장음표시 사용
241쪽
De monetae augmento, vel decremento. a i
Quod si creverit minuta moneta, ad cujus comparationem aurei aestimati sunt: putasi florem, qui prius sex assibus pendebantur, deinceps Octo valeant, etiam pro Creditore respondendum videtur, ita ut debitor solam sabeat electionem, utrum malit, in totidem aureis, vel in alia qualibet moneta solvero, px qua creditor idem lucrum reserat, ac ex aureis, vel florenis; etenim in hoc quoque casu rigent eaedem rationes,
quae in aliis speciebus i S. 94 i . . et 043. : adeoque idem jus statui debet si .
Sed plures asseruntur exceptiones huic regulae de augmento monetae creditori tribuendo , favore nimirum dinitoris, ne nimium gravetur. Atque imprimis traditur, monetae augmentum non deberi, si Pro mutuo solvantur usurae si , nimirum contractus vere usurarius sit saὶ; alioquin debitor duplex onus sentiret; augmenti, ejusque usurarum i nec contractus usurarius eodem favore dignus est, ac caeteri; sive pecunia credita sit absque usuris, sive agatur de venditione, aut retrovenditione s3ὶ: nisi sorte debitor sit in mora solvendi; quo casu sentit Thesaurus, videlicet post moram , deberitum augmentum monetae, tum augmenti usuras l4 ; neque enim mora debitoris creditori noxia esse debet i5ὶ , aut juste queritur debitor, cum ex mora sua damnum
ιὶ Thesauri decis. II . num. a. ἀφ αὶ Thesaur. ibid. in addition littera Α. 3ὶ Thesaur. ibid. num. 3. , et in addition. littera A. s in Thesauri L num. 3. , et num. 4. Q
In mora autem etiam positus judicatur debitor, qui inducias a Principe obtinuit, atque ideo non solum ad legitimas usuras, sed etiam ad monetae augmentum savore creditoris teneri, Senatus pronunciarit si : quia licet ex Principis indulgentia non possit interim cogi, ut solvat; attamen pecuniam mutuo datam retinet contra creditoris voluntatem, et fortassis in creditoris dispendium; quod sumicere visum fuit, ut creditori prae debitore consulatur. ιὶ Thesauri dict. decis. I74. num. 4. Φ
Si nummis mutuo datis, puta aureis taxative praefixa sit aestimatio, ad stor nos, vel libras decem, supra diximus i S. 942. , non deberi augmentum aurei, sed posse debitorem solvere in nummis inferioribus, seu florenis, aut libris decem pro unoquoque aureo, ex praesumpta voluntate contrahentium si secus si conventum sit, ut tot aurei in auro restituantur, quot mutuo dati fuerunt, licet aureorum aestimatio ex nummis inferioribus facta sit ia); quia contrahentes potius ad materiam, quam ad aestimationem respexisse videntur d. S 93 a. iὶ Thesauri ae decis. I74. num. 6. αὶ Thesauri d. num. 6.
Sed quid dicendum, si mutuans, et mutuatarius praeter stipulationem iactam in tot forenis, adjecerint, ita ut solutio sat ex moneta, ut aiunt, currente, seu quap in usu sit tempore solutionis Non consentiunt in hac quaestione pragmatici: censuit tamen Senatus, si Thesauro credimus, non deberi augmentum monetae, sed liberari debitorem solvendo tot florenos, quot aurei fuerunt aestimati, licet aurei Valor creverit, seu JURIS PR. Tom. IX. 3 i
242쪽
24 a Iurispmd. lib. III. fit. VI. ωρ. III. feci. H. A mendis. iv.f. Pluribus, quam antea storenis aestimetur si dummodo non immollice creverit monetae W valor: quo casu res ad aequitatem reduci debet sa), quia verba haec favore debitoris, i apposita sint, ut ab augmento Praestando immunis sit; cum liceat, quin speciali coii- ' ventione opus sit, solvere in quaculaque proba moneta, seu in nova ad valorem nuti. ' -quae, si antiqua non reperiatur i3ine atque idem placuit servandum in caeteris contrarii bus , etiam qui successionem temporis habent , quoties conventum est, ut tempus solutionis tu moneta inspiciatur, seu siat solutio ex moneta, quae in usu sit solutionis tempore s4J. i Thesaur. de augment. monec pari. a. num 53. q. αὶ Argum. t. Cum quidam i . fg de usian II. I. , Thesauri deo a 26. m. I.
