장음표시 사용
131쪽
que ponatur aequalem prorsus gratiam habere, sola dive altas concupiscentiae unum ab altero discernet. XII. Conclusio II. Eifieadia gratiae reponi non potest in .delectactione coelesti indeliberata moraliter determinante ad actum honum. Haec Conclusio statuitur comtra quosdam catholieos, qu i Jamenianum systema ad Plant, atque ita eo unice differre videntur a Jansenio :quod velint voluntatem humanam praeponderanti deIe-etationi physice quidem resistere posse , at non moraliter. Prob. Conclusio Ι Deus vi infinitae persectionis Suae, Selantiae , et omnipotentiae, debet habere medium insalii hile , quo actum salutarem a creatura ponendam
insaltibiliter praevideat et obtineat. Ergo effieacia gratiao non potest in ea delectatione reponi. P. C. gratia illa est
moraliter tantum eonnexa cum actu salutari, non autem
necessaris et insallibiliter. Ergo non est medium metaphy;iee infallibile , sed tantum moraliter certum, quo Deus et praevidere et obtinere potest actum salutarema creatura ponendum. Quod si vero adversarii verbis i dant , et moralis praedeterminationis nomine veram intelIigant necessitatem, eamque Physicam, iisdem res tantur rationibus, quibus superiorem sententiam imp gnavimus , eum tali modo non nisi verbis ac phrasibus a Iansentanis differant. Prob. II. Dantur saepe gratiae efficaces, quae voluntati non imponunt necessitatem moralem ponendi actum salutarem. Ergo haee necessitas , aut determinatio moralis , non est de ossentia gratiae eLficacis. P. A. ab experientia hominum etiam timoratae conscientiae, qui quandoque v. g. urgente vehementi tentatione , in venia inimicis danda , in toleranda gravi aliqua infamia etc. sat magnam sentiunt difficultatem ,
quamvis, divina gratia adjuvante , pravos animi matull
132쪽
DE DELECTAT. VICTRICE IANAENII. et superent. At vero si gratia efficax cum morali necessi tale victoriae eoniuncta esset, luctam adeo difficilem illi non experirentur, sed maximam in edomanda cou- cupiscentia facilitatem. Prob. III. Absurdum est dicere, hominem in omnibus suis actionibus sive ad bonum a gratia, Sive ad malum a concupiscentia moraliter necessitari. Saepe enim experimur nos velle id ess caciter, quod minus nos indeliberato delectat: et vicissim vellenos multa , sine impossibilitate morali non volendi illa.
VIII. Objicitur I. contra I. Conclusionem , Auctoritas S. Augustini. S. Doctor expresse asserit, voluntatem sine delectatione moveri non posse , et Christi gratiam esse coelestem ae victricem delectationem. Ergo systema Iansenti maximum habet in Augustini dontrina fundamentum. Prob. I. membr. Anteced. Lib. XXII.
contra Faustum , Cap. XXVIII. scribit S. Augustinus: Si nihil delectaret illicitum, nemo Peccaret. Peccat ergo, qui delectationem illiciti relaxat potius , quam refraenat. Et Lib. I. ad Simplicianum , Quaest. II. Voluntas Usa . nisi aliquid occurrerit quod delectet atque inoitet
animum, moperi nullo modo potest: hoc autem ut oc- eurrat , non est in hominis potestate. Prob. II. membr. Ante ed. Lib II. de peecator. merit. et remiss. Cap. LIX. ait: Intel ligamus, si Possumus. Dominum Deum bonum ideo etiam Sanctis suis alici jus osteris justi aliquando non tribuere cel certam scientiam , pel uictricem delectationem , ut cognoscant non a se ipsis, sed ab illo sibi esse lucem, qua illuminantur tenebrae eorum.
