장음표시 사용
131쪽
quaeque in illis reperiuntur: atque etIam uti habebantur initio nascentis Ecclesiae inter fideles Hierosolymis, sicut refertur
in actis Apostolorum d & adhuc ha.
hentur in Religiosis communitatibus. Αυ tamen ob numerum innumerabilium hominum, nolentium ad persectionem adstringi, & ob gravissimas caussas divisi nem suadentes melius fuit res dividi, &privatis boua tanquam propria pissidem da relinqui et neque Jus naturale, quo omnia, ut dictum est, sunt communia, praecipiebat, ut haec bonorum Communi tas semper observaretur, sed eam solum tamdiu permittebat, donec ex iustis caussis res privatis dominis legitime adtribu retur. Porro hanc divisionem videtur innuere S. Scriptura ce dicens: Natique sunt Heber Ilii duo: nomen uni maleg, eo quod in diebus ejus divisa si terra,
quamvis non videatur negandum esse,
iam ante diluvium aliquam terrarum Schonorum divisionem fuisse factam Praemde divisionis Adamo, uti post diluvium Praeside Noemo. His positis concludunt, divisionem primam factam esse iure gentium. Non enim facta est iure divino, quum nullum hac de re praeceptum Dei aut traditio de tali praecepto exstet: im
132쪽
ino Deus subiecit hominibus & volatilia coeli, & pisces maris, & animantia terrae : Omnia subjecisi sub pedibus ejus, oves
boves die. Neque facta est iure naturali, ut vidimus. Rationes autem cur iure gentium tacta sit, sane multas &maximi momenti adferunt , videlicet quia excitanda fuit hominum industria ad conservationem & culturam talium
honorum, tum ut evitaretur rerum confusio, quae contigisset uno in alterius &plura bona invadente, tum denique ut caveretur innumeris litibus ex Communitate honorum orituris, ac perturbationi societatis humanae certo certius secuturae.
Stabilita sic rerum divisione pergunt Τheologi ad Dominium, quod in genere describunt, esse jus reale disponcndi de re in proprium commodum vel secundum substantiam, vel secundum emolumenta ipsius, vel secundum utrumque. Facta postmodum divisione dominii in varias ejusdem species duo maximi momenti, dc ad forum proprium spectantia examinant , nimirum quale dominium competat
Clericis, & quale Religiosis. Ad primam quaestionem de Clericis imprimis notant, sub initium Ecclesiae Christianns plurimos & Clericos omnes communem vitam Voto paupertatis obstrictam egisse BIBLIOTH.SoΜEsT.Lia. LII. Oo f i
133쪽
cf r unde tunc temporis omni dominio sponte se abdicarunt. Immo primis temporibus nec Ecclesia in communi posside-hat bona immobilia, sed fideles agros de similia vendebant, & pretium ad Apostolos deserebant O; idque prudenti comsilio fecerunt, quum novellae Ecclesiae
tantas inter vexationes eiusmodi bona
non fuissent permissa. Temporibus tramquillis visum est melius provisum iri E clesiae per bona stabilia, eaque sunt asinissa ch . quapropter damnata fuit a Concilio Constantiensi propositio XVieleiu trigesima sextar Rapa cum omnibus
Curteis suis posse onem habentibus funebaretici , eo quod pQR Onem habeant.