Augmentum monetas deberi, si aureorum mutuo datorum valor aestimatus sit ad comparationem monetae imaginariae, relatione habita ad tempus contractus, postquam de aureis mutuo datis mentio facta fuit: ita videlicet: Titius multio dedit Sempronio censum aureos in auro, qui ualent florenis mille, tradit idem Thesaurus, ita ut, si tempore nolutionis aurei valeant florenos mille ducentos, totidem solvendi sint iij;nisi debitor malit, et possit totidem aureos restituere; alioquin creditor damnum Pa teretur, quod Non sivit aequitas sa : aestimatio autem non taxative, sed demotistrative facta judicari debet, eo tantum consilio, ut sciretur, quid tunc aurei valerent. Aliautem, et quatenus debeatur augmentum monetae in pacto redimendi, emptione, et Venditione, locatione , contractu censuali, emptiyleutico, et similibus, suis locis ex-Peudemiis 3). ιὶ Thesauri de augment. moneL Part. a. num. 54., et 55. I L. Debitorem Θ., l. Creditor i o a. AE ae solution. s 46. 3. s3ὶ Interim uideri ρotest Thesatiri de his di titnns ibid. num. GO. ad num P, V. et de his tractatum Antonii Solae de mcuniarum, seu monetarum augmento, el diminutione Pag. mihi si 5., et aeqq.
I. 9So In vectigalibus quoque, seu ut alunt, gabellis, quae perpetuo, vel Per longissimum
tempus alicubi solvantur locorum vassallis, agmentum monetae deberi, plaeuit olim Senatui si : et merito ia): quia vec Ligalia haec ex caussa onerosa solvuntur, puta ut vassalli inde, vias, et pontes restaurent: quare aucto nummi aurei valore , Dec non operis, et mercede, ne vassalli in damno haereant, aequum est, vectigal, seu Vectigalis Pecuiuum augeri. ιὶ Thesauri deris. Il4. num. i. V. et deris. 226.
aὶ Cv. Olim caua1am Io. extra Decret. Greg. de cerasidi i 3. 39. S. 95 . Excipiendus est casus, uti jam innuimus i S 926. ὶ, quo consuetudo inducta siti et legitime praescripta saltem per triginta annos si , xemplo caeterarum actionum sal, ut solutio haec fiat ex moneta, quae in usu est singulis, et diversis temporibus, nulla augmenti, vel decrementi monetae ratione habita 3ὶ: nisi sorte per longam temporis successionem ita decreverit antiquae molietae valor, ut ad mloimum redacta Siti neque enim jus hoe onerosum i , praeced. in elusorium fieri, sinit aequitas 4 . si in Thesaur. M augment. monec Pari. a. niam. 77. e sal L. Scul in rem 3., et L seq. Coa de ρmeac tion. XXX, Mel. XL anno' 7. 39. 3ὶ Ttisauri ae decis. at 4. num. 3. , et in audition. littera A. iiὶ Thesauri dici deris. at 4 num. 3. e
243쪽
De monetae augmema, et decremento.
Quinimmo, si per plures annos solutum non fuerit, atque ita videatur recessum a lit. s.consuetudine solvendi juxta mutationem monetae, hujus augmentum vn Gallis debebitur ζ' si : sublata enim per non usum consuetudinis vi sa), res ad pristinum statum rever- cin . . , titur, potissimum cum aequitas ita suadeti
Idem dieendum videtur de pensionibus annuis, quae inris pretio constitutae sunt cum perpetua facultate redimendi, quae census nomine donantur; videlicet creditori Praestandum esse augmEutum monetae, cum hujusmodi Peusiones locum teneant usurarum quincunctum, vel quadrantium; alioquin da minimum reduci facile possent tit: aliter tamen, ait Faber, Senatui visum est constituendum, tum ex aequitate; ne in Aingulos annos novus calculus ineundus sit, quae res magnam litium materiam prae heret saὶ; tum ex inveterata apud Sabaudos consuetudine, qua inductum, ut hujusmodi pensiones, sicut annuae auut, ita ex pecunia annua , et quae in singulos annoscuditur, solvantur I. iὶ Fab. cod. de solutionib. lib. 8. tu. 3o. def. 3o. num. r. , et seqq. in cor'sαὶ Fab. cod. eod. lit. d. def. 3o. num i 3. in C P.