cum autem ab illo illius adIutorium deo recamur ad
133쪽
Iaciendam perficiendumque justitiam, quid aliud de-
Precamur, quam ut vertat quod latebat, et suaςe faciat quod delectabat Τ R. N. A. in sensu dissenii inte, Iectum. Ad I. Probat. C. A. N. C. In primo texta S. Doctor loquitur de delectatione deliberata; peccatum enim sine complacentia mala de obiecto illicito non patratur et
At vero eo mPlacentia haec mala cum ab homine super ri possit, nullam inducit antecedentem necessitatem Pee- candi. In altero textu loquitur quidem Augustinus deIectatione indeliberata, seu gratia excitante : sed delectationis Domine non intelligit quod suave tantum an deleetabile est, verum etiam illud omne, quod invitat, quod trahit, quod praevenit voluntatem , idqRe opposite ad Pelagianorum errorem , quem eo in libro res tat. Saepius enim Augustinus dicit, Deum ad se trahere homines variis modis , Per timorem , amorem , dolo rem etc. quin tamen liberum eorum laedat arbitrium. Tracti XXVI. in Joannem scribit: Trahit sua quemque polustia; ; non necessitas, sed potu 'tas; non obligatio, sed delectatio. - - - Videte quomodo trahit Pater : docendo delectat; non necessitatem imρonendo. Ad II. Probat. C. A. N. c. Nam I. Augustinus delectationis v mine utendo , ab efficaci gratiae motione , qua Deus h minum corda tangit, numquam excludere voluit ulla omnia motiva timoris, doloris, turpitudinis peccati et Ut enim Lib. de corrept. et Gratia, Cap. V. scribit : Sed quare isti sic, illi aliter, atque alii aliter , dioersis a que innumerabilibus modis uocentur ut reformentur zabsit ut dicamus judicium luti esse debere, sed Iuuli.
II. Non loquitur de in seliberata , ut da usenius, sed de liberata delectutione . quae nullam inseri homini necessitatem. III. im et uiuoauiam gratiae nullibi umquam
134쪽
repetit ex delectatione ac dulcedine relative , ae per gradus victrice. IV. Gratiam efficacem vocat Oictricem, non quia Semper intensione superat concupiscentiam, vel quia voluntatem physice determinat; sed quia facit, ut voluntas Iibere vincat motus concupiscentiae, movendo voluntatem sicut ei congruit, ut re ipsa conseu tiat , et agat honum. IX. Dices L Juxta S. Augustinum gratia idci eo est victrix, quia viribus superior est opposita de Iectatione concupiscentiae. Ergo. P. A. Lib. I l. do PeuCat. merit, et remiss. cap. XVII. scribit: Nolunt homines facere quod justum est, siue quia latet an justum sit, siue quia non delectat. Tanto enim quid, que Mehementius solamus, quanto certius quam bonum sit nopimus, eoque delectamur ardentius. Et in Expositione Episti ad Galatas, Num. XLIX: Quod enim amplius nos delectat, secundum id operemur necesse est. Quem totum aureis scribendum esse characteribus ait Jansenius Lib. IV. do Gratia Christi, Cap. VI. R. N. A. Ad probat. C. A. N. C. S. Augustinus non loquitur de delectatione in deliberata, quae ex obieetonaseitur, omnemque antevortit rationis advortentiam, et voluntatis libertatem, qualem Jausenius intolligit; sed loquitur de illa deliberata , qnae oritur ex libera voluntatis electione ae determinatione , secundam quam S. Doctor ait, necesse esse ut operemur, necessitate sei licet consequente liberam voluntatis determinationem, quae in objecto proposito sibi complaeet, eique adliae. rescit ; cui, si vellet , non adhaeresceret. Hanu sui sementem S. Augustini patet 1. ex iis libris, 'lao; Iaasoniani nobis objiciunt, Lib. II. de peccat. merit. et remiss. cap. XVII. scribit S. Bυοιos: Cum , νο-
135쪽
luntatem humanam gratia adiuuante Loina , sine peccato in hac uita possit homo esse , cur non sit, possem facillime ac veracissime res /ondere , quia homines nolunt: sed si ex me quaeritur , Mare nolunt, imus tu longum: Ergo iuxta S. Augustinum deleetatio illa, secundiam qum hominem operari ait, est deli- herata . profluens ex libera ipsius fleterminatione. In Expositione Epistolae ad Galatas, post illa verba, Quod enim amplius nos delectat, secundum id operemur necesse est, illico subjungit . Ut serbi gratia occurrit forma speciosae Ioeminae, et mocet ad delectafionem fornieationis ; sed si pias delectat michritudo illa in lima , et sincero species castitatis, per gratiam quae est in Ade Christi , secundum hanc pipimus , et secundum hanc veramur,ut non regnarite in nobis P cato ad obediendam desideriis eius , sed regnante i Stitia per charitatem , cum magna delectatione faciamus quidquid in ea Deo placere cognoscisus. Qui hic non palpet sermonem esse de delaetatione deliber taΤ Non enim ait, secundum id petimus, sed operemur necesse est. Operari autem ex eo momni mostoliquendi actionem iudicat externam, quam communi sime saltem praecedit deliberata delectatio, Sm Consem sus , aut efficax volu utatis imperium. ne die quod in expositiono ejusdem Epistolae, dum. L. nos hortetur , ne illicitas delectationes seetemur: at vero aetus inde- Iiberati nequeunt esso materia hortationis, aut praecepti. Ergo triaitar ste delectatione deliberata. II. Si Pr positio illa S. Doctori intelligatur de deleetatione deli-
