De dogmatum Origenis, cum philosophia Platonis, comparatione. Salebrae Tertullianeae. De vita Christianorum ante tempora Constantini. Opus Paganini Gaudentij ..

51쪽

De compar dogmat. Orig eum Plat.

dem Pater omnia continens ad num quodq; Entium peruenit esse unicuiq; defvo impertiensύν γαρ io ipse n. quie I malo enim sic legere locum vides existimare ii genem unum tantum esse, qui est a se, a nemineq; quicquam accepit reliqua omnia,interqus collocat filium, ab ipso manasse. Nam si filius est , genitus est a Patre. non aute assequitur qui dici possit genitus, si factus non est . facit igitur ipsum secundu a Patre, in ordine tertiuponit Spiritu sanct u Est, inquit filius secundus a Patrea hia etiam minor est Spiritus sanctus, adsolos sanctospertieniens. Ita ex Loc maior est potