장음표시 사용
251쪽
Quibus e ditionibus mtitia restim is obtineri possit. Μ. . , m) lost. i. 3.utui restitutio peti non potest, nisi ilatum probetur illi, a quo postulatur, vel mediat , vel immediate, seu per interpositam personam; neque enim res facti prae- ὼ guna nutur ii ; potissimum alterius odio; cum itumo Proniores esse debeamus ad libe- i. i. raudum , quam ad obligandum saὶ: duplex autem esse potest probandi ratio, nempe vel per chirographum, vel per testium depositionem s3ὶ
Imprimis mutui probatio per chirographum fit; atque si a debitore agnoscatur, nihil amplius quaerendum est; ex Propria consessione, qua nulla major probatio si . debitor so ad rostituendum devincit a . Quod si chirographum neget, vel per comparationem litterarum, vel per testes, qui chirographo subscripserint, rei veritas eliei Potest: atque, si propriam scripturam Per mendacium inficiatus fuerit, deque mendacio convictus, jure Romano in duplum condemnatur 3ὶ; usu sori apud nos itiaurcos quinque praeter resectionem impensarum, et id, quod interest 43. si L Certum confessus 6. in ρrinc. o. ad confessis 4 a. a. saὶ L. r. f. eod. iit. 3, Aiath. contra qui Pruriam Post l. Cum sidem 4. mae de non numen Pectin. 4. 3o.
Quae ad litterarum comparationem pertinent, alibi opportunius trademus i): quod si mutui chirographum nititum sit, vel ex litterarum comparatione Probari ne incat, sed mutuans ad testium depositionem confugiat, non aliter Vincere potest, praeterquam si omnes de eadem quantitate mutuo data deponant: etenim si unus, puta, testetur de aureis triginta, alter de quadraginta, nec semiplenam probationem faciunt, cum sint testes singulares, ne Potius Sibi contradicant: visi sorte duo in eamdem summam consentiant sa). ij I . interim si labet Reg. Constit. d. lib. 3. tit. II.
aὶ L ob carmen ai. S. ult. o. de testibus i aa. 5. S. 986.
Sed quid di eondum, si ex duobus testibus unus de pecuniae numeratione do visu, ut aiunt, deponat, alter de auditu ab alio teste, qui numeralioni praesens fuit, vel ab ipso debitorer Plena sane probatio bine non habetur, cum ambo testes de eadem utique re testentur, se non eodem modo: attamen semiplene probaro videntur , ita ut jusjurandum actori deserri a judice possit iij, si actor honestis moribus praeditus sit, testibus milia suspicionis Iabes obsistat, nec rerum, aut personarum adjuncta aliud suadeant.
i Voee in Pundere hoc El. lib. ia. tae i. num. 26. in D. Post alios. S. 987. Idem ferri debet iudieium de eo casu, quo duo testes Titio pecuniam a Sempronio numeratam fuisse asserant, nihil tamen de pecuniae quantitate deponentes: videlicet permittendum credito is, ut jurejurando suppletivo demonstret quantitatem mutuo datam, taxatione utique a iudice facta Pro personarum, et judicii qualitate ti . sit Argum. I S quando s. codic. unde Mi 8. 4. S. 988- . Quod ad numerum testium pertinet, generalis regula in iure statuitur, duos omnino requiri, et sussicere si): exceptiovem tamen induxit Iustinianus, cum egregia quantitas
252쪽
aga Iuri rud. lib. III. eis. Vn cap. I. iri. . i. s. mutuo data fuit; atque imprimis constituit, ut nec chirographario instrumento super pecuina credita fides adhibeatur, cum summam excedit auri hibras quinquaginta, nisi trium iii. i. testium Probatae famae subscriptione munitum sit sa): atque deinceps mutuatarii eautioni UM prospicere volens, decreverit, ut quinque testes adhibendi sint, si contractus libram vuri excedens sat ab imperito litterarum in scriptis, et in civitate i3x ιὶ L. Ubi numerus i a. s. ae testibus f aa. 5 aὶ L. tist cod. hoc tu. 3ὶ Aiath. Sed novo jun, Post d. l. tili. cod. hoc tu. , No Il. 73. ωρ. Θortet inro 3.
