Tum quia nomine firmamenti intelligitur etiam aer qui tamen non est solidus . Addunt aliqui , quod nomen firmamenti non est necesse quod significet soliditatem oppositam fuiditati , sed potest etiam significare perseuerantiam, & stabilitatem in eodem situ, loco, aut dispositione absque aliqua
alteratione corruptiua. 7s. Sed contra, quoniam verum non
est quod longe maior pals esset qui lata , non solida , quoniam astra non sint maior pars coeli, sed valde minor. Sol namque non est maior pars coeli in quo est; neque Luna , & sic de alijs. Nec illud, quod dicitur de aere satisfacit, quia licet aliquando aer posset venire nomine B diameuti, tamen absolute per firmamentum intelligitur coelum,& non quodlibet,
sed illud in quo stellae firmantur. Neque illud quod alij addunt satisfacit, nania
alias coelum empyreum rectius diceretur firm mentum, cum habeat omnimodam stabilitatem perseuerantiam, & situs immobilitatem in eodem semper loco , &c. 7 6. Probatur a. concl. ex illo Iob
33. Tu forsi fabricas es caelos, qui sed dissimi quasias fusisunt. Hoc testimonium
conantur aduersari, infirmare dicentes
primo, quod cocti vocari possint selidis
simi quasi aes sussim proptet stabilitatem
incorruptibilem, & propter continuationem, & expansionem . Secundo dicunt, quod illa verba sunt Heliu amici Iob,non ipsius Iob , cui non constat astitisse semper Spiritum S. si in omnibus, quae locutus fuit, ut non potuerit errare . Vndo dicunt quod fuit iste amicus Iob increpatus a Deo tanquam inuoluens sententias sermonibus imperitis,& sic, inqui ut, non debet locus iste urgeri contra sentcntiam admittentem coelos esse fluidos. Sed contra , nam totus liber Iob tenetur canonicus , & non solum quoad verba quae dixit Iob, sed etiam quoad ea quae dixe runt amici illius. Et S. Gregori MagnuSexponit omnia quae in eo libro reperiuntur. Vnde cum dixit Deus . Ωuis e t illeiouoluens sententias sermonibus imperitis ;non dixit quod illae sententiae fuerint falsae , sed quod fuerint inuolutae sermonibus imperitis. 7 7. Probatur 3 . ex Apostolo ad hae-breos . ubi dicitur quod Christus D. ponetrauit coelos, si autem coeli essent fluidi , non fuisset necesse quod Christus D. eos penetrasset . Etiam hoc testimonium conantur infirmare aduersatij, dicendo, quod Christus D. potuit coelos penetrare tametsi fluidi sine, ut sic citius pertingeret ad coelum empyreum . Alij addunt , quod Apostolus non loquitur dopenetratione proprie dicta , sed impropriε , scilicet tali per quam transiret ccclos. Sed contra, nam non est ponendum miraculum sine necessitate, sed ubi coeli sunt fluidi no est necessaria penetratio cuperfluiditatem facile cedant corpori tra-1eunti ut patet in aqua quae facile cedit piscibus, & in acre qui facile cedit auiabus , & mala diceret qui teneret pisces
penetrare aquam , & aues aerem . Nec verum est, quod Apostolus non loquatur de penetratione proprie dicta; verba na-que sacrae scripturae intelligi debent inta proprio sensu quando nullum sequitur
inconueniens, ut in nostro casu.
7. ' Probatur . ab inconuenienti , nam si coeli essent fluidi,non possent astra tenere semper eandem situm, eundem Ordinem
405쪽
dinem, eandem dilpositionem , &c. hoc est in conueniens; ergo, &c. Minor nota est.Maior probatur,qiua in corpore fluido res facile possiant eleuari, & deprimi.
