장음표시 사용
171쪽
TI Quae res conferri debeant. IS. 676. Inu. l. 3. Redeamus, unde paullisper oblata oecasione discessimus, atque eaetera Prosequa- ii 'imur, de quibus dubitari potest, utrum collationi subjaceant, nec ne. Fatentur omnes, ii .s conserenda esse , quae pater non absolute filio donavit . sed ad aliquem finem in sa-- , aniliae utilitatem; vel ut interim filius seorsim a Patre degens necessaria sibi, et suis - -- alimenta, atque indumenta paret: puta ad negotiationem exercendam , tabernam , vel
ossicinam instruendam si in; haec enim potius commodati, vel precarii titulo data judi
Conserri quoque debent, quae filius patii debebat ex quocumque contractu, nutamutuo, emptione, venditione; vel quod pater ex delicto filii solvere coaetus tuit: etenim pater cum filio contrahens in casibus, quibus licet, satis demonstrat, se donandi animum non habere: nec aeuuum est, ut fratres insontes damnum patiantur ex delicto fratris. Cessat tamen collationis obligatio pro eo, quod pater impendit, ut silium ab hostibus, vel barbaris eaptum redimeret: quia impensam hanc omnino postulat paterna pietas, nec silio culpa imputari potest.
Eorum quoque collatio facienda est, quae unus ex liberis ex paterna substantia male absumpsit ; puta pecuniam a patre suppeditatam in usus honestos, artium, vel disciplinarum addiscendarum caussa, Perperam insumendo it tum quia pecuniam hanc, utpote dolo, vel gravi culpa amissam, filius adhuc possidere iudicatur sa); tum quia pater non indistinete, sed ad certos tantum usus eam concessit; aliter non concessurus. In dubio tamen dilapidatio non praesumitur 33; atque ideo ab allegante probanda est 4 . si Voet in Pandecl. hoc tit. de collationib. lib. 37. tu. 6. num. t 5. in med aὶ L. 1. S. Penuit, L Ctim emancmati a. S. De illis a. U. hoc tit
3ὶ L. Merito 5 i. m. ρro 1οcio sa7. a. in L. Quoties operae i8. S. r. V. de Probationib. au. 3. S. 679.
Peetilii adventitii bona olim quidem conserenda erant ii ; sed jure novo, quo solus usuafructus bonorum adventitiorum patri Competit, u collatione exempta sunt ia); ita ut nee conserti debeat ususfructus peculii adventitii, quem pater filio remiserit, sive jam acquisitum, sive adhue acquirendum s3ὶ; quia non tam a patre datus, quam patri non acquisitus ad filium pervenisse videtur 4 .sιὶ L. a. S. Si i ubere ai., I Cum emancsatis a. S. υ quoquc 3., et seqq. F. hoc titsαὶ L. tila cor hoc sit. i3ὶ L. Ciam oportet 6. S. Non autem a. cod. de bon. , quae liber. 6. 6 i. γ 4ὶ Argum. L i. S. ρenuis. st de us ructu accrescendo s7. a. S. 6M. Lucrum dotis, quod ex pacto, vel consuetudine ad maritum filium familias, mori uasi ne liberis uxore, pertinet, inter adventitia bona computandum esse, consentiunt omnes: quia, ut alibi diximus, quidquid filius familias acquirit aliunde, quam ex bonis , vel contemplatione patris, adventitium est, non prosectilium sit: quinimmo lucra haec, etiam vetere Romanorum iure, a eollatione exempta suerunt sa). si D. I. Cum Ορωωt 6. in minciρ. cod. de bon. , quae liber. etc. 6. 6 l. . V. Tons. V. ρος 288. S rioΟ.
