장음표시 사용
191쪽
sus conditionale futurus est. tantum purus terminug. quo supposito , auxilium collatum vel conserendum praevidetur a Deo infallibiliter causaturum esse consensum. Quυd si vero gratia efficax consideretur in actu secumdo, sive quando actu essectum suam Producit, comnectitur qaidem illa infallibiliter cum consensu per Seleutiam mediam, at nullas a voluntate vires accipit immo consensus Salutaris dependet dependentia proprie dicta a gratia efΞeaei ut efficaci; gratia enim efficax dicitur ea, quam Deus dat voluntati, quomodo se it ei congruere ut consentiat , et sic infallibiliter insal- Iibilitato summa infert consensum voluntatis, ut es
sectum suum a se prorsus dependentem. Quare conse
sus absolute positus deuomin*t quidem gratiam efficacem in actu secundo; . ut nullas ei vires tribuit, nullam ei caelam intrinsecam. LX. At vero quamvis virtus efficiendi conse
sum sit ipsi gratiae efficaci intrinseca , instilli bilis tamen conneAio gratiae cum consensu salutari intrinseca illi esse nequit. Gratia enim se tenens eX parto aetas primi proximi quae ex uatura viva habet necessariam et infallibilem connexionem intrinsecam cum ConsenSuvoluntatis, est gratia necessitans, libertatem arbitrii perimens : hac enim posita antecede uter ad Omnem
usum libertatis praevisum , impossibile ost ut voluntas non consentiat, et quidem necessario. Hi ac Doctores Societatis, ut Oxplicent in fallibilem illam connexi nem gratiae efficacis cum actu salatari, recurrunt ad Seientiam mediam , qua Deus, antequam decernat hane grcitiam conferre, praevi let quod voluntas huic gratiae esset consensura, si illam haberet. Posito enim, quod
Beus eX uua parte per Seientiam mediana videat Po-
192쪽
DE CONNEX. GRATIAE COI ACTU SALUT. 189trum donSensurum , si haberet hanc gratiam: ex altera autem parte hanc ipqam gratiam Petro reip*a comserat. hoc ipso, inquiunt, consensus infallibiliter sequet , cum Scientia media non minus ae aliae scientiae divinae, sit insultibilis. Addunt in hoo systemate salvam et intactam nonero libertatem creaturae ; quia Scientiam mediam dicunt esse 'impedibilem a libertute creata; et cousequenter licet consensus necessario conuectatur cum Seientia media , hane tamen ne eS-sitatem , eum tantum sit consequens, nihil praejudicare libertati. CLX s. Verum ut planiora fiant multa, quae negotium facessere solent iis , quibus Molinianum systema non adeo exploratum est, summa tantum capita ,
quibus Scientia media explicatur, necessario praemittenda su ut. Juxta omnes Theologos duplex in Deo datur scientia , simplicis intellige citiae , et visionis. Seientia simplicis intelligentiae dicitur illa, qua Deus cognoseit res possibiles , sive existant, .sive nou e b tant, praes indendo nempe ab harum existentia. Scieu-tia Visionis dicitur illa , qua Deus res existentes CO gnoscit, pro aliqua temporis distarentia vel praesentis, vel praeteriti , vel suturi. Ut opero discrimen , quod inter Scientiam simplicis intelligentiae et Visionis inte eedit , magis elue scat, notandum est duplicem in Deo
considerari scientiam , necessariam et liberam. Necessaria est, qua Deus cognoscit veritates neceSsarias : quae Bliter se habere non possunt: et talis scientia dicitur necessaria objectiue , quia est de objecto neeessario , et ubiective, quia necessario exi tit in Deo. Scientia libera est, qua Deus cognoseit veritates non necessarias, ut v. g. absolutam existentiam reram contingentirem.
193쪽
,so ARTICULUS I. CONTROVERSIA III. Libera autem dicitur haec scientia, quia v. g. S tentia de absoluta rerum contingentium existentia potuisset anteeedenter non dari in Deo; liuet ex suppositione, quod res illae sint absolute extiturae , Deus id n eessario praesciat. Vocatur igitur haec Scientia libera, non quod Deus facto decreto possit scire vel non scire harum rerum existentiam; sed quia absoluta rerum existentia dependet a libero decreto divinae voluntatis , sine quo nihil contingens potest habere absolutam existentiam.