Hoc argumentum maxime urget contra
eos qui putant. quod astra sint solida, &reliquae cili partes sint fluidae, res namque solida in re fluida non recte consistit, ut videre est in aqua, & aere, ubi res lolido non consistunt. Tum. quia si caeli sunt fluidi, vel ea fluiditas consistit,& est immobilis, vel certe non consistit, sed mouetur, & agitatur. Si primum,& fluiditas erit soliditas, proprium namq; est rei fluidε non consistere, sed agitari,aut saltem posse agitari. Si secundum, sequitur, quod astra quet in suis cilis se uidis manent, continuo movebuntur, huc, illucq; agitabuntur, quod est in conueniens.SOluuntur argum. in contrarium. 8. Primum argum desumunt ex auctoritate Sanctorum Patrum Iustini Martyris, Eusebi j Emissent, Gregor. Nissent, Chrysostomi, & aliorum apud Camera. etium, & Ariagam hoc loco , qui docent coelos esse Buidos,& natur aqus,aut aeris . Resp. Sanctos Patres solum velle , quod citi sint naturs aquae,aut aeris,quO- ad rationem transparentiq; non enim volunt quod sint Ruidi sicut aqua, aut aer, cum satis notum sit hoc esse falsum eum videamus clarissime cetiorum stabilitatem& non fluxum, & refluxum. 79. Secundum argumentum,quoniacum coelorum soliditate non possitnt f eile explicari planetarum mutationes, ut vicinitatis , & remotionis , obseruant namque Astrologi, quod planetae modo appropinquant terrae, modo recedunt rmodo cernuntur altius, modo demisius , ergo, dic. Respondent aliqui quod istae mutationes saluantur per quasdam canales in quibus vel sunt corpora miuidata; vel in quibus nihil est; licet enim repugnet vacuum in sublunaribus, quia non
darentur influentiae, non tamen in coeli S.
Addunt vij quod illi canales sunt pleni corpore solido, tamen ibi facile dari potest penetratio,vel ob bonum uniuersi,vel obnatui et coelorum exigestiam, &c Alij
saluant per quosdam epyciclos, seu per quosdam globulos intra idem coelutria, per quos globulos ascendunt, &descen dunt planetae, de hoc magis communiter
communis sententia est ex lo ga Astrologorum obseruatione,quod sint septem. Scilicet I. Luna, a. Mercurius, 3. Venus, q. Sol, S. Mars, 6. Iupiter, T. Saturnus. Dissicultas est, an omnis planeta proprium habeat coelum in quo resideat, suumque motum, cursumue essiciat, arta vero unum tantum habeant coelum in quo resideant, licet unumquodque planeta suum proprium habeat canalem in quo suum iter conficiat diuersimode ab alijs . Prima sententia tenet omnes planetas habere unum tantum coelum , in eoque esse septem canales, seu vias diuersas, magis aut minus longas; magis, aut minus a nobis distantes in quibus adeo diuersa conficiunt itinera.Sic tenent omnes illi qui dictos canales admittunt, &illi qui putant coelos esse fluidos. Quare
isti tantum tres coelos admittunt, Vnumin
planetarum, in quo scilicet sunt omnes planetae, alterum stellatum in quo sunt omnes stellae fixae, & aliud empyreum in quot fulsedes Beatorm& probant hoc ex Apostolo,dum dicit quod fuit raptus usqaci tertium coelum, ad coelii scilicet beatorum, ubi audiuit arcana verba,&c. Noenim probabile est, quod si planetae haberent proprios coelos, quod fuerit raptus usque ad coelum Veneris , quod est tertium in ordine, ubi non potuit audi arcana verba, nec videre tot mirabilia rivi idem Apostolus testatur.