Si ponamus, consuetudinem legitime induetam esse, nemini dubium, quominus solutiones secundum eam fieri possint i S. 95ι. ὶ; alioquin standum est generali regulae, ex qua augmentum monetae creditoris lucro cedit S. 95o. λ: neque difficultas solutionis, aut ealculi sussiciens Caussa est, cur creditor grave damnum pati cogatur si , Prout facile contingeret s S. praec. in. Quod autem praestat consuetudo, idem esticit praescriptio quadraginta saὶ, aut saltem triginta annorum s S. 95 i. i, sucundum genet ut ps juris regulas id, si L Continiatis actus i37. S. Illud inFiciendum 4. V de oerbor. obbgat. 45. i. itii Fab. d. def. So. Num I 5. in C P. 3ὶ D. l. Sicut in rem 3. dic. de Praescriράμ. XXX. , -ι XL. anno' t 7. 393.
Porro consuetudo, de qua agit Faber, apud nos nunquam 'recepta fuit si): nec incensibus, nec in emphyte usi, nisi alter conventum sit, vel agatur de canone modico, atque in recognitionem dominii praecise convento fai: Proinde non tantum pro annuis linaestati ortilius censu.libus, sed etiam pro ipsa sorte, si debitor eam restituere velit, monetae augmentum solvendum est 3ὶ: si modo constet do origine obligationis; alioquin sussicit solvere ex moneta proba, atque in usu tempore solutionis i4 .
si in Thesauri de augment monet. Part. a. num. 65. sa, Thesaur. de augment. monet d. stare. a. niam. 66.', et decis. 226. num. 4. ρε sat Thrauiam de atiment. monet. Part. a. num. 65. in I n. 4ὶ Cum enim incerta est in sui origine obligatio, nec constat de aestimatione ραι niae certae, nu commientius statui potest, quam ut ita sol tran
tatem pertinere, ut Senatus auctoritate id ipsum induceretur, videlicet ut pensiones annuae Solvantur ex pecunia, quae singulis aranis in usu est, augmenti mutione praetermissa, vitandi incommodi caussa, quod ex litium multiplicitate oritur si quas dirimere ad judicis ossicium pertinet ix ; etenim lites utique dirimere decet, sed sine alterius dispendio: atque ideo Senatus Pedemontanus censuit, in vectigalibus deberi augmentum monetae, litium periculo non obstante S 9So
244쪽
ti . t. S. SU7. Cod. i. 4. Usurarum , aliarum qne accessionum augmentum monetale nullum deberi, ne a tem-- pol e quidem taxationis, saepius a Saba udo Senatu judicatum refert Faber si in; non utique ea ratione, ne detur accessio accessionis, quae nunquam datur sa , cuin monetae augmentum pars debiti sit, et solvi debeat, ne creditor in damno haereat s3ὶ; sod ne inextricabilis litium materia praebeatur, si in singula tempora, et Pene momenta, quibus usurae deberi incipiunt, spectare oporteret, quis Moneta n Valor esset si): atque inde concludit laudatus Faber, solvendum esse in moneta, quae in usu est, Cum usurae Petuntur, sive melior, sive deterior essecta sit i5 . Sententia haec aequitate nititur, non stricta juris ratione.
3ὶ L. Creditor io a. Is de solutionibus t 46. 3 3, Fab. cor eod. tu. desinit. So
4ὶ Fab. d. def. 45. num. a. in corP.
Cnetorum non inopportune monet Faber, valorem pecuniae debitae potius aestimandum ex communi usu commerciorum, Piam ex edicto Principis, si Princeps abusum perspectum babeat, atque patiatur, nec alias creditoris indemnitati consuli possit tiὶ: atque Fabro consentit Thesaurus tui; hoc enim plerumque extorquet tibinvitis Principibus, et Magistratibus infelicitas temporum, et necessitas commerci rum i3ὶ: propter quam a stricta juris ratione interdum receditur s4 : nec decet, edictum Principis, quod caeteris negotiatoribus nou nocet, soli creditori nocere 5 . ιὶ Fab. cod. de solutionib. lib. 8 tit. 3o. d. f. l .