CLXII. Ex his colliges Ι. , quod omnis scientia
simplicis intelligentiae sit quidem necessaria , non tamen omnis scieotia necessaria sit vice versa scientia simplicis intelligentiae. Sio scientia , qua Deus se ipsum ut absolute existentem cognoscit , est scientia necessaria quidem, non tamen simplicis tutelligentiae , sed potius visionis: ex quo legitime deducitur, non omnem scientiam visionis esse Deo liberam. Colliges II., scientiam Dei 'necessariam habere duo praedicata. Unum est, quod absolute non possit abesse a Deo : alterum, quod sit in Deo ante omne decretum Dei liberum. Scientiae liberae correspondent duo alia praedicata ES- sentialia. Unum est, quod antecedenter possit abesse a Deo: alterum , quod ante Se praesupponat aliquod decretum Dei liberum; nam sine hoc decreto nulla res contigens posset absolute eri istere. CLVIII. Cum autem ex Scripturis invicte pro-hetur , dari in Deo insallibilem scientiam pure condi onalium, quae a Parte rei numquam extiterunt, aut existent ; extitissent tamen, aut extitura essent P sita conditione quadam , quaes numquam puri fierita est,
aut purifieabitur, ut v. g. quando christus Matth.
194쪽
BE CONNEX. GRATIAE CUM ACTU sALUT. rsa cap. XI. dixit: Tyrios et Sidonios poenitentiam acturos fuisse, si vidissent ea miracula quae saeta sunt ita corozain et Bethsaida r Doctores Societatis tertiam admittunt Scientiam , quae non versatur circa res mero possibiles, neque absolute suturas, sed sub certa tantum conditione extituras, quamvis conditio illa nuim quam sit purificanda: et Media ab iis vocatur , eo- quod media sit inter scientiam simplicis intelligentiae et visionis , et aliquid participet de scientia necessaria, aliquid de libera, de neutra totum. Cum scientia igitur negessaria convenit in hoo praedicato , quod prae eedat omne decretum Dei absoluto et actu existens: eum scientia libera , quod absolute possit abesse a Deo; potuisset enim antecedenter in Deo dari suilintia opposita. Ex quo colligitur , scientiam mediam respeetu Dei esse quidem contingentem , sed non liberam ;. num v. g. consensus Petri futurus dicit exercitium t bertatis solius Potri.
CLXlV. Scientia media igitur , iuxta Molinam
et Theologos Societatis, est cognitio qua Deus nostros actus conditionale suturos, liberos, insallibiliter coguo- scit ante omne decretum. Dicitur ante omne decretum ; quia si Deus actus nostros liberos conditionate futuros cognosceret in decreto, tuno vel decretum deberet esse essentialiter connevum eam actu conditionam te futuro, vel non 3 Si primum; tunc tolleretur liber tas , quia decretum esset essentialiter conuexum oum aetu conditionale futuro, et a creatura impediri non posset: Si secundum ; tunc Deus non infallibiliter c gnosceret actas liberos conditionale suturas , quia tuis deeretum esset indifferens ad hoc, ut existat consensus Petri , vel dissensus. Deus igitur cognoscit azius
195쪽
DE CONNEX. GRATIAE CUM ACTU SALUT. 193tiam mediam cognoscit quaenam auxilia essent receptanda, et quaenam a Iuda abjicienda. IlI. Inscrutabili quidem, justissimo tamen judicio decernit ex serie auxiliorum sufficientium concedere Iudae auxilium Λ . quod pravi deda Juda libere et malitiose repudiandum esso ; hujusque decreti haec est tendentia : Quamcis uideam, Iudam ex malitia sua dissensurum auailio A , si illud haberet ; decerno tamen illi dare atixilium A, et permittere ipsius innalem impoenitentium. lv. Per Scientiam vissionis cognoscit Deus impoenitentiam Judae absolute suturam. V. Iudao datur in tempore auxilium A: Jα- das illi non cooperatur, impoenitens moritur. Atque
haec ebi Series actum divinorum nostro captui aeco mo-
data ; quamvis a parte rei omnia ista in Deo non nisi
unus ac simplici Α, imas actus Sint.