172쪽
An prosectitio peculio annumeranda sint nec ne bona, piae filius milias sua induc stria acquisi it, artes, negotiationem exercendo, aliove modo, alibi expendimus si ri 6, utque inde colligi potest, ut ruin haec conferri debeant, nee ne, quamquam nec omne, ' quod a patre proficiscitur, eollationi subest: cum donationes simplices a patre in liberos erogatae pleno jure, absque collationis onere, iisdem Plerumque acquirantur
Peculium castrense a filio, qui una eum fratribus Parentum successionem intestatam, vel testamentariam postulat, conserendum non esse, nemo est, qui negeti cum pleno
jure ad filium spectet si . Idem est de peculio quasi castrensi, saltem si bona liujus peculii a patre prosecta non sint: quia et liujus tum proprietas, tum us fructus, ad exemplum castrensis peculii, filio competit sa). iὶ S. i. Dutitui. Per quas Personas cuique acquirit. sa. 9. ὶ, t. Errat. 3. cod. de ca- Strens. Pecut f ia. 3τ. aὶ S. ult. institui. ae militari testament. sa. xi . V. TOm. V. PV. 278 S. I O. , et seqq. S. 683. Diximus, conserenda non esse bona peculii quasi castrensis, nisi a patre ad filium pervenerint S. praeced. ; licet enim bona a clericis acquisita, atque ipse titulus clericalis, si eum filius aliundo liabuerit, peculio quasi castrensi connumeretur si , jure tamen in foro recepto nec titulus ipse , nec bona, quae clericus a patre consecutus est, peculio quasi castrensi plene continentur sa : adeoque conferri debent, nisi simplicis donationis jure ad filium pervenerint i S. 65o. . Sane Romanae Heges tantum commemorant bona in clericali statu acquisita ab Episcopis, presbyteris, vel diaconis Non quae Pater, praesertim ante clericatum, filio donaverit id si in V. α Tom. V. ρag. 279. S. IO64. ad 1O67.sαὶ Ibid. I. ro68. Pag. abo. 3ὶ L. Sacrosanctae 34. Cod de Dis ορ. , re cleric. s l. 3.
Quod si objietatur, donationem a patre factam filio tituli clericalis nomine tamquam simplicem habendam esse, quia respicit utilitatem ipsius donatarii, adeoque minime conserendam, si Fabro assentimur i S. 653. , respondemus, imo vere ob caussam esse, nempe suscipiendorum sacrorum ordinum, ita ut potius accedat ad dotem, quemadmodum illa, quae sit mulieribus religionem profitentibus i S 654. S. 685.
Cum autem litulus clericalis detur clericis, ut convenientia vitae subsidia habeant, hinc sit, ut, etiam vivente patre, illius fructus percipiant, atque non perceptos ab haeredibus patris recte desiderent, nisi remissi appareant liὶ: non tamen de eo , si bona a patro prosecta suerint, testari possint ta); atque conferri debeant in familiae erciscundae judicio, ex praesumpta patris voluntate i S. 683. ; prout contingit in dote, cujus fructus ad conjuges, pertinent ad sustinenda onera matrimonii s3 : mortuo tamen Patre a filia conserenda est, si haec putri succedere velit s S. 645. si D. Tom. V. Pag. 28O. S. I in .
s. 686. . An seuda collationi subjaceant, quaestio est ex diversis locorum legibus dijudicanda: sane, si jure quodam praecipui ad unum ex siliis, puta primogenitum . prout apud uos vj spectent, neutiquam conferri debent sa).
