장음표시 사용
191쪽
Quae res in ρactum deduci Possint. Murdi eis arbitrio definiendam, quantitatem, etsi nomine palmarii, idest victoriae, cum
palma victoriam significet, cautum sit: sic tamen, ut co utetiar quod datram est cum eo, quod debetur: neutrumque co ositum licitam quantitatem excedat si): haoesunt, quae Imperator rescripsit: subjidit Ulpianus; licitam quanti talem intelligi pro singulis caussis usque ad centum aureos la : non quod pro singulis haec summa aecipi Possit, sed ne summa haec unquam excedatur.
iaὶ D. I. a. S. I a. in sin. S, T l . Ex hac lege constat, advocatum cum cliente Pacisci non posse , quamdiu lis pendet, de quota litis, seu sibi stipulari quandam summam habita ratione tueri, quod cliens ex lite consequetur siὶ; quia merito timetur, ne hujusce emolumenti spe lites aeriores fiant, calumniandi caussa praebeatur, atquct iniquus defensor caussis etiam iniquis pracsto sit: quo pariter fundamento turpes litium alienarum redemptiones
Idem fere jus, atque eadem ex caussa praescribitur de palmario, seu certa pecuniae summa honorarii, seu stipendii nomine promissa in eo casu, quo lis vincatur a cliente; nimirum post litem peractam liaec pactio permittitur, dummodo immodica non sit promissa summa si , ex quo colligunt interpretes, conventionem hanc quoque improbari penderite lite, Seu Cau a. si D. L i. s. Si cui cautum II. Proρ. I . F. de extraordinari cognic 5o. i 3.
Lis pendere dicitur, seu caussa nondum acta, quamdiu aliquid agendum superest advocato; omnibus vero a patrono vi ossicii sui praestitis, licet sententia nondum lata fuerit, pactiones hujusmodi non improbantur ι , cum cessent pericula, quae defensioni caussam praebuerunt S. 75i . . Sane lata sententia amplius incertus non est illius exitus, ut palmarii, seu victoriae nomine de certa pecuniae quantitate clientem inter, et advocatum conveniri possiti
Cum autem, scite ait Faber, nee pendere intelligatur iis, quae in eo est, ut si tim terminari possit si): quemadmodum nec durare videtur tutela, quae statim finem acceptura sit saὶ, inde plures inserunt, litem actam, ita ut de quota litis, vel palmario inter patronum, et clientem Pacisci liceat, accipiendam eam esse, quae prope finita est, licet aliquid levioris momenti agendum patrono fortassis lex, quae hujusmodi pactiones prohibet, odiosa potius est, quoad fieri potest, restringenda i3 . iὶ Fab. cod. ρlus Malen, quod agit, lib. ε Q. ι7. desinit. . allegat. 9. , argum. I. Penula si de testament misit. I9. I. sain L. Non tantum i7. b. de excusat. 27. l. 3ὶ Cv. Odia i 5. extra de reguc iuri in 6. Decret, iunci. d. I. i7. y de --cusationibus.
Disputant interpretes, utrum prohibitio paciscendi de quota litis inter patronum ,
et clientem ad omnes cujuscumque generis contractus, Sive onerosos, si e gratuitos Supersit; maxime quia adeoque interpretatione,
192쪽
19α inuri rud. lib. III. tu. IV. cap. LII. tri. . t 3. extendi debeat. Contractus onerosos liti extraneos a patrono, et cliente recte iniri, plerique existimant si in; quia tu lais nulla adsit suspicio malae litis per iniuriam tuen-Hi.,4 da , aut Prosequendae, cujus mali advertendi caussa leges prohibuerunt, ne fiant ς' i v inter clientem. et patronum pacta de quota litis i S. 75 a. , vel de salario in casum -- victoriae , atque ideo, cessante legis ratione, ipsa quoque lex, potissimum odiosa sS. praeced. , cessare debet tax si mes in Pandect. hoc est de Paci. lib. I. EL I . .num. 18.
αὶ L. Quod iuctum 3 a. st hoc tu, I Adigere 6. S. Quamvis nulla a. y de jur. patron. t 3I. i 4. S. 756.