Quod si eadem non sit communi hontinum usu , ut plerumque contingit, nummorum aestimatio, nec maxima, subjicit Faber, sumenda est, nec minima, sed media, si magis frequens ti : De hinc nimis gravetur debitor, inde vero creditoris indemnitati moderate consulatur saὶ; prout suadet aequitas, cuin ex duobus contendentibus Deuter corio jure nititur: ut luo idem serendum est judicium, si monetae antiquae, ad cujus a limationem solutio ex nova sit, valor incertus sit 33. 1ὶ Fndi cod. de solutionib. lib. 8. tit. 3o. def. II. num. 4. in C P.
sai Argum. I. Si Hreres ii o. V. de legat. I. s Jo. I. 3ὶ Arg uni. d. l. ito. V. de twat. I. s. 96O. Ex his, quae sunm diximus s9. 958. , sponte sequitur, eum, qui spopondit, se
auroos soluturum ad communem valorem, Hon de eo sonsisse videri, qui edicto Principis , aut Magistratuum Praeseriplus est, sed qui usu , seu abusu commerciorum frequentatur si ; cum valor publica lege constitutus iacile ignoretur a contrahontibus xel, etiamsi Perspectum habeant, ex quo abusivus valor toleratur id. S. 958. , ad hunc potius respiciunt contrahentes sal: nec mutuatarius justam habot conquerendi caussa M. cum nummos mutuo acceptos ad eundem Valorem expendere potuerit s3ὶ si Fab. cod. de solutionib. lib. 8. tu. M. de it 4 i. in PrinciP.
245쪽
De monetae ammento, I decremento.
Haec ita, quamdiu Princeps patitur ut moneta in communi usu expendatur ultra ceu . . aestimationem ab ipso praefinitam; quod si abusus hie a Principe, vel Magistratibus supremis, qui vico Principis languntur, condemnatus fuerit, nulla amplius ratio illius habenda est sit; legibus enim judicandum est, non exemplis ain: neque consuetudo tanti valet, ut legem vineat l3ὶ: quamquam post latam legem ex intervallo fieri potest, ut abusus denuo inducatur, atque publicae commerciorum utilitatis caussa seratur S. 938. : quo casu legis sanctioni praevalet iὶ Fab. cod. de olutionib. lib. 8. tu. 3o. desinit. 39.
3) L. Consuetudinis a. coa. quae sit longa consuetud. 8. 53. s in Fab. cod. de sontionib. a. desinit. 39. allegat. ult. 6 S. 96I. Cum autem propter augmentum, Vel decrementum monetarum, Vel pluris, vel minus aestimandi sunt nummi aurei, vel argentei; ne debitor, aut creditor nimis gravetur, non solet senatus subaudus, ait Faber, id arbitrio suo committere, sed Viris probis, eam rem tractaro solitis, et ab utroque collitigantium eligendis iὶ: Praesertim cum Praptor intrinsecam mutationem abusus quoque Commercii intervenit saὶ; cum senim res haec sacti sit, certa et generalis regula constitni non potest, sed a prudenti judicantis arbitrio pendet saxsi Fab. cod. de solationibus lib. 8 tit. 3o. desinit. at . in Princiρ. αὶ Fab. dict. de D. 23. num. I. in COS.
Sed quid dieendum , si in diversis locis varius sit pecuniae valor, atque in uno loco contractum sit, in alio autem solutio fieri debeat; an ex contractus, an ex solutionis Ioeo aestimatio siet Ex solutionis loco ti); quia unusquisque contraxisse intelligitur in loco, quo solvere debe sa), cum ibi contractus implementum accipiat 3 . si in L. Vinum a a. in M. P. hoc tit., Amet in Panderi. hoc tu. de redi credit. lib. t a.
