장음표시 사용
161쪽
De Ga silo quaedam notatu digna:
cultam, vique spiritus spumosum , & repetitis bus ut in calidioribus animalibus vivi paris ) prodeat , necne: mihi profecto haud compertum est..
Quia autem vel ictitas genituram continentes nota
Ieperio , e quibus fermentata , spirituque in spuanam clata prosiliat foras ; nec penem invenio, per cujus tubulum angustio iem protruso cum saltu Eliciatur, gallinaeque interiora verberet ; praesertim cum coitus inter eos celeriter adeo peragatur: crediderim , levem solum este humoris seminalis illitum , qualis per pudendorum Osculum duntaxat assigitur, semenque citra saltum subito emanare τ' ut, quod alia animalia uno eodemque initu iteratis ictibus ejaculantur, id aves squae complexui v ne reo non immorantur repetitis tape coitionibus-cXpediant. Rarius enim coitum repetunt, quae diuis 'tius in complexu venereo haerent : quales in Gium numero sunt cygnus , & struthio. Quoniam gallus igitur diu in venerea copula haerere nequit Pquod ab aliis, pluribus impulsibus fit , ni ipse reperitis Vicibus praestat : ac licet nec penem, neque glandem habeat, vasorum tamen deferentium evit remitas spiritu i dum coitὶ inflata, glandis more turges it , qua uteri gallinae orificium aperto po- dice rete itum comprimit , humoreque suo genitali oblinit, adeoque pcne ad geniturae immissionematon inά et . Diximus autem , galli semen tantae Virtutis esse, Ut non uterum modo , sed . &. ovum in utero inovario papulam , totam denique gallinam ipsam, papulas & ovorum primordia partim jam habentem , partim mOX producturam, foecundam ac
Ideoque a Fabricio recte observatum , gallo ge-niturae copiam in testiculis, & vasis defcrentibus tabundare ; non quod gallina plurimum ejus aingulis istris ovis Decundandis requirat; sed ut gallus plu-rrhus gallinis , crebroque repetitis congrestibus su filatat. Facit etiam ad celeriorem seminis egressum , vasorum spermaticorum in gallo brevitas & rectitudo : quod enim, per longos dc re fi os in*andrum
162쪽
De Galli quaedam notatu digna. I 33
permeat , tardius elabitur, & copioso spiritu impulsore opus habet.
Inter mares , nemo gallo est alacrior , nec superbior , aut erectior incedens , ciboque concoquendo potentior , cujus magna parS ingenituram abit; ac proinde pluribus eum frui uxoribus. oportet, nempe decem , vel duodecim. Sunt enim animatium quaedam species , quarum mas singularis plurimis foeminis suificiat, ut in cervis , damis, & p corum generibus videre est : sunt etiam , quarum foeminae libidine prurientes vix pluribus maribus contentae sint; ut canis , & lupa, unde etiam meretrices lupa dicuntur , quae corpora sua vulgant; retisanaria , in quibus prostant. Sunt etiam nonnulla animalia quasi caria magis, & conjugalem Vitam degunr; ita ut mas unus uni maritetur foeminae, amboque proli enutrienda socias operas praestent. Cum enim a natura requiratur, ut mas, in piplis generatione , foeminae defectum suppleat ; a que haec sola foetum nutrire , fovere, ac defendere Uequeat; mas ipsi conjuX additur; qui partem oneris in generanda & educanda prole suscipiat. Sic ' perdices via conjugali gaudent, quia earum foeminae tot simul ova incuuare nequeunt. ideoque binos nidos eXtruere dicuntur nec prognatos inde pullos tollere. Columba quoque mas incubandi ViceS , nidum componendi , pullosque nutriendi supplet. Similiter alia complura conjugalis vitae exempla intra animalia reperias : de quibus plura in dicendis. - Qui autem mares, sui gallus) plurimis foeminis inserviunt, eorum testiculi copioso humore seminali scatent , vasaque deferentia longa & ampla
obtinent. Et quo tempore , quave aetate, papularum racemi in gallinis maturantur, & ste eundita tam exposcunt, ut in ova perficiantur; imaribus ismen abundat: & testiculi turgescunt, eodemque loco circa praecordia scilicet in conspiciuntur, in quem foecunditatem transferunt. Patet id in pisci. bus , avibus, reliquisque Oviparis omnibus ; quorum inres semine replentur eodem tempore, loco , quo scemina: OVa concipiunt. .