Quod si objiciatur constitutio Imperatorum, qua generaliter praescribitur, ut advocatus nullum contractum ineat cum eo litigatore, quem in propriam recipit fidem, neve ullam conserat pactionem iii, respondent, illius sententiam coercendam esse ad contractus de quota litis, Vel palmario, vel de probrosa litis redemptione sa): tum quia non eadem est legis ratio s I. Praeced. I tum quia leges veteres de pactionibus extra caussam litis mentionem non faciunt 33. Neque Imperatores Valentinianus, et Valens demonstrant, se jus antiquum abrogare velle. aut illius fines latius protrahere s4ὶ: adeoque generalia verba ex specialibus aliarum legum scitis explicanda sunt i53. siὶ D. I. Quisquis 6. S. Praeterea a. Cod de Posttiland a. 6. sαὶ mei in Pandect. hoc tit. lib. a. tre i . num. ι8. in M. Post alios. 3ὶ D. L i. S. Si cui cautum la. μ de extraordinan cognitionib. 5o. I 3. , d. l. Sumptus 53. o. hoc tit., d. l. Si qui a ocat. 5. Od. de ρOstulanil In d. l. 6. S. a. cod. eod. lu
Dissi ellior est quaestio de contractibus gratuitis, seu liberalitatibus a cliente in patronum erogatis, quibusdam placet, liberalitatem omnem pendente lite a cliente in Patronum, vel procuratorem erogatam . sive actu inter Vivos per donationem, sive ultima voluntate per legatum, aut fidei commissum nullam habendam esse si , tamquam extortam metu litis, alioquin male defendendae potius, quam a libera voluntate prosectam.
si in D. L Quisquis 6. S. Praeterea a. st de postuland sa. 6. S. 758.
Verum alii. nec injuria, contendunt, ratas esse hujusmodi liberalitates, nisi aliud lege municipali cautum sit, vel circumventionis, atque minus liherae voluntatis indicia suppetant si s quia in dubio quisque honus creditue ia): Deqne metus in liberalitatibus, aut contractibus praesumitur, sed probandus est i3 . Subjiciunt, tribunalia hodie noulaborare tanta advocatorum P nuria, ut cliens metuere debeat, se a Patrono intempestive deserendum; eum immo iacile possit, si malae administrationis vel levis suspicio adsit, caussam suam alteri patrono aequiori, et diligentiori committoro 4 . i et in Panderi. hoc tit. de Pare. lib. a. tu. 4. num. I 8. in meae
His addi potest, grave nimis suturum tum patronis, tum clientibus, si, suscepta semel lite, contractus omnes inter utrumque Prohibeantur; cum diuturniora plerumque ut litium finiendumi spatia; atquo ipso litis tempore plures nasci possunt caussae,
193쪽
Quae res in ρactum deduci Possint. I93
vel oecasiones contrahendi inter patronem, et clientem; nec non liberalitatis ab hoc lu.i. 1 Iin illum erogandae: quae nullam prorsus cum lite communionem habeant. iit. ti.
Romanarum legum sanctioni sere consentit jus municipale, quo jampridem utimur: ut eo quippe cautum, ne liceat advocatis, aut procuratoribus, neque Per se, neque per-- interpositam personam cum clientibus, quamuiu pro illis postulant, seu eorum caussas tuentur, ullum inire contractum venditionis, donationis, permutationis, aut similis speciei: multo mimis Paetum qnodcumque sacere de quota litis, aut rei litigiosae; poena alioquin indicta restituendi rem acquisitam; praeter duplum ejus, de quo conventio inita fuerit si . iὶ Reg. Constit. lib. 2. tit. l . S. I. g. 76 I. Praeterea interdicitur advocatis, et procuratoribus sub eadem poena , ne admittant Piamcumque jurum cessionem, sub quolibet praetextu, aut specie; praeterquam in easibus, in quibus iudicibus id permissum est si : videlicet cum agitur de cession actionum haereditariarum inter cohaeredes, aut cessio sit ex caussa, atque in solutionem crediti, aut tuitionem bonorum, quae ab ipsis possideantur ta . iὶ Reg. Gustu. d. lib. a. sit. I l. S. a. αὶ Reg. Constit. d. lib. I. tit. II. S. I. S. 762. Hinc etiam exurgit dissicultas, utrum soli contractus onerosi, aut gratuiti de rebus ad litem pertinentibus, vel pacta de quota litis prohibeantur caussarum Patronis, et
procuratoribus, an omnes omnino. Priorem sententiam potiorem arbitramur; tum quia ius regium ita semper interpretandum est, ut, quoad minus fieri potest, a communi, seu Romano recedat tr); tum quia probabile non est, onus tam grave impositum fuisse caussarum patronis, nee non iesis clientibus absque gravissima caussa: qualis non videtur remotissimum fraudis periculum, quod imminet ex caeteris contractibus, qui nee
de quota litis, nec de re litigiosa fiunt S. 755., et 759. iii L. Praecmimus 3 a. S. tile. cod. de amellac 7. 6a. S. 763.
