Exercitationes de generatione animalium. Quibus accedunt quaedam de partu de membranis ac humoribus uteri & de conceptione. Autore Guilielmo Harveo Anglo, ..

151쪽

i 12 De ovi materia estntra maereos, cte.

praedominio ventum fuerit ; utrum scit. maris rarae minae semen imperio potiturum fit, & quodimi eorum futurum sit ves efficiens & arns, vel mat ria & patiens) viribus, spiritu, de generativa potentia , maris semen exsuperet; ipsumqise tam vegeto calore coctum, tot vilis elaboratum,tantoque sphi- tu exsiliens, materiae vicem aliquando subire cogat,

suoque dominio subjiciae. Verum de his in posterum plura. Interea certum est , gallinae ovum ex huiushodi in coitu profusione non nasci: quamvis illa mox aeoitu ceu blanda dulcedine delibuta priel etitia sese excutiat 1 & tanquam ace do iam summo munere , fissum semet iustret; quasi multiplicanὸi benedictioni e Iose summo sarone donatae gratularetur. Columba pro serrim ea , quae ad nos ex abdvehitur gaudium a coitu mirum in m. dum exprimit : sal tar, eradam distendit, eaque imam verrit humum, rostro se pectit, re ornat: quasi foecunditatis dbnum summam in gloriam

dueeret.

Diximus, materiam primam ovi nis constate exsanguine, ut Arist. stoluit; neque es Medici cem sent) a seminum maris defceminae permihibnepto-ficisci. Unde autem eam statuamus heri , partim

in historta jkm dictum est , partim post ubepius dicemus , cum universim de malaia, ex qua Ouinis conceptus N imus oritiit, traictabimus.

152쪽

Ωuatenus Gallina sit e ciens m, e c. I 2 3

ratione ovi , ex sententia Aristotelis res cio maris auxilio um sit 8

Allum εe gallinam duo generationis ovi princi-- pia esie, jam dictum est; licet de modo, quo

id eveniat, seorsum ab Aristotele & Medicis sen-aiam. Quippe ex ovi generatione palam L cimus , tam Remiliam, quam marem , essicientem esse; de habere in se principium, unde motus, & faculta..tem constituendi : quamvis in coitu, nec mas ovo materiam conferat ; nec foemina semen profundat, unde ovum oriatur. Manifestum itaque est , naturam sin quibusdam saltem animalibus) non propterea marum & sceminam instituisse; ut alter. tanquam agens) formam: altera ceu patiens) m teriam conserat ; veluti Aristoteli visum est: neque .ut in coitu semen ab utroque proveniat quo ex utriusque mistura conceptus, aut ovum fi t quem , admodum Medicis vlace t. Cumque in his duabus opinionibus contineatur, quicquid de generationis caussis ac principiis ab omni antiquitate traditum fuit : videtur hactenus omnes ratio latuisse, tum cur foemina per se non generet plantae instar, ὶ sed sociatam maris operam requirat ; tum etiam quomodo conceptus, aut ovum a mare simul & foemina procreetur

aut quid utervis ad eam rem conferat ; & quem in finem coires instituatur. ristoteles , contra universalem suam hypothesint quod mm , ut agens foemina , duntaxat ut materia μιὰ quia ovum a foemina sine maris auxilio pro creari videt, lateri cogitur, Reminam quoque e

ficientem esse : & similiter ovum , etiam foras exclusum, sese conservare, nutrire, augere, laetumquου