163쪽
r34 De Gallo quaedam notatu signa.
Quaecunque itaque gallinae partes i natura geu rationi destinantur, ovarium nempe, infundibulum, uteri proces iis , uterusque ipse, & pudendas e 3 rumque situs, fabrica, quantitas, & temperies, quaeque hanc consequuntur; ea ore aia , inquam , Vel ovo procreando , & augendo inse viunt , vel ad . coitum,&foecunditatem a mare rec piendam , aut partus gratia inbrmantur et ad qua m rem ea vel necessario , & principaliteri yel ti nquam cat asne qua non a vel ad melius esse quo lammodo conisi ducunt. Nihil enim frustra aut tenere in naturae operibus instituitur. Similiter , part is omnes geni, tales in gallo , geniturae praeparandae, di concoquen- . . dae , atque in gallinam transmittendit gratia fabrefa sunt.. .Quibus autem maribus is vigor es: , ut plurimis heminis lassiciant a hi corporis magnitumne, α ornatu , animique robore & armis , foeminas suas is longius inierant; quam illi, qui conjugales sunt. Neque enim tantopere perdix mas, corvus, aut e rumua , a confestibus suis distinguunturi quantum gallus,agallina; ves cervus,a suis sceminis viscrepat. Gallus itaque ut armis, plumisque ornatior , si
. FIbus, glorio-magnanimus, ia bellator insignia incedit; ita pariter semine abundat, & frequentissi- ane coitum peragis, adeoque libidine ferox aestuat, ut nisi complures gallinae ipsi suppetant scemi- suas saepius invitando dc cogendo fatiget , α uti in phauanoa, pallo Indico, aliisque obsere . vimus intempestive supersiliendo , dorsumque ridibus atterendo setiam cum in nidis ova incu- nt eas malen Ιωt. Vidimus aliquando εallia semeientis galli injuria adeo laceras & cetria tas , ut dorsam totum implume , di ad ossa ipis perquam miseris modis nudum habentes , brevi a raverint.
164쪽
D Uo generationis instrumenta , duae ue prima musta sunt; mas, & scemina. Gallina enim videtur autor ovs, ut gallusfecunditatu. Horum igitur coitu, a mare in foeminam traducitur, vel in lina per coitum ingeneratur , id, quod ovum reddit foecundum. Quid autem illud sit, non minus cognitu dissicile est, quam cui id ipsum communicetur: scilicet, utrum toti gallinae, an ejus utero solum, audovo facto,vel etiam ovis omnibus in ovario jam inchoatis , & postmodum inchoandis Verisimile enim est ex supra dims, & Fabricνkquoque experi- Pag. mento, pauculas coitiones, & gallinis per dies ali- 3I. quot cum gallo consortium, lassicienter eam, aut ejus saltem uterum, per annum integrum foecundare. Idque egomet etiam , experientia edoctus , ex parte assirmare potam : nempe vicesimum ovum
a gallina spost hujus a gallo divortium) proveniens, Risse foecundum & prolificum. Ut quemadmodum 'a piscium masculorum genitura in aquam sparsa ,
magnam ovorum congeriem foecundari certum.