sequentibus conclusioninib. explicatur. Prima Ges.secund radantur plures caeli. Sic tenent omnes auctores catholici. CG- stat ex sacra Scriptura, nam psal. Iq8. di citur. Laiadate eum caeli calorum, et omnias rua
406쪽
ne ars viros, c. idem habetur alibi. , a. Secunda conelus. Planeu habent proprios cnos usu erunt septem Gli ferum planetarum. Sic tepent communiter Astrologi, & ratio videtur euidens, qui it sine proprii coelis non videtur quomodo possit fatuati tanta distantia i inter plane tas ἱ nec quomodo possit saluari tantitam pluum diuersitas. Ne valex recurrexe ad canaleg, seu vias,nam hoc modo opor ruret dicere, quod hoc coelum esset immobile, & solum per illas vias Mouere tur planetae, quod est contra experientia Astrologorum. Deinde oporιeret dice quod hoc coelum esset immen. molis, ut in.eo essent viae adeo distantes , per
quas mouerentur planetae. 1 η 1
83. Sed ob ij cies I. nam nulla est necessitas multiplicandi tot coelos pro numero planetarum I ergo erit tantum vomipro Oinnibus, cui si addatur coelum stellatum de quo nemo dubitat, &.coelum empyreum, crimi tres Coeli. Antecedens probatur, quia, diuersitas motuum pia netarum, & distantiae illorum,.possunt saluari in eodem coelo; ergo, &c. Resp. quod licet forte possent absolute ista saluari, non tamen aeque bene, & ita rati nabiliter,nam rationabilius est,quod non dentur illi canalςs, quam quod dentur. Si enim dentur, vel sunt plenitaut vacui. Si pkni aut corpore fluido, aut solido,n solido, quia oporteret dari continuo penetrationem . Non fluido, quia coeli, &omnes partes illorum sunt solidae. Tu quia corpus quantumuis fluidum habet aliquam resistentiam, & sic vel oporteret quod Angelus mouens v.g. sole semper illi assisteret discurrendo per. illum canalamicum eodem sole; vel si maneret
in Ovem, & ibi praeberet impulsum ci-dem isti, ad finem motus sol non m
nerqvur e dena velocit te, ut prius retardante paulatim corpore fluido quod esset
proprios coelos, sequeretur quod moueri deberet ad motum planetarum; sed hoc videtur falsum; ergo, &c. Minor probatur, nam ut obseruant Astrologi, coelum Satumi, magis excedit stellam Saturni, quam totum mare excedit unam
aquae guttam; sed esset absurdum dicere, quod ad mouend1 unam gutta aquae CL set necesse mouere totum inare ita absurdum videtur, quod ad hoc, ut Angelus moueat stellam Satumi, debeat mouero immensam machinam coeli Saturni. Respquod quoties res minor non potest moueri sine maiori, eo quod est cum maiori
connexa,tunc nullum est absurdum quod ut moueatur minor, debeat moueri maior. Cum autem in nostro casu stellae errantes , seu planetae sint unitae cum suis coelis, ut moueantur, moueri debent ipsi coeli; imo non plancis mouentur per se s& coeli ratione planetarum, sed e contra planetae mouentur ad motum caelorum . Nec mirum est, quod unus Angelus posist mouere tantam machinam,tum quia Angeli sunt maximae virtutis,tum Etiam,
quia coeli vel nullo modo grauitant, vel valde parum ob eorum persectionem . . Quare si una gutta aquae non posset m ueri sine toto Oceano, & necessum esset pro bono uniuersi, quod ea gutta moueretur, prudentissime motus Oceani ordinaretur ad motum illius guttae. Sic quia ad bonum uniuersi necessum est, quod planetae moueantur , sapientissime Deus
Ordinauit motum tantarum machinarum
ad motum stellarum errantium. 8s. Maior dissicultas est, an praeter septem coelos planetarum , & Octauam sphaeram aestarum fixarum, quae vocatur firmamentum, dentur alis caeli mobiles, dico mobiles, quia certum est dari caelum empyreum, quod est immobilo,& sedes Beatorum,est enim inconuemenFquod tum in quo resident Beati continuo moueatur,in eo naq;& ipsi beati mouerentur, quod non videtur conueniens . 86. Prima sententia est, quod dentur tantum octo coeli mobiles, unde firmamentum, seu coelum stellatum erit primum obiuri non aliud supra hoc. Sic tenent Arian
407쪽
Ariaga, & Amicus, qui pro ea sententia
alios plures citant. Eandem sententiam sequitur Pontius hoc loco , & alij moderni, tollentes de medio coelum crystallinum, seu aqueum,& primum mobile distinctum a firmamento. Fundame tum potissimum huius sententiae est, quia non sunt multiplicanda entia sine necessitate, & maxime talia entia , quae sunt machinae adeo immensae, & quod Astr logi non afferant experientias adeo et ras , ut ob illas debeant machinae adeo immense multiplicari. Haec sententi. probabilis est. 8 . Nostra sententia sequenti concI.
explicatur. Pr er octo caelos mobiles dantur supra illos duo alii,scilicet eatam coctallinum, et primum mobile. Sic tenent communiter moderni, & in hac multum valet communis consensus Astrologorum.