CLX. H. Equidem adversariorum aliqui Semipei giani erroris notam Scienti te mcdiae inurunt; at illos Natialis Alexander in Hist. Eccles. Saeculi V. cap. I I. Artic. VIII. v I Semipelagianorum dogmatum imperitos es,e, vol studio partium in transversum agi merito pronuntiat. Neque enim Semipelagiani errabant in eo, quod scientiam conditionalium in Deo admitterent ; secus et Augustinum habuissent socium erroris, qui in explicanda gratiae efficacia ad divinam praeseientiam contagere solet : sed gaia ge in tuo errore sciemtiam conditionalium inquinabant. Docebant enim I. , Deum propter merita vel peccata pure sub conditione praevisa, et numquam absolute futura, hominum so tes definire, et alios praedestinare ad gloriam , alios damnare ad poenam: idque etiam locum habere in pamvisis. II ' Adstruebant in ordine ad actus salutares talem scientiam conditionalium, cuius ope Praeviderentur Ibm. VI
196쪽
334 ARI IcELLs L CONTROVERSIA Iu. illi actus extituri a libero arbitrio non praevento per
gratiam Super naturalem , sed naturae viribus relicto. At vero Patroni Scientiae mediae geminum illum errorem eonsi anter rejiciunt , docentque I. quod gratia supe naturalis constituat actum primum proximum ad quemlibet actum meritorium vitae neternae', atque ad initium etiam fidei et salutis: adeoque Deum per Scientiam mediam non praevidere merita salutaria, etiam futura sub conditione tantum, ac si extitura essent a sola voluntate per gratiam non praeventa. Docent II., merita eonditionate 'futura non esse causam collationis gratiae, aut praedestinationis : alias cum Deus quemlibet hominem praesideat aliquibus auxiliis consensurum, aliis vero dissensurum, actus nostri conditionale futuri essent simul causa praedestinationis et reprobationis respectu ejusdem hominis, quod implicat. Iuxta patr nos itaque Scientiae mediae consensus hominis conditionale futurus, a Deo praevisus . non est causa cur homini conseratur auxilium A coniungendum cum con- Sensu , sed est mere praerequisitum aliquod; Deu/ enim non conseri auxilium A, quia homo est consensurus , sed ut homo consentiat. CLXVIII. Conclusio. Gratia efficax non ex nati ra sua , sed dependenter a Scientia media, essentialem et tu saltibilem connexionem habet cum actu salutari. Prob. Conclusio Ι. Gratia efficax est medium, quod Deus adhibet ad exequendum decretum absolutum et
efficax, quod est absolute infrustrabile si insallibile. Atqui tale medium, salva libertate hominis, non Pο- test habere insallibilitatem intrinsecam. Ergo gratia efficax ex natura sua non est intrinsece infallihilis, seαeR natura sua habere non potest essentialem et inses
197쪽
DE CONREX. GRATIAE c Um ACTU SALUT. is stibilem connexionem cum anta salutari. Maior Prob. tum ex Augustino, qui Lib. de Dono Persever. Cap. XIV. praedestinationem ad gratias efficaces , quibus electi saI-vantur, definit praescientiam et praeparationem beneficiorum Dei, quibus certissime liberantur, quicumque liberantur: liun ex ratione ; quia si mediam illud fallibile esset, non iuret Proportonatam efficaci et absoluto decreto Dei, quod tali modo carere posset suo effectu. Prob. etiam minor propositio. Si gratia ex natura sita et de se essentialem atque in fallibilem haberet
cum actu salutari connexionem , deberet esse de se et
ex natura sua irrepudiabilis atque irresisti bilis , ita ut metaphysice impossibile sit hominem tali gratia assuetum veram habere potentiam eidem resistendi; alias Deus in allibiliter nec praevidere . nee obtinere posset actum salutarem. Atqui hoe dici nequit, quin evertatur liberum arbitrium , ut praecedente Controversia ostendimus. Ergo instilli bilis illa connexio cum actu sal tari non est gratiae intrinseca , scd extrinseca , petita ab
infallibili scientia conditionalium, sive Solentia media. LXIX. Prob. II. In hoo systemate omnia commode explicantur, quae Scriptura et traditio docent dogratia efficaci et libero arbitrio. Ergo merito praeserendum est aliis systematibus, quae suffigienter eo bliam nequeunt efficaciam gratiae cum libero arbitrio. P. A. Ao I quidem gratia efficax est donum gratui
tum, non enim datur nisi ex mera henignitate et ibsericordia , a qua sola Deus movetur ad eam dandam. II. Gratia efficax antecedit actum salutarem absoIute fui rum , quia tum entitas gratiae , secundum se considerata, est aliquod praerequisitum ad actum salutarem : tamqnia Scientia inedia, quaturis sit aliquo modo poste-
198쪽
rior ad consensum conditionale futurum, est tamen prior ad consensum absolute futurum , et dirigit decretum benevolum conferendi gratiam, cujus ope ponetur actus tum denique quia hoc ipsum decretum est prius ad actum absolute futurum. III. In fallibiliter post se trahit actum salutarem ; quia auxilium collatum de penitenter a Scientia media insallibili de eonsensu conditionale futuro , infallibiliter connectitur eum consensu t est enim metaphysice impossibile, ut detur complexum ex tali auxilio et Scientia media detonsensu . et tamen non detur consensus 3 quia abs