Neque vim faciunt verba, quibus concepta est municipalis sanctio, quae omnem omnino contractum inter clientes, et caussarum Patronos, quamdiu lis pendet, prohibere videntur; licet enim in primis caveatur, ne ullus fiat contractus, tum subjietatur, multo minus iniri posse pacta de quota litis, aut re litigiosa si in; si singula legislatoris verba, ejusque consilium inspiciatur, apertissime constat, de illis tantum contractibus, et pactis sentire, quae ad litis quotam, vel rei litigiosae pertinent: primo prohibentur contractus venditionis, donationis, permutationis, hisque similes, tum pacta; sed contractus, et pacta ad easdem res reseruntur, videlicet ad quotam litis , et rei
si Reg. Constit d. lib. a. tu. I . S. I. saὶ Reg. Constre d. lib. I. eis. I . S. I.
Mirum autem videri non debet, etsi contractus a pactis secernantur, seu utraque speciatim prohibeantur; immo pacta magis, quam contractus si in; etenim contructus vere a pactis disserunt: contractus appellation o veniunt conventiones, quibus Patronus quotam litis, vel rem litigiosam a cliente comparat, emptione puta, Permutatione 'uibus et adjicere placuit donationem ta): per pactum vero de quota litis, aut ruilitigiosae intelligitur conventio, qua cliens spondet, se cortam quantitatem, Putn di midiam ex ea, quam cliens litis caussa acquiret, patrono daturum 3 : ex quo videtur ICRISPR. Tom. IX. aa
194쪽
iisTi L quaedam iniri societas emolumenti ex lite reserendi inter advocatum, et elientem i utque idem dicendum de contractibus, vel pactis ad quotam rei litigiosae spectantibus.. i. si g. Gnititui dict. lib. a. tu. D. S. 7. αὶ Reg. Constitui. d. S. 7.
sed, ut mens logislatoris melius percipiatur, referre praestat verba. quibus olim ea-dom lex concepta fuit: Ut sine fraude, et ambitionis rewectu, verba sunt D Λm dei Vll. i , caussas, quas Patrocinandas assumserint, patrocinari valeant, omnibus, e singulis aduocatis hoc edicto ρrohibemus, ne cum Personis, in quarum Caussis of tum exercebunt, quemctimque contractum venditionis, Gnationis, Permutationis, acnιium, seu mctum de quota litis, seu rei litigιosae, hujusmodi caussis Pendentibus, inire ρraesumant, sub Poena duli eius, quod sic aintiisierint, sisco nostro amlicanda et Per quemciamque o ocatorum contra facientem committenda, titim restitutionem rei, vel rerum acquisitarum , sise clienttilis in integrum faciendam. si Decreto II. Iun. 143o. ρen Borel. pari. 3. lib. 4. ιit. 29.
Hinc patet, legislatorem non sensisne de omnibus contractibus, etiamsi fiant de robus ad litem non pertinentibus; sed de illis tantum contractibus, Vel pactis, quae ad quotam litis, vel rei litigiosae pertinent. Quod si quis objiciat. jus municipale ex ve bis, quibus hodie conceptum est, non quibus olim xpressum fuit, dijudicandum esse irin: ita Promptu responsio est; novam legem ex Priore non omendamus, sed, collatione veteris iuris facta novum Percipere tentamus: quod nemo absonum, aut vetitum recte dixerit laὶ
Postremo tum Contractus, tum pacis , quae prohibentur advocatis, et procuratoribus, quamdiu lis Pendet, atque clientibus patrocinium praestant si , ad easdem rea pertinere, scu ad conventiones de quota litis, aut rei litigiosae. aperto demonstrat inius, ejusdemque poenae indictio adversus delinquentes; videlicet rem clisenti restituendi, et duplum fisco inserendi lai: sane, si patronus iusto pretio fundum Ogregii valoris minime litigiosum emerit a cliente, prorsus absurdum, eundem cogere ad fundi restit tionem, neutiquam recepto Pretio, de quo lex non meminit, et ad duplum savore sata. ιὶ Reg. Constitui. a. lib. a. tu. o. s. r.
sa Reg. Constittit. d. I. i. in M., d. dere. D. Amerii VII. S. 765. I. 768. Ex his eolligi potest, quid sentiendum de contractibus initis a medico, chirurgo,
aut Pharmacopola Cum aegroto, quamdiu durat curatio; etsi enim quidam sentiunt, contractum ouauem , Prarei pue inter m dicum, et aegrotum viribus destitui, utpotequi metu initiis praesumi debeat; attamen. cum praesumptio liaec nec a legibus probetur, nec justa ratione nitatur, nulla illius hali nila ratio est; nisi vero Constet, metu adactum suisae aegrotum ad contrahendum: vel saltem metus non levia suppetant indicia, prudentis iudicis arbitrio. singulis rerum adiunctis sedulo pensatis, aestimanda si . si Vovi in Pa ulere hoc tit. de pacl. lib. a. tu. i4. niam. i9. Post alios quan P es.