Nee deest sussiciens fundamentum des si ptum ex sacra Scriptura,quae super firmamentum ponit aquas. Gen. I .& psal. I 8. quatenus dictum caelum ratione transparentiae assimilatur aquae, aut crystallo, ticum hoc caesum non sit primum mobile, oportet quod supra illud detur aliud a quo & hoc, & alij coeli moueantur. Praeterea obseruant Astrologi,quod etiam in coelo stellato dantur duo motus, scilicet raptus, & primi mobilis ab oriente in , occidentem, & proprius ab occidente in orientem , quod si ita est, manifestε sequitur, quod caesum stellatum non est primum mobile. Potius ego negarem caelum aqueum, quam primum mobilo supra coelum stellatum. 88. Quia autem Sancti Patres variε loquuntur de numero canorum, nam alij ponunt unum rantum, alij duos,alij tres, alij plures, ut omnia concordentur nota, quod Sandrus Ioannes Damascenus, &alij duos tantum cstos posuerunt, scilicet aereum, de est totum spatium a terra, usq; ad sphaeram lunae, & aetereum, & est totum spatium a luna usque ad sedes Beatorum, & in hoc sensu citum scilicet aetereum est tantum unum, ratione luciditatis , & sublimitatis. Rabanus , & alij posuerunt qua tuo. caelos aereos,& unum
aetereum; na aerem diuHebat inquatuor orbes, comprehendendo orbem, seu sphdiram ignis, . cum tribus regionibus aeris.
Alii sphaeram aeris vocante lum ivra .& globum aeris vocant eclum Olimpidab olimpio monte in Macedonia qui altior est nubibus. Alii etiam globum aeris in duos eaelo diuiserunt, ut partem superiorem vocent caelum aetereum, &pat tem inferiorem caelum aereum .
stieε accipitur aliquando a Sanctis Patribus, & hoc modo dicunt esse unum qua-do accipitur pro loco in quo est thronus Dei, & multiplex, quando accipitur pro bonis caelestibus, iuxta illud Matth. s. Merces vectra eopiosa in in ulis. AliquΠdo coelum accipitur pro visionibus sup ematuralibus, quae lunt trium genera, Rilicet eorporalis, imaῆinaria, de intes- lectiva, & in hoc sensu lunt tres caeli, ad
quorum tertium raptus est D. Paulus , ut ipse narrat a. Cor. ia. &sic exponit D. Aug. lib. II. Gen. adlist. cap 24. 28. 29. et 3 . & D. Thom. r.ρ. . 68. art. q. Quae si redae intelligantur facith concor dabuntur, & exponentur Sancti Patres, dum variὸ loquuntur de numero caeloru . Sic etiam intelligetur Moyses, qui uniuersam mundi machinam in duas latum partes diuisit, scilicet in citum,& terram, eum diκit. In principio creauit Deus C
yo Sed quaeres r.quid sit caelu Cfluiuxta D. Ambros. dictum est quasi cael tum cum diphtongo ae eo quod impreseia habeat stellarum lumina, velut quandam cεlaturam quemadmodum argentii, quod signis eminentibus refulget caelatu dicimus, sic ille lib. a. Exam. cap. . Iuxta alios ecelum dicitur a concauitate cum diphitongo in ex verbo graeco, quod significat concauum. Secundum alios cinium a celando dicitur sine diphtongo,
quod omnia suo complexu contegat. 9 I. Quaeres 2. unde caelum empy-
reum dicatur λ Resp. quod dicitur ab igne, quasi igneum ob nimiam lueenia, qua perfunditur,est enim totum lucidissimu .Vel dicitur igneum eo quod no ignis
408쪽
Hementaris ibi sit, sed quia in eo est ignis
amoris, & charitatis qua beati ardent. Licet hoc caelum lucidissimum sit, non tamen videtur, vel quia a parte eliteriori non est tam lucidum; vel quia superficies extima, seu convexa saltem ultimi coeli impedit tantae lucis transmissionem ad nos; vel quia Deus via sibi nota impeditne videatur, ut fidem exerceamus, M. Definitur hoc caelum, quod sit corpus subtilissimum, immobile, lucidissimum , quantitate maximum, situ supremum scaelestium spirituum, omniumque beat rum habitaculum. Hoc estum secundum aliquos non est sphaericum, sed quadratum,& videtur colligi ex Apocal. ubi vocatur ciuitas in quadro posita. At secundum alios est sphaericum,& vocatur quadratum ob quandam stabilitatem denotandam: Vocatur hoc caelam regnum
caelorum propter diuersitatem praemioru. Dicitur Paradisus propter summam amς-nitatem, & fructus multiplices donorum coelestium.Vocatur ciuitas Propter summam unionem, & consormitatem habitantium .