herata, verissima est, neque ab ullo rationis Compote
negari potest : si vero intefligi deberet de stelectatione isdeliberata, praeterquam quoK sic liberum hominis
136쪽
DE DELECTAT. VICTRICE IANSENII. 33 arbitrium everteretur, a S. Augustino invicte adversus Maniuhaeos propugnatum , ipse S. Doctor sibi turpiter contra dixisset. Etenim Lib. VIII. Consessionum, cap. VIII. de se ipso scribit: Non faciebam , quod incomparabiti abectu mihi amplius placebat. Quae verba imtelligi non possunt de delectatione deliberata , ut 'per se patet: ergo de indeliborata. Ergo indeliberata delectatio hominem non necessitat ad operandum; alias Augustinus fecisset quod ipsi magis placebat. III. S. Augustinus Expositionem Epistolae ad Galatas conscripsit , cum adhuc esset Presbyter, circa A. 39. , quo tempo re in errore Semipelagianorum versabatur , ut ipse de se testatur Lib. de Praedestinatione Sanctorum , Cast. III. Quomodo ergo potuit duos errores sibi oppositos tueri, nempe et nimium libero arbitrio cum Semipei gianis tribuere , simulque illud cum Iansentanis evertere CX. Dices II. Verbum delectare significat delectationem indeliberatam: neque probari potest, quod Augustinus per to delectare umquam intellexerit am rem Iiberum. Ergo data a nobis responsio non subsistit. R. N. A. Quoad utrumque membram. Delectare a Latinis passim usurpatur ad significandum delectationem deliberatam, idemque hoc me delectat, significat, quod hoc mihi arridet , hoc mihi ρlacet, hoc est meum beneρlacitum, sic iuvat, sic volo. Augastinas vero tum incitato textu, ut prius ο3tendi mas , tam etiam in aliis locis, quibus homines hortatur , ut viri a te deIectentur, intelligit doliberatam delectationem; nemo enim potest serio alios hortari ad id, quod nou est in libara eorum potestate, seu quod indeliberatum est. CXI. Objicitur II. contra II. Conelusionem. Infirmitas argumenti. Quamvis gratia illa sit tanturi stri-
137쪽
cte moraliter connexa cum actu salutari, eumdem l
men insallibiliter post se trahit. Ergo Deus concedendo homini talem gratiam, habet infallibile medium, quo
actum salutarem et praevideat, et obtineat. P. C. Homo habet potentiam physicam recreationis causa, vel exedi endae libertatis ergo, eruendi sibi oculos, aut praecipitem se agenti ex senestra: et tamen in fallibiliter
certum est, quod homo Sanae mentis, solius recreati nis aut exerceassae libertatis causa , numquam sibi sit oculos eruturus, aut Praecipitem se acturus ex senestra.
Ergo a pari , quamvis homo stanta illo auxilio habeat potentiam physicam dissentiendi ; Deus tamen insallibiliter praevidere et obtinere pol est consensum. R. D. A. Consensum in fallibiliter post se trahit, infallibilitate morali , C. A. Insallibilitate omni mola, ne metaphysica, eui non potest subesse salsum, F. A. Et D. C. Ergo
Deus habet medium, quo consensum Salutarem Prae videat et obtineat certitudine morali, C. C. Certitudine infallibili, cui nullo moto potest subesse salsum, N. C. Deus, cam omniselas et omnipotens sit, necessaria debet habere medium , quo certitudine summa , in fallibbli ne metaphysica , praevideat et obtineat consenqum salatorem; quale medium certe non est delectatio illa indolibe rata. moraliter tantum de erminans ad lictum saltitarem./dprobat. R. I. Si vetrum esset antecedens , quod nempe homo sanae mentis potentiam physicam habeat semet ipsum interficiendi solius recreationis, aut exergentae libertatis causa, nulla haberetur insallibilis, sed tantum moralis certitudo, eam violentas sibi manus mira- quam illaturum; adeoque paritas haec nihil evinceret. R. II. di ego quoi homo sanae mentis Pur si eam potantium babeat ad ejusmodi aetus, nulla rationabili de
138쪽