Xituntur, qui contra sentiunt, rosponso Ulpiani: sed temere prorsus: si medicus , inquit jureconsultus, cui currandos suos octilos , qui eis laborabat, commiserat, Per cratum amitte utonum eorum per adoresa medicamenta inferendo co ulit, ut ei Posse amnes suas contra Mem bonam aeger oenderet; inciselle factum Praese. ρ Mincias
195쪽
Quae res in ρactum deduci Possim. i95enencent, remque restitui subeat si . Ex hoc Sane responso, si vel obiter perpendatur. -Ti
potius eruitur contraria sententia; agit enim Vlpianus de medico, qui compulit aegro - t; έ. tum . ut venderet: compulit, inquam, non simpliciter metu incusso, sed damno prius . illato per a Gersa medicamenta; adeoque contra sidem bonam emptio, et venditio saeta l. t m. e,t. Ab hoc porro contractu ad alios argumentari nullatenus lice L - ' ' - ...
Ilis adde, dolum praesumi non debere li): atque in dubio unumquem iust bonum iudieari ta): quod potissimum hodie medicorum favore credendum est, cum honestioris Ionge conditionis esse soleant, quam serent olim apud Romanos , apud quos modica diseiplinae operam dabant servi, aliique inferioris status , prout testantur Romanarum rerum periti ; ita ut non omni prorsus suspicionis labe plerique carerentii in L. Doliam G. cod. mal. a. II.
Noque etiam contra sentientibus favet Imperatorum decretum , quo traditur. archiatris, idest medicis Principis, licere quidem accipere, quae sani o erunt ρro obsequiis, non ea, quae Periclitantes pro εaluto Promittunt si ; etenim nillil aliud hisce verbis significant Imperatores, quam viribus destitui promissiones aegrorum, qui a gritudinis labore pressi, ejusque Pcriculo Perterriti, amplas pollicitationes osserunt, si convalu rint, medicis, quorum opera utunturi Sperantes, se ita Obtenturos ab iis, ut majorem diligentiam adhibeant in curatione, atque ita aegri peroptatam salutem consequantur.
Porro huiusmodi promissiones reprobari suadet aequitas; tum quia non sponte onmino fiunt, sed metu mortis, Vel longioris aegritudinis: quas ideo aegri lioli sacerent, si tum corpore, tum gana Omnino mentst essent; tum quia medici etiam sino hisest illiciis, omnem, qua pollent, operam, adhibere tenentur in re tanti momenti; tum denique quia non a sola arte medica Pendet sanatio: adeoque absque caussa reciperent quod ultra conveniens honorarium ab aegris acciperent: quod leges non patiuntur si .
si L. Pulam est a. S Circa ρrimam 3. s. de Mi. ma , et mei. excePtion 44. I. S. 773. Sed de his satis; progrediamur ad alia pacta, quae a legibus non Probantur; intertiaee sunt, quae matrimonii libertatem tollunt, vel minuunt; quia tum privatae, tum iniblicae rei interest, ut matrimonia libere contrahantur, nec poenae vinculo Constringantur si : licet tamen legare, et donare sub conditione viduitatis sa : quia non tam matrimonia in legando, vel donando impediuntur, quam, Praemio Proposito, ad vidualem continentiam quis invitatur; quod honestum est s33. si in L. Titia i 34. in Princiρ. F. de Milon obligationib. 45. I. , I. Iubera a. cod. de inutilib. sti tilationib. 8. 39. ita Noueu a a. cv. Quae Mero nunc 43. 3, Argum. I. Titio centum 7 i. S. i. o de conditionib., et demonstrationibus s35. i.)
Neque etiam rata habentur pacta, quibus nulla subest iusta obligandi caussa si): puta si pactum fiat, ne eui locum suum dedicare liceat, neve iii suo mortuum s p liat, vel ne, vicino invito, praedium suum alienet; atquct nihil intersit vicini, ne Laeo fiant. vel omittantur saὶ: si enim paciscentis interesset, utique servanda foret conventiosa : suturum alioquin, ut contra saciens teneatur ad id, quod interest, vel ad Poenam.
