장음표시 사용
91쪽
- 61 Tertia ovi inspectio. - - - tum propria membrana cingitur, & a reliquo albumine separatur &distinguitur, antequam quippiam
sanguinis appareat. De summa hujus utilitate erga omnium anima- Iium laetus,posthaec erit dicendi locus. Quippe in eo dum natant, ab omni concussione, sive contusione . aliisque externis injuriis immunes sunt , & eodem insuper nutriuntur. Foetum jampridem magnitudine phaseoli, ex utero cervae exemptum, omnibu'que1uis membris perfectum, adeo, ut marem ego ex genitalibus facile discerneremus in Regi nostro stre-nissimo, Reginaeque intuendum exhibui. Gratum profecto naturae spectaculum i Natabat politus Mconsummatus foetus in ejusmodi candido, lucidissimo , & crystallino liquore, stanquam in vase vitreo' purissimo J qui ovum columbinum magnitudine aequabat & propria tunica pellucida invessiebatur.
Vidimus secundum processum, sive praeparationem ovi ad laetum, quae die tertio observanda Venit: sequitur, ut tertium ejus apparatum intue mur , qui post tres dies totidemque noctes conside-De randus est. De eo Aristoteles: Generationis indicia ex-Ho'. rare incipiunt in gallinis, post tres dies totidemque no an. ι.ε. ctes. Puta, die Lunae mane, si die Veneris praece- . 3. denti, in aurora, ova gallinae incubiturae supposita fuerint estque tertiae figurae, apud Fabricium, facies. Quarto itaque die si inspexeris, occurret jam major m ramorphosis & permutatio admirabilior, quae
singulis fere illius diei horis manifestior fit; quo
tempore in ovo, de vita plantae, ad animalis vitam At transitus. Iam enim colliquamenti linea exili sanguinea purpurascens rutilat, ejusque in centro fere, punctiim sanguineum saliens emicat ; exi guum adeo, ut in sua diastole,ceu minima ignis stintillitia, effulgeat; &mox, in systole, visum prorsus
92쪽
animalis exordium, quod tam incoa*icula initiis
molitur plastica vis Naturae lobservationem hanc , si sub finem tertii diei experiri libuerie, adhibita summa diligentia , ω clara magnaque luce , Ves radiis solaribus adaptatis, aut perspicilli ope, discernere poteris : alias quia tam tenuis est & exilis purpurissiata linea , punctique salientis adeo imperceptibilis motus, plane trustra eπperieris. inarti vero diei principio evidenter, re sub finem qus evidentissime apparet punsum sanguineum salieni , quia jam movetur ait Arist.) ut animaι in eandida liquare quem ego eolliquamentum nomino J ab eaque puncto meatus venarum speeiό duo sanguina pleni , suxussi feruntur ad circulum purpurissatum 1 dc tunicam ambientem colliquamentum ε sparsis per ipsius colliquamenti spatia plurirnis fibrosis propaginibus , quae omnes ab uno principio sui arborum virgulta ab eodem trunco) profluunt. In hujus radicis auulo inflexo , colliquamentique medio , putassim ruis brum saliens ponitur, quod in pulsu suo rhythmum& ordinem, ex systole de diastole compositum serinvat. In diastole quidem, quasi majorem sanguinis quantitatem imbiberet , ampliatum apparet atque emicat: in systole vero confestim subsidensi tanquam lini illo convelleretur , dc sanguinem dimitteret delitescit. Punctum hoc Fabricius in tertia sua figura depin xit, re quod mireris ) pro corpore laetus accepit et quasi aut ipsum saliens pulsansve non observasset,
aut Aristotelu locum perperam intellexisset, aue ejus omnino non meminisset.Mirandum vero magisseum toto hoc tempore de chalazis suis nihil fulmesollicitum, ex quibus tamen pulli exordia deducit. Ulisses AEdrovandus, eodem sere tempore Bononia semens, rata. Appar,bat in albumine exiguum velu un--h
eo ve)o evidenter videbam enam vena truneulum ab
hoc duoralios ramulos proficisci, qui meatus illi fuerint
sanguiferi,quor ad utranqi tunieam ambientem vitellum album protendi ille dixerat. Sum autem omnino eius
93쪽
