장음표시 사용
231쪽
Quid ρα mtitui Pondietionem Petatur, et restituendum sit. 23 is xc Tio II. id per mutui condictionem petatur, et restituendum sit.
Muttii aetione petitur, ut tantumdem restituatur, quantum datum est, quampis expresse ab initis ita conventum non sit. S. 9O8. Obligatio re contrahi ex Romanorum Prudentiam sententia non Potest, nisi quatentis datum est S. 9 Cur senserine Iureconsulti, Dalere Pacium mutuo adjectum, ut minus restituatiar, non Mem, ut plus, quam datum eae 8 S. sto. , et 9 ι. Usu fori Malere ρotest ρactum, ut Plus restituatur in mutuo, quam datum fuit , dummodo nihil sat in Iraudem legitimarum usurarum. S. 9Ia.
Muttium non mertitur, licet contrahentes ab initio conoenerint, ut aliud ρro alio restituatur. S. 9 3. In nummis non tam conPora. quam corρorum aestimatio invicitur. S. si . Minuatarius Wo arbitrio potest nummis alterius Meciei restituere, quam quos mutum acceρit, diammodo aeque Probi sint, viqiae ejusdem Patoris. S. 9 i5. Mutuantem inter, et multiatarium conυeniri Potest, ut nummi ejusdem omnino W-neris restimamur. Gid si minuans , alterius Ueciei nummis restitutis , damnum Passianus sit 8 S. 936. Quid si monetia ρublica auctoritate fuerit immulatast Isi .
utui actione . seu condictione generatim petitur, ut tantumdem restituatur, seu res ejusdem generis, et bonitatis, nee non eadem quantitas, licet de his mutui tempore expresse conventum non sit ἱ ut enim eleganter ait Pomponius, in contrahendo, quod agitur, ρro cauto habendum est: id autem mi intelligitiar, ut ejusdem generis , et eadem bonitate sol atur, qua datum sit li): ita sane fert contractus mutui indoles, a qua contrahentes deflexisse non praesumuntur, nisi id evidenter expressum ait.
iii L. cum quid mutuum 3. P. hoc ii S. 909
Quid ergo , si convenerit, ut minus, Vel amplius restituatur, quam mutuo datum ostὶ Placuit Romauis jureconsultis, ratum esse pactum, quo is, qui decem mutuo accepit, spondet se novem dumtaxat restituturum si inutile vero, quo plus se restituturum promittit mutuatarius, quam accepit, veluti undecim pro decem sa). Quo autem landamento haec juris diversitas nitatur, si quis inquirat, respondet Paulus, obligationem re contrahi non posse, nisi quatenus datum est 3ὶ; cui consentiunt Imperatores Diocletianus, et Maximianus 4ὶ.
4ὶ L, Cum ultra ν cod. de non numerat. Pecuri. l4. 3O. S. 9 OCur vero liceat pacisci, ut minus reddatur, nulla assertur ratio si in; cum tamen, si ad naturam mutui respiciamus, eadem postulet, ne minus, vel amplius restituatur,
quam datum fuit, sed tantumdem ain. Sunt, Mi putant, discrimen inde repetendum, quod proniores sint leges ad liberandum, quam ad obligandum s3ὶ: maxime quia ti- meu dum est, ne mutuatarius, qui pecunia indiget, vel invitus cogatur spondere, se
232쪽
232 Iurismae lib. III. sit. VI. cap. III. feci. II. Mi. l. 3. amplius restituturum, quam accepit: quod Periculum non imminet ex Paeto, ut minusi, restituatur, quodque ideo probatum fuit iii. si in D. I. Rogasti D. I. i. β. hoc tu. c. l. i. . sa) D. l. Cum quid mutuum 3. st hoc sit.
Plaeet aliis, ideo reprobari pactum, ut plus restituatur, quia secundum Romani iuris principia ex pactis non nascitur actio ii , nisi incontinenti adjecta suerint contractibus bonae fidei fain; cum tamen mutuum stricti juris sit i S. 835 i: quo etiam landamento, inquiunt, usuras funebris Pecuniae ex pacto apud Romanos peti nota posse, sed requiri stipulationem t3ὶ.ii in L. Iuris gentium I. I. Sed cum nulla 4 i' de ρactis a. 14 γέαὶ D. t. 7. S. Quinimmo interdiam 5. 3ὶ L. Quamvis Maurae 3. cor de usuri 4. aa.