196쪽
u. t. i. 3. it. 34. s. i. a. it. 14. l. 2. iit. I.
Non tantum pacta, quae ab initio caussam non habent, legibus improbata sunt, sed etiam, quorum caussa deinceps deficit ti). Idem sere dicendum, si id, quod promissum est, impossibile, natura, vel jure fiat faὶ: quod si ob casum supervenientem res non impossibilis sed disti cilis evadat. potest hinc quidem promissor a poena liberari. non autem solvitur a suscepta obligatione 3ὶ. De his infra sustus dicemus, cum de verborum obligationibus agen)um erit. si D. I. Palam est a. S. circa ρrimam 3. in fn. st de ML mah, et mel. exce-
IJ S. i. , et a. , et S. Si in ossibilis ii. institui. de inutilib. simulation. 3. ao. 3ὶ L. Continuus actus i3 . S. Illud in iciendum 4. y de rector. Obligat. 45. i.
Sed si justa subsit paciscendi caussa, nec obstet ratio, aut singularis aliqua lex, de rebus omnibus pacisci licet. Atque hinc valet pactum , ut quis rem suam Vendere coingatur, et servandum est; nec susscit dare id, quod interest ain; quia stipulatori utilius esse potest rem habere, quam pretium, etiam immodicum: aliud autem pro alio, in vito creditore, vel stipulatore, praestari nequit sa . Nec refert, quod chirographaria stipulationi fortassis adjecta sit poena ejus, quod interest 33: etenim poena favore stipulatoris adjicitur, si foris ad eam agere malit: sed non adimit actionem, qua promissorem ad sidem implendam cogat, si rem habere consultius ducat I ii Fab. cod. hoc tit. de ρact. lib. a. tre 3. def. II. in Princ. αὶ L. Nec quasi Io. μ de rei pindication. sct r. , I. Miatuum I. I. I. V. de redi edi a. l.), I Eum, a quo i6., et L seq. cod. de solation. 8. 43. i3ὶ Fab. d. definit. I i. num. 3. , et 4. in cORP.
Quod si objiciatur, venditionem rem facti esse, in obligationibus autem facti debitorem liberari praestando id, quod interest ti): respondemus, usu sori in plerique easibus ab hac jurisprudentia recessum esse; atque inductum, ut quis ad factum Pra cise cogi possit sa); et merito, cum nihil tam congruum sit humanae fidei, quam ea, quae inter contrahentes placuerunt, servare s3ὶ, nee sinat aequitas , ut aliud pro alio stipulatori praestetur, atque damnum sentire cogatur ex dolo promissoris s& praeced. iii L. Si quis ab alio t3. S. i. f. de re jiadi L l 4 a. i. , I Cum simulatus II 3. S. i. , et L seq. V. de verbon obligation. t 45. i. a cod. hoc tit. lib. a. tu 3. d. def. O. -- 8., et SNq. in F. 3ὶ L. i. in minc. V. hoc tu. S. 778. Ex his patet, non tantum res, sed etiam lacta in Pactum deduci posse; sive quis Promittat proprium , Siv' alienum factum; ita ut promittens proprium factum illud implere teneatur; alioquin id, quod interest, praestat si in; quod si alienum factum Promiserit, seu curaturum, ut alter faciat, prout spondere hodie censetur, ex quo sactum alionum promittit a , tenetur quidem omnem adhibere diligentiam, ut ulter faciat: sed , diligentia adhibita, liberatur, tametsi alter sacere nolit s3xsi, D. l. Cum simulatus ii 3. i. , et L seq. de uerbori obligat. 45. i. , d. t. Si qciis ab alio i3. I. i. s. de re iudicat. 4 a. l. insa) Voet in Pandect. de rectori obligat. lib. 45. tit. I. num. 5. 3 Vinnius comment institui. lib. 3. ij ao. S. 3. num. a. in M.