lium membrorum generationi, jecoris nempe, pulmonis,similiumque idoneum. Non sunt autem ambae ve- me, necive utraque pulsati sed altera arteria, altera
vena est; ut pol hea dicemus: simulque, meatus hos foetui vasa umbilicalia fieri, docebimus. Volcherus coiter haec habet: siue globulio
santuineus, in vitello antea inventus, iam inalbumina porrus repertus, manifeste pulsabat. Mue ait, in vitelis ante inventur , punctus enim in vitello inventus aiahus, nonsaliens erat; nec , secundo post iucubitum die , punctus aut globulus sanguineus saliens apparet ι sed punctus ille quem in medio circuli , quasi
centrum, diximus , & vitello adnexum) evanescit, Priusquam punctus, qui ab Aristotele saliens dicitur, discemi queat, vel in rubrum ut opinod conversus Pulset. Nam uterque punctus qui in centro colli-quamenti, & qui juxta radicem venarum inde ex mentium situs est, nunquam simul apparent; sed inialbi locum Recedit ruber punctus salteus. Id quidem Volchrius verissime : Functus saliena iam in albumine potius reperitur, quam in vitello. Quibus verbis permotus, quaesivi diligenter, numnam punetiis ille albus , in sanguineum punctum transmutaretur; quoniam amim ejusdem pene magnit dinis , dc eodem in loco videbantur : aliquando quidem inveni rutilantem & purpurissatum circulum
extimum, desinentem iuxta horizontem miniatum colliquamento circundatum; in cujus centro Punctus albus , non autem ruber aut saliens reperiebatur; nunquam vero simul utrosque allos punctos conlaicatus sum. Magni certe momenti est haec dis. Quintio : utrum scilicet sanguis insit, ante pulsum pnum punctus ex venis; an venae ex punicto ortu
uuantum mihi observare licuit, Oidetur sanguis iesse ante pulsum i cuius sententiae hanc causam di- 'cam. Die Mercurii, sub vesperam, tria ova gallinae supposuit dieque Saturni paulo ante eandem ho- Tam reversus, inveni haee ova frigida,utpote a gallina derelicta: aperto nihilominus eorum uno, pulli
94쪽
neam in ambitu; in centro autem, pro puncto satiente, punctum album exsangue: quo indicio peris pi, gallinam haud multo prius incubationem deseruisse. Quare vi captam , & in cista conclus , per integram noctem ibidem detinui; postquam scilicet ova duo reliqua, cum aliis novis illi supposuissem. Quid fit stridie, summo mane, ambo ova
Tediviva erant, apparuitque in centro ipsum punctum micans, albo puncto multo minus; e quo bibo nimirum) scintilla , tanquam ἡ nube prosiliens, in
diastole duntaxat comparuit. Adeo, ut Videretur mihi, ex albo puncto, rubrum punctum emicare auicunque in illo punctum saliens generari : idque . existente jam sanguine, aut nasci,aut saltem moveri. Imo saepissime comperi, punctum saliens, cum sceu Plane intermortuum) ab omni motu quiesceret, a novo latu motum denuo & pulsationem recuperasae. Quare in ordine generationis, punctum de sanguinem primum existere arbitror ; pulsationem vero non nisi postea accedere. Hoc certo constat, suturi scelus nihil omnino hoc die apparere , praeter sanguineas lineas & punctum saliens , venasque illas , quae omnes ab uno trunco quemadmodum hie a punω saliente) propagantur,m per totum colliquamentum lurimis fibrarum ramificationibus sparguntur, quae postmodum vasa umbilicalia constituunt: quibus longe lateque disie- minatis, foetus demum prout augetur ex albumine' re vitello, sibi alimentum hadrit. Harum venarum, earumque propaginum vivum exemplar videas in arborum foliis , quorum fibrae omnes a pedunculo oriuntur, & ab uno trunco per totum solium diffun
Totum hoc colliquamentum sanguineis fibris distinetiam, ambarum papilionis alarum magnitudianem Sc sormam refert,estque illa Aristotelis membra ara , qua fibras sanguinem habent, eo tempore album li- eitato.
quorem continet, a meatibus illis venaraem oriens.