Porro Seculo V. Simplicii Papae temporufacta est redituum Ecclesiasticorum diviso in quatuor partes, e quibus una cessit Episcopo, altera divisa est inter Clericos, tertia impensa est in eleemos nam, quarta applicata est fabricae Ecclesiae. His praemissis docent communius Theologi, Clericos Seculares Beneficiatos dominos esse omnium redituum, etiam superfluorum: indivisim enim di promiscue accipiunt reditus congruae sustentationi destinatos cum eorum dominio tanquam
134쪽
meroedem et dignus es enim operarius mercede sua. Hinc natum proverbium e Beneficium datur propter octicium. Nulla igitur ratio subtrahendi superfluos reditus a dominio et immo Clericos seculares docent non teneri titulo iustitiae errogare superflua in pauperes vel caussas pias , quam sententiam Covarruvlaci dicit nunc esse communem, & totius orbis consuetudine Iuvari I quamvis graves aliqui Auctores contrarium sentiant. Inserunt autem priores sententiam suam
e Concilio Tridontino k , scilicet quod Clerici faciant fructussuos, adeoque sub
eorum dominium cadant. Neque etiam ab Ecclesia urgentur ad restitutionem superfluorum in profanos usus expensorum,
quod tamen fieri deberet, si ex iustitia tenerentur. Omnes tamen fatentur, Cy ricos sub gravi peccato obligari, ut non expendant illa in res profanas, uti do-Cet memoratum Tridentinum l . Ad secundam quaestionem de Religiosis do-Cent primo: eos in communi, seu communitates Religiosias posse habere domi. nium S rerum mobilium immobilium,
135쪽
exceptis Fratribus Minoribus, quos de observantia vocant, & Capueinis. quippe Tridentinum m omnibus aliis Religio. sis, etiam iis, quibus vi Constitutionum
suarum non licebat, facultatem concedit, ut deinceps bona immobilia eis possidere liceret. Secundo, Religiosos tamen particulares esse incapaces omnis dominii , vel iuris proprietatis cuius Cunque, etiam imperfecti, uti tradit idem Tridentinum n), quae incapacitas OI itur ex iure Ecclesiastico illam adnectente solemni Pro
fessioni, vel aliis votis Religiosis. XCVIII.
Circa obiectumDominii conveniunt eo- logi, hominem esse dominum bonorum
externorum, quae vocantur bona fortinnae r item honorum famae propriae ac honoriS, utpote quae hona luis meritis &actionibus acquirit quemadmodum alia hona, quae jurisperiti vocant bona ac quisita; unde sine alterius clamno infamare se ipsum potest: item esse domi. num libertatis suae: negant tamen hominem esse absolutum Dominum vitae suae Rc membrorum, sed duntaxat habere usum fructum, quamvis ex iusta caussa Dcere aliquid vel omittere possit, ex quo indirecte mors propria vel mutilatio m ibid. c. a. O ibid. de Reguiarum c. a.
136쪽
tio membrorum sequatur. Examinantheic Theologi primo, an homo habere possit dominium in alterum hominem e
Negant hoc fieri posse iure naturae, utpote quo omnes sunt aequales; posse tamen acquiri tale dominium iure posit, vo. Ita constat tum ex S. Scriptura, tum ex iure civili, varia esse servitutum generar fiunt aliqui servi iuro belli, quando sunt in eo capti, a qua tamen servi. tute excipiuntur Christiani: alii sunt se vi a nativitate, qui de matre serva nati sunt, quia partus sequitur ventreme alii iusta condemnatione & propter delictum ilhqrtate exuti in servitutem rediguntur. Exν ni nant secundo, an Judex licito possit hominem, quem privata scientia novit est e innocentem, quamvis secundum allegata & probata sit nocens, adjudicare morti controversia haec celebris est inter Theologos & Jurisperitos, in utram quo partem sese dividentes. Mitior sententia favet innocentiae accusati contra Judicem. Deus enim, qui vitae ac necis arbiter est, nec Judici nec Reipublicae Hosmodi potestatem concedit: non lud,
ci, cui dicit co): Insontem justum nouoccides; non Reipublicaeli haec enim nequidem ad vitandum excidium totius
137쪽
communitatis potest innocentem tradere occidendum hosti , minitanti excidium urbi, nili caput innocentis tradatur: mul. to minus igitur censetur Deus concessisse potestatem occidendi innocentem, quem Judex a Republica constitutus certo no vii esse talem, ad evitandum damnum,
quod sortassis Re publicae oriri posset ex
sententia, quae non fertur secundum ali gata & probata. Examinant tertio, anticitum siti pro defensione vitae, honoris, fortunarum aut pudicitiae occidere iniustum aggressorem statuuntque cuivis homini licere vim iniuste illatam vi repel- .lere, cum moderamine tamen incutiatae tutelae, etiam occidendo inlustum ages eS-sorem: praeterea licere quoque pro defensione temporalium honorum sortunae magni
momenti ac pretii occidere furem vim facientem, si aliter ea bona servari aut recuperari nequeant a porro posse etiam pudicitiam theseurum illum incompar hilem, nec ullo pretio resarciendum ) defendi servato eodem moderamine, atque occidi eum, qui per vim eripere tentat. Negant Vero, licitum esse pro desensi ne solius honoris occidere injustum aD gressorem; idque setis constat ex aliquot propositionibus damnatis ah Alexandro