Hodie tamen, ait Voet post alios, quemadmodum ex alia quavis nuda conventione, ita ex pacto, quod mutuo adjiciatur, agi potest ad usuras, aut qd undecim, eum decem dati essent, dummodo nihil in fraudem legitimarum usurarum fiat 1, Actionem ex laudo Paeto sori usu nasci, posthabitis stipulationis ambagibus, et nos supra diximus S. 78 a. : an vero, et quousque liceat de usuris pacisci, inserius suo loco
Restituitur in mutuo eadem res, seu ejusdem generis res, quae data fuit, atque ejusdem bonitatis: hinc non licet oleum pro vino restituere, pecuniam pro frumento ti , aurum signatum pro auri massa sal; alioquin potius permutatio, vel emptio, et venditio erit ili. 831. ; saltem si ab initio ita convenerit: neque licet deteriorem rem, licet ejusdem generis sit, reddere 3ὶ, ne laedatur aequalitas, quae in omnibus co tractibus servanda est i S 832. : quamquam, si mutuans, et mutuatarius sponte Velint, nihil impedit, quominus aliud pro alio solvatur S. 834. si L. Cum qua mutuum 3. o. hoc tit aὶ Arin n. t. Cum autem 19. o. de auri, et argent. legat. t 34. 3ὶ D. l. 3. in sim a
Iline placuit, valere conventionem, ut pecunia credita, in una nummorum specie, tu alia restituatur; ita ut nee allegari pos it laesio ad obtinendam restitutionem ita integrum si); etenim in nummis non tam corpora, quam eorporum aestimatio inspicitur ain. Proinde nihil interest, utrum reddantur nummi meliores, an deteriores, aurei pro argenteis, aenei pro aureis, dummodo eadem quantitas, seu aestimatio restituatur ; cum haec non ad substantialia, sed ad naturalia mutui spectent s3ὶ, quae laro contrahentium arbitrio possunt immutari s. 8a 3. si Fab. cod. hoc tit. si cera ρetat. lib. 4. tu. i. de βι. r. in Princiρ. saὶ L. t. in sin. ρrinc. y. de contrahend. en tion. I8. l. s3γ D. l. Cum quid mutuiam 3. o. hoc tit, ubi ait iureconsultus , aliud Pro alio invito creditore solsti non Posset eo igitur consentiente potest. . , sis. Quinimmo passim tradunt interpretes, et Pragmatici, atquct usu receptum est apud omnes sere gentes, ut Pro arbitrio possit mutuatinus alterius species nummos resti-
233쪽
.De monetae augmento, pel decremento. 233 tuere. quam quos mutuos accepit, dummodo aeque probi Sint, atque ejusdom va- inu. l. 3. loris It . nec nummi minutissimi pro aureis, vel argenteis cum gravi creditoris in- λeommodo solvantur a ; quia, ut modo diximus s S praeced. , in nummis aestimatio iii. Potius spectatur, quam corpus, vel materia, ex qua constant: etiam aureos nummos Co l. i. 4. aes dicimus, ait Ulpianus i3 : atque ideo valet stipulatio, si stipulanti denarios -- eiusdem quantitatis aurei promittantur 43. Haec autem jurisprudentia potissimum ontinet, si nummi aurei, vel argentei aestimati dati fuerint, nisi aestimatio eo sine iacta sit, ut de nummorum valore certo constet, licet in specie restitui debeant i5 . i) Fab. cor de solutionib. lib. 8. tit. Jo. definit. 37., mel in Pandect. hoc tis.
Exceptio huic regulae admittenda est in duplici casu. Imprimis si inter creditorem, et debitorem conventum fuerit, ut ejusdem omnino generis nummi restituantur; aurei pro aurcis, argentei pro argenteis, atque ejusdem omnino qualitatis; cum enim con-vontio haec licita sit, immo naturae mutui Plane consentanea si , omnino servari debet lai: nisi sorte eo tempore, quo restitutio fit, hujus qualitatis nummi haberi nequeant, mutata Pringi pis auctoritate pecuniae forma. Altera exceptio locum habet, cum mutuans damnum passurus esset, si alterius qualitatis nummi restituerentur 3ὶ: an vero mutuatarius, si ejusdem formae nummi non inveniantur, damnum reficere cogatur, infra expendemus. 1ὶ L. Cum quid minuum 3. V. hoc tis. aὶ L. i. in princiρ. o. de Paccis a. i . , Fab. d. de solationidi lib. 8. tu. 3ο. d. desinit. 37. num. I. in corP. 3ὶ L. Debitorem m. o. de solutionib. t 46. 3. , ubi Pro debitorem doeent intem pretes , legendum esse creditorem, ρroue etiam legitur in antiquis exemρlaribus: quamquam retineri potest Dulgaris lectior atque textus intellio de eo , cui quis pecuniam daturum se Promiserit.