197쪽
Qui sint pactorum sectus. S. 779- . In t i 3. sane nemini dubium est, quominus tactum justo pretio aestimari possit; adeoque solvi debeat, quod conventum est pro eo si): fit modo justa conventio sit, nec Pre- m litium immodicum, seu immodica merces, conventa fuerit; etenim pactum hoc necedit lad locationem, in qua merces quemadmodum in venditione, non pro urbitrio consti-----. luitur, sed ratio habenda est communis hominum aestimationis sa : quod si quis certam pecuniae quantitatem promiserit sub conditione faciendi, illa non debetur, nisi Promissor vere socerit, seu adimpleverit, quod spopondit t3 .s iὶ S. Item quaeritur 4. institui. de location. , et condiacti . 3. 25. lai Princi . et S. I. institiae. eod. Vt, fianct. I Rem majoris a. m. . de rescindend
S. 7 M. Si pactum contractui adjectum a legibus improbetur, irritus si contractus, si alioquin secutus non fuisset contractus; quia hoc casu ex contractu , et pacto una. et individua conventio exurgit, quae per partes subsistere nequit siὶ: quod si lum natura sua , tum ex contrahentium voluntate scitum Pactum a contractu separari non possit. dat locum rescissioni contractus, si non impleatur sa r illicitum vero pactum contractui additum, sine quo tamen contractus adnue Celebratus suisset, non impedit, quominus subsistat contractus, licet pactum nullius momenti sit, ne utile iter inutile
acta viad Romanos actionem non dabam, seu usu fori ab hac subrilitate r Cessum. S. 781., et 78a. Paciscensi quisque sibi Herumque modest, non alteri; nisi psius intersit, alterum pacto tu ari. I. 783. Personalia Pacta Paciscentis personam non egrediuntur. S. 784. Pactum unius Pieriamque non nocet alteri. S. 785. Fideiussor non adstringitur Posteriore Pacto, quo retis Princimus muraus ac Obl γυerit. S. 786. Pacrum Prius per posteritis eliditur non tantum Ορe exceρtiouis, sed et φso jure, hodiernis Iori moribus. S. 787. An Pactum majoris Partis creditorum, Di debitori remiserint partem debiti, uel moram soloendi concesserint, noceat caeteris creditoribtis, qui non consenserunt Z9 788., et V . Luterae moratoriae a Priscpa debitori obaerato concessae ρlerisque creditoribus consentientibus caeteros quoque tenent: nisi dolias interuenerit. S. 79o. Creduorum major pars ραcisci ρotest cum haerede legitimo, oel testamentario dobitoris , atque debui Partem remittere, licet caeteri dissentiant. S. 79l. Bonus quisque Praestimiliar, donec malus demonat etiam S. 79a. Inventarii beneficium hia redibias in hum a Iustiniano non i edit, quominus major creditoriam pars cum haerede aebitoris paciscatiar de remissione debiti S 791
198쪽
i08 Iurismuae lib. III. tit. IV. ev. IV. Π Tuιor defuncia creditor, qui ρvali nomine convenerit cum creditoribus Paternis de . In parte debui remittenda , eadem Parιe contentus esse debeti S. 794..ii , i Creditorum major Pars non aestimatur ex niamero Personarum, sed ex quantitate
debiti. Quid si omnino Pares sint 8 S. 795.
--- Creditores plures , qui eandem actionem habeant, unius loco habentur. S m. Creditoribus hypothecariis non nocet ρactiam majoris partis creditorum, licet thecae quoque jure gaudeant, et te ore Priores sint. S. 797. Creditores chirographarii cogere nequeunt Pothecarios ad dilationem debitori indulgendam. Quid si di,cγtetur, an induciae debitori conceduntur, an bonis c
Paratim majoris Partis creditorum non nocet illis, qui dominii iure bona sua a debitore Oindicare possunt. S. 799-Prνonitur quaestio, an ρactum majoris Partis creditorum noceat creditoribus chi- rogi vhariis singulari aliquo ρrioilegio utentibus. S. 8oo.Qtia ratione Upianus, et Paulus ad consensum adduci Possint 8 S. 8or. , et M a. Priossi gium jure Publico uni concessum alteritis facio, aut Moliantiate auferri ρι rtimque non decet. S. 8o3. Creditor, qui res tantum mobiles pignoris titula obinatas habet, nec easdem tenet, chirograPhari tim numero habetur. 9 8o . Debitor, mi ρars debiti a creditoribus remissa fuit, ad ρinguiorem fortunam reMersus ιumlere non tenetur: nisi cupa sua ad ino iam redactus fuerit. S. 8o S., et 8 . Haeres, qui de parte debui minuenda cum creditoribus uncti Pactus est, imtegra di bita, ne ex aequitate quidem, soluere tenetur, licet bona haereditaria suffciant. I. 8O7. Fidi jussori prodest remissio partis debiti facta debitori ad omnibus creditoribus. S. 8 8. Quia si majori parti creditoriam non consenserit ille, cujus gratia quis si Iussu pS. 8 ., et 81Ο. Fideiussori ex nouo jure prodest metiam majoris partis creditorum, licet intercesserie in securitatem creditoris minime consentientis. S. 8il. Fideiussoris obligatio per se omnino accessoria est, nec sine princmali subsisti re Potest. S. 8l 2. , et 813. Creditor, qui ab initio non consensit remissioni partis debiti, deincePs consentire detur, si debitorem, ori haeredem conoenerit, et ρartem ab eo accePerii. S. 8 ι .Pacta dubia Boore ρromissoris plerumque inter retamur. S 8 i5. Pactum non Praestimittir, sed ab allegante licet in exceptione Probandum est. S. 8i Sobligatio in carceribus contracta fauore illius, qui retim detinere, Mel liberare Po- erat, metra extorta facile praesumitur. S. 817. Pactum, quod sinuuatiam sit, nec jurejurando firmari ρotest. S. 818. Cur de Obligationibus, quae re contrahuntur, agere e ediat 8 S 8 9.
