De dogmatum Origenis, cum philosophia Platonis, comparatione. Salebrae Tertullianeae. De vita Christianorum ante tempora Constantini. Opus Paganini Gaudentij ..

211쪽

De Vit. Christian ante Conctant. Isonano amplexo pietatem,in ali re tantum sacerdotuni dicerentur peccata, ne in tanta mulii tudine hominum periculum pararetur confitenti nam non nrtilium refer

re videtur siue publice, siue priuatim te ante innotescant sacerdoti delictis innotescere autem necesse cli, ut satisfactioni sit locus, utque Sacerdos tanquam Iudex perfectum possit initituere iudicium. iicquid autem sit de Tertulliani verbis in quibus talitum de cxomologesii publica agere videtur, suscipiendum illud nobis, quod tradunt viri graues antiquitatis Ecclesiasticae periti, dum aiunt duplicem in usu fuisse tunc exo mologesta, unam publicam , alteram priuatam. aucto porro Christianorum numero suisse tandem omissam publicam, sola priuata retenta quod hic moneo, velim etiam ad cap. xliv. in salebr. Tertullian. referri.

Christianos non evulgasse mysteria Relgionis . Cap iij.

OV id ageretur in caelibus nocturni Christianorum,

sigillatim enarrare ei apud Gentile non licetabat; nam mysteria silentium poscunt perpende Tertulliani dissertationem in Apolog cap . cum enim Gentiles infandorum scelerum postularent Christia. nos defensor negat quicquam unquam de ipsis proditum fuisse, quod respondeat ruinori praetcr se itis ite sparso . si id detectum, a quo iacia ab ipsi Christianis, ouia arcana sua religioni, non uulgant. En tibi cr-

212쪽

Ipo paganis Gaudentii

ba Tertulliani. Imo a quibus prodi potui, ab ipsis nin reis non utiq; cum vel ex forma omnibus mucteriissilentij

me debeatur Sah-hracia, di Eleusinia reticentur,q- ro magis talia,quaeprodita interim eti.ιm humanam anima Luersi nem prouocabunt, dum diuinafruatur. Sed inquies:

ipse Tertullianus,quid in coetibus illis ageretur, describit in hoc ipso Apologetico cur reticendum faret, quod monumentis litterarum traditus Respondere est, scriptorem Afrum sic nonnulla describere, quat nus defensionem parant ut tamen totum mysterium non explicet. Aliqua sane dicenda erant, si commendare volebat Religionem, ut sanctam, ut salui, rem humano generi , ut nullo foedatam crimine.

Cur totum, Herium Eucharistia uulgauerit Gentilibus Iustinus Agartyr in pologia.

QVod diximus, consueuisse Christianos flentium

seruare, neq; euulgare, quae fierent in coetu , id consulari posse videtur ex ijs, quae Iustinus Martyr in a. pologia contra Gentes habet ibi enim disertisve ibis exponit, quid sit Eucharistia, cum paucis verbis de Baptismo egisset mentionem facit panis ,&calicis aqua diluti sibijcit: non enim vi u garam pa- g

nem, mulare poclulum haec sumimus , sed c verbum vi

213쪽

De Vita Chri lian ante Consani. 71

carnati Isis armis os anguine edidici masena passoli uis scriptis, quae Nocautur Euangeli sic sis mandasse Ii fum tradii erunt acti s grate, dixisse Hoc eni corpus ue-um. vide plura ibi dena. quid ver b clarius his fieri potest, oblatam defensionem Imperatori nouimus. si venit in manus Gentilium detecto toto arcano Hilerisq; quae ab omnibus legi poterant, mandato si vero Iustinus Martyr non dubitauit univcrsum exponere mysterium,

nihil l, subtrahere cognitioni Nationum eorum, quae Chri itianam Religionem complectuntur, cogimur mirari Antistitum non paucos,qui floruerunt pol tempora Constantini, quando omnia plena erant Christi cultoribus, diligenter cauisse, ne coram Cathechumenis ediisereretur Eucharistiae secreturn. verba ipsorum ab alijs annotata prostant, neq; quenaquam eruditorum latent. Nonne Catechum mi, quicumq; ali adhuc

segreges a Christo poterant Iustini legere pologiam Respondere nihil aliud possum quam existimasse ulli.

num operae pretiu esse, totum desciit, cre arcanu ne deinceps Gentiles me udacia in vulgu spargetam de con. cubitu. Etsi vero defentio tradita uerit C sirious, noideo promiscite ab omnibus lecta est existimo etiam dediti operam Episcopos, ne cum cum quo utScom:T um caretur nam SacerdoteS Omne ea n potuisse versare

quis dubitet hinc forte etiam intelligimus cur quassi ignota latuerint opera S. D Onysi Areopagitae liber nempe ille clarissimas veibis enarrat abkcndita quaeq;casita pietatis nostrae

214쪽

De Antelucanis Christianorum coetibus.