Si moneta immutationem publica auctoritate passa non sit, res sere extra disputationem posita est: sed gravissimis dissicultatibus involuta, cum talis mutatio intervenit, atque dubitatur, utrum debitori, vel creditori noceat, Alve mutata Proponatur intrinseca pecuniae qualitas, sive forma tantum extrinseca, aliis alia sentientibus, et diversa vinantibus. Quae certiora sunt, atque usu passim comprobata trademus; quibusdam tamen praemissis, ut quaestionum status facilius percipiatur, earumque solutioni sa,
ellior aperiatur Via. A p p E N D I T. De monetae augmento, Dei decremem .
oneta vel ita mutatur, ut alia vectes cuiatur, ues ita, ut alia sit ejus aestia matio. Monetae Malor e trinsecus est, rei intrinsecus. S. 938. Moneta intrinsecus mutari dicitur, cum augetur, Mes miniatur nummorum Pondias,
vel materia alteratur. S. INAUS PR. TOm.
234쪽
iis i i 3 Extrinseca monetae immutatio conting t, cum ρublica auctoritate major, MI minor iit. 35. consumitur illius aestimatio. S. 9ao. . 'isi , Monem imminaria quae dicatur Z S. sar. d. i. . Cur interdum expediat, monetae aestimationem mutari I S. 922. - Debitor, monetae antiquae vecte immutata, non tamen reProbata, Pro arbitrio m-trat soloere ex antiqua, Mel ex no a ad Valarem antiquae. S. 923. Quid si antiqua monetri reρrobata fuerit, o I an lius non moeniatur8 924, ct 925 Monetae immutritio intrinseca , Dei extrinseca generatim codis damno, et lucro uebiatoris . si eadem monetae Uecies adhuc mdatur. S. 926. Monetae oalor non ex materia, sed ex Publica aestimatione Consi feratur. I. 927. Creditor ex monetae Malore immutato damnum sentire non debet. S. 928. Quid si creditor ρ meram di erat solutionem ρost definitum ten us a merse S. 929. Debitor in mora soloendi Positus soluere fenestir nummoriam aestimationem, qtiam habebant tempore inter euationis. I. 93o. Mon tae immutatio sectita ρost solutam Partem debiti pro hac Parte neque nocet, neque modest. S. 931. Mutuantem infer, et mutuatarium conuenire licet, ut solatio sint ex moneta ejusdem qualitatis, 'nulla augmenti, oes decrementi natione habita. Quid si id unum acrum sit, ut contra nummorum species reddatur, e resso quoque eorum Malore Z S. 93 a. Legatum nrammorum soloi debet in Malore, quem nummi habebant teu ore testamenti , stoe creverit, sise ρost testamentum imminutus sit. S. 933. Contractus siue Puri, siue conditionalis temPus mectatiar in monetae aestimatione. S. 934. Quid si certae monetae oa r in contractu, taxationis, non si licis demonstrationis caussa , exmessus fuerit Z S. 935.
Monetae an entum debetiar creuitori, si ex instrumento constet, mratuum in certa 'eris monetae aureae, Oel argenteae datiam fuisse , quamvis restitiatio in eadem specie Promissae non sit. S. 936. SPecierum enumeratio eo consilio facta Praesumitur, ut creditor monetae a meneiam moretur. S. 937. Θid si non ex istrumento, sed aliunde constet, in quia nummoriam vocis mutuum
Monetae augmentum creditori nitituanti debetur, si muttio dati sint tot utiles in auro, atque Promissa restitiatio in tot aiareis boni Ponderis , el l hae. S. 939 Quid si moneta aurea, pes argentea miatuo data sit, sed simiai domon,iratus illius valor ex moneta minuta, prout contractus tempore in tisti erat ' S. 94o. Solutio in tot aureis, Del minutis nianimis, habita ratione Maloris aureorum te ore contractus, scri debet, si aurei muttio dati, atque ex nummis aestimati augmentum receperint. S. 94 I. Quid si aureorum Malor ere moneta minuta desinitus sit, sed generatim, non inν reo te ore contrucitia Z S. 94 a. Quid si moneta minuta, eae cujus co aratione aurei aestimati fuerunt, Mere non
existat, sed communi usu sngatur Z S. 943. Quid si cre, erit moneta minuta, ex qua aurei aestimati fuerunt Z S. 944.