Iule repugnat falsifieari Scientiam mediam. IV. eaec cia gratiae optime convenit cum libero arbitrio. Nam licet complexum ex ontitato auxilii et Scientia media sit insallibiliter connexum cum actu hono futuro , si tale auhilium detur : est tamen impedibile , quia una pars huius complexi , nimirum Seientia media , est impedibilis a creatura : adeoque non alia insertur neces sitas, quam mere consequens. Atque ex hoe ipso patet , quomodo voluntas gratiae emeaei possit dissent re , et resistere. Qiamvis enim non possit resistere gratiae em caci qua tali. seu reduplicative sumptae quae est efficax , seu specificativo sumptae, quatenus eam obiective et expressive per dissensum suum potest imefficacem reddere, impediendo nimirum Scientiam mediam de consensu futuro, sive dividendo se a Scientia media , a qua repetitur in fallibilis connexio gratiae cum essectu suo ad quem datur; licet non possit dissentim in sensu composito , quia utique non potest conjungere dissensum cum Scientia media insallibili de consensu. V. Qui caret gratia emcaci , habet tamen vero
sussicientem ι quia habet tale auxilium , cui siest
199쪽
non sit tonsensurus, posset tamen consentire, et Consentiendo facere ut Deus ab aeterno praevidisset auxilium illud coniungendum esse cum consenSu Q ade que infallibiliter cum illo connexum esse. VI. Dei d minium , et omnipotentissima' potestas inclinandorum cordium in hoo systemate saIvantur. Cum enim Deus nullam produxerit creaturam . quae omnibus auxiliis esset restitura, videt in thesauri gratiae suae auxilia, quibus , si conferrentur , homo quamlum vis improbus et refractarius libere con entiret. Citin igitur Deus impediri non possit, ne auxilia illa, licet do se indifferentia, homini conserat, quibus per Scientiam in diam hominem insallibiliter consensuram esse praevi' det , Omnipotentissimam habet pote talem inclinandorum cordium, salva hominis libertate. VII. Gratia eLficax est semper peculiare beneficium Dei; quia Deus nulla lege aut necessitato adactus, sed pro libero sanctissimae suae voluntatis beneplacito, atque ex peculiaristia benevolentia , illam gratiam dat homini, quam praevidet eum consensa conjungendam esse, prae alia, qIam si daret, ex malitia hominis effectu salutari carituram cognoscit. Vt II. Quamvis in systemate Scientiae mediao optime explicetur concordia gratiae et liberi arbitrii; ipsa tamen praeue,tinatio ae reprobatio Nysteriam Sunt humanae menti inaccessibile. Cum enitia Deus per Scientiam conditionalium cognoverit e. g. Petrum et Ju lam aliquibus auxiliis libero con ens uros , aliquibus vere Iibero dissensuros; si quis ex nobis quaerat, cur Boas Petro dedcrit auxilium, cui praevidebat illum coope-TMurum esse, Jadae vero tua dederit auxilium, cui praevidebat eum esse dissensurum 3 cum Apostolo et
Augustino respouderuas; O holma, tu quis es qui re,
200쪽
pestigabiles piae ejus. IX. Gratia in systemate Mol niano, si verba in propria signifigatione usurpentur , non est persatilis , ut eam adversarii appellant. Nam versatile , proprie loquendo, est res iners seeundum se , quae in nullam partem inclinat, sed solum apta letidonea est quae vel in quamlibet vel in contrarias partes agatur, verseturque pro libito agentis. At vero gramtia per se determinat hominem, quamvis impedibiliter, dumtaxat ad bonum: nec in alio sensa dicitur iu- disserens , quam in hoc, quod nempe de se et eX natura sua non sit essentialiter atque in illibiliter eonne a cum aeta hono. Igitur voluntas tantum hominis est ac dici potest versatilis, non autem gratia. I.XX. Prob. III. Authoritate S. Augustini. S.
Doctor eX una parte saepissime assorit, voluntatis noestrae esse eligere bonum aut malum: Vide dicta Tomo IV. Num. CCCLlX. ex altera pars solvens hancidisfieultatem , cur aliqui vocationi Dei obtemperent, alii non obtemperent, non confugit at gratiami a s ipsa efficacem ; sed ad vocationem congruam, prout in iis, quibus eam applicare placuerit , praevidetur a Deo habitara essectum, cujus praescientia falli non potest-Ergo iuxta Augustinum gratia non ex natura Sua, Sed dependenter a Scientia couditionalium infallibilem ha-Bet connexionem c mu natu salutari. P. A. Lib. I. ad
Simplicianum, Quaest. II. Num XIII. ita seribit Augustinus z Igitur non uolentis neque carrentis, sed miserentis est Dei, qui hoc modo pocauit, quomodo aptum erat eis qui secuti sunt uocationem. Ad aliospero pocatis quidem Peroenὶt i sed' quia talis fuit, quamoseri non POSSent, ut eunt caρφre vli enent, νο α