. Ix Paclis, si nuda sint, Romano iure attento, actionem minime nasci . sed tantum excePtionem, satentur omnes, atque plenissime constat ex Pluribus legum It manarum fragmentis ti 1 ita ut axiomatis instar sententia haec apud Romanos haberetur i a qua nefas esset, et sacrilegio proximiam recedere, nisi incontinenti adjecta suissent bonae fidei contractibus: atque itine Ulpianus nogat, pacta eontractibus bonae fidei ex intervallo adjecta formare actionem, ne ex pastin netio nascatur la : deinceps
exempla Proponit pactorum de dote in longiorem diem reddenda; da usuris majoribus
tutelae actione conventis ; atque haec neutiquam valere ussirmat, ne eae Pacω actio
nascatur Jὶ ; Perinde ac si Romanae reipublicae dispendium immineret, si vel indi-reete ex Pacto nasceretur actio.
199쪽
S. 782. Sod ab hac Romani juris subtilitate populorum sere omnium consensu rocessiam est; ita ut absque probro dicere liceat, ex pacto actionem nasci i S. 727. : et optima quidem ratione; cum maxime deceat, fidem semel datam , licet minus subtili modo . servare: nec distinctio inter pactum, et stipulationem , quae a sola pendct verborum sermula . fidei sallendae justam caussam praestet: praeterquamquod, si liaec distinctio solidiori landamento niteretur, non tantum actio, sed et caeteri civiles essectus pactis Dudis denegandi fuissent i quos tamen Romani prudentes concesserunt f S. 729.
Non idem omnino dicendum de altero Romanorum prudentiam placito, quo traditur , unumquemque sibi, non alteri paciscendo prodesse posse. etiamsi in rem quis paciscatur: nisi Paciscentis intersit. ut paetum a se initum alteri prosit si): at lupideo pacta realia prosunt haeredibus, fideiussoribus I. 733. . patri, si si ius in potestate retentus pactus sit i S. 734. : debitor quoquo creditori suo recte paciscitur: quia et debitoris interest. ne a ci editore ad solutionem urgeatur sa . Exceptio regulae de vi pacti rei principalis favore fideiussoris inest. si fideiussor in rem suam intercesserit, vel animo donandi: aut expressim convenerit, ne a solo reo Petatur S. 737. non vero si debitor liberatus sit ex tacito pacto de non petendo, quod chirographi reddition continetur S. 738. . An idem sit in duobus reis debendi , supra expen
Paetum principalis debitoris in rem conceptum prodest fideiussori. sed non vicissim; quia sidejussoris non interest, debitorem liberari: nisi quis fideiusserit in rein suam I, 74o. J: qua ratione nec pactum unius fideiussoris caeteris cran fidi jussoribus prodest, nisi socii sint: quamquam tum reo, tum confideiussoribus doli exceptio tribuitur . si id actum sit, ne ab aliquo petatur id. S. 7 o ; potiori ratione pactumulatus rei debendi prodest alteri, si socii sint id. S. 7. o. i. Fatentur. sane omnes, pacta personalia Plerumque non egredi paciscentis personam sq. 74i . quamquam iure novo sdejussoribus per indirectum prodest debitoris pactum i S. 7 a.