Sub finem quarti diei & initium quinti, punctum
sanguineum, Jam adauctum, in vesiculam cxigirum de tenuissimam, sanguinem in se continentem, Iransisse cernitur ,quem singulis contractionibus propel-
besaque ciastole reeipit denuo. Ha
95쪽
Hactenus nullum vasbium discrimen deprehendere potui; neque enim arteriae a venis, vel tunicar i cm vel pulla distinguuntur : ideoque vasa omnia indiscriminatim venas nominanda censeo , Vel, cum
Punctum hoe sait Aristot. in movet jam sese, ut an maI : quippe animal a non animali , motu distinguitur & sensu. Cum itaque punctum hoc jam
primum sese moveat, merito animalis naturam i duiste dicimus; & ovum anima vegetativa pridem imbutum, jam movita Sc sensitiva potentia insuper donari , & a planta in animal transiisse 1 e demque tempore animam pulli ingredi, quae ex ovo pullum Hrmat . eumque postea informar. Quippe ex operationibus, inesse facultates ; & ex
ima, vitae caussam & principium , s animam scilicet idque actu cum operationes actu sint) Philosophus
demonsti ative concludit. Ego vero pluribus experimentis certus sum, non
motum solummodo puncto salienti inesse , squod' nemo negaverit) sed sensum etiam. Nam ad quemlibet vel minimum tactum, videbia punctum hoc varie commoveri & quasi irritari s perinde omnino ac sensitiva corpora , sensus sui indicia propriis motibus exhibere sole it & ad iteratam saepe inj riam extimulari , atque in pulsuum rhythmo de ordine conturbari. Ita nempe in herba, sensili dicta, & Zoophytis, sensum inesse concludimus 1 quia, cum tanguntur , sese contrahunt , quasi aegre ferant: Vidi, inquam, saepissime ; aliique, qui una m cum aderant, ab acus, styli, aut digiti contactu,
imo vero a calore aut frigore vehementiore admoto, aut cujustibet rei molestantis occursu, punis ctum hoc varia sensus indicia , pulsuum nempe V rias permutationes, ictusque validiores , ac frequentiores edidisse. Ut dubitandum non sit , quin punctum hoc animalis instar) vivat, mo- veatur & sentiat. ovo insuper aeri frigidior, diutius exposito , punctum saliens rarius pulsat de languidius agita- Lur : tamsto autem digito calente , aut alio blando a
96쪽
do latu , vires statim Vigoremque recuperat. in etiam postquam punctum hoc sensim elang et,
M sanguine plenum a motu omni cessaus, nullum. que vitae specimen exhibens, morti penitus succubuisse visum esset : imposito digito meo repente, spatio viginti arteriae meae pessuum , ecce corculum denuo erectum revixit, εc tanquam pomtiminio ab orco redux, pristinam choream risin-tinavit. Idque alio quolibet leni calore, ignis nempe , aut aquae tepidae, iterum iterumque a me, atque aliis factitatum est; ut, pro libito , mi sellam animam vel morti tradere, vel in lucem re vocare in nostra potestate fuerit. Quae diximus, quarto a prima incubatione die . sive tertia inspectione, plerunque eveniunt. Plerumque, inquam; non est enim hoc perpetuum,cum magna sit in ovorum maturitate diversitas, aliaquo aliis citius perficiantur. Quemadmodum in arboris cujuscunque fructibus Au venit, quorum alii pratiroces & decidui sunt, dum alii crudi re imm turiores ramis tenaeiter adhaerent. Adeo , ut quaedam ova quinta die minus provecta sint, quam 2ia tertio ut plurimum solent: idque, ut certi aliquid & explorati haberem in plurimis ovis per 'idem tempus incubatis , eodemque die apertis, comperi. Ut neque sexum sequiorem , nec aeris inclementiam , neque incubandi negli gentiam , aut aliud quippiam caussari possem, praeter insitam ovi imbecillitatem, calidive innati pauperiem. ova hypenemia sive inscemnda, hoc ipso tempore t quasi die critico in mutari incipiuno, atque indolem suam ostendere. Nam ut ova foecunda incolitquamentum quod postea in sanguinem' tranuo ab insita vi plastica mutantur ; ita subventanea ova eodem tempore corrumpuntur & putredinem induunt. observavi tamen aliquando maculam sive cicatriculam, in ovis etiam inlaecundis , latius explicari; nunquam tamen ad cacumen assurgere, nec circulis ordine dispositis circumscribi. Vidi quoque interdum vitellum alicubi
clarestere M liquefieri , sta inaequaliter ;
97쪽
resque eoagulatione quasi temeraria coneretas , i sar nubium sparsim volitantium, innatare. Et licet ova haec nonaum rancida, putrida de foetida dicantur, sunt tamen ad putredinem prona , & ad eam tandem continuato incubantis calore pertingunt; idque eodem illo loco ducta corruptionis origine, quo ova prolifica generationem auspicantur.