Sed hodiemis moribus haee non se autur: videlicet in privatis scripturis cujuscumque quantitatis nec subscriptio, nec praesentia testium requiritur: publicae Vero, quas a Dotariis, tamquam publicae personae vice langentibus, fiunt, duorum testium pra sentiam, utque subscriptionem desiderant, praeter subscriptiovem contrahentium, si litterarum Perili sint, vel signum, si litteras nesciant ii . ij Perea. in cod. hoe sit. lib. 4. UL a. nt . uti. in M. V. Reg. Constitie. lib. 3.tit. ia. 9 8., et lib. 5. tic a I. CV. I. S. PS. mo. Vix monendum, testem, qui chirographo subscribit, sed mutuam pecuniam non a cepit, de mutuo non teneri tiὶ: nisi is Pater sit, aut dominus saὶ: nee filius debitoris obligatur, licet paler ex ea pecunia filio alimenta suppeditaverit s3 . Sed de his satis: opportune dicetidum sequitur de usuris, quae Potissimum in mutuo praestari solent. si L. Mutuae Pectiniae i4 codic. HIc tilia
. De usuris. Instit. lib. 3. tit. IS. De obligationibus, quae re contrahunt. Digesti lib. a a. sit. I. De usuris, et fructibias, et Catiss. , et omnibus accessionibus.
Cod. lib. 4. tit. 32. De usuris.
surarum tractatio Prae caeteris ardua cal. S. 99 . Veritas absque ρartium studio ρrae oculis ienFer haberi debet. S. 9sa. tiae 4im de usuris, eariamque Iure algillatim e endenda 8 S. 993
um pre caeteris dissicillimam tractaudam aggredimur, in qua explicanda mirescinduntur ivlorpretes tum iuris civilis inter se, tum Praecipue a sacrae Theologiae, et juiis canonici doctoribus dissident. ita ut vix patere via videatur, quam tuto sequaris: bi 'ii tui usuras scuerati in damnes, clamant priores, quasi commerciorum utilitatem, im-uio et necestitatem tollas, aut saltem magnopere laedas: quod si prioribus adhaereas, increpant te Postremi tamquam recte rationis, atque divini juris contemptorem. S. 992. Quid ergo in itisce rorum augustiis r Verba sacere periculi plenum: tacere probrosum: sed Primum utilius, uec non suscepto instituto convenientius: quod ideo ample-
253쪽
Qui sit usura. α 53' elimum atque ne in seyllam ineidamus, dum cupimus vitare carybdim, qua maiori licet stat. i. s. aedulitato, quae ad salebrosum lioc argumentum pertinent, enucleare satagemri , veritate absque partium studio prae oculis lia situ; atque potissimum Sacrosanctis Ecclesiae dein iii. inuitionibus, prout Christianum unumquemque decet. S. 993. Ut omnia, quae de usuris, earumque tum scitu necessaria, Vel utilia sunt, congrua methodo explicemus, atque facilius perspiciantur, sex erunt hujusce tituli capila. In primo demonstrabibus, quid sit usura: in secundo quolia Plex sit. in tertio expendemus easus, in quibus usurae jure peti possunL 4. Investigabimus, a quo tempore usurae debeantur. 5. Quae sit usurarum quantitas: si et postremo quibus in casibus cesset obli
aura stimi Potest Del ρro re, quae datur Pro usu pecuniae. alteriusve rei fungiabilis r ori ρro contractu , quo humamodi lucrum quaeritur. S. 994. Usura pro contractu acceρω necte definitur nitituram, quo aliquid stura sortim restitui debet: muttium aliquando e ressiam est, aliquando tacitum. S. 99b. Usura est accessio sortis, seu quantitatis mincmalis mutuo datae. S. λέ. Usura Plerumque soloitur ex eadem re, quae mutuo datia fuit, Pecunia Pro mclinia, oleum ρm oleor nisi aliter contrahentes maline. S. 99 . Ustira disert a fructibias: fructias ρe mirantur ex rebus immobilibus: usura Plerumqtie ex rebus mobilibus, quae numero ροudere, vel mensura constant. I. 998. Uiura didiere ab eo, quod intereat. S. 999. Fructus Proρrie sunt, qui naturaliter ex re Usa nascuntur, et renasci Solent. S. t ooo. Caussae nomine intelligunt jureconsulti titilitatem omnem stoe intrinsecam, stoe -- trinsecam , quam actor habiturus fuisset, si res fuissee restitiata te ore litis contesta
Accessio est emolumentum omne, quod ex re, Wel occasione rei Per mi Potest. S. I oo a.