Monetae augmentram non debetur creditori, si contractus usurarius fur nisi debitorsit in mora 1οωeniti. S. 945. Debitor, qui inducias ad soloendiam a Prinose obtinuit, monetae augmentum intcrea contingens creditori praeature debeI. S. ci 16. Augmentiam monetae non debetiar creditori, si praeter simulationem aureorum in me, renis factam conoeuenit, ut solutio fiat in moneta, quae in usu sit ten ore FOH-
235쪽
De monetae augmento, Mel decremento. a 35 Aestimatio aureorum ad palorem monetae imaginariae in dubio non Praestimitur δε-cta taxati , sed demonstrative. S. 949. Monetae augmentum debetur in oectigalibus, quae ρemetuo, Des Per longissimum tempus alicubi solvuntur Dassauis. S. 95o.Qtiid si consuetiuio legitime inducta sit, ut solutio sat ex moneta, quae dioersis temρoribus solatinum in usta Sit 8 S. 9u i. mentum monetae consuetiadine non obstante in rectigalibus debecrar , si ab ea Pliares annos recessum feric S. 952. In censibus, seu Pensionibus annuis monetae augmentum debetiar: nisi consuetudine, oel ρraescriptione aliter inductum sit. S. 953., et 954. Monetae augmentum tum in e h= teusi, tum in censibus debetur creditori etiam pro sorte, diammodo constet de origine obligationis. S. 955. Lites dirimere decet, sed sine alterius dimesulio. S. Usurarum, et similium accessionum monetale augmentum non debetur, ne a tempore quidem taxationis. S. 957. Valor pecuniae debitae Potius aestimatur ex communi usu commerciorum, quam ex Princmis edicto, si PrincePs abusum Patiatur. S. 958. Quid si in commiani hominum tiara ρecuniae aratimatio eadem non sit 8 S. 959. Qui Prosimit, se nummos soluturum ad communem ualorem, de eo potitia sensisse Midetur, qui usu commerciorum Probatus eat. S. 96O. Quid si monetae abusus publica Princi is, vel summorum Magistramum auctoria tale condemnatus fuerit Z S. 96 i. Aestimatio niammoriam, Ctam moneta augmentum, Des decrementiam accFit, viris Wobis , rem hanc tractare solitis, Plerumqtie committitiar. I. ma. Monetae oalor ρotius definiri debet eae loco solationis, quam ex loco contractuS.
S. o63., et 064. Quid si aestimatio monetae non debitoris gratia, sed credi Oris facta sit 8 S. 065. Contraxisse quis indetur in loco, in quo indebitum exegit. S. 966. Quid de in ensis litis motae siue conam ρ imo judice , siMe in judicio anellati nis8 S. 967. .
Monetae augmentum non debetur creditori, qui semeI ρrobaoerit restitutionem sibi factam in moneta Miliore, nisi de jure suo conseruando Protestatus sit S. 968. Augmentum monetae creditori in annuis maestationibus non debetur, si moneta -- modice remerier sed res ad aequitatem reducitur. S. 969. Monetae augmentum Mulgo aestimatiar ex CO aratione aurei nummi. S. 9 O. ,
Quid si nummi aiarei aestimatio creuerit, quia rudis auri Malar in commercio amentum recipit 8 g. o a.
utari potest moneta duplici modo; vel ita, ut alia diversa species monetae cu- datur: veluti ducatoni pro scutis; vel ita, ut eadem manente specie monetae illius tantum valor alius sit. Cum alia monetae species Sit, Vel antiqua omnino reprobatur, ita ut amplius in usu non sit, vel in usu esse Pergit, Saltem per aliquod temporis spatium: cum autem valor monetae extrinsecus sit, vel intrinsecus, idcirco mutatio alia quoque intrinseca, alia extrinseca nominatur. Intrinsecus valor aestimatur ex materia, qua nummi constant, extrinsecus pendet a Principis voluntate.