Persectiora itaque ova, iam sub finem quarti diei, duplicem, vel bipartitam habent vesiculam pulsantem, duplici ictu alteram alteri vicissim respondentem; eo nempe - hodo , atque ordine , ut una sese contrahente, altera sanguine distenta, & rutilans appareat , quae mox pariter contracta , sanguinem liquido exprimit ; momentoque interj ccto, Prior denuo resurgit, pulsumque repetit. Clar que videas , actionem harum vesicularum esse contractionem , a qua sanguis impellitur, & in vasa
ad orta die cinquit Alisovandus in bina videbantur
puncta, quodlibet eorum sese movebar: qua haud d Degen. Mo cor, Oieeur fuerint: qua visera in ovit triduo incubaris Arsoteles dixiν. Philosophus vero id nuspiam dixit: neque ea visieera sui plurimum) ante decimum diem conspicua
sunt. Mirorque , Aldro mdum pulsantium punctorum alterum, iecur existimasse: quasi vero hoc u quam ad eum modum agitaretur. Satius fuerit credere, punctorum salientium alteram sadaucto stet uin in auriculas , alterum in Venistriculos cordis abire. Enimvero, in adultis, ventriculi cordis ad eum modum ab auriculis implentur, fastinue contractione deplentur denuo a quemad--um Jn tractatu nostro de motu cordis Ianguinis oh rvavimus. In provectioribus quoque ovis , aliquando sub finem quarti diei, nescio quid turbidi vesiculas pul-ontes adumbrabat, visumque fossusae nubeculae instari impediebat, quo minus clare puncta salientia intueri potuerim. Clariori tamen luce, perspicillisque adhibitis, collatisque una subsequentium di rum obse attonibus , constitit esse corporis mentum, ceu nebulam ex colliquam ii parte concoctians
98쪽
eorum , vel circa venarum principium eonerinensessumium et ut mox amplius de die quinto dicetur. Aldrovandiu quoque videtur id observata :ta die sinquit) non amplius punctum illud. suod eo esse diximus , extra videbatur. moveri , sed obtegi ac cooperiri, O duo illi meatus venosievidentiores conspiciebantur, alter vero major altero. Fallitur autem vir
doctissimus : multo enim post tempore tubi domicilium fere perfecte fabricatum fuerit) lar iste familiaris aedes ingreditur, seseque in intima earum pGnetralia abscoudit. Drat etiam, ubi ait, venarum insta vi , reliquam albuminis portionem quasi impalearem colorem immutari. Reperitur enim iste color in album ine crassiore cujuscunque ovi requieti, indiesque magis intenditur , prout nempe Ovum vetustius fuerit, sui pridem diximus) idque sine ulla
venarum opera, Portione solum tenuiore exhalante.
Crescente autem foetu sui infra dicemus) surculisque meatuum venalium Ionge lateque in vitellum& albumina sparsis, colliquantur utriusque liquoris portiones , non quidem sui Atarovandus voluit in ab insita venarum vi, sed a sanguinis inibi hospitantis calore. In quamcunque enim utriustibet liquoris partem, dictae venae porriguntur, subito, locis conterminis colli quatio apparet ; ideoque vitellus eoisdem tempore quasi duplex conspicitur: quod nempe superior ejus pars , quae supra, ad ontusum cacumen, cavitati jungitud liquidior jam reddita, ad reliquum vitelli, instar cerae flavae liquefactae, ad eandem frigidam & densam comparatae, appareat: Ideoque ut fusa omnia solent) laxiore spatio continetur. Quinetiam pars ista superior , tepore genitali liquefacta , a reliquis liquoribus sed praesertim
album ine) propria tunica tenuissima disterminatur. Quo fit, ut, rupta hae tenui, fragili, atque invisibili membrana , confestim accidat album inis dc vitelli confusio , qua omnia perturbantur. Estque haec saepe causta trustratae generationis scum liquores isti diversae imo contrariae natura: unt secun- ridum illud Aristotelis , luco saepius ei tato, Depra- νη vantur ova, , fiant, qna urina appellantur , tam- η' ι3rstre totis; calido ; idine ratione. Ut enim vina
99쪽
temporibinealiducoacescunt, face subversa. hoe enἰm cauisa est, ut depraventur sic ova pereunt vitello corempto : id enim in utrisque terrena portio est. βuamobremo vinum obturbatur Dee permissa , O ovum vitello dissus. Atque huc etiam non immerito retuleris illud ejusdem : coelo tonante qua foventur θυa , cor- ' rumpuntur. Siquidem membrana tenuissima a tanto fragore levi negotio disrumpitur. Ideoque fortassis ova confusa & putrida, cstuosura dicuntur, quod nimirum ut diximus diebus canicularibus crebrius tonet. Quapropter columesia recte monuit,
plerosque ab astivo solstitio non putare bonam pusiWi l
Hoc certo constat, ova tacite quassari, concuti de 'disperdi , si quis avibus incubantibus molestus fuerit, quo tempore dicti liquores colliquantur &turgent. membranaeque eos ambientes dilatantur de tenerascunt.