Hinc, cum conductor, ex Caussa susceptae eonductionis, se obligasset ad solutionem mille aureorum aestimatorum tribus libris Begiis, quae sex florenos cum assibus tribus monetae Sabaudae emcerent; ita ut, licol in Sabaudia eontractus celebratus esset, solutio tamen Lugduni fieret sumptibus, ct periculo conductoris: pronunciavit senatus, minimct cogendum conductorem, ut in aureis solveret, dummodo in alia monota, quae Lugduni admitteretur tii; cum aurei aestimati fuissent, adeoque solutio tum in specie, tum in aestimatione fieri poterat ta , dummodo moneta deterior effecta non fuisset a contractus tempore s3xsiὶ Fab. cor de solationibus lib. 8. tu. 3o. desinit 36. in ρrinem. αὶ L. Si quis stipulatus s. mae sit de solutionibias 46. 3. , Fab. ibid.
3 Fab. ibid. num. a. in corP. I. Cum quidem mutuum 3. V. hoc tit. S. 965. Idem servandum placuit, si solutio in aureis fieret; ita ut, si aureus solutionis tempore quatuor libris Regiis Lugduni aestimaretur, trecentis aureis in specie datis
246쪽
Iurismuae lib. III. til. VI. ωρ. III. aera. II. Amendis.
prioris litis eroga- obligatio nata noni . t , quadringenti soluti viderentur si , habita videlicet valoris . seu aestimationis pultaeae. ratione; quia apparebat, aestimationem debitoris gratia iactam fuisse, cum tempore iii. i. Contractus PrDPter monetarum deteriorationem aureus Lugduni multo pluris, quam . i. 4. tribus libris Regiis aestimaretur iaὶ: aliud Proinde statuendum, si in favorem ereditoris ' . aestimatio iacta suisset tJx:i b. eod. ile soliationib. lib. 8. 6L 3o. δα desina 36. num. 3. in cor . αὶ Fiab. d. desnit. 36. niam. 4., et 5. in C P.
Exceptionem de loco solutionis inspiciendo in monetae aestimations admittit Faber, eum res liaec in creditoris damnum vergeret; puta si quis in uno loco condemnatus solverit, tum a judicis sententia ad supremum Magistratum appeΙlaverit, atque obtinuerit ii ; etenim inspici decet potius locus, in quo indebita solutio facta est, quam ubi indebiti exactor condemnatus suit; cum ibi quasi contraxisse videatur, ubi indebitum exegit αὶ: proinde, si creditoris intersit, hujus loci leges in aestimando peeuniae valore servandae sunt, ne alioquin damnum patiatur s3ὶ.iiὶ Fab. cod. de solutionib. lib. 8. UL Jo. de . 33. in ρrinciρ. ia, L. Consensisse a. S. Omnes autem 4., meres absens I9. S. a. q. de iu
Eodem modo pronunciatum fuit de impensis, quas in caussam verat, qui indebitum prius solverat; tametsi earuita solvendarum
videretur, nisi ex posteriore iudicato, atque in ipso loco competere, in quo posterior sententia lata fuit si ; quia et in his quoque sumptibus iudemnis servari victor do-heat 23. Alia caussa est sumptuum, qui in caussa, et loco appellationis facti sunt, licet sorte moneta ex loco prioris iudicii allata, atque in loco appellationis impensa tantam domino utilitatem parere potuisset, quanta in posteriore loco fuit 3ὶ; et nim appellationis expensae nullo modo pertinent, aut referri Possunt ad locutu prioris judicii. mso Fab. eod. de solutionib. lib. 8. sit. 3o. d. desinit. 33. num. 3. , et i in corP. αὶ L. Promrandum i 3. S. Si oe autem G. d. de Iudic. a. r. 3ὶ Fab. d. desivi. 33. num. 5. in Cor
Quaedam hoc loco animadvertenda supersul L Primum ost, monetae augmeritum
amplius peti non Posse a creditore, qui semel probaverit restitutionem sibi a debitore factam, licet in moneta viliore, nisi de jure suo conservando Protestatus siti quamvis agatur de dote, cuius praecipuus favor est si ; quia ex trito axiomate volenti, et consentienti non sit injuria iaὶ: nisi sorte error, vel ignorantia creditoris intervenerit; haec enim Excusationem facile praestat i3 . si Fab. cod. de solutionib. lib. 8. lit. 3o. desin. 5 I. in Princiρ. saὶ L. In diem s. i. o . de aqua, et Mia. ρων. arcae . t 59. 3. , L Nemo ν detur 145. U. de reg. jur. t 5o. 17.