173쪽
Quibus modis collatio fac io 3
si Rog. Constittit. lib. s. tu. 3. ωρ. l. S. 1., et a. in. . 1 3. sa) mee in Pandera. hoe ire lib. 3'. tu 6. niam. i a. fere in Winci'. S. 687. in opFructus ex rebus conserendis percepti, vivo parente, neutiquam conserendi sunt, Lud , si quia ex patris Voluntate consumpti iudicantur; utique vero percepti post mortem do
nantis, non secus ac usurae iii: deduci tamen ex rebus conserendis potest aes alienum sive solutum, sive Contractum ex necessaria caussa in utilitatem rerum conseret
darum laὶ: nisi sorte ex fructibus medio tempore perceptis compensari debeat Ol.s ii L. Filius S. S. i . . de δει. collation. t 37. 7. aὶ L. i. S. Cum dos 5. O . eod. tu, I Ciam emancimti a. S. i. s. hoc ιδ, I. Ea demum 6. cod. hoc tus3i mee in Pandere hoc tit. lib. 37. tu. s. num. 24. in med
ollatio sit oel conferendo rem msam, -I tanto minus Percpiendo ex eaeteris hias haereatariis. Qiaid si inceritim sit, quod conferri debet 8 S. 688. Hectio conferenti coraWelit, iatriam ex duobtis conserendi modis a lecti relic S. 689. Eritione facta tanto minus reostendo , retentae rei aestimatis fι a morte estis, cui
succeditur. 69o. Conferens rei sibi traditae plene dominus non est. I 69i Collationem Per conmmaciam rectisanti denegantur omnes actiones haereditariae, i cel uni tantiam cohaeredi conferre, Mes cauere rectiset. S. 69 a.
Quid si prae inopia non conferat, pel cautionem non praestet 8 S 693. Actiones haereditariae reatutiuntur illi, qui Prius cor ferre , Dei moere niauit, lideincem conferat, pes caνeat. S. 694.
ollatio, quae divisionis tempore peragitur, licet retro traliatur ad tempus mortis parentis, cujus haereditas inter plures descendentes dividitur si , diversis modis fieri potest: vel r. Conserendo rem ipsam, qualis est, etiam deterior facta, dummodo absque culpa, et dolo conserentis lain: vel a. Tanto minus ex caeteris rebus haereditariis percipiendo s33; aestimatione facta rei conserendae: quod si incertum sit tempore divisionis , quid, et quantum conserri debeat, cautio fidejussoria , aut pignoraliua Pram statur i4 . si L. Ea demum f., I. Si maritus I ., I. ρeniat. fer. in Princ. cod. hoc tuta L. Cum emancimti a. s. De illis a. s. hoc lics3ὶ L Dotis quidem 5. cod. hoc tu, I i. S. Sed etsi tantum ra. s. hoc tu 4ὶ L. a. S. Iubet autem f., ee seqq. F. hoc tu. , L a. S. Si suo conditione I. y. de dot. colution. s 37. 7, S. 689. Ex his duobus prioribus conserendi modis electio ad eum pertinet, qui conserre debet; ita ut possit, si malit, rem praestare, vel tanto minus percipere; prout innuit
Jureconsultus, ajens, emancipatum satis contulisse videri, si tantum in bonis paternis remittat, quantum ex collatione suus habere debet si : praeterquamquod in alternativis electio plerumque debitoris est sa): atque ita etiam suadet parentis voluntas, qui rem aliquam uni ex filiis donavit, tamquam praecipuam; maxime cum nulla inaequalitas, Cujus aVertendae caussa leges collationem praescripserunt 3ὶ, hinc inducatur.
174쪽
---- Cum res ipsa conferri Possit, qualis Invenitur. morius, seu collationis tempore etiam detorior facta , sed sine conserentis culpa i S. 688. x consequenter, si collatio ita fiat, ut tanto minus recipiat, qui consert, quantum retinet, retentae rei aestimatio seri debet non ab tempore, quo data fuit, sed a morte ejus, cui succeditur ii .
Inosicios. testament i 3. 28. s 691. Nec nocet, quod objiciunt aliqui, rem domino Perire sit; etenim conserens pleno
dominus non est; alioquin collationi obstrictus non esset, prout contingit in re per simplicem donationem acquisita i S. 65o. ): sed imperfectum quoddam dominium rei habet; quale maritus in fundo dotali aestimato, data ipsi electione, an landum . aupretium restituere velit taὶ; quem deteriorem factum restituere potest 3).
Si ille, qui ad conserendum tenetur, non conserat, distinguendi in est, utrum per contumaciam nolit, an vero non possit. In primo casu iudicis' ossicio ad conserendum adigitur si : atque interim denegantur ei omnes actiones haereditariae fa ; quamvis uni tantum ex cohaeredibus conferre , Vel cavere detrectet: nec enim indetur carisse, ait Ulpianus, qtii non omnibus cauit 33. iii L. Si soror 8. cod. hoc titisa) L. Filiae ia. , t. Si maritus I 4. cod. hoc Iu 33 L. a. S. Si, cum duobus 13. V. hoc tu.