ex L producere sui piscium ovis contingit ) non

ignoravit : ac propterea ovo , etiam subventarim, F a animam

153쪽

i r 4 Gallina sit ossisiens im

animam ineste voluit. Quatenus vero Remina essiciens sit, & ovum subventaneum anima donetur ,Πς '' conatur exponere, ubi ait: SH Dentanea recipiunt ge-μ0 i. -nerationem, quoad iseri potes perficinamine animalis Dys nefae etιnditatem, impossibile Usensibivis enim vaωυegetalem anima virtutem obtinent ct foemina, ct omηia qua vivunt, ut opius dictum est. 2-mobrem hoc ovum, ut planta conceptus,perfecim est; ut animalis, imperfectus. Quibus videtur innuere, animam v etati Vam ovo quoque subventaneo inesse ; quod haec cunctis viventibus insit; ovum autem vivat. Gallinae pariter vim creandi, Vegetalemque animam inferendi tribuit: quippe talem virtutem omnes -- minae obtinent: ideoque ovum subventaneum,quatenus yivit,ut planta, conceptus perfectus; quatenus in animal, imperfectus dicitur. Quasi mas non re quiratur , ut fiat conceptus, aut ovum, idque perfectum ; sed, ut ex eodem ovo fiat animal. Non , iu- quam , ut Ovum producatur omnibus modis perfectum, squalis est plantarum eonceptus :) sed ut animali principio imbuatur. Fit itaque a gallina ovum, a mare vero redditur proli ficum. Addit iridem : In omni avium genere, alterum ma , alterum D mina es. Itaque sit, ut qua planta epeer

ciat quod nondum ninietur a coitu et qua non planta, non perficiat; nec aliud quicquam proυeniat ex eo, quod aevnit. Neque enim ut planta simpliciter, neque ut ani- 'malis per coitum proυentus est. Loquitur de ovo sub Ventaneo ε, dicitque porro : autem ova coitu eoncepta . discreta jam sunt ἱn albuminis portionem - hae pro eo mare, qui primum eoi verit, evadunt ; j m enim utrumn ueprincipium obtinent.

Quibus videtur fateri, foeminam quoque in gen ratione esse efficientem, sive vim habere generandi ; lquia in omni foemina inest anima vegetati ea, cujus facultas est generare. Et proinde ubi discrimen inter marem & sceminam proposuit, utrimque ta- men generativum agnovit: ait enim, Marem id animac dicimus, qtioa in alio gignit: foeminam, quod in se Itaque ex ejus sententia f&generat aterque , s. & in utroque, ut pariter inest anima vegetativa. ita facultas eju a genexandi. Quomodo autetia diste-

154쪽

ovum Galliinneum persenum,est bisolor. I 2 s

sant, supra ex ovi historia innotuit. Gallina nempe per se, citra galli operam , generat ovum subventaneum squemadmodum planta ex se fructum fert

non gignit tamen ovum Icecundum, sine coitu maris vel antecedente, vel subiequente . seuerat scit. Remina , sed aliquatenus ; & maris coitus requiritur, ut facultas istaec generandi in foemina perficia- tur '. nempe, ut non modo ovum procreet, sed ejus

modi etiam , unde pullus nasci possit. Ob hunc enim foeminae In generando defetuum , mas videtura natura institui uti inferius clare constabit ιὶ ut ruod foemina per se essicere nequit semen nempe, ve ovum foecundum in id mas uio coitu suppleat, &perficiat ; virtutem illam gallinae, aut ovo impertieiido.

Ovum Gallinaceum persentum , est

bicolor.

On omnia igitur ova persecta sunt; sed quaedam

imperfecta censentur, quia nondum justam magnitudinem. adepta sunt, quam deinde foris accipiunt : alia, quia adhuc improlifica sunt, & postea foecundandi vim sorinsecus mutuatitur ; qualia sunz. ova piscium. Alia, quia unius tantum coloris sunt, imperfecta ab Orsotele aestimantur ; perfecta autem, quae bicolora , luteo nempe & album ine constant: tanquam magis distincta, melius concocta,& majore calore praedita. Ideoque Ova , quae cente-nina appellantur, &quae Fabriciui ex reliquiis 2- Pag. Ium alouminis generari voluit, unius coloris sunt ; io.&, ob defectum caloris, imbecillitatemque , imperfecta habentur. Inter omnia vero ova, nullum gallinaceo periemus est , quod liquoribus & munimentis necessariis instructum , iussieque magnitudinis , foecundum paritur. Cur autem aliqua ova bicolora , alia unius tantum coloris sint, hanc causi es attulit,