AN telucanos coetus Christanorum memoratil,

nitis Iunior recenset Tertullianus in Apologetico . qubreferendum, quod est apud eundem, lib. a. ad uxorem cap. q. nocturnis conuocationibus , si ita oportuerit , a latere suo adimit uxorem' ferat Sermo est de malito Gentili habente uxorem Christianam cur vero ante diem conueniebunt Christiani ad pietatem L. Religiosam exercendam it laterent, ut persecutioniSprocellam vitarent. nam si fuissent visi interdiu coetus agere, iussi Prssidum quam primum turbatus fuissEt 5 UentUS. Neq; enim legeS Romanae permittebant homines numero multos colligi, ne Respubllica in discrimendaretur,&seditiosa inirentur consilia. Et iam post tempora Costantini depulso periculo dataque libertat Christianis, antelucani coetus non sunt sublati'. certe Theodoricus Rex Gothorum dicitur a Sidonio Apollinari suorum Arrianorum Iantelucanos frequent i se coetus hos ego puto tunc fuisse communes Catholicis atq; Arrianis existimo , inquam, CatholicoS quoq; ante diem religionis causa conuenisse Antelucanum sane tempus aptissimum est precibus, rei sacrae cum coniunci in sit magna cum quiete diurna negotia a UO-cant mortale a templis, ipsaeq; aedes sacrae interdiu obnoxiae sunt turbido plebis concursui, his ingredientibus, alij abeuntibus, nonnullis stantibus, atq; etiam gar

215쪽

D Vita Christia i ante Constant. 73- ChriBLim huerent ea, qua uni imperji

Mea quae sunt Imperi habebant Christiani antes'. tempora Constantini id negaueris, si cogites

imperium duplex cum sit merum, & mistum, illud esse, quo animaduertitur in facinorosos homines gladio. hoc habere conluctam iurisdictonem,qus in danda possessione bonorum exercetur iura dict. imperium . Tantum vero abest,ut Christiani exercerent capitalia iudicia , ut Tertullianus lib. de idololatria cap. 19 visus fuerit putare, ne quidem Christiano lacesse

exercere capitalia iudicia. Verum contra hanc obteruationem proferuntur verba eius de Tertuli. in Apolo . cap. 38. ibi diis in caeli Christianorum 9 etiam exhortationes, castigationes, O censurae. Nam iudicu turma' cum pondere ut apud certos deicit Opec7ufιιmmum futuri iudici pe cium e libi quis ita deliquerit, Pt a communicatione orationis, et conuentus, omnia famicti commerci reisetur. Iudicabant Christiani delinquentes, relegabant acona mercio. Nonne hoc coercere est, poena inflicta exercere imperium du. n pro secto Vlpianusis. de iurisdic animaduersionis in a cinorosos meminit, complectitur quamcumq; grauem paenam . excommunicatio igitur, quae in xsu erat apud

216쪽

I pq paganim Gaudenti Th.

Veteres, videbattir esse actus imperij. Atq Canonum interpretes asserunt imperium exerceri ab Episcopo,

quando excommunicat respondere est , si Ius Ciuile consulatur, excommunicationem nequaquam esse Imperij, cum ius Ciuile talem poenam ignoret. nam subiit de paenis nulla fit excommunicationis naentio. sic

profecto Christiani destituebantur gladio, qui adhibet

vim, iubet colligari manus, habet lictores carcerem, vincula, tormenta, quaestiones. Quae omnia tempore Tertulliani penes Gentiles Imperatorem, PraesectoS,Prssides, Proconsules, Tribunos,aliosque erant.similitudine autem quadam utitur vocabulo Iudicij, relegationis. summa porrbisna erat communione sacrorum subis mouere siquis aute noluisset parere,poterat etia pro lubitu transire ad Gentiles. nam ulterius in ipsum anim duertere non poterant. Quod sui adhibita voluisset Ecclesiam ingredi, vexareque reliquoS , aut Omnia toleranda fuissent aut confugere oportebat ad Magistratus,querelaque erat instituenda de vi, vel priuata, vel publica. Ita ostendere erat,penes quem esset gladius,&Imperium. Interpretes autem sacrorum aiunt duos es

se gladios piritualem unum,temporalem alterum cogor cum ipsis loqui excommunicationem dicunt esse actum Imperij,4 gladiispiritualis Ante omnes Imperium praecipue tribuitur summo Pontifici,&deinceps etiam alijs; olim tamen Christiani abstinuerunt ab eiusmodi vocabulo, ne viderentur sibi ea, quae magi,

stratuum erant, vindicare

Anti

217쪽

De Vita Christian ante Constant. Is

Antiquos Chri uianos solitos impendere pretiosos

odores sepeliendis corporatas v Ide is mos

sumptus Cap. lvij.

I Niructuosos esse querebantur Christianos Ethnici.