Melior est conditio illius, qui prae inopia non conseri, Vel non eavet. Huic enim tantum denegantur actiones Pro ea Parte, qua legem collationis non implet iij; vel etiam eurator constituitur ejus portionis, quae ad ipsum spectat, quamque tunc accipiet, eum contulerit, vel caverit laὶ: admitti quoque possunt caeteri, quibus conserendum, vel cavendum est, ad cavendum Se restituturos portionem hanc, cum alter conseret , vel cavebit: ita ut interim ipsi rem possideant 3 . si D. I. i. S. Si cum duobus i 3. o. hoc ια a L. i. S. Si frater io. V. hoc tui3 L. Cum emancimti a. S. ult. F. hoc tit.
Caeterum, si ille, qui ab initio conserre, vel cavere Per contumaciam noluit, aut prae inopia non potuit, deinceps conserat, vel caveat, pristinum ius suum recipit li . Haec sunt, quae de collatione, utpote scitu digniora, atque in praxi utiliora, dicenda erant: ut ita tandem finis fiat tractationi de jure successionis tum testamentariae, tum intestatae. Tempus est, ut progrediamur ad obligationes, quae inter vivos contrahuntur Iustiniani vestigiis inhaerentes, prout initio proposuimus.
iij D. L i. S. Si frater io. in sin. s. hoc tit
175쪽
m obligationibus. Institi lib. 3. GL i4. De obligationib.
cI' ις 'L .. y l De obtigationibus, et ac nibus.
Obligatio est juris oriculam , quo necessitate adstringimur alicujus rei solvendae secundum nostrae ciuitatis jura. S. t=95. Solationis uerbum lato sensu acceρtum continet donationem, reatistitionem, factram, non factum , et quamctimque Satisfactionem. S. 696. obligatio naturalis est etiam Minciatim juris, quo adstringimur ad aliquid dandum, faciendum , Mel omittendum. S. 697. Obligatio a pinculo, quo adstrinoe, dioiditur in naturalem tantum, atque in naturalem simul, et cillem , seu mixtum. S. 698. Obligationes mere ciues essPaces nullae sunt Quid de obligatione ex catissa judi
Iurejurando delato agi potest de Periurio, si dolus inter nerit. S. 7oo. Confessus ρro comicto , et maecato non habetur, si ris, merus, Oel error inferce serit. S. 7οι. Obligutio naturalis tantum iuris cirilis Mincula non sermatur. S. I. a. Quaenam sint conuentiones, ex quibus sola oritur naturalis obligatio P S. Q. ρillus, μι ρrodigus sine tutoris, vel curatoria auctoruate contrahentes nam liter tantum obligantiar. S. τοι Mulier contra Vellejanum FGμbens , fliusfamilias contra Macedonianum Senatus- Consultum muttiam pecuniam acciρiens naturalem tantiam obligationem contrahunt. S. Io5. obligationes mere naturatis actionem non dant, sed Partara caeteros obligati iam
sectus. S. Io6. Obligationes natunales, quae solo momutentis, et delentis pudore continentur, rati uolcioiles e vitis habent. S. TOT Obligatio cirilis omnes omnino essectus ρarit, qui a legibus crusissitis pendent, Praesertim actionem ad ρetendum id, quod debetur. I. 7 . Obligationes civiles a caussa essciente remota diuiduntur in cilles in vecte, et praetorias. S. 709.
obligationes ciuilis a eatissa esseserue W-ima aliae stine ex confractu , aliae ex quasi contractu, quaedam ex malescio, aliae ex quasi malescio. io. Contractus Lee, pel stricte sumitur: late ευ tus co lectitur omnes conrentionet, etiam qtiae ex una tantiam Parte Ob ante atricte continet Solas conventiones, obligationem ultro citroque Pariento. S. 71 . . Contractus latissima quoque signiscatione ac mi potest ad designandas Obligationes naturales. S. I a. Quasi contractus nomine demonstranstir praesti tae quaedam a legibus conven nes , quae ex facto licito Ortiantiar. S. II 3. Quasi contractras nec e ressum, nec tacitum consenstim desiderant, sed consensu a lesbus praesumpto riuuntiar. S. 7 4.