sura in usu dicta duplici modo sumitur: nimirum vel Pro re, quae datur pro usu, seu potius abusu rei sui gibilis, ut aiunt, idest, quae ipso usu consumitur; vel pro contractu, quo hujusmodi lucrum quaeritur: priore sensu plerumque accipitur; atque hinc usurae dicuntur centesimae, legitimae, trientes, quinculares: sicut et deberi, v lxion deberi, in pactum, vel stipulationem deduci posse, vel non Posse: posterior significatio, tametsi minus frequens, in jure tamen sundamentum haset; atque hoc sensu Papinianus, debitorem , qui ad usuras praestandas ex conventione iunctur, usurarium
debitorem appellat lix si L. Debitor Maurarius 7. V. hoc tu.
Si usura aecipiatur pro contractu, cujus vi solvitur, definiri potest: mutuum, quo aliquid supra sortem restitui debet. Priora verba, quibus usura contractus mutui dicitur, tenent locum generis; et simul innuunt, usuras in vim mutui vere semper accipi; nouin omni easu expressi, sed aliquando taciti: puta si quis carius rem vendat, quia emptori eo edit moram pretio exsolvendo: idem eniis est, ac si pecuniam mutuo interim daret si , ut usuras percipia L Posteriora, quibus dicimus, ex contractu usurario
254쪽
iuri rud. lib. III. fit. VII. ωρ. L.
iis, . i. s. nasci obligationem solvendi aliquid supra sortem. disserentiam continent, seu id, quo i usura, seu usurarius contractus a simplici mutuo disser quippe ex simplici mutuo sola imminet obligatio tantumdem restituendi a , non amplius. quam datuin suit s3 . Cint, t-4. fiὶ Argum. l. C rei condictio 9. S. NIL, I. Rogasti O. f. de reb. credit. si a. t . , L
Quod si usura sumatur pro re, quae ex mutuo solvituri, diversi modo a diversis des. Ditur: aliis est accessio ad sortem; aliis quantitas sorti accedens si : sortis nomine significari solet res, seu quantitas Principalis, quae mutuo datur: nccessio dicitur, quat nus usura non Per Se Stat, nec Per se Solvitur, sed ratione sortis, seu summae priuei- palis, mutui titulo creditue.
Sicut autem in mutuo cadom res restitui debet I. 83 i. , rast in aliam contractus speciem abeat, ita et usura plerumque solvitur ex eadem PD, ex qua constat sors Principalis, velut pecunia pro pecunia, oleum pro oleo si : quamquam, cum Etiam in mutuo, si ita malint contrahentes, aliud pro alio restitui possit, vinum pro frumento, vel pecunia S. 834. ; ita nihil impedit, quominus usurae solvantur in alia re, vinum, puta, vel oleum detur pro pecuniae usu; dummodo .res, quae usurae nomine Praestatur, ex communi hominum aestimatione pretio aestimabilis sit a).
i in L. Oleo quidem a 3. cod. hoc rit. a L. Cum non frumentum i6., et seq. cod. hoc tit.
. . S 998. Usura proprie dicta dissert a fructibus; Di quippe porcipiuntur ex corporibus, ut
a junt, seu rebus immobilibus, nempe naturatos, industriuies, et mixti ex prodiis rusti eis, civiles sex urbanis, usurae vero ex rebus mobilisus, non omnibus, sed illis tantum, quae numero, pondero, vel mensura constant, Seu quae in commercio ad numerum, pondus, vel mensuram dari, et accipi solent, atque usu consumuntur Vere, aut siete. Hinc arpento, vel auro iacto per sdeicommissum relicto, etiamsi haeres moram in solvendo secerit, usuras non deberi, respondit Papinianus, nisi testator cavisset, ut aurum, vel argentum venderetur, atque redacta pecunia sileicommissario solvemtur i . Quamquam
x judicis imperio usurae post moram ex corporibus deberi possunt iaὶ : atque ex voluntate contrahentium iJὶ.
i) L. In fideicommissi Persecutione 3. I. ult. V. hoc tu. αὶ L. Cum quidam 17. S. ust fg . hoc tit.