est; & in canibus , porcis, aliisque animalibus,coitiones aliquot pluribus foetibus procreandis iumciunt : adeo ut aliqui compertum sibi existiment; si canis Remina saepius quam ter quaterve ineatur, id foecunditati ejus obesse , pluresque Remina quam mares inde procudi ) ita quoque gallus ali. . quot sitis comprestionibus, non modo ovum in utem , sed totum etiam ovarium, gallinamque ipsimis ut tape dictum est) prolificam reddat. Imo vero, quod amplius est, & i',rimis mirabile. Terra Pem msi Acin parte quadam inquit A 'tale' mu refaeminare-an. ι.ε. seusa, Detur faminei praegnanter videntur: nempe ma- c. 37. . tres fiunt , antequam nascantur: quasi mas non si tum foeminam Reeundam, sed & conceptos q*o-oue in ea sintus praegnantes redderet; quemadm dum gallus noster non solum gallinam. omine
etiam ab illa procreanda Decundarἀ
165쪽
Id autem Medici confidenter negant, qui em semine utriusque sexus misto, conceptum in animes, Pet. bus produci a flerunt. Ac proinde Fabricitis , licet 33. galli semen in coitu projectum , nunquam uteri cavum subi ovum fit, vel augetur) ingredi,aut ingredi posse assirmet : & manifeste videat, ova Primum
in ovario inchoata, non minus iis, quae in utero existunt , ab eodem coitu Decundari; quorum nunta pars a galli semine oriri potuit , hoc tamen qu si necessiario adesth , & permanere debeat in per i tegrum annum in buris gallinae prolificae contineri ictu coque foramine rcservari voluit. Quam sente tiam nos antea rejecimus, tum quia cavitas ilIa perinde in mare , ac in foemina reperitur ; tum etiam , quia nec in illa , nec alibi uspiam in gallina geni- Iuram galli stagnantem invenire potuimus ; sed quam primum haec munus suum expleverit, Virtutemque foeminae prolificam impresserit, vel foras elabitur , vel diubluitur , & in spiritum versaeu nescit. Et quanquam , ac cum eo Medici. d. fera. omnes , hanc geniturae dissolutionem pluribus op- η ιχ. pugnant ; perspecta tamen ex anatomica admini-2. stratione partium genitalium fabrica , simulque, pensitatis aliis firmissimis argumentis, fateantur necesse est, semen maris prout a testibus per vasa d ferentia derivatur , & in vesiculis spermaticis continetur, proli ficum non esse nisi coitus, vel cupidinis- , , . . Cestro spiritale reddatur, & in naturam spumosam, υμ' effervelcat. Neque enim s Aristotele j quod δε- men secundum reddit, est ejus counientia, aut igni aut talis faculam aliqua, sed spiritus qui in semineo - mssoque corpore continetur, ct natura qua in eo spirita est , proportione respondens elemento flesiarum. Quares licet Fabricio concederemus , semen in bursa illa reservari; postquam tamen prolifica effervescentia sive spiritus isti deferbuerint, inutile prorsus fore, α inicecundum. Unde Medici quoque intelligant , maris genituram non ideo esse prolis opificem quia primus conceptus ex illa corporatur, sed quia, Diri tota est , effervescens , tanquam Decundo apiritu , & numine turgescens. Alias enim Ais
tabula, de mulieris conceptions in baln ,,
166쪽
i veritatis speciem prae se ferret. Verum de his suo loco plura. . Quemadmodum itaque a gallina fit ovum , ita vel mile est, ab aliis quoque Reminis ut postea
docebitur ) primos conceptus tum materiam , tum formam recipere '. idque aliquandiu postquam marium genitura immitia fuit, & evanuit. Neque enim gallus per simplicem geniturae emissionem , Recunditatem aliquam gallinae aut ovis ejus adfert; sed quatenus genitura istaec prolifica est, & vi plastica imbuta 1 spiritosa nempe, e Metiva, & analoga elemento stellarum. Mas itaque non magis censen indus est primum principium, a quo conceptus & Retus oriuntur , quod semen suum eoncoquere & excernere possit, quam foemina, quae ovum sine mare procreat. Sed eo potius nomine , praerogativam meretur, quod genituram suam spiritu , divinique opificis virtute imbutum inferat . qualis puncto temporis officium suum exequitur, & foecunditatem, apportat. Sicut enim scintilla e silice excussa , aue fulgure e nube aliqua emicante , res subito accendi,& siderari cernimus ; ita pariter genitura maris , Reminam, quam tetigerit, contagio protinus assicit , eidemque vim prolificam transfert ; qua non modo ova , sed uterum etiam , & gallinam ipsam, momento temporis foecunda reddit. Haud citius enim inflammabile quid a contactu ignis accenditur , quam gallina a galli coitu praegnans essicitur. Quid autem ab hoc in illam transtiratur, postea erit dicendi locus , cum de hac re generatim & perspicue magis determinabimus - - .