i3ὶ L. Iuris ignorantia I., L Regula est f., in minc ., et S. Sed juris ignorantia 3. o. de juri, ει facti ignorant f aa. 6. S. 969.
a. Quod saepe diximus, monetae augmentum creditori deberi, etiam in a imuis praestationibus t S. Mo. , et 953. , aliquando non omnino servatur, si nempe immo dico creverit monetae valor, ita ut debitor grave damnum passurus sit, si ad integrum augmentum Praestandum damnetur; tunc enim rea ad aequitatem, ut alunt,
247쪽
De monetae reum nis, vel decremento.
roducitur, prout judex singulis adjunctis Mensatis desinitet, non obstante contrario litii. i. x pacto si , inamo et consuetudine, seu praescriptione sa . ij L. Cum qui tam i7. in Princiρ. m de Maur. aa. s. e Thraauri decis. Iasi. iii. . tium. 3. εν , et in additionib. littera Α q. Cod i. 4. αὶ Thesatir. d. decis 2a6. num. 4., et decis. 239. num. uli. ΦF --9 97o. Postremo cum Fubro animadvertimus, augmentum monetae , quod creditoribus adjudicari solet, a monetarum inferiorum, veluti florenorum , librarum, assium, solidorum, et similium deterioratione caussam plerumque habere si): atque ideo non pluris aestimandum videretur augmentum, quam deterior essecla est moneta nova eo tempore, quo solvitur: tamen vulgo, subjicit idem Faber. aestimari solet ex comparatione aurei nummi, ita ut tanto plus veniat in liquidatione augmenti, quanto pluris est aureus tu, si in Fab. cor de solationib. lib. 8. fit. 3o. de . 27. num. I. in C P. zὶ Fab. d. desin. 27. num. a. , et 3. in cor . Huic porro consuetudini standum esso, Sabaiadus Senatus pronuntiavit si in; tipe immerito; licet enim aurei nummi Pluris aestimari soleant in commercio, quam valeant, si intrinseea materiae qualitas inspiciatur; sive quia aurum prae caeteris ni tallis pretiosius est, sive quia nummi aiarei commodius, et tutius huc, et illuc exportantur: uitamen, cum in numinis extrinsecus potius valor, quam materia spectetur a , communis hominum opinio praevalere debet : maxime quia creditor, cui noceri aequum non est s3ὶ, tot aureos contractus tempore sibi comparare potuisset 43. si b. cod. de solationidi lib. 8. tit. 3o. d. desin. 27. num. 5., et Mess. in C F.
S. 97 I. Quid ergo si aurei nummi creverint, non ex inferioris monetae deterioratione, sed quia rudis auri valor in commercio augmentum accepit, prout aliquando contingit It sq. 9γα. Placuit, in hoc casu de augmento nihil tractari posse, atque debitorem aerari, dummodo solvat in moneta, quae debetur sit; quia in nummis magis inspicitur publica aestimatio, quam materia, ex qua constant, ejusve valor sS. si 5. 3. Quod si solutio in auro promissa fuerit, omnitio solvendi erunt aurei in illa aestimation aureorum, quae in usu est tempore solutionis, licet aurei valor creverit, quin inferiores monetae deteriores effectae sint saὶ: tunc enirn contrahentes respexisse vi dentur potius ad pecuniae materiam , quam ad illius aestimationem sS. 93a . Sed de hac re satis: caetera, quae ad mutui restitutionem pertinent, prosequnmur. ιὶ Fab. cod. de solutionib. lib. 8. ια 3o. d. de u. a . allegaL 2. iaὶ Fub. d. allegat. a. in sin. Φα
248쪽
. titiatim soloi debet in loco , tibi datum fuit, nisi aliter conventum sit. S. 973. Dies mutui soloendi ρlerumque amonitur favore debitoris: nu inceρtus habetur moco leto. S. 674. Mutuatarius ρotest soluere ante diem Praesitum, straeterquam si dies creduorissa re amositus fueriL S. 975. Dies solutioni in gratiam creditoris mutuantis adjici ρotest. S. 976. Mutuantis creditoris fuste potest interesse, ne Pecunia miras solvatiar, quam con--ntum fuit. S. 977. Legatorum soloendorum te us prorogari Potest a testatore in haeredis, uel in I gatarii utilitatem. S. 978.