33 L. Pro auro a S. cod. hoc tit. - . , 999 Usurae quoquo differunt ab eo, quod interest; hoc quippe incertum est, atque judi- eis arbitrio, sinsulis perpensis, desinitur si : contra usurarum quantitas plerumque certaesu praeterca id, quod interest, debetur in omni negotio, sive bonae fidei, sive stricti
juris sa : usurae autem tantum in bonae fidei iudieiis praestari jubent leges civiles post moram 33: non in illis, quae stricti juris sunt 4 . si L. Centum Camae 8. V. de eo, quod certo laco li 3. 4 ὶ ai L. Arbitraria a. S. tiae, et ic seq. s. eod. ιδ 3, L. In bonas fidei i3. cod. hoc tit., L Mora fieri 3 a. I. In bonae sides a. hoe est. 4ὶ L. i. cod dae condicuom indebic 4. 5. , I Qua is iamrae 3. cod. hoc ul.
255쪽
Cum titulus digestorum inscriptus sit de usuris, et causois, et fructibus, ct omnibus ii 'i 2 aec Aionibus, opportunuax ducimus breviter explicare, quid hisce nominibus significent i reconsulti. Fructus, si proprie loquamur sunt, qui naturaliter ex re ipsa nascuntur, ς i ac renasci solent, sive ex animalibus procreentur ii : Alva terra eosdem gignat iaὶ: - atque ex his alii naturales, alii industriales, alii dicuntur mixti: minus Vero Proprie Periai ues aedium locatarum, et similium fructuum nomine donautur, sed civilium: sed de his alibi suse diximus 3): nee ulterius immoramur. An vero, et quibus in casibus re autui debeant tum fructus, tum caussa , tum DCCessiones, suis locis expendimus.
Caussae nomine generatim intμlligunt iureconsulti utilitatem omnem , si vo intrinse-aeam, hi e extrinsecam, quam habiturus suisset actor, si res litis contestatae tempore restituta fuisset sti: ad intrinsecam pertinent fructus praediorum, partus ancillarum: ad extrinsecam referri possunt haereditates, et legata, quae servus debitus sorte comparaa et a): libertas a vinculo usucapionis, quam res, moram iaciente debitore, passa sit 3ὶ.
Postremo aceessione significatur emolumentum omne, quod ex re, vel rei occasione percipi potest: veluti usu sfructus ad proprietatem reversus, insula in numine nata, abluvio, de quibus alibi diximus liὶ; id etiam, quod interest, nec non Poena conVenuinualia sub accessione continetur, tamquam species sub genere.
surae ratione habita quantitatis majores sunt, Des minores. Quae su Maura centesima Z I. Ioo3. murae minores aestimantNr ad comparationem centesimae. Quae ιλι usurae sextantes, Mes quadranges 8 S. 1 oo . . suae dicantur usurae trientes, quincunces, semisses, et dein Pap OOS. aura unciaria Gl duodecima centesimae. s. roos. Gurae legitimae sunt, quae modum a logibus desinitum servant. Quae Derint uua Romanos legitimae muriae 8 S. IOO7. An conoenieris su disiam ti rariam in legitimas, et non legitimas' s. roo8. Ultima a caussa. ex qua praestantur, uiuidi εOlena in con eri1atorias, Punitor icta, et lucratorias. S. LoΟ9. Usum ρotissimum lucratoria distingui mirat in e ressam, ιeia formalem , eι ιoc, iam, aera inreualem. S. Io D. Orarae aliae aiam sortis, aliae usurarum. S. IOI .
256쪽
I. Ο3. sura multipliciter dividi potest: vel habita ratione quantitatis, seu emolumenti, is, i. in quod solvitur, vel caussae, propter quam solvitur, vel rei, propter quam Praestatur. Sic i. ..quantitas accessionis inspiciatur, usurae aliae dicuntur majores, aliae minores. Majorestit. a. sunt cent si may, caeterae minores. Usura centesima ea est . quae Centesimo mense seu Oeto annis, et quatuor mensibus aequat sortem: videlicol pro centum aureia duodeeim singulis annis penduntiar ii : ideo autem centesimae usurae a mensibus centum appellatae sunt, quia veteres solebant per singulos menses singulis Calendis usuras exigμα atque rationes cuin debitoribus luim ain: quare tabulas, quibus nomina debitorum, praecipue mutuatariorum, inscripta erant, calendaria dicebantur. si L. Lecta ost 4o. P. ae redi Cresic a. I.