Quemadmodum jure sori recessum psi a iuris Romani subtilitat . atque ro optum . ut ex pactis nudis actio nascatur i S. 78a. ; ita si in eo, quod pertinet ad vim pacti extra paciscentis personam; ita ut hodie possit pater pacisci filio. atque Oxtraneus εxtraneo, saltem si jusjurandum intercedat . vel notarius pro eo stipuletur S. 735. . Sed non, sicuti pactum unius alteri prodesse . sive ex iure Romano . sive ex sori usu Potest, ita et nocere; etenim suadet qui dein apquitas . ut homo homini prosit. Pumque beneficio assiciat s d. S. 735. . atque ut unius conditio per alterum melior fiat. itoli vero deterior li): quare merito dixit Paulus: ante omnia anima erastu lum, ne concentio in alia re facta , arar cum alia Persona, in alia re, alia P Persona noceat tal.
Atque hinc, si debitor principalis eum creditore pactus sit de non petendo. et consequenter sdejussor liberatus fuerit si), si jussor posteriori pactione, qua debitor
200쪽
rivm l. lib. III. tit. IV. ev. IV.lti,i. i. 3. Se rursus ObligaVerit, neutiquam adstringitur sa); nisi sorte et ipse posteriori paci oti consenserit; vel postquam priore conventione sibi prospexerat, ne creditor ab ipso iii. ii peteret, denuo convenerit, ut petere possit; nihil enim prohibet, quominus sidejus- i sor, iton secus ac Principalis debitor, nova conventione jus more quaesitum sibi
si D. I. Et haeredi ar. S. uti. V. hoc tu. αὶ L. ult. s. hoc tu. 3ὶ L. Si unus 27. S. Pactus a. in Prisc. Mersic. Eadem ratione β. hoc tits. 787. Ergo pactum prius per posterius eliditur, non quidem ipso jure, si Paulo assentimur, sed tantum ope exceptionis, nisi posterius stipulatione munitum sit tiὶ: quod consequens est regulae iuris Romani, juxta quam ex nudo pacto non oritur actios S. 78i. : cum autem usu sori pacta actionem Producaui s I. 78 a. , sponte sequitur, prius pactum per posterius elidi ipso jure, quin exceptio necessaria sit. ιὶ D. l. Si unus 27. S. Pactus a. in Wincm. F. hoc tu S. 788. Disputant hoc loco interpretes, an pactum maioris partis creditorum, qui debiti
partem remittant, noceat caeteris, qui pacto non consenserunti Distinguendum imprimis est, utrum res agatur cum debitore, an cum debitoris haerede. Si debitori ipsi debiti portionem remiserint creditores, vel dilationem solvendi concesserint, pactionsem hanc consentientibus utique nocere, non caeteris, licet pauciores numero sint, probare videtur generalis modo proposita regula S. 785. , ex qua nemini licet alterius ignorantis, et inviti deteriorem ellicerct conditionem iiii nec conventio paciscentis personam egredi debet, ut noceat sa ; tum nequitas, quae Postulat, ut de unoquoquenogotio praesentibus, atque consentientibus omnibus, quos caussa contingit, tractetur, vel iudicetur: alioquin praesentes tantummodo, atque consentientes adstringi 3ὶ.
Non tamen desunt, qui sentiant, vim habere hujusmodi pactum etiam odio creditorum non consentientium fi : nituntur autem aequitate, quae suadet, ut benigno tractetur debitor ain: neque major creditorum pars damnum sentire cogatur ex pert,naci aliorum dissensu. i in Brunneman. in Pandect. ad I Majorem 8. V. hoc tu num. 3.
S. 79o. Profecto si Princeps litteras, ut ajunt, moratorias debitori obaerato concesserit ex consensu majoris partis creditorum, nemini dubium, quominus caeteris obsit consensus pleroruinque sit: dummodo sine dolo praestitus fuerit; si enim aliquis ex creditoribus,rit consensum praestet, certam Pecuniae quantitatem accipiat, Vel clam de ea solvonda cum debitore paciscatur, triginta aureorum Postna mulctatur, atque insuper pectiniam sive jam solutam, sive adhuc solvendam amittit dolosus creditor; eaque cediti avore caeterorum creditorum, quibus fraus imputari non potest saxsii Reg. Constit. lib. 3. tu 33. S. II., junct. lib. I. tu. isi. caP. 6. S. O. αὶ Reg. Constae d. l. a. tu. I 6. ωρ. 6. S. IO. S. 79ι. Si autem debitor defunctus sit, atque haeres legitimus, vel testamentarius haeredi-ialom adire recuset, nisi debiti portio remittatur, licitum est, atque Omnes fatentur, maiori parti creditorum cum eo pacisci, et partis debiti remissionem concedere si ,