- . . . S. 9 9. Ergo intrinsece mutatur Pecunia, Seu moneta, eum nummorum Pondus augetur,
vel minuitur, manente eadem materiae qualitate: aut relicto eodem pondere, mutatur, seu alteratur, ut ajunt, materia: veluti si ex aum, vel argento inferioris aestimationis
236쪽
c - - - έ. Mutatio extrinseca pecuniae tunc contingit, eum , manente eadem omnino maioria , -- Odemquct pondere, seu eadem materiae quantitate, major tamen, vel minor ipsi yalor publica auctoritate constituitur: veluti si scuta argentea, quae prius libris, aut floreuis octo aesti mutantur, deinceps novem, vel sePtem a stimentur, non tamen aucto, nec imminuto eorum pondere, nec materia ullatenus immutata. I, 9al. .Porro, ut valor nummorum diversi generis, quorum alii ex auro , alii ex argento, vel aere, vel ex pluribus mettillis simul junctis cuduntur, certo figi possit, Decesse est, ut quaedam sit in loco monetae species verae, vel imaginariae, ut vjunt, seu quae revera non existit, sed adesse fingitur, ut ad illius normam valor caeterorum cxigulur : porro imminutia moneta diversa est apud diversos Populos, Puta B pud nos
hodie libra est, quae ex solidis vis uti constat, solidus ex denariis duodecim; apud Gallos etiam libra, vel franctis et in Germania , aliisque locis florenus.s 922.
Licet autem monetae valor ita figatur. ut perpetuus sit . quandoque tamen rorum adjuncta Postulaui, ut immutetur, nimirum vel augeatur. vel minuatur. vel etiam alia nummorum Species excudatur: Puta si pretium rudis auri, vel argenti augmentum, vel decrementum acceperit: prout facile contingit in ditionibus . in quibus reperiuntur auri, ct argenti si inae, vel ex longinquis rogionibus' metallorum hujusce generis corta sere quantilas quotannis exportatur: plerumque in regnis, atque rebus publicis bene constitutis monstiae extrinsecus valor ita praefinitur, ut intrinsecae aestimationi materiae sere respondeat, deductis utique impensis ad monetam pssormanda in necessariis, et leviore emolumento in signum majestatis. Atque hinc reprobantur plerumque , Vel publica ae- Stimatio minuitur nummorum, quorum intrinsecus valor ab extrinseco nimium distat si .
si) L. Creditor oblatam ioa. o. de solutionibus f 46. 3.
Hisce praemissis, dicimus, mutata 'antiquae monetae specie, non Lamen Statim reprobata, debitorem Pro arbitrio solucre posse vel ex antiqua, vel ex nova ad valorem antiquae, Cum per utrumque credi loris indemnit isti sulis cautum sit: praeterquamquod in nummis uestimatio Potius spectatur, quam corpus, aut forma S. 9 i5.ὶ: atque ideo
debitori electio permitti debet iij, ut tanto minus gravetur iaὶ, quantum seri Potest. siue creditoris dispendio: nisi sorte aliter conventum sit I. 9i6. si in Amum. S. Si quis opus 33. Oersio. mic atitem instit. de acti m. l . 6. , I
Ubi autem 75. I. Quid illud 8. o. de verbor. Obligationib. 45. i. uin L. Arianus ait 47. P. ae obligationibus, et actionibus s44. 7 in , L QMidquid
adstringendae 99. V de serebor. Obligat.