I. roo . Minores usurae diversi generis sunt, prout magis accedunt ad centesimas, vel re dunt a centesimis, ad quarum comparationem aestimantur st): quare aliae dicuntur sextantes, aliae quadrantes, aliae trientes, quincurices, aliae semisses, vel etiam semis- sales, septunces, besses, dodrantes, dextantes, vel deunces. Sextantes sunt, quae sextam centesimae partem Continent, seu duos aureos pro centum in sigulos annos, ita ut spatio quinquaginta annorum, aut seXCentorum mensium AOrtym adaequent. Usura quadrans. seu quarta centesimae tres aureos pro centum quotannis parit; atque sortem a quat unitis tribus, mensibus quatuor, Seu mensibus quadringentis. ii in L. Eos, qui Princiρali 26. I. l. cod. hoc tit., IOO5. Trientes usuras appellarit, quae dant tertiam centesimae partem, seu quatuor pro centum aureis in annos singulos; atque ita sortem aequant viginti quinque annis, seu te entum mensibus: quincunces quintum centesimae reddunt, seu aureos quinque pro centum: semisses dimidiam CBnissimae, Seu Sex Pro aureis centum, septuneos aureos septem dant, besses usurae duos trientes continent, seu aureos octo pro centum in annos singulos; atque ita de caeteris dicendum. I. io OG. In iure aliquando etiam mentio sit usurae unciariae, seu unciae si in; quae antem unciariae nomine usura designetur, non omnes conVeniunt ' quidam putant, centesimam hoc nomine significari, quasi uncia, seu duodecima Pars Melieris singulis mensibus solvi debeat, prout sit in centesima sS. ioo3. : alii, et probabilius sentiu ut, unciariam usuram esse duodecimam centesimae, quemadmodum sextans est sexta centesimae, quadrans quarta Centesimae, et ita deinceps ioo4, et roos.
Practerea usurae ab earum quantitate dividuntur in Iegitimas, et non legitimas: Iegitimae appellantur, quae modum a legibus definitum servant, seu non excedunt quam iitatem legibus praefinitum: non legitimae sunt, quae ultra legum terminos progr clauu tur ii, Quae autem apud Romanos usura legitima haberetur, non omnino constat: quidam putant, olim iuisse centesimam: usuras legitimas gravissimas fuisse constat ex pluribus Romanae jurisprudentiae fragmentis sa : quamquam et alicubi legitimae dicuntur usurno, quae in regione frequentantur t3 ; atque P terior haec signifieatio rationi
257쪽
An, et quibus in casibus usurae debeantur. Io 7 I. Ioo8. Haec autem divisio usurarum in legitimas, et non legitimas generatim damnari non debet, prout Theologi quidam arbitrantum, cum enim et ipsi. Et omnes fateantur, compensatorias usuras, non secus ac punitorias siὶ recte exigi, quidam tamen modus harum esse debeat; nec permittendum, ut damnum emergens, vel lucrum cessans in immensum creseat: quia indefinitum hoc arbitrium in gravissimum publicae, et privatae rei dispendium vergere posset: atque ideo principes iure merito modum usurarum quantitati praescribunt sa , quem praetergredi non licetit, saltem in foro externo s3ὶ, nil Verat, quominus usurae quaedam legitimae dicantur, aliae non legitimae sit De quibus mox dicturi sumus. sal D. t. a6 S. r. cod. hnc ut s3ὶ De hac re plenius infra memus, e endentes, an, et quousque liceat ustiras mmultio steremere. S. Iom. Usurae ex caussa, ob quam praestantur, dividi solent in compensatorias, punitorias et lucratorias. Compensatoriae usurae appellantur, quae solvuntur in compensationem damni, quod mutuans patitur, V l lucri, quod amittit, quia pecunia mutuo data per aliquod temporis spatium caret. Punitoria est, quae Praestatur a mutuatario ob moram ab ipso in reddenda sorte commissam si . Demum lucratoria nominatur usura , qua praecise solvitur vi mutui, seu ex mero mutuationis Osscio, quin uilla compensationis, vel morae ratio haberi deseat.