176쪽
iis. . i.V valdi a, qtιae obligationem Cicilem Pariunt, quatuor numerantur: et totidem γnriti t. 34. mah M. S. I i5-isi a Contractus re, rectis, liueris, vel conSensu celebrantiar. I. ri 6. Coll. l. 4. An nacta inter obligationum camaas rucenseri debeant 8 S. i .
Ibligatio a Iustiniano definitur, Iuris Minculum, quo necessitate adstringimur, alleums rei soloendae, secundum nOStrae ciuitatis jura si . I ii primis obligatio dicitur vinculum, quo adstringimur; neque enim Dbligatio esse, aut concipi potest, nisi ad Ait dandi, vel faciendi necessitas la), neque Consistere potest promissio, quae a promittentis voluntate statum capit, ut Scite ait JaVolenus i3ὶ: necessitas rei solvendae dieitur; rei nomen hic latissima significatione adhibetur, ita ut complectatur tum res. tum saeta ; tum etiam non saeta, quatenus quis promittere Potest, se non facturum . puta non iturum per alterius Praedium, non altius elaturum aedes suas.
Idem est do verbo solutionis, quod lato sensu continet donationem, restitutionem, factum , non factum, uno Verbo quamcumque SaliSlaetiovem, Seu cujuscumque promissionis adi inplementum si : Postrema definitionis verba in nunt, ratam non haberi quod civiles es scelus obligationem, quam lex civilis non probat: haec tamen vorba , si malis, omitti possunt, cum satis contineatur earundeui vis prioribus verbis, quibus ohligatio dicitur juris vinculum. si in L. Solutionis i 76. f. de Memor. si scat. So. r6. , L Satisfactis 5 a. , I So
Desiuitio Laee proprio convenit obligationi, quae a jure civili firmatur, prout d monstrant postrema definitionis Verba, atque ex dicendis clurius apparebit: demptis autem po tremis verbis, habetur definitio, quae goueratim convenit cuicumque obligationi, seu naturalis tantum sit, seu civilis Simul, et naturalis; utraque enim est vineiatum juris, quo ad aliquid dandum, faciendum, vel omittendum adstringimur ii .
g. 698. Obligationes dividi possunt, vel habita ratione vinculi, quod pariunt, vel ratione
habita caussae. a qua vim suam habent. Obligatio ratione vinculi, quo adstringit dividitur in naturalem tantum, atque in naturalem simul, et civilem, seu mixtam. Praetermittimus eam, quae mere civilis dicitur; licet enim haec iuris civilis severitate inspecta, actionem pariat, quia tamen perpetua exceptione eliditur, idcirco nullius momonti est illud vinculum; inanis prosecto actio est, quae nullos unquam essectus
Porporam vero contendunt aliqui, adesse obligationes mere civiles, attamen esseaces: quales sunt, si iisdem assentimur, quae proficiscuntur ex caussa judicati si , iurisjurandi fain; et consessiotiis in judicio emissae s3 , quatenus in his aequitatis vinculum aliquando deest; sed sola praesumptio justitiae, et veritatis, quae interdum sallit; etenim, quod a iudice definitum est, non indistincte pro veritate habetur; eum ab illius selatentia liceat appellare; etsi autem quidam sint indices, seu magistratus, a quorum
177쪽
De obligationibus. 377sententiis appellatio denegatur, adhuc tamen possunt Principi preces offerri, et obtinera. 4nii. l. 3. ut caussa dis gentius inspiciatur: atque, veritate cognita, sententia Prior emendetur.