Mutata vero antiqua, et simul reprobata moneta, solutio omnino facienda est ex moneta proba, et expendibili, ut a junt, seu quae in usu sit, inspecto etiam valore monetae antiquae siὶ: atque idem dicendum, si antiqua quidem moneta non fuerit reprobata . sed amplius non inveniatur, prout contingere potest lapsu temporis Potissimum in monetis aureis, Vel argenteis, quorum intrinsecus valor extrinsecum excedat. iii Thesauri de augment. monst. Part. I. num. 59. ρῖφS- 925. Quod modo diximus, reprobata vetere moneta, solutionem fieri debero ex nova, ratione habita aratiquae monetae S. Praeced. , verum est, si eadem monetae species amplius non extet: puta si Scuta aurea, Vel argentea, quae Prius in usu erant, amplius
237쪽
De monetae augmento, o I decremerito. Non cudantur; atque Veterum usus Prohibitus sit: quo casu eorum aestimatio restitui inia in debet, habita ratione monetae imaginariae
Quod si eadem monetae species adhuc intrinseca. vel extrinseca illius aestimatione; quia major aeris Portio argetit eae monetae . mi Sceatur; vel scutorum Valor, eadem retenta materiae qualitate, augeatur, vel minuatur. Puta scuta, quae prius libras quinque Valebant, Postmodum quatuor, vel sex aestimentur si , generalis regulae iustur Plerique Statuunt, tum intrinsecam, tum extrinsecam nummorum mutationem cedere damuO, et lucro debitoris . seu mutuatarii; ita ut debitor, publice aucto nummorum valore, Pauciores reddendo liberetur; imminuto plures pro rata restituere teneatur la): nisi aliter contrahentibus placuerit, vel usu indu-clum sit. sane creditorem non esse Cogendum, ut in aliam formam Iamramos accipiat, si inde damnum aliquod passurus sit, Paulus aperte censuit 3 . si V. de disersa nummortim apud nos olim aestimatione. Sola Pag. mihi 568. 2ὶ Thesauri de augment. monet. Part. i. num. 63., et 69 .F. met in muricti hoc tit. ile robus credit. liv. ia. tit r. num. 24. fere ira med. , PDat allas qua liares.
Conclusio Ilaec nititur principiis superius positis; ex quibus constat. monetae valorem non ex materia , ejusque bonitate, Seu qualitate definiri, sed ex publica aestimatione, seu valore, juxta quem publice impenduntur S. 915. : Proinde debitor, qui indemi iuservare tenetur creditorem, a quo mutuum accepit, liberatur Pauciores, qui eamdeinutilitatem tu commercio Praestant, restituendo, si imminutus sit intrinsece, vel extrinsece ipsorum valor: supplere vero tenetur, si Valor imminutus fuerit, ne creditor damnum senti ut si .
Amplius etiam placuit Scevolae, immutationem Pecuniae, per quam deterior facta sit, non nocero creditori, etiamsi oblatam a debitore Pecuniam recipere distulerit in alium diem si): atque Scevolae sententiam olim amplexus est Senatus noster su): quam et sextendendam putat Thesaurus ad cum casum, quo inter Cout rutientes convenerit, ut solutio fieret ex moneta, quae tempore Solutionis in usu esset 33; quia solutio vere non fit; nisi cum, debitore Osserente, creditor pecuniam accipit. ιν L. Creditor oblatam ioci. V. de solutionibus 46. 3.3ia, Thesaur. de retigment. morici. Part. I. Num. 5o. Q Thesauri ibid. d. num. 5O.
Excipiendus tamen est casus, quo creditor moras nec lat si , eo fortassis consilio, ut commodum ex dilata solutione percipiat; cum tamen dies solutionis advenerit; ete. nim in hoc casu debitor creditorem cogere potest, ne oblatam debiti satisfactionem disserui: proinde aequum non est, creditoris moraui debitori nocere a : Praeterquam
qua superius diximus I S, 9 3.ὶ st is usi. D epublica auctoritate excudatur, sed mutata
238쪽
Ρ-i β- Idem odio debitoris dicendum, qui in mora solvendi positus sit: saltem si creditorii l. i. cum ad solutionem urserit, atque litem contestatus sit; idemust, si, pendente lite , vel in i potiori ratione post condemnationem, valor nummorum extrinsecus Publica auctoritate ---- auctus fuerit, debitor nummos sive aureos, sive argenteos solvere tenetur, habita rati ne valoris, qui tempore litis contestatae, vel latae sententiae vigebat; atque ita creditor ex monetae augmento lucrum percipiet, non debitor; cui moram suam Prodess aequum non est sit: immo longe aequius, ut creditor ex sua diligentia emolumentum
m dati Perici, et commod rei uendit. t i 8. 6. sαὶ L. Non enim i6. ex quibu3 catiss. in integri restit. s 4. 6.
Si tamen debiti portio iam soluta sit, imminutio monet ae, quae medio tempore supervenerit, nec nocet, nee Prodest pro parte soluta creditori, aut debitori iij; cum enim per solutionem extinguatur debitum, Perinde ac si nunquam extitisset a , ex mutatione superveniente nec augmentum, nec decrementum recipere potest; cum nouentium ex trito axiomate nullae sint qualitates 3). iὶ Fab. cod. de solution. lib. 8. tu. 3o. d in. a 5. num a. in corP.