155쪽

16 Oίum Gallinaceum perfectum,

Degen. Quonllam ealidioribus ammalibui seorsum ista habenis an. l. 3. infra,ex quo principium ortus,ct ex quo alimentum:

c. I. clatque atterum candidum, alterum luteum est. Quasi

pullus ex albumine ortum duceret,& a vitello solum aleretur. Ibidemque ait: Pars ejus qua calida e 3,propius ad formam in membris instituendis accedit: quaa rem terrestris magis est,eorporis institatisnem praebet, remotior est. s mobrem in bicoloribtis ovis animaI initium sua semerationis a candido Iamit. Initium enim animale in eandido est, cibum a luteo capit. Putatque

ideo dictos hos liquores distinctos esse, 6e ova nasci

Quae partim vera, partim salsa sunt Non est

enim verum, pullum ex albumine constitui , & -- triri vitello. Enimvero ex historia sabricationis pulli, ductuque venarum umbilicatium . dc propaginum illarum distributione , quae proculdubio alimento hauriendo inserviunt, manifesto constat , materiam constitutivam & alimentum, prima statim origine, tam a vitclio , quam ab albumine nutriendo pullo iuppeditari: Sc colliqnamentum a nobis dictum, videtur non minus e vitello, quam albumine conflari; utriusque enim humoris aliquid colliquescit. Quinetiam macula , ex qua primum dilarata sit colliquamentum,quaeque oculus a nobis diebtur, vitelli tunicae in messa cernirur.

Videtur tamen distinctio illa in luteum, & albu- men, necessaria : quod liquores isti, cum sint proculdubio diversae naturae, civerso quoque usui inse vire videantur. Ideoque in ovo perfecto distincti sunt; estque eorum alterum, alimentum propinquius; alterum, remotius: illo foetus statim ab initio nutritur; hoc, posterius. Certum enim est tueFabricias vere afferit, & nos postea docebimus utrumqueesse alimentum; tam albumen scit. quam

vitellum; & albumen prius vitello absumi. cisare cum Arsotele sentio scontra Medicos) albumen esse

Partem ovi sinceriorem , magisque concoctam , ω elaboratam x ac propterea, cum ovum in utero Pe ficitur ; tanquam pars calidior, in ambitum circun- funditur, dum vitellus ceu pars terrestrior , in Centrum subsidit. Videtur etiam albumen calorem ani-- malem.

156쪽

mclem uberiorem in se continere, & proinde alimentum esse propinquius. Similiter, ob eandem caussam, albumen exterius interiore sincerius, magisque concoctum esse, verisimile est. Quod Medici assirmant, vitellum esse partem ovi calidiorem , & magis nutritiam ι id i atelligendume aseo , quatenus nobis cibus est: non, quod pullo in ovo alimentum magis idoneum lappeditet. Id que constat ex historia fabricationis pulli : a quo, tenue albumen prius , quam crassum , absumital r. propius alimcntum sit, & transmutato facilius in substantiam futuri foetua. Ideoque vitellus videtur esse alimentum remotius,& posteriuβ,quam album en : quippe totum albumen prius absumitur, quam vitelli notabilis portio defecerit. Imo vero Vitellus in pulli abdomine reperitur, postquam hic exclusus fuerit; tanquam novello pullo pro lacte,

quo nutriatur, inserviat.

Sunt itaque ova bicolora magis persecta , utpote distincta magis , dc a majore calore elaborata. Quoniam enim in ovo non modo pulli materiam , sed primum quoque alimentum contineri opoituit;

quod perfecto animali perfectum dc elaboratum maxime esse debuit, quale illud est quod partes bdistinctas obtinet; quarum ilia s ut diximus) prior& sincerior, adeoque facilioris uigestionis est ι alia posterior sive Motior, ac propterea in pulli substantiam tranimulatu dissicilior ; l vitellus autem dc album ina tali discrimine inter se disserunt) ideo

ova perfecta simi bicolora , τα vitello nempe & H-bumune composta ε, utpota quae, pro diversa aetate, ac robore, diverius hos liquores, facilibris i

157쪽

ummodo ovum assumine augeatur. EXAR cITATIO XXXVII.