92. De hac ciuitate plura recensuit Sanctus Rex, & Propheta David, ut
Uuam dilecta tabernacula tua Domine Uim tutum, concupiscit, o desicit anima mea in atria Domini. Et Beati qui habitant in domo tua Domine, in secula oculorum laudasunt te. Et Melior eas dies vra in atris tuis super milia psal. 8 I. Rursus. Domine dilexi decorem domus tur, et locum hesitationis gloria tua, psal. 33.Item. Replebimuris bonis domus tur , Socrum ea Templummum. mirabile in Guitate. Pal. 64. Praeterea psal. III. laratus sum in his quς dicta sunt mihi in domum Domini i bimus. Adde illud. Gloriosa dicta sunt de te ciuitas Dei. Psal. 86. & illud. Filis autem hominum in tegmine auram tuarum sperabsit. Inebriabuntur ab ubertate domus tus, et to rente voluptatis tua potabis eos.Quoniam in te Nysons Uiu, et in lumine tuo videbimus
93. Quaeres 3. an dentur cocicli, seu quidam caeli excentrici, & concentrici Respon. assirmative, ita communiter . Gabr. Phasica .
astrologi , ut per eos saluentur diuersae mutationes planetarum, tam quoad motus, quam quoad varias apparitiones,distantias, & propinquitateS . s. Incidens de nu-ero stellarum Daram ploetarumque magnitudines 4. X Τ Idimus dubio praecedenti nu-V meru coelorum, septem, scilicet planetarum, octauum firmamenti,nonum coelum aqueum, seu crystallinum,& decimum primum mobile, qui omnes proprios habent motus. Super omnes est caelum empyreum .immobile. Modo pro complemento huius materiae videnda sunt ea quae in titulo proponuntur. Et quantum aci numerum stellarum fixarucolligitur ex illo misera Pellas Gli βρα- ω.Esse innumerabiles,& colligitur etiam ex via lactea, quq formatur ex multitudine stellarum, quae indistincte videntur , & ob spissitudinem formant illam viam is quae lactea appellitatur. Et sic est communis Astrologorum opinio , quod omnes numerari non possint. Dicunt tamen, quod illae stellae quae quouis anni tempore discemi possiani sunt mille, & II. aut
secundum alios Ioa a. tantum,& has in quadraginta , & octo constellationes redegerunt per constellationem autem intelligimi Astrologi certum stellarum numerum, habentium inter se ordinem quendam, quo a quocumque alio stellarum numero distinguuntur. Inter has constellationes tenent locum potissimum signa Zodiaci, quae sunt duodecim, scilicet. Aries, Taurus, Gemini, cancer , Leo, Virgo, Libra, Scorpio, Sagittarius,G-ρricomus, Aquarius, et Pisies . Vocantur his nominibus istae I a. constellationes ,
vel quia harum rerum erigiem aliquam praeseserunt illae stellae . Vel quia dum sol per ista signa pertransit, fiunt in mum
do actiones, seu mutationes naturis dictarum rerum correspondentes. Verbi g. dum sol est in signo Leonis, quosdam quasi rugitus vehementis caloris emittit.
Dum sol est in signo Librae,dies adaequati noctibus. Dum sol est in Virgine, terra non parit ad modum Virginis cum sit ni-
409쪽
miis caloribus adusta,& sicca, Ze sic pri, portionabiliter dici potest de alijs.ss. Circa stellarum magnitudinem
relictis antiquorum Philosophorum erroribus, de quibus Plutarcho. 2,de plarit. Phil.cap. a I. Stoici namque dicebant Lunam esse terra maiorem . Parmenides dicebat esse soli aequalem, &c. Et relicto eorum errore qui diccbant omnes stellas firmamenti esse aequales, licet videantur inaequales, quia aliquae sunt fixae in parte infima crassitudinis sph rae, alis in suprem ma, & aliae in media . Quae fixae sunt in infima parte, videntur maiores, quae in media minores, & quae in suprema minimae, & sic tres tantum gradus magnitudinis stellarum conficiunt, scilicet ma
iorum, minorum , & minimarum. Haec sententia costat esse falsa ex varijs astrologorum obseruationibus. . .