Q Uinto demum ab incubatione die , disierestur prinoum inquit Arist.) eorm pulli valde exiguum
ct candidum, evite conspicuo, O in eo oculis maximetur dii , qui λ μ permanaηt: sero enim tandem pasevisiunt, ac considunt. In parte aditem corporis inferi re, nullum extat membrum par initia, quod respondeas superioribus. Meatus autem illi qui a corde prodaunt, alter ad circundantem membranam tendit , alter adiuteum, o eis umbilici. Pusii igitur origo ex albuminees; alitur enim luteo per umbilicum. Quibus verbis, Aristoteles videtur totam pulli generationem , in tres classes sive ordines distribuere: nempe a primo lucubationis die, ad quintum usque; inde ad diem decimum , vel decimum quartum; 'atque hinc ad visesimum : quasi ea duntaxat, quae his tribus temporibus percepit, in historiam remini Iisset. Contingunt sane his temporibus maximae in ovo permutationes : quasi diebus hisce decretoriis ,
seu tribus gradibus , processus ab ovo berfecto ad
100쪽
. exclusionem distiugueretur. Mario enim die Prima scelus particula punctum saliens nempe te
anguis apparent ι posteaque Retus corporatur. Septimo, pullus membris distinguitur & sese m vet. Decimo, plumescit. Circa Uicesimum, respirat, Pipit, atque exitum quaerit. Vita, quae illi circa quarium diem inest, plantarum aemula videtur, utque anima vegetativa duntaxat censenda est : inde vero ad decimum, animalis instar, sensitiva atque motiva anima fruitur, qua adolestit : postea sensim perficitur, ornatur plumis, & rostro, ungui-hus, reliquisque instructus,ad exitum jam properat, ut tandem emancidatus sui juris fiat. Quae itaque post quartum diem eveniunt, Aristoteles tria potissimum enumerat ; nempe corporis fabricam , venarum ductus, qui jam umbiliet o ructum εc naturam subeunt ; materiamque, unde foetus primum oritur, eonstituitur & nutritur. De corporis fabrica, quatuor recenset; scilicet, quae sit ejus magnitudo; quis color; quae partes maxime conspicuae sint, caput nimirum M oculi ;&quaenam sit membrorum distinoeo. Est revera eo us valde exiguum, formaque gati
vulgarem referens , ex qua musca oritur; colare etiam candido praeditum est, perinde ac muscae Vermiculus, quem in carne putrescente sevem dum atque enutriendum deponit. Eleganter etiam addidit , conspicuum maxime esse evite O oculu.
od enim primo apparet , similare est & indistinetium, tanquam concretum & congelatum quid ipsius colliquamenti laret squalis gelatina apparet,
quae eX cornu cervini comra essicitur nempe trans Parens nubecula,& vix conspicua, nisi in duas quasi partes divisa distingueretur : quarum altera conglobata , longe altera major est, capitis scilicet rudi. mentum , quod die minio primum conspicitur: in eo mox oculi maniteste distinguuntur , qui per initia statim maximi, ,aldeque inflati prominent, di a reliquo capite atque etiam corpore , cir- missa quadam nigredine , - discriminantur. Horum quilibet, reliquo toto capite major est ;quemadmodum & caput ipsum, corpus reliquum