F X historia constitit, ovorum in ovario primordia perexigua admodum esse instar papularum , α

milii semine minora , alba atque aquea humiditate referta : mox papulas istas in vitelloa evadere ; Schos denique album ine circuncingi. Aristoteles videtur opinari, album en generari ex Vitelo per modum separationis. Lubet ejus verba De appin re: Sexus, inquit, nest caussa duplicia coloris, re n. nn. - candidum a mare, luteum 2foemina siti sed ambo a I .fiae mitra proficiscuntur. Verum alterum frigidam, alterum calidum est. In quibus multum caloris est , distinguuntviri in quibus parum, distingui non possunt. Et ob

eam rem conceptus eorum sunt unicolores, ut dictum ei Semen autem maris constituit tantum : ideo primum exiguus, aιbusque conceptus aυium cernitur mox tempore procedente,luteus totus, eum jam plus sanguinis ad miscetur : postrema , secedante calore, pars candida cir-cμm in sit , quasihamore aquefervente quoquoversu ocandida enim pars ovi sua natura humida est, eatoremque animalem intra se continet: quamobrem circum ipsa diycernitur, lutea O terrena intus manet. g. Fabrielus autem putat, attamen duMaxat per iuxtata. positionem vitello adhaeressere. Dnm enim linquin vilesius per fecundum uterum devomitur, ac sens υol

satur, sensim quoque subinde suscipit albuminis portim inem ibi genitam paratamque ut circa vitellum appona rur ; donec medim spirat vitellus praetergressus , edi ad ultimam devolutus una cum oes albumine circunducto, etiam membranis obvolvitur. O corticem assumit. Vult itaque ovum duplici modo incrementum sumere; partim vero, per ven-, mi in vitello; ct partim απυι- tiυo augmento, tit in albumine. usque opinionis, hoc

illi forte inter alia argumentum fuit; quod albumen ad duritiem coctum, facile in laminas sese invicem ambientes findatur. Verum istuc idem quoque vi- rello in ovatio ctiamnum haerenti , de ad duritiem cocto contingit.

158쪽

I uid Gallus se Gallina et enerando, edic. I 2 9

Quapropter experientia edoctus, accedo potius in sententiam Aristotelis: nam album en non solum cui Fabricius voluit) adjunctum cernitur, sed formatum etiam, & chalazis, ac membranis distinctum, inque duplicem 'liquorem candidum divisum : idque ab eadem anima vegetatrita , a qua ovum in binos liquores albumen scit. & vitellum in disti riguitur. Nempe a qua facultate ovum integrum , ab eadem quoque singulae ejus partes formantur. Nec sane verum est, vitellum prius fieri,& album en ei adjungi postea. Quod enim in ovario conspicitur, non est ovi vitellus , sed aliquid potius compositum , quod ambos liquores permixtos in se contineat. Colore quidem vitellum refert, sed consistentia sua propius ad album en accedit: coctum enim ad duritiem, non ut itellus) friabile est ; sed, album inis instar, concretum , glutinosum , & tenuibus lamellis constructum cernitur. Habetque albam quasi papulam in medio sui. Aristotelas videtur separationem hujusmodi a diversa vitelli & albuminis natura deducerist enim, gi plura ova coniecta in patinam, aut tale od et M. igne coqum, ita ut ne motur caloris citat, quam svorum di infitio bidem in universis ovis, quod in singulis evenit, ni luteri cuncta in medio couit tuantur ; candida eirciter ambiant. - Rem ipsem frequenti experientia compertam habeo a & cuilibet experiri licet, modo vitellos una cum album inibus simul conquassatos, in clibano , vel inter duas patinas super focum, addito butyro , leniter coxerit in placeniam ; videbit enim albumi na vitellos in imo positos superne amplecti.

Gallus 2 Gestina generando. Ovor

conferant.