96. Pro quo nota quantum ad stellas fixas, quod moderniores Astrologi diuidunt dictas stellas fixas in 6. classes, seu iri 6 magnitudines.Stelle primi classis, seu primae magnitudinis sunt Is. &vocantur stellae maiores, & sunt splendidissimae, & pulcherrimae, & sunt maior terra centies, & septies. Stellae secundae classis, & secundae magnitudinis sunt As& sunt maiores terra nonagesies. Stellae tertiae cims, seu tertiae magnitudinis sunt aci8. & sunt maiores terra septuagesies, & bis. Stellae quartae classis , seu quartae magnitudinis sunt 7 . & sunt maiores terra quinquagies. , & quater. Stellae quintae classis, seu quintae magnitudinis sunt a 27.& sunt maiores terra trigesies, & nonies. Stellae sextae classis seu sextae magnitudinis sunt q6. & sunt
maiores terra decies, & octies .
sellarum errantium, seu planetarum,co
munis sententia Astrologorum est, quod
Saturnus contineat terrae magnitudinem
decies, & nonies . Iviser nonagies, &quinquies . Ma s semel, & paulo amplius. Sol centies, & sexagies sexies. Venus superatur a terra septuagies, & ter. Mercurius superatur a terra quinquagies& bis. Luna luperatur a terra trigescS,&
An caeli, o astra disserant specie.
L & astra in illis contenta , seu fixa sint eiusdem speciei, unde non solum coelum Lunae, & Solis v. g. sunt eiusdem species; sed etiam ipsa luna, & sol sunt eiusdem speciei, ac proinde selo numero differunt. Hanc sententiam quantum iacoelos, docent Ariaga, & Pontius hoc loco. Quantum autem ad astra, docent alii moderni. Secunda sententia tenet, quod omnia astra sunt diuersae speciei, non tamen coeli. Addit haec sententia, quod etiam aliquae stellae fixae differunt ad inuicem specie. Et sic omnes stellae primae magnitudinis licet ad inuicem sint eiusdespeciei, tamen difkrunt specie a stellis secundae magnitudinis. Sic Pontius hoc loco disp. aa.qu.7. conet. 2. & alij.
explicatur .. Omnia actra disserunt specie ad inuicem, Aut etiam eorum caeli, cum μιcali cum suis Myris eiusEem speciei, ct --nes Bellae sirmamenti sunt ei dem opeciei . Estosi munis sententia. Quod omnes stellae firmamenti sint eiusdem speciei, constat, quoniam disserunt sodum secundum
maiorem, & minorem magnitudinem sῆ magis autem, & minus non variant spe
ciem. Imo si verum est, quod stellae non sint ad inuicem diuisae, . sicut nec a cael in quo sunt, sequitur quod neque distinguantur ab inuicem, neque a coelo adaequate, sed tantum inadaequath, sicut manus, & pes in homine. Stellae namque non videntur aliud nisi partes coeli magis, aut minus densae; que enim sunt magis densae, apparent maiores, quia lumerecipiunt a sole, qui est fons juminis,que
minus densae, apparent minores, quia
minus lumen recipiunt a sole . Et idem dicendum est de astris, quod scilicet neque numero adaequate diistrant a suis coelis, sed sint partes illorum magis de- , & sic magis luminosae. Quando nam que materia luminis est adeo rara, no videtur,
410쪽
videtur, ut patet in igne in propria sphae
ra qui non videtur ob nimiam raritatem . Ioci. Qu9d autem astra, eoruq: coeli distinguatur specie, ut ses,& luna,v.Dcε-lum solis, & detinum Iunar, probatur, nam
sel, & luna, ut aduersarij fatentur disti
guuntur specie, ergo etiam eorum coeli. Antecedensi constare videtur, nam sol,&Iuna ut in externa specie apparent sunt valdε diuera, diuersaeque naturae I ergo