Conductor ante temρus Praescrptum recedens totius te oris Pensiones sol ere t tenetiar. S. 979 Mutuum, cui soloendo dies ρraefinitus non est, non statim restitia debet, sed post certiam te us ρrudentis judicis arbitrio. S. 96o. Pecunia, cujus soloendae dies non pomiiar, ρraesenti die non deletur, si negotii indoles alitid non suadeat S. 98ι. Pecunia multio datu tota simul restituenda est, nisi aliter convenerit, oes ρliares sine unius mutuatarii Maeredes. S. 982.
utuum generatim solvi debet in eo loco, in quo datum fuit; quia ibi contraxisse debitor intelligitur ιὶ: nisi inter mutuantem, et mutua Larium convenerit, ut in alio loco credita pecunia reStituatur ain: quo sane casu conventio servanda est, ne ita cogi potest creditor, ut alibi solutionem accipiat s3 . Non tamen tenetur debitor ad domum , vel locum domicilii creditoris pecuniam deserre, nisi ita convenerit, vel mo
Quod pertinet ad mutuae pecuniae solvendae tempus, distingui debet, an tempos solutionis praefinitum fuerit, nee ne: in primo casu generatim statuendum , ex conventionis verbis rem pendere, si dies adjectus fuerit; ita ut antea peti nequeat si ;eum dies non creditoris, sed debitoris favore apponi soleat lai: quo factum, ut diesinoeptus non habeatur pro completo, Sed omnes aues, mensis, vel diei partes pra lulabi necesse sit, antequam iure agatur saxit in L. Eum, qui calendis 4 i. S. I Hon obligat αὶ D. I 4 i. f. r. in sim. 33 L. Qui hoc anno 4a o eoae sit. de rector. Obliga
Hinc nascitur quaestio, utrum debitor ante praefinitum diem mutuum restituere possit, mutuante invito. Si dies mutuatarii gratia, ut Plerumque fit S. praeced. ,
249쪽
Quo loco, te ore, et modo muttium restimi debeat. adjeetus fuerit, satentur omnes, eum pro arbitrio solvere ante diem, atque creditorem imi .eogi, ut solutionem accipiat, et ratam habeat si ; torum enim medium te ras, ait i 'iselle Celsus, ad solvendum ρromissori liberum relinqui intelligitur sax i L i. iὶ L. Simulatio ista 38. S. Inter incertam 36. , I Eum, qui 4t., I Continuus si aerus i 37. S. Cum ita a. , ρ ρ. μι. β. de verbori obligationib. s 45. i. - -
αὶ L. Quod certa die το. Is de soliationib. 46. 3.
Sed dissentiunt interpretes, utrum liceat diem solutionis adjicrest favore creditori , seu mutuantis, ita ut antea solvi nequeat. Quidam negant: alii congruentius allirmant: posterior sententia ratione, et legum auctoritate priorem vinci L Imprimis ratione; etenim mutuantis multum interesse Potest, ne ante biennium , puta, restituatur pe-mnia credita, quam alioquin otiosam per longum tempus servare deberet: atque alitorsibi prospexisset, pecunia negotiationi, vel alii honesto lucro destinata, vel pra iis eomparandis: Proinde non sivit aequitas, ut damnum hoc ferre cogatur: noc permittendum mutuatario, ut praepropere restituat, nisi legitimas medii temporis usuras solustre paratus Sit si .