T rtullianus, ut hoc consulet in Apolog. cap. 62. inquit,ti iura piaue non emimus si Arabiae queruntur,scient Sabaei pluris , et cariorisfuas merces Christianishpeliendis pro fligara,quam dijfumigandis. tam discinatis,quod prosecto'singulare it, Christianos in non impendebant thura dijssumiga dis, aut iactabant Arabicos odores in ignem neq, enim comburebant cadauerib saltem non solitos mandare corpora terrae absq; odoribus .an hoc sumptum a Gentilibus ξ nam cineribus,&reliqui j Sadmiscebant odores,si verum est, quod legitur apud Persium, de quodam haerede avaro nolente impendere sumptus odoribus. uim lora dabis. puto morem Christianorum conflatum ex hebraicis, Romanis .institutis non sine imitatione Egyptiorum. nam quod cadauera non comburebat, sed sepelliebant, hoc a adsis petitum erat; cum Abraham, caeteriq; e- antur cadaueras pelisse quod velo ijdem Christiani pretiosis odoribus merces ab a condiebant corpora; in hoc imitari videbantur Egyptios, atq; etiam Romanos de .E2ypt ij peruulgatum est, quod solerent condire corpora. Hodie etiam eiusmodi corpora medi-

218쪽

naedicata supersunt in AEgypto post tot seculorum spatium . qui tamen modus non fuit omnino usitatus apud Christianos. Neq; enim corpora antiquorum Christianorum ad nos peruenerunt medicata, ut cadauera apud AEgyptios in eo videre magis est morem Romanoru qui cineres impositos urnis inodoros esse non sinebant. Forte verba Persiexpones de ijs odoribus, qui iniici buntur igni , quando cadauera comburebantur. Tunc dicam e Christianis impensos fuisse corporibus sepelie- dis odores, quos igni mi j ciebant Gentiles,quando corpora contu rebantur. Mirari vero est,asserere Tertullianum Sabaeorum merces profligari a Christianis sepeliendis corporibus, cum valde pauperes essent, lubenterq; sumptus faceret in colendis pauperibus. qua de relegendus est ipse Tertullianus.videbatur etiam eiusmodi mos olere superstitionem. Certe postquam Christiani uniuersum orbem imbuerunt sua fide facti diuites,4 totius Imperticompotes s id non obseruarunt.

Ea ratione Christiani ab . periculo Idololatria intuerint nuptias Cap. viij

I Nnumeri erant in Imperio Romano, qui ciues Romani cum non essent, sed viverent secundum molesus ciuitatis abs ,ritu Romano, nuptias inibant .sic procul erant, ut puto a periculo Idololatriar. Adde potuisse iniri nuptias usu. nam quae detenta suisset per annum in

219쪽

in domo fiebat uxor absq; ullo ritu quis cnim nescit tutoribus auctoribus mulierem in matrimonium conuenisse . cum Viro ita consueuisse, ut cum iusto marito, adeo ut si usus ille intra annum no interrum pCretur, pro

usu capta iam haberetur, qua de re videnda sunt, quae Gellius refert exiis. tab sed, inquies, saltem in nuptijs conferreatis sacrificium peragebatur, teste Vlpia norit. Instit responderim conferreationem tandem aut omni tibi missam sui se aut inter paucos admodum re- An in ritu nuptiarum iuxta morem Romanorum committeretur Idololatria Z

PVellae Christianae quandoq; nubcbant viris Genti-hbus,ut iam docuimus ex Tertulliano Hinc di.

scere est eas deductas suis e ritu Roniano domum mariati . nuid poterat fieri absq; eo, quod id lolatria pollueretur captabatur auspicia S Obseruabatur dies, faces prs ferebantur in honorem Cereris, singuli cercii oni sadhibebantur singuli dii, corona imponc batur capiti sponsae haec omnia nonne Idololatriam redolabante respondco, affriuoq; ritum nuptialcm non integisl enotam Idololatriae nam quando eritillianu in libri. ad uxorem suadet,ne puella Christiana nubat Gentilli, de Idololatria coniuncta cum ritui Uptiali verbum Cnprofert, non id omisiui ubii existimasset muli in liri.

220쪽

stianam non posse vitare labem idololatriae, cum deduceretur in aedes mariti Corona prosecto ad idololatri l tam non facit. Etsi enim Christiani non uterentur co toronis, teste eodem Tertulliano de corona in principio, senon deerant tamen plurimi, qui existimabant, inmiti l satia sibi fas esse laui eam deferre capite, ut ibidem Ter i tussianus testatur faces noctis causa adhibebantur.de is a Dijs,quod resert S. Augustinus,est intelligendum potius a de cogitatione nonnullorum putantium deos praees caeremonijs.captauer c cr0 Ruspicia maritus, hoc nihil ad sponsam faciebat.ipsa enim non prius erat deducenda, quam nuberet sponso.

Christianos solitos in Ecclesia nuptias contrahor Cap. X.

a Vaero, an Christiani, quando ducebant uxorem l lasolerent ritum adhibere, qui moribus Roma j

norum receptu erat Vix putauerim . nam is a

alterius modi, quo inibantur nuptiae inter Christianos, rimeminit Tertuli lib. 2. adix.cap. 8.vndes sciamus ad Menarrandam felicitatem eius matrix nij,quod Ecclesia concia, ciliari, Onsirmat oblatio, e obsignat benedictio. Vides 5- uenisse in Ecclesia, inter oblationem cum benedi Hictione Sacerdotis in nuptias consensisse vides antiquis cismum esse morem contrahendi nuptias in Ecclesia coram Sacerdote hinc colligere est, videri Christianos existimasse non se necesse ut sint nuptiae, deduci