Excepimus a generali regula imprimis Casum, quo convenerit inter mutuantem , et mutuatarium, ut solutio fieri debeat ex moneta ejusdem qualitatis, nulla habita rationa augmenti, vel decrementi S. 9a6. , Puta ex contum aureis, quot mutuo dati fuerunt: in hoc quippe casu neque plures, etiamsi decreverit eorum valor sive intrinsecus, si vo extrinsecus, neque Pauciores, etiamsi auctus sit, restitui debent si); quia in hoc casu potius respexerunt contrahentes ad corpora ipsa, quam ad corum aestimationem ia :quod ex te uilendum sentit Voet ad eum casum, quo simpliciter id actum sit, ut certa nummorum species reddatur, ex PreSso quoquc eorum Valore i hac motus ratione, quod valor illo pacto expressus judicari debeat potius ad excludendum valorem, vulgi usu, Praeter, et Contra Publicas leges auctum, vel deminutum i3ὶ. ιὶ Thesauri de augment. monet. Pam. I. num. 83. et Part. a. niam. I 6. ΦF, et deris. i74. num. 5., et G. εν, meu in Pandect. hoc tit. lib. I a. tit. a. num. 24.
Eadem regula , ut obiter dicamus, servatur in legato; nempe legatum uummorum solvitur in valore, quem nummi legati habebant tompore testamenti, sive ille creverit, sive post testamentum imminutus sit si ; ut enim scite animadvertit Faber, prudens testator ex patrimonii viribus legandi modum sumere solet, et debet: atque suturae mutationis ignarus videri non potest cogitasse do alia moneta, quam de ea, quae in usu, et commercio est, cum legat illὶ, licet legatum non nisi a die mortis deberi incipiat
testator, exiguiores legati Praesumuntur s7 . ii in Fab. cod. de solutionidi lib. 8. est 3α definit. I 5. in mincs., et definit. 4. αὶ Fab. d. definit. 15. num. I. in corP. 3ὶ L. Unic. S. In noMissimo S. cod. de caduc. tollend. 6. 5 i.
239쪽
De monetae augmento, pel decremento. a s in L. Si nemo s. st de testamentari mici 26 2. 5ὶ Fab. d. desinit. i5. num. 4. in cnγ. 6ὶ L. ultim. S. i. . de legat. I. 3 . I.
Subjicit Faber, si aliquid ex eontractu sive puro, siVe conditionali debeatur, ipsum quoque tempus, quo contractum est, spectari oportere in hac re ii, sicut et in aliis fere omnibus saὶ; etenim contrahentes non censentur cogitasse de sutura nummorum mutatione, quam nec perspectam habent s33.
αὶ L. Continuus actas i 37. S. Cum quis S in ii. de Derbon obligation. s45. i.)sJὶ D. t. i 37. S. 6. in M. S. 935.
Hinc, si extrinsecus nummorum valor fuerit deminutus, ita ut scuta, quao libris quinque expendebantur, cum venditio celebrata est . atque vendi tuo rei pretium in tot scutis definitum, quatuor tantum postea valeant, pro Venditore reopondendum erit. si ap- Parent, demonstrationis caussa potius, quam taxationis, ut njunt, monetae SPeClom rx- Pressam fuisse; revera autem Contrahentes respexisse ad monetam inseriorem, sive veram. sive immaginariani, ad quam scuta Exiguntur sS. 9at. : alioquin damno alliceretur emptor, aut venditor coi tra legem conventionis.
Disputat Thesaurus, utrum in eo casu, quo mutuum datum sit in torta specie monetae nureae, Vel argoniae, prout constat ex instrumento, licet restitutio in eadem specie pmmissa non fuerit; vel mutuans stipulatus est, sibi restitui tot aureos, vel duca- tonos, cum tempore contractus aurei valerent floronis decem, ducatoni florenis novoni, augmentum debeatur creditori, si aurei deinceps valeant floronis quatuordecim, ducatoni florenis duodecim: atque roseri , placuisse Senatui , augmentum creditoris emolumento cedere ti). i in Thesauri de augment. monet. Para a. num. I 8. e .