Usura potissimum lucratoria rursus tribui potest in expressam, seu, ut aiunt The logi, formalom, si tacitam , quam iidem virtualem dicunt. Expressa est, quac ex vero mutuo, et manifesto percipitur: tacita, quae acquiritur sub specie alterius contractus, puta venditionis cariori pretio factae ob moram solvendi emptori concessam. Praetermitto divisionem usurae in realem, qualem dicunt, Cum lucrum ex mutuo expresse, vel tacite in pactum deducitur; et mentalem, cum vere percipitur, sed absque ullo pacto'; haee enim divisio nostri non est instituti, sed a Theologos pertinet.
Postremo ratione habita rei, ob quam praestantur: aliae sunt usurae sortis, qua pro ipsa quantitate mutuo data Praestantur: aliae usurarum , videlicet quae Pro usuris non solutis penduntur, quatenus ex his nova sors fiat, quae priorem auget: atque postremae legibus ut plurimum invisae sunt si , ut infra demonstrabimus. iὶ L. Ut nullo modo α8 cod. hoc tu.
An, et quibus in casibus usurae debeantur.
Puaedam in foro externo a ciuilibus legislatoribus permittenda, seu tolleranda sunt, licet non omnino honesta- , OII. Usurae tum ex conoentione, tum incis judicis deberi ρου-L S. io 13. CS. Io II. um quaeritur, an, et quibus in casibus usuras accipere Iiceat, animadvertendum est, civiles legislatores quaedam interdum permisisse, vel passos fuisse majoris mali UMSPR. Tom. IX. 33
258쪽
258 Iuris ud. lib. III tu VII. cap. III. feri. LI..i. i. 3. vitvndi caussa, licet undequaqust honesta non essent. Quare de iure usurarum in hoei cupito acturi, trademus, quas certiora sunt, et ab omnibus probantur.
c '- t. 4. Sed, cum in mutuis, potissimum tacitis, seu palliatis usura aliquando in stipulati '. nem non deductae, ossicio tamen judicis ex mora, vel ex natura contractus, et aequilate adjudiccntur, idcirco seorsim dicere praestat tum de vi stipulationis praestandarum usurarum, tum de jure petendi usuras etiam, quae speciali conventione promissae non fuerunt: atque duplex hujusce quaestionis caput duabus sectionibus expendemus. SEcTIO Ι.
Quibus in casibus liceae de usuris Pacisci.
Uturae apud Romanos nonnisi ex si ulatione mii Poterant: exceρtis quibusdam
casibus. S. Iol 4. Ustim sine justo titiam ρeli nequit, nec Prodest transactis, aut sententia. S. o 35. Ustirae licite acciρiuntiar ex caussa damni emεSentis, Mel lucri cessantis. I. in i 6. Amiaitas non Patitur, ut ossicium in alterius patiam auscγtum damnosum sit. S. IOI7. Damni emergentis caussa saporabilior est lucro cessanter hujus tamen rationem haberi aequum rat. S. IOI8. Damniam ex communi hominum Ορinione sentit, qui honesti, et ρrobabilis lacri Uem ammittit. I. IO 19. Usurae ex caussa damni emergentis, vel lucri cessantis in si uiarum deduci Possunt, Mel demonstrata quantitrite, rei ratione Habenda damni, quod emersisse, et lucri, quod Mere crasaSSe, 'Parebit. S Ioao. Usurarum OD damnum emergens, Dei lucrum cessans ceris quantitate statui non m-test, nisi uere adsit Periculum damni emergentis, uel lacri cessantis. S. Io M. Damnum emergere debet, Ped lucrum cessare Praecise ex mutuo, non aliunde S. Ioa a. Muttians an prohibeatur usuras acomere titulo damni emergentis. Mel lucri cessantis, si mutuam Pecuniam ab amico habere Possust S. roa3. Usuras ultra modum a legibus constitutum exigere licet ex caussa damni emergentis, uel lucri cessantis. S. IO24. An id, qtiod interest, generatim eae legitimis usuris aestimari convenias S. t o 25, et io26. Poena conuentionalis an juste exigi ρossiι etiam Praeciso damno emergente, Mel imcro cessante Z S. IOII., et I O28. Usurae Punitoriae, seu quae a judice in Poenam morae infliguntur, an fuste ρere Piantur, quamois credit is non intersit 8 S. io 29. Poena ρecuniaria a iudice in casum morae suo addicta an solui debeat 8 I. io3o. An Denditor usuras metia sine intermuratione soloere teneatur, si res traduri sit,
sedes de pretio habita, et fructus ab e tore mremi potuerint 8 An id, quod interra etiam exigi ροssup S. Io3 i. Cur res tradita esse debeat, atque fides de ρretio habita, ut uenditor ρrelii tardius
soluti usuras consequatiar 8 S. ioba.