DR DELECTAT. VICTRIeE IANSEMI. 135 causa , sed mere ad recreationem et exercendam liberistate eliciendos. Nemo enim , quamdiu sanae mentis est, potest aliquid velle , quin aliquam habeat, qua moveatur ad id amplectendum , rationem, non quidem Te ipsa semper prudentem, sed tamen talem, qua obje-etum ipsi appareat honum, etiam comparatum cum incommodis et difficultatibus , quibus circumdatur : non enim magis, immo sors minus animus in id ferri po test, . quod non ut bonum ei proponitur , quam quod omnino ignoratur ; neque voluntas in id potest tendere, quod ei ita malum objicitur, ut in eo nulla ratio honi comparate ad damna connexa elaueat. Iam vero qui seri potest, ut v. g. Princeps, aut Reκ potentissimus , sciens volensque, nudus per plateas currat, aut histrionis instar populum ad risum excitet ' Qui fieri potest , ut rogitante amico, pedem sibi quis amputet, omculos sibi effodiat, aut ex alto praecipitem se agat, solius recreationis aut exercendae libertatis causa, nubia impulsus ratione , quam saltem ut honestam appre- heu lut Τ Cum igitur homo sanae mentis cognitionem non habeat indisserentem, quae rem proponat ut b0- nam etiam comparate ad ulterum objectum, circa quod simul vεrsatar electio, ad ejusmodi actiones minime liber esse censendas est. Neque obstat, quod multi prae desperatione violentas sibi manus inserant; vel enim sinoiput illis graviter laesum est; vel mortem , lieet e ronee , apprehendaut tamquam donam tu illis circum tantiis, nimirum ut finem praesentium malorum, qaibuscum conflictantur. CX H. Objicitur III. Paritas. Dous per gratiam suam eo modo operatar in cordibus, voluntatesque ho-ruiuam moraliter determinat ad bonum, qao daemon
139쪽
ARTICULUS I. CONTROVERSIA r. 236 per concupiscentiam eas determinat ad malum. Atqui daemon voluntates hominum per concupiscentiam moraliter determinat ad malum , suaviter alliciendo. Ergo Deus per gratiam suam illas moraliter determinat ad bonum , blande ae suaviter attrahendo. R. T. M. D. m. Daemon moraliter determinat ad malum suaviter alliciendo , quandoque, C. Semper , N. m. Multa ab hominibus Perpetrantur peccata, non tam eX fragilitate , ac tentationum vehementia , quam ex malitia , nquibus sacile possent abstinere. Quis ergo dicat, hominem, quoties peccat , moraliter ad peccandum deler- minari a coneu piscentia, vel a daemone 3 Pari modo latemur, voluntatem a gratia efficaci moraliter determinari interdum, ut non sine difficultate ei reluctari queat; at semper istud contingere omnino inficiamur. Ergo morulis haec necessitas non est de essentia gratiae efficacis; quia saepius datur gratia efficax, quae conjunctam non habet hanc moralem necessitatem ponendi actum salutarem. Utimur itaque paritate ab ac versariis allata, dicimusque ; quemadmodum daemon hominem tentando per concupiscentiam , quae moraliter tantum ad maluin determinat, non habet medium , quo instillibiliter certo praevideat et obtineat autum yeecaminosusn : ita etiam Deus , largiendo hominibus talem gratiam quae moraliter tantum est connexa Cum actu bono , non haberet medium , quo in- 'fallibiliter certo praerideat et obliveat actum salu
140쪽
AN EFFICACIA GRATIAE REPONENDA SIT IN NOTIONE NECESSIT ANTE ATQUE IRREPUDIABlLΙ : ET AN VOLUNTAS HUMANA RESISTERE NEQUEAT GRATIAE INTERIORI Τ
Contra Lutherum , Calvinum , Jansenium.
cXIII. L utherus et calvinus gratiam efficacem in tali au-
Nilio excitante constituunt, quot voluntatem physice determinat, seu necessitat ad actum salutarem. Iangenius idem quoad substantiam docuit; ait enim hominem indeliberata coelesti delectatione ita affici, quando salutarem actum elicit, ut non possit in illis circumstantiis positus eam repudiare, aut illi ullo pacto resistere, ut constat ex II. ejusdem propositione damnata. Interiori gratiae in statu naturae lapsae numquam resistitur. Et IV. Semipelagiani admittebant praeς- nimiis gratiae interioris necessitatem ad singulos actus, etiam ad initium fidei; et in hoc erant haeretici, quod pellent eam gratiam talem esse, cui Posset humana polumias resistere, vel obtemρerare. Totum itaque discrimen Calvini sententiam inter et Jansenti est, quod Calvinus necessitatem, quam juxta ipsum gratia inseri, refundat iusolam naturam gratiae; Ian senius vero non eam repetat ex sola entitate gratiae , sed prout haec concurrit cum minore concupiscentia Opposita. Cum vero animadverterotJanseuius , Lutheri et calyiai doctrinam damnatam