Quod pertinet ad jusjurandum sponte delatum, cujus ea vis dicitur, ut nihil amplius quaerendum sit, quam an juratum si , id utique generatim verum est, si tamon dolus ex parte jurantis intervenerit, de perjurio agi potest, ut vis iurisiurandi evertatur: praeterquamquod potius in vim conventionis, quam servari jubet naturale jus; delato semel, et praestito jurejurando, non superest quaestioni locus, quatenus inter deserentem , et jurantem convenit a , ut hujus assertio' religionis vinculo munita vim plenae probationis habeat 3ὶ. 1ὶ D. S. Idem, si quis ii. institui. de actionib. αὶ L. Sed etsi semus a5. et L seq. S. ult si de iurejuranae si a. a. 33 L. Non erit ratiam 5. S. Dato a. f eou. tu.
s. 7ol. Postremo consessus non in omni omnino casu pro convicto, et iudicato est; etenim nulla habetur ratio consessionis, in qua vis, metus, vel error facti intervenerit siὶ: si modo haec intervenisse demonstrentur, cum lacti sint illi: sane nullus esset litium sinis, quas tamen quanto citius perimi, publica utilitas postulat, si consessio sponte emissa facile posset retractari.
Obligatio naturalis tantum ea est, quae nititur solo naturalis aequitatis Vinculo, non autem ita firmatur juro civili, ut emicacem pariat actionem ad petendum id, quod ex ea debetur si . Porro obli attonis naturalis vinculum ex triplici capite oritur; seu inde sit, ut sola subsit naturalis obligatio, non civilis; vel ex qualitate conventionis, vel ex conditione personas, vel ex utroque simul, idest negotii indole, et personae paciscentis , vel contrahentis conditione.
S. 7Ο3. Ex qualitate conventionis sola oritur naturalis, non civilis obligatio, si conventio proprium nomen a iure civili non habeat, vel praeter conventionem alia non subsit obligandi caussa , vel contractes incontinenti adjecta non sit, vel postremo speciatima lege non fuerit hujusmodi conventio firmata : etenim jus civile vim non dut pactis, seu conventionibus, nisi proprium nomen habeant ii , vel praeter conventionem subsit caussa obligandi, prout obtinet in contractibus, ut aiunt, innominatis, do, ut des, do, ut facias. facio, ut des, facio, ut iacias αὶ: vel speciali aliqua lege, aut Sen tusconsulto probata sit conventio f3ὶ, aut denique conventio nuda, et simplex suerit incontinenti adjecta contractui s43, a quo ideo, tamquam accessoria, vim obligandi acquirit: alioquin nuda Pactio obligationem non paru s5 .
si L. Iuris gentium T. Princiρ., et S. I. V. de ρact. a. 14. Isain D. t. 7. i. Sed etsi a. 3ὶ L. Legitima 6. b. eod. tu s4ὶ D. ι r. S. Quinimmo 5. V de Pact. 5ὶ D. l. r. S. Sed, cum nulla 4.
178쪽
I. Ex qualitate personae contrahentis, seu Paciscentis fit, ut conventio solam natu- si , ratem obligationem pariat; nimirum si paciscens plenum, et persectum animi judicium adhuc non sit adeptus: puta, si contraxerit sine tutoris auctoritate pupillus, licet pu-- - bertati proximus si), vel prodigus, cui bonis interdictum est a : idem est de servo contrahente i3), non uuia judicio careat, sed quia civilis communionis jure servi apud Romanos minime gaudebant s4 . si L. Si ρvultis iar. V. de Merb . Obligat. 45. I.