Observandum interea est, si ab anima id pro fie1-i' scatur quicquid enim Decundum est, id idem quoque animatum esse verisiaule est : & jam supra dixi- .
tiva praeditum esse , ut&semen omne plantarum oportere necessario animam illam saltem vegetae. tivam) ex traduce esse, & a mare, in foeminam' de Remina, in ovum ; ab ovo, in finium trans- ferri , vel singulis eorum successive , per coituS contagium, ingenerari. l 'idetur nihilominus ambiguitatis plena disquil
167쪽
itis: ideoque,licet Arsateles fateatur, reniturris tantae virtutis esse,ut semel emisia plurimovis foecundandis sufficiat; tamen ne repetit Duen. coitio frustra videatur, In avium genere inquan . l. 3. quidem Ova, q=ia per coitum oriuntur. possunt ns. I. porte augeri , nisi coitW avis continuuur. icauissa es, quod ut in mulieribtis coitis maris demensium excrementum trahit enim humore repefactus, O meatus aperiuntur) sic in avibu dum paulati is menstravim excrementum accedi forvi decedere non potest, quoniam parum est, ad cinctum continetur , sed in uterum ipsum coHoc enim ovum aura ur, sicut faetus viviparoiqnodper umbilictim a fuit. Nam cum semel arunt, omnia fere ova semper habere perseverant,va admodum. Eatenus autem forsitati ver:
Aristotelis. sententia ; plura nempe & majorepetitis saepe coitionibus contingere ; quuberior materia ad uterum coitus calorectum in assiuat. Non tamen propterea creb necessario opus esse ut ova fiant prolifica. experientia i ut diximus) c tramim docet, iquam affert, non videtur sussi agari: quippe primordia non sunt in utero ex sanguine mi qui in gallina neutiquam reperitur ) sed in ubi nullus sanguis pr.eexistit) ova tam citcoitum, quam cum illo progenerantur.
Gallina sui & alia, foeminae omnes) comateriam, nutrimentum, & locum suppeditteria , unde cuncta ovorum primordia innascuntur, & crescunt, videtur eadem illa , reliquae gallinae partes , carnosae nempe, nerIosscae; caput item , ac caetera membra nul& augentur. χippe singulis papulis & vi
ovario haerentibus seodem proritis modo , qquis gallinae partibus) alimentum per vasa Locus autem in quo ovum membranis distii. grandinibus & cortice perficitur, est uterus.
At vero gallinam nec semen in coitu ennec sanguntem in uteri cavitatam eo te mi fundere : neque ovum eo modo fieri,quo Arconceptum ueri voluiti neque sui Medici ai
168쪽
tvr in ex commixtione seminum ; nee semen galli in
uteri cavum penetrare, aut attrahi; una hac observatione manifestissime liquet; nempe quod in utero nihils plus post coitum, quam ante ipsum reperiatur. Quae res ubi postea liquido constiterit , & demonstraverimus eam veram quoque est e de omni animalium genere quae utero concipiunt: clare simul apparebit, quae hactenus ab omni antiquitate, circa animalium senerationem, nobis tradita fuerunt, erronea esse; Retumque , nec ex spermate maris , aut foeminae;
nec ex utriusque simul mistis; neque ex sanguine menstruo constitui: sed in omnibus , tum in conceptu prolifico , tum post ipsum, eodem modo se rem habere, quo fit in generatione pulli ex ovo,& perinis de ac plantae ex sui generis seminibus oriuntur. Ne-
que emm constat , marem requiri, ut tanquam
agens, opifex, & essiciens per se sit; nec Deminam,
tanquam materiam suppeditet sed uterque, tam mas,
quam foemina, opifex quodammodo, & parens dicendus est ; foetusque, tanquam e X utrisque mistis, mista similitudo & species procreatur. Nec verum est, quod Aristoteles saepius assirmat , Medicique etiam pro confestb habent; nempe, statim a coitu . in utero reperiri aliquid vel foetus, ut puta cor, aut tres bullas, aut aliam quandam partem principalem vel conceptus ι vel aliquid saltem in uteri cavo, ut magulum, atat spermaticum quid mistum , aut aliud hujusinodi. sed ἡ contra, diu post coitum contingit primum , &ova , & conceptum in pluribus & perfectioribus animalibus enasci: si modo foemina foecunda & praegnans evaserit. Et sceminam quidem prolificam esse 1 antequam quicquam conceptus in
utero contineatur, multa sunt quae indicium faciunt, ut postea in vivi parorum historia dicetur: nempe crescunt ubera, uterus turgescit, aliisque symptomatibus totius corporis mutatio dignoscitur. Gallina vero, quanquam , ante coitum, ovorum
in se primordia ut plurimum habet, quae postea a coitu 1.cunda redduntur ; ideoque illi statim a coitu
aliquid inest; tamen cum & ipsa , reliquorum animalium more, nihil adhuc eorum in ovario paratum
babuerit , aut quae habuit jam excluserit 3 eX mi
169쪽
tu postea , aliquo etiam temporirinterjecto spatio tanquam utrumque principium . sive utriusque sexus virtutum possideat, plantarum more per se ova vis Derat , eaque loquor expertus) non subventaura, sed prolifica. Eitim vero si de subtus gallina semel laecunda redis dita , ovisque incubante postquam jam omnia sua ova peperit, de nullum in ovario superest)omnia illa ova abstuleris; plura denuo pariet , eaque genitiva, sue prolifica,& utrunque principium in se habentia.