Quid si evictio in limine contractus immineat Z I. o33. Dato in solutum praedio Pro certa aumma, si ρluris deincePs aestimetur, ummo augmenti debentiar. S. io34.
Usurae soloi debent ρendente liquidatione, si creditum certum sit, nisi ρecunia oblata, et GPositia fuerit. S. Io35.
259쪽
Quibus in easibus liceat de usuris Pacisci. IS9obligatio, eum debitum incerium est, non retrotrahitiar pro usuris ad Sui initium: in,ε. i 3. maxime in oditim tertii. S. io 36. ii'; Fructus rei Pignoratae in sortem computanttir, si creditor ex dilata solutione nee M
damnum PaSSus ait, nec lucrum amiserit. S. Io37, et Io 38. Cod. - Piguorum ρro dote obliuiorum fructus in a tem co utare maritias non tenΦ-------tur. S. IOD.
Venditio minore pretio celebrata Propter ρactiam redimendi adjectiam usuraria non est. S. Io o. Usuras modicas cur Permiserit In erator Leop io 4t, et io4 a. Incommoda, qtiae ex nominum auaritia, atque i robitate Proficiscuntur, justam non praebent usurariam Permittendarum caussam. S. Io43. Pr Ponuntiar argumenta , quibus Maurarum Patroni PerPeram probare conteridiant, praeciso etiam damno emergente, et liacro cessante, eaSdem licitas Gae. S. io 44, et Io45. Usurae licite non ρeruntur Pro beneficio, q&od metio non aestimatur. S. 1 46. Usurae besses, Mel ι isses longe excedunt aestimationem benescii a mutuante in miat tiarium cestati. S. Io47. Miatuum dare aliquando tenentur dioitea ex praecepto charitatis. I. Io48. Lucrum mere possibile, ex Pecunia mutuo data peropiendum, justum titulum non praebet usurariam. S. Io49. Non Se er Praesto fiant Praedia, in quorum co arationem Pecunia utiliter impendatur, aut merces penates inhori pretio emendae, et majori mrsus distrahendae. S. io 5O. Muttiatarius Potius ex sua industria, qtiam pecuniae, quae Sua fucta est, ve lacrum Peremit. S. IO5l. Spes lucri mere possibilis in commercio non aestimatur, sed tantiam ρrobabilis. S. Io52. Pecunia per se sterilis est, nec fructus Panere Potest. S. Io53. Locatae res Pereunt, et deteriores fiunt damno locatoris: Pecuniae uero mutuo datae interitus ad mtituataritim Pertinet. S. Io54. Usum iure, quo utimur, prohibetur omnibus, sive palam, sive clam, e resse, Mellacite exerceatur. S. IO55.
Ε enditiar singularis vectes de muliere, quae Prius jusserat, usuras a se PerCγt Srestituit tam Poenituerat. Postremo ad Priorem Moluntatem rediit. S. io 56, et io57. Haeredes justam defuncti Ooluntatem l lera tenentur. I. io 58. Voluntas in piam caussam facta, atque exonerandas conscientiae gratia, revocari non Potesti , Io59, et I OGO. Usuras accipere licet pro assecuratione sortis, si ρericulam illius amittendae uere εubsit. S. I in .