VII. Innocentio XI. & Benedicto XIV.
138쪽
Neque videtur, qua ratione laesus honor caede calumniatoris recuperari possit, nisi sorte apud homines barbaros aut doctrinae Evangelicae prorsus expertes. Et sane si quis privatus in raro aliquo casu de- heret innocens perdere honorem, non propterea ad eum servandum licita esse caedes calumniatoris videtur; non enim debuit Jus naturale propter honum alicujus privati in aliquo raro casu tantum occurrens, permittere hanc defensionem immoderatam, quae innumeris ob facit, talem laedendi honorem caedibus ansam
De modis acquirendi dominium dum agisit Theologi, distinguere solent inter
modos acquirendi naturales, seu fundatos in jure naturali aut gentium, uti sunt occupatio, nativitas, alluvio &α& inter modos acquirendi civiles seu imtroductos a jure civili, uti est praescriptio seu usucapio, donatio, haereditas, aequisitio per contractus &c. Circa primi amneris modos acquirendi tractant Theologi de occupatione ferarum. Has quamdiu int in naturali libertate, nullius esse, sed primo occupantis: mansuetas Ver vel cicuratas eousque esse in potestate iblius, qui mansuefecit, quamdiu habent animum vel consuetudinem revertendi,
139쪽
satis declarant Jura diversis locis. De venatione autem docent, eam licet jure n turali cuique hominum permisia sit, tamen Rempublicam vel Principem ex iustis eaussis sibi vendicare posse, exclusis su ditis, etiam in praediis S silvis eorum proinpriis; non tamen propterea licere Prinerupibus vel Magnatibus, ut prohibeant subditis, ne arceant vel abigant feras a fi tis aut pratis frugiferis. Non enim cem,sendum est. cum tanto subditorum da no ius hoc vel primo reservatum ab iis, vel postea in illos translatum fuisse. Interea tamen venator feram capiens in loco prohibito fit dominus ferae, utpotu quae in naturali libertate constituta in nublius est dominio, sed fit primo occupantis et & quamvis peccet contra ius ait riu S, non tamen tenetur in conscientia ad reititutionem ante sententiam Judicis. Num autem lex prohibens venationem sit tantum poenali , an non, disputant
inter se Theologi & Juristae. Doctissimus Card. Lugo p ait, communem esse se
tentiam, injustum venatorem non quidem teneri ad restitutionem ferae, hene tamen ad compensationem pro laeso iure Venam di, nisi ex magnificentia Domini colliga. tur, ipsi non esse curae restitutionem damia
140쪽
ni, sed solum statuere poenas, ut serae sint tutae, id quod ordinarie praesumendum esse credit de Principibus & Magnatibus.
Hoc certum est, tum ex pisrte Principum nimia cupiditate vel severitλte, tum CX parte subditorum nimia libertate, quam sibi arrogant, malitia, & obstinatione animi non raro graViter peccari cum onere restitutionis. Idem ferme sentiunt Theologi de piscatu. De occupatione rerum inventarum ad thesiauros quod adtinet, observanda sunt ea, quae iura & consuetudines statuunt. Dissicilior quaestio occurrit de aliis rebus inventis, ad quem
pertineant, si post debitam diligentiam
adhibitam dominus non compareat. O, ligationem res inventas dandi pauperibus aut expendendi in caussas pias communius Antiquiores Theologi adstruebant. At Recentiores, inter quos gravissimi Auctores, absolvunt ab hoc onere inventinrem bonae fidei, remque inventam in propriam utilitatem ab eo converti poste Cen- sent. Aiunt enim, gravem hanc obligationem nec probari ex lege naturali, quum
passim Viri d0cti hanc non agnoscant z n2Cex politiva, quia haec solum loquitur de bonis incertis ex delicto, neque CX COR suetudine, quae est contrariar profecto sic neminom fore, qui rem inventam tollerox,