Haec autem sententia eo nititur fundamento, quod in primo casu constat de solutionc nureorum, tacite convenisse videatur, ut solutio fiat in eadem nummorum specie; atque onumeratio specierum eo Consilio facta censeri debeat, ut creditor ipse augmentum monetas consequatur, licet solutio in alia nummorum specie, piata in storenis, sal: ex quo inseri, non posse solvi eandem monetae speciem absque augmento ti). iὶ Thesauri de augment mouet. d. Part. a. num. 19.
Subjicit Τhesaurus, creditori mutuanti dandum esse augm ntum pecuniae, etiamsi non Constaret cx instrumento, quae monetae species mutuo tradita sit; dummodo aliun de creditor demonstret nummorum deinceps post mutuum auctorum speciem ii . Excipit optima quidem ratione casum, quo obligatio redacta sit ad speciem monetae minutae, puta somnos saὶ: sed do hac re infra 3ὶ. si in Thesauri r num. 9. PDV. sis. 23 Thesuur. d. num. a 9. in M.
Facilius recipiendum, quod ait, augmentum monetae deberi creditori mutuanti, si mutuo dati sint tot araret in atiro, atque restitutio pmmissa suserit in tot aureis boni Ponderis, et lighae si); quia certa scutorum auri quantitas posita est in obligatione, adeoque teneatur debitor vel aureos restituere, vel augmeu tum auri, si malit in alia mo
240쪽
Di mellior est solutu quaestio, an debeatur monetae augmonium creditori mutuanti, cum aurea, vel argentea moneta Posita quidem fuit in obligatione, seu mutuo data , sed fuit praefinitus valor illius ex moueta minuta, prout haec tempore contractus ex pondebatur: puta si creditor muttio dederit scuta aurea decem, quae valere dicta sint singula libras quinque, atque has ex Viginti solidis constare. Interest autem moneta minuta, iuxta quam aureorum aestimatio facta fuit, vere existat, atque in Commercio sit, an tantum esse communi usu fingatur: puta florent, et similes; tum interesse potest. an creverint aurei ipsi, an minuti numini incremonium acceperint
Si moneta minuta , cx qua aurei aestimati sunt, vere existati atque deinceps aure rum valor crescat, ita ut, qui prius decem libris valebat, nune sit duodecim . censuit Senatus, solutionem faciendam esse in tot aureis: vel, si debitor in libris solvere malit pro singulis aureis libras duodecim praestari debere ti): ita ut haec aureorum aesti. matio id unum debitori praestet, ut solvere possit, vel tot aureos, vel minutos nummos la); etenim aurei aestimatio eo tantum consilio facta praesumitur, ut demonstraretur valor aurei eo tempore, quo contractus celebratus suiu adeoque trahi non debet in dispendium creditoris 3ὶ: nec iustam conquerendi caussam habet debitor, cum Possit tot aureos restituendo liberari.
33 L. Non omnis 19. D. hoc sit.
I 94 - . . . Aliud dicendum putat Thesaurus, atque placuit Senatui, si valor aureorum definitus sit ex comparatione pecuniae minutae, non tamen habita ratione valoris, qui tempore contractus in usu erat; hoc quippe casu visum est, deberi valorem monetae minutae habita ratione bonitatis tempore contractus i); cum enim contrahentes generatim expresserint aureae monetae valorem ad minutae comparationem, ea mente esse videntur, ut tempus contractus, non solutionis inspiciatur sax Idem dicendum, si aestimatio taxative facta sit: quo casu nec plures, nec pauciores florent restituendi sunt, sive er verit, sive imminutus sit aureorum valor 3 . ιν Thesauri de augment. monet. Part. a. num. I9. Pr P. γλ.
Pertinent haee ad eum casum, quo aurei aestimati sint ex comparatione pecuniae minutae, quae vere extet: quod si haec tantum ex regionis consuetudine esse fingatur, puta florent. atque aureus, qui prius floronis octo aestimabatur, decem postea aestime tur, solutio quoque facienda est vel in tot aureis ejusdem speciei, vel in alia moneta vera, Ex qua creditor tot storenos consequi possit, quot ex aureis ipsis consequeretur si ; alioquin damnum sentiret creditor contra aequitatem faὶ. ιν Thesauri de augment. monet. Pari. a. Num. 46. 6
αὶ L. Debitorem so s. de solution. 46. 3. , in qua creditorem mo debitorem te