differunt specie. Tum quia sel habet lucem a se, & luna a sole, sed si escine eiusdem speciei non esset sic, ergo, &c. Tum etiam, quia habent essectus valde diue sos, nam sol generat aurum in visceribus terre, & Luna Mercurium . Sol calorem inducit, Luna frigus. Sol siccitatem, Luna humiditatem, &c. ergo. Conseq. probatur, nam ut dicebamus astra non habent diuersam materiam, ac subinde nec formam substantiesem a suis criis, sed ta- tum magis densam materia habet,& forma diuersam accidentaliter,ergo dec. Tu
quia diuersitas es uum quς est ab astris
est etiam ab ipsorum caelis, ridiculum namque esset dicere quod coeli astrorum nullum haberent essectum, vel diuersum a suis astris; effectus qui tribuitur astris , tribuitur etiam ipsorum caelis, sed illis sertius ob maiorem, densioremque materiam. Quare si Saturnus tribuitur frigiditas, & melancholia, iidem essectus tribuuntur ipsius caelo. Si Marti tribuitur siccitas,& bilis, iidem essectus tribuentursio caelo. Si Veneri tribuitur sanguinis ebullitio, hoc idem tribuetur suo caelo. Si Mercurio tribuitur sagacitas, & inge- vij subtilitas, idem tribuetur ipsius caelo. Si Soli tribuitur recta humorum temperies, & Iunae humiditas chatarri,et distillationes, ijdem eisectus tribuentur ipsorum caelis. Soluuntur argumenta in con
I o I. Probatur I. quod stellae errantes distinguantur specie a suis caelis, nam maior conuenientia apparet inter ipsas stellas, ut inter Mercurium, et Martem,
quam inter ipsos caelo sed illae stellet dis-rerunt specie ab inuicem, ergo etiam debent disserre specie ab ipsis caelis . Resp. H. Gabr. P0sca.
hoe argum. nil aliud probare, qua quodsi i liae stellae differunt ab inuicem specie, etiam earum cpli debent disserre ab inuicem. Stellae namque constant ex eadem materia , et forma qua constant earum,
exii, licet habeant formas accidentales, ut lucem, densitatem &c. diuersas .
Ioa. Secundum argumentum, quia caeli omnes quantum ad externam apparentiam videntur omnino similes, ut tota di itersitas refundatur in astra, ergo non
est cur dici debeat quod sint diuersae speciei: quae enim sunt diueris speciei , diuersam habent apparentiam externam .
Resp.quod etiam Quoad externam apparentiam caeli sunt diuersi non solum i magnitudine, in distantia, verum etiar . in alijs accidentibus, ex diuersitate auteaccidentium,praesertim quando non sunt communia, colligitur diuersitas essentiae. Io I. Tertium argumentum ad probandum quod stellae firmamenti dii
rant specie, si non omnes saltem aliquae, nam aliquae habent unam influentia
cum coniunguntur, aut opponuntur cum
stellis errantibus. Item talia polaris tr hit magnetem', quem non trahunt aliae stellae. Item stellae errantes, imo ipse soldiuersimode influit cum coniungitur cum una stella fixa, ac quando coniungitur cualia; ergo,&c. Resp. quod totum hoc admitti potest, absque distinctione essenti li,eum sufficiat disti rustio accidentalis,ratione scilicet diuersorum accidentium .
Ad illud quod dicitur de tractu magne
tis, dico non esse verum, qu*d magnes trahatur ab Ursa ut vult Pontilis, neque
a stella potari, sed ab ipse polo, ratio clara est, quia tam Vrsa, quam stella potaris distant a Polo per aliquot gradus, & sic
gyrant circum Polum, ac proinde etiam magnes deberet gyrari, cum tamen stet immobilis versus polum. Ioq. Sed quaeres r. an sol sit permistior caeteris planetisὸ Resp. afirm aliue stum ratione loci, nam tenet medium locum inter planetas. Tum ratione magnitudinis, ut constat ex dictis g. praecedenti. Tum ratione lucis, est enim fons lucis, &c. Tum ratione ictuentiarum, &Ccc a est