Ouomodo Gallina dicatur efficiens pri
. G Allinam osse causiam generationis efiicientem,' sivae naturae in hoc opere instrumentum ; non quidem absolute, dc per se; sed ex mandato , ac vi maris prolificam redditam) jam dictum est. Quemadmodum autem mas , suo merito, primum generationis principium ab Aristotele habetur, quod primus ad generationem motus ab eo proveniat ; ita quo- lque gallina aliquo modo prima generationis caussa litatui potest: quatenus nimirum mas, praesente Demina, ceu furiis exstimulatus, ad venerem accendi-L V. 9 tur. Famina pisu, inquit Plinivi,colim rempore marem ς Io sequitur,ventrem 6M rostro pulsans : subpartum mares
freminam similiter. Vidi ipsemet aliquando pisces mares Demellam jam parituram scanum more turmatim se istari, ut ova recens posita lacte suo, sive semine aspergerent. Id vero per picuum maxime in petulcis ac lascivis foeminis, quae sopitos& ignavos cupidinis igniculos suscitant , amoremque tacitum inspirant. Indeque fit, ut gallus gallinaceus , quamprimum gallinam suam diutule absentem, vel aliam aliquam advenam, conspicatus fuerit, oestro statim lamoris percitus eam comprimat. Quinetiam in prae lio vi r , quanqtiam a pugna latius & lassus, victi tam di coniuges omnes subagitare continuo gestit.. Et ut flammulam hanc amoris in praecordiis semel
170쪽
primum: deque eius partu. rqet
accensam usque foveat , variis gesticulationibus, irritamentis , ac blanditiis, dum saepius canit, gallianas advocat, easque aggressus circumambulat, atque alas pedibus vibrillat in Reminas ad coitum, ceu fascino quodam , pellicit. Sunt illae quidem maris
artes : sed de foeminae interdum morositas coitum in speciem recusantis . non parum ad maris fur rem. & languentem cupidinem excitandum facit σut ei lius, & eopiosiore spiritu eandem impleat. De hujusmodi autem blandimentis, quatenus conceptui promovendo inserviunt . inferius plura dicentur. Naturae enim opera, si diligenter perpenderis, nihil
in iis frustra faetiam esse, sed cunera in finem de boni alicujus gratia ordinata reperies. Foeminae fere omnes cum Voluptate quidem eoeunt de implentur , sed in partu pleraeque dolent, Gallinae autem contrarium evenit, quae in coitu querula perstrepit, & renititur; in partu Vero, licet ovum pro corporis & uterini orificii proportione praegrande adsit, quodque nihil alumenti ut laetus
vivi parorum solent) ad exitum conserat, citra dolorem tamen facile parit, & a partu continuo emitat, sublatoque cachinno, gallum quasi in partem laetitiae advocat. Quanquam autem in gallinae vitellario multa ovorum primordia reperiuntur , variae magnitudinis, & ordinis, ita ut aliud alio prius augeatur, Scmaturetur; omnia tamen videntur a galli congressu simul paruerque foecundari, seu virtutem proli ficam accipere. Et licet plusculum temporis striginta nempe aut amplius dierum in excurrat, priusquam gallina, aut perdix ova omni i, quae concepit, pariat; tamen ubi primum mater iis incubare coepit, stato
tempore viginti stat. aut duorum & viginti dierum
curriculo in omnes laetus una sere excluduntur, iique non minus persecti. quam si simul suc in canibus,catuliὶ ab eiusdem temporis coitu initium habuissent. i Atque hie duin sumus. cogitanti mihi, quam exigua sint prolifica ovorum primordia, papulae nempe, G sudamina milii semine minora,rconsideratuiquaralli inde nati amplitudinem , magnanimi talem. atque ornatum; mirari subit, tantas vires a natura