TT-Terque, tam gallus, quam gallina, pulli parens dicendus est : sunt enim ambo principia ovi irecessaria i utrunque pariter essicientem ejus pro

159쪽

- GaI ct Gallina generando, o e

havimus. Gallina nempe ovum facit; gallus, ut sc cundum sit, essicit. Sunt itaque ambo plasticae vi tutis instrumenta, quibus ista species perpetuatur. Cum autem in nonnullis animalium speci us q uasi mare nihil esset opus, sta Remina sola ad speciei perennitatem sussiceret nudi mares reperiantur, sed omnes sint sideminae , quae intra se primordia

ovorum foecundacontinent: in nonnullis vero, -- res duiuaxat, nullaeque Rominae appareant a quia omnes aliquid extra se in limum , terram, aut aquam emittendo, progenerant, speciemque sui conservant : videtur natura in his talibus uno semimitenta esse, quo sceu instrumento) utatur ad procreationem idoneo.

Aliquibus etiam, sine ullo sexus discrimine, quas

lartuito, semen contingit, quorum nempe priue, pium in spontaneum. Quemadmodum enim σωο-dam auertefiunt, o eadem quoque cosi, uisanita : ita

I ri pariter,animalium semen aliquod,non fit simpliciter. La. GI α univom, ut ex homine, homo;) sed quodammodo solum univom quorum scit. primordium ci materia casu facta, a se ipsa moveri eo motu potest,

Doteu. quo semen) qua nonper coitum, sponte or , ex taliau. l. 3. c. Nuvi, quali insecta φιa vermem genarara. Nam ut artifices quaedam suis manibus operantur, quaedam autem non nisi ope aliorum in amento, rum; artesque praestantiores, variae sermae & -- gnitudinis ininumentis utuntur , ad diversas, di cu- riosas praesertim , subtilesque operationes peragem das: praestantiora quippe, & laboriosa magis opera, pluribus plerunque fiunt motibus,pluresque sub-- ordinatos fines requirunt: eaque in re , ut & aliis omnibus,ars naturam imitatur ita similiter natura, ad perfectiora & praestantiora animalia procreanda, pluribus, & diversarum facultatum viriumque instrumentis necessario utitur. Sol enim, aut coelum,

aut quicquid aliud genitoris, communisque patris nomine inanimalium generatione intelligitur cumdam per se casu , &, quasi absque inst umento ,

vivoce procreat et quaedam autem non nisi uni- voce generat; quae nempe ab aliquo eiusdem gen

160쪽

De Gallo quaedam notatu digna: Igi

nito tribuat. Atque hoc modo, in perietassimorum animalium generatione, ubi principia istare distinguuntur, & hax animalium semina divisa sivit; non nisi ex mare dc foemina , tanquam duobus instr mentis requisitis , pro eantur. Et similiter ovum nostrum gallinaceum necessario a gallo & gallina. producitur. Gallina in se generat, ideo que conceptui locum, & materiam, nutrimentum ac fomentum confert e gallus autem foecunditatem tributo,

m enim linquit Aristotele semper perficit unera- Degen. risnem , facitque ut sensitiva anima in in , O ex avo an. l. a. animai signatur. c. Ideoque tam galis, quam gallinae, organa utriuiaque facultati id ea concessa sunt. Nempe in gallina partes omnes genitales ad recipiendum , & continendum accommodae ; ut in gallo ad dandum, sive

immitaendum , vel ad praeparationem illivia quod

Recunditatem in foeminam transserat, sta uam in alio generuet) idoneae Neriuntur. Pers is itaque, perditamonem anatomicam ,. partibus generationi dicatis ελ quid utervis, mas scit.&foemina, ad eam conferat, facise dignoscimus. Instrumentorum quippe notitia , ad eorundum actiones, & usus, rectasemita deducit.

De Gallo q-dam notatu digna. EXERC1TATIO XXXIX.

G Allus est ut diximus) primarium etaiens ovi )ῆ gallinacei perfecti seu Recundi, & praecipua generationis caussa. Absque mare enim fuerit, nunquam ex ovo nasceretur pullus ι & in multis ovipseris,ne ovum quidem.De galli itaque actione,& utilia talibus,nempe quid ovo,& pullo,tam in coitu,quam aliis ossiciis conterat, penitius introspiciendum est. Gallum in coitu sitat pene, ut arbitror, eareλt lgenituram , vulgo semen cictum, emittere, eX partibus ejus genitalibus constat ; quippe testiculi e dem Icatent, & in vasis deferentibus longis , am plisque plurimum ejus reperitur. Num vero sub -