Neque quis dicat, mutuum ex natura sua totum referri ad utilitatem accipientis, proinde restitutionem fieri posse pro ejus arbitrio, et utilitate, maxime quia usurarum accessio plorumque inspecta naturali ratione vix sustineri potest si in; etenim, cum non raro contingat, ut ex Caussa damni emergentis, aut lucri cessantis usurae sin vitio in stipulatum deducantur sa); adeoquo mutuum dantis intersit, ne tempore in p- Portuno pecunia solvatur, sponte inita conventio servari debet s3J. Λtque hinc mutuum dantos hodie pacisci solent, ne Pecunia restituatur, nisi facta creditori ante duos, vel
Legum quoque auctoritas favet sententiae, qua defendimus, mutuum, et jux restitutioni dies adjectus sit in gratiam mutuantis. ante Praescriptum tempus restitui noli pomo; etenim Romanae leges apertissime distingui ut inter diem solvontis, vel accipientis savore appositam in testamento, ita ut in Primo utique casu debitor ant tempus, si malit, recte solvat, nou Vero in Postremo tiὶ: satis, si v rum amamus, Iegata a mutuo in hae re non differunt: maxime quia iureconsultus satis innuit, seris vandam esse testatoris dispositionem, qua tempus solvendi prorogaverit favore acciti pientis , licet medii temporis fructus legatario Draestandi essent sal: Praeterquamqliod, ut modo diximus I. praeced. 3, usuras interdum mutuanti solvi suadet aequitas, ne in damno haereat, quia mutuatario morem gerere voluiti
His addi potest exemplum conductoris; quippequi ante tempus praescriptum ro-- deus ad solvendas totius temporis pensiones recte eonvenitur, ut locator indemnis aervetur si : porro quemadmodum in locatione usus aedium continetur, ita in mutuo usus pecuniae, licet haec ipso usu consumatur: atque, sicut merces Im conductione recte postulatur, ita et usurarum accessio pro mutuo, si justa adsit caussa damni
emergentis, aut lucri cessantis I S. 977. H L. Dominus horreorum 55. S. αα j locati sis. a. a BIsPR. Irim. IX. 3a
250쪽
xM Iuris rud. lib. III. tu. VI. ωρ. Iu sera. IV. - l. o. iei Quod si dies mutilo restituendo statutos non sit, modica judicis arbitrio singulis m. , pcnsatis dilatio conecdenda est so, ut interim aliquod Ox mutuo emolumentum imp- cipiat. proni traditur de commodato sine temporis praesinitione concesso sax Mne ' i nemo orit . qui mi Luum accipere velit, si confestim restituere debeat: pro indo laetis convenisse videntur mutuans, et mutuatarius de solutione per aliquod tempus protrahenda i3ὶ. si Fab. cod. de restiris, et mora lib. 4. tu. a 4. desinit x .sαὶ L. In commodato tr. Sicut autem 3. o. commodat. s a 3. 6.
S. I. Neque nocet juris regula, qua traditur, praesenti die deberi pecuniam, voties s lutionis dies non ponitur si ; haec enim ex negotii indole, utque probabili contrahentium voluntate suas habet exceptiones: voluti in commodato sS. praeced. 3; atquae tiam in stipulatione dandi in certo loco, cui tacite inest tempus, quo illuc possit Perveniri sal; et aequitas ipsa suggerit, temperamentum aliquod in hae ro servandum esse s3ὶ.
Solutionis modus is est, ut integra simul pecuniae mutuo datae quantitas restituatur, nisi aliter eonvenerit liὶ; ita ut nec oblatae, et obsignatae partis usurae remittantur iai; quia particula ti in facta solutio multa habet incommoda s3 , quae creditor invitus patiaioli cogitur: nisi sorte plures sint mutuatarii haeredes. quippequi pro haereditariis portionibus recto solvunt s4ὶ; vel una pars debiti certa sit, altera incerta 5, iὶ L. Ttitor condemnatus 4i . S. I. y da usuri s a I. I. , L Obsignatione 9. DoL
i a conditionibtis muttii restitutio obtineri yossit
trates. S. 983 Quid si debitor chirographiam mendacisor nepet, atque de mendacio conoictus sit 8 S. 984.
metium Por tvires non mobatur, nisi omnes Ea orerim quantiora d Onant. S. 985. ηtiramia in uriori deferri potest a iudice, si se duo a testibas, tantia de Pecunia numerata do Disti demnat, alter δε αυδια I. 986. Qiaid si duo testes asserant, Pecuniam mutuataris numeratiam fuisse, πηι λιαπη n