Demum ex utroque simul, seu personae conditione, et negotii qualitate conventio solam naturalem parit obligationem , si mulier contra Senatusconsultum Vellejanum si- de jubeat si , vel filiussamilias contra Macedonianum mutuam pecuniam accipiat taὶ; quippe legumlatores singulari ratione ducti aequum putarunt, mulieribus solam fidejussionem . siliis familias solum mutuum I rohibere, perpetua exceptione mulieri sidejubenti , et filiosamilias, qui mutuam pecuniam acceperit, data, qua a vinculo obligati Dis se eximant i 33. .
sed ita tantum, ne actionem praestent: caeteros vero obligationum civilium effectus hahent: atque ideo, si solutum fuerit, quod naturaliter tantummodo debitum crat,
repeti non potest si : praeterea admittunt componsationem saὶ pignora, et fidelassores 33, si excipiatur obligatio prodigi, quippequem furioso, cujus nullus est in electus, leges comparant f in, novationem 5); atque etiam in constitutum deduci possunt 63. si in L. Iuris gentium 7. S. Sed, cum nulla 4. in M. f. de ρact. a. i4. , d. t Qui exceptionem 4o. F. de condici indebit. ia. 6. αὶ L. Etiam , quod 6. s. de comρensationib. I6. a. 3 3ὶ L. Namraliter i 3. V. de condicti . indebit.
S. 7 7. Miae sunt obligationes naturales, quae omni juris civilis auxilio destituuntur, sed solo promittentis, et debentis pudore continentur; qualis est obligatio remunerandi b nescii praestandi legata integra absque saleidiae diminutione si , vel executioni mandandi testamenti minus solemnis sa , quae idcirco, si per errorem facti soluta fuerint, repeti possunt 3). Sed haec ad institutum nostrum non pertinent. i in L. Fideicommissum I. cod. de condition. indebit. 4. 5.
Obligatio naturalis simul, et ei vilis, seu mixta dicitur illa , quae tum naturalis aequitatis , tum iuris civilis praesidio munita est, quam superius ex Iustiniano definivimus t S. 695. ὶ: atque ideo parit omnes omnino effectus, qui a jure civili pendent, quorum piaecipuus est actio ad petendum, atque obtinendum is, quod alter debet
179쪽
De obsigationibus. I 9 i): haec autem obligatio in jure, ut plurimum, civilis appellatur, sa), altera naturalis, Ina. l. 3. et merito; cum Ohligationis mere civilis ratio habenda non sil S. 698. n si Princiρ. institui. de actionsi. s 4. 6. J
Civilis obli alio hoc sensu sumpta . quatenus opponitur naturali, bifariam dividitura caussa esticiente remota , vel proxima. Α caussa efficiente remota aliae dicuntur a Iustiniano civiles, aliae praetoriae: civiles in specie sunt, quae ex legibus, plebiscitis, Senatusconsultis, decretis Principum, vel jurisconsultorum auctoritate descendunt ij; praetoriae, quas praetor pro jurisdictione sua , naturalem aequitatem secutus, induxiti Caeterum, cum Iustinianus ipse praetorum edicta ad jus civile aliquando reserat saὶ, idcirco civilium Domino perpetuo complectemur etiam Praetorias, maxime quia nec in foro haec distinctio usum habet; naturalium vero, quae nullo juris sive civilis, sive
praetorii auxilio munitae sunt.
Quod si obligationes a caussa essicients proxima aestimentur, aliae descendunt ex contractu, aliae ex quasi eontractu; quaedam ex maleficio, seu delicto, aliae ex quasi maleficio, seu quasi delicto si x Hae quatuor obligationum caussae a Iustiniano recensitae principales sunt, et frequentiores; sed praeterea quaedam sunt obligationes, quae ex nulla harum caussarum pendent; sed proprio quodam iure, ut ait Gaius, ex variis caussarum figuris nascuntur lai, puta ex pactis legitimis, aut illis, quae contractibus
incontinenti adjiciuntur S. 7o3. si) I. Sequens divisio a. instituta hoc tis.sαὶ L. i. in ρrinem. β. hoe licv 7. I. Contractus, qui generatim potest definiri: conventio duorum , vel plurium civilem ex se obligationem pariens, vel late, vel stricte sumitur. Contractus late sumptus complectitur omnes cujuscumqua generis conventiones , quae a legibus probantur, non tantum, quae ultro citroque obligationem pariunt, sed quae ex una tantum parte, veluti donationes tiὶ, precarium ia : immo et ipsos quasi contractus, veluti tutelao administrationem , negotiorum gestionem, rerum communionem l3 , at ius haereditatis aditionem 4J . si vero strictius accipiatur contractus nomen, solas continet conventi nes, quae ultro citroque obligant ibi. st L. Contractus 17. cod. de sua instrumentori s 4. II.