An usurae ex caussa Publicae utilitatis tolerari, I ρermitti Possint a Princ*e Christianis, pel saItem Iudaeis 8 S. tina, et io63. Usuras erga alienigenas Iudaeis olim permissas fuisse ρlertiae defendunt. S. io6. Usurae Iudaeis Permittuntvir , pel tolerantur eae caussa ρublicae utilitatis etiam in terris Ecclesiae. S. Io65. Quid de usuris usurarum, et fructibus' , to66.
i Romanarum legum scita inspiciamus, usurarum promissio in iudiciis stri etituris vim non habebat, nisi stipulatio intercessisset i); ita ut ex solo pacto solutae utique retineri possent, ut pignora pro illis obligata, non autem actione proposita postulari ta): praeterquamsi frumentum, vel hordeum mutuo datum fuisset 3ὶ; quia Laee mutuo dari soleant inter rusticos, seu plebeios stipulationum imperitos, et simplicitatem potius, quam verborum subtilitatem sectantes: vel pecunia a civitate i ),
siaco O , vel argentariis οὶ credita suisset, iisque promissae usurae, vel de pecunia
260쪽
16o I immae lib. III. tu. VII. cap. LII. sere Li 3 trajectitia ageretur s7 ; singulari civitatis, fisci, argentariorum, et commercii in pecuniatii. b. trajectitia favore.
Verum, cum hodiernis sori moribus stipulationum ambiguitas sublata sit, atque passim receptum, ut ex nudo pacto actio nascatur i S. 78a. , amplius non inquirimus, an ex pacto, an stipulatione promissae sint usurae S. 9II. , Sed an ex justa caussa, seu justo titulo promissio facta sit. Quare de hisce titulis disputandum, ut innotescat, an pacta de usuris concepta Vim habeant, nec ne; quippe, hisce titulis pr. escissis , Deque transactio de usuris sustinetur, neque sententia transit in rem judicatam , si coiitractus vere usurarius sit, atque de vitio constet: nisi sorte transactio sponte a debitore facta ut, et bona side: libera autem transactio ex parto debitoris disseilius praesumitur, si sors adhuc soluta non sit: quamquam interea creditor in possessione retinendus est ii . si Cum dioino, naturali, et canonico iure usurarius Contractus Prohibeatur. Osaso. decis. 137. num. 6., et seqq. , Fab. cod. hoc tit. lib. 4 tu. a4. M it. 8.
Imprimis consentiunt sere omnes, ex Caussa damni emergentis, vel lucri cessantis si usuras licite peti, et accipi a mutuante iaὶ. Damnum emergere dicitur, cum creditor damnum patitur in rebus suis. quia pecunia mutuo data caret: puta si frumentum, vinum , et similia sibi, et familiae necessaria opportuno inmpore comparare non possit ; quo sat, ut cariore pretio deinceps empturus sit: lucrum Vero cessat, cum ex pecunia, quam mutuo dedit, emolumentum percepturus suisset; puta in negotiationem, Praedia urDalia, aut rustica emendo. ιὶ Dummodo lucrum, quod cratat, honeate ρemmi Potuerusa uouimias Marian resol. lib. 3. ωρ. 4. num. 5. S. IOIT. Usuras exigi possc ob damnum emergens, vel lucrum cessans aequitas ipsa demonstrare videtur: haec enim non Patitur, ut damnosum sit beneficium, quod quis in alterum confert ii ; nec altor cum alterius dispendio locu pictior fiat sal; porro . si ex caussa damni emergentis creditor usuras stipulari non posset, ex beneficio suo damnum sentiret; sicut et damnum ex communi hominum opinion pati existimatur,
rui lucri probabilis spem amittit, atque ideo spes haec emi, et vetuli potest, prout icitur de laetu retis 3ὶ: limno et in locatione praediorum rusticorum contingit, cum fructus, autequum cogantur, et reponantur, tot Periculis, et cladibus obnoxii sint. si in L. Ita tumen a7. I. Sed si eidem 15. in ιλ. A. ad Senat. Consuli. Trebellian.
Noque justa ratione nititur, quod ait Faber, usuras quidem licito exigi pro damno emergente, non autem pro lucro cessante si in; quia, tametsi id, quod interest, etiam ex lucro Cessante leges vestiment i a , attamen favorabilior sit caussa illius, qui damnum vitare intendit, quam qui lucrum captat 3ὶ; atque ideo christiana cliarita