9 7 a. Latissima etiam significatione contractus usurpari potest ad designandas quascumque conventiones, sive a legibus civilibus speciatim probentur, atque ideo civiles effectus pariant, sive non si): sed intra meros iuris naturalis fines consistant: priores conve tiones legitimorum Paetorum nomine donantur ia): posterioribus pacti nudi nomen accommodatur l3,
180쪽
t. I. S i 3. . Quasi contractus nomine significantur praesumptae quaedam a legibus conventiones, - quae ex facto licito oriuntur. Praesumptam , dicimus, quasi contractui inesse convenia ' tionem, non Vero expressam, Vel tacitam, si enim vel tacita Conventio adsit, con-- tractus est ): pro expresso in contractibus habetur, quod tacite inest sal: atque hine tacite contrahi dicuntur societas 3 , mandatum s4ὶ, locatio, conductio is). iὶ L. Labeo ait a. Princip., et S. i. , L Item, quia converum S 4. V. de ρactis sa. 4. aὶ L. Cum quid muttium 3. V. de redi credit. si a. r. , I. Semper in st*ulationibus
His adde, furiosum, qui nec expressi, nee taciti consensus capaT est, quasi contrabere posse, et obligari ex quasi contractu, etiamsi curutoris consensus non interveniat si): quin immo traditur, ex quasi contractu etiam inritos, et ignorantes adstringi a . Si quis vero tacitam voluntatem appellare Velit, quae a lege, et quidem ex iusta caussa, praesumitur, nihil impediet, quominus hoc sensu tacitus quasi contractibus
ii in L. Furiosus 46. V. Aoc 'tit. 2ὶ S. i. instit de obligationib., quae quasi ex contract. nascunt. s 3. 28. S. 7 5. Igitur quasi contractus nititur facto licito, seu non turpi, quo distinguitur ab obligationibus ex maleficio, vel quasi maleficio. Maleficia, quae obligationem civilem patiunt quatuor enumerat Iustinianus, furtum, rapinam, damnum injuria datum, et injuriamsi : atque totidem reseruntur quasi maleficia, seu quasi maleficii species ta): quas suis
iii Princ. instit. de obligationibus , quae ex delici. nascunt. 4. I. saὶ In tit. instit. de obtigationibus , quae ex quas. delici. nasciant. lib. 4. tu. 5. 9 7ι 6. Contractuum diversa quatuor getiera recenset idem Justinianus , quorum alii re, alii verbis, alii litteris, postremi consensu contrahantur ti): idest tum demum persecti sunt, cum res , quaedam verba . Tel litterae intervenerint: quod antem dicitur , quosdam contractus consensu persci, non ita accipiendum . quasi priores absque consensu subsistant; cum nulla sit absque consensu obiugatio sal; sed quatenus postremi praeter
Consensum nec rem, nee Verba , nec litteras, seu scripturam desiderant.
Iustinianus inter obligationum caussas non numerat pacta; quia ex his plerumque Hon nascitur acti O S. 7o3. i, praecipuus essectus obligationum, quas Imperator ex Proposito expendit. Porro, licet plerique existiment, hodie etiam ex nudo pacto actionem oriri, atque ideo sentiant. inutilem sere esse singularem de pactis tractationem, quia tamen quaedam sunt omnibus eoi Ventionibus, sive Pacti, sive contractus nomine donentur, communia , quoad Porsonas Paciscentes, Vel contrahentes ; res, de quibus conventio initur, nec non paciscendi, Vel contrahendi modum, idcirco opportunum ducimus generatim de pactorum ri, et conditionibus in primis agere, antequam diversas contractuum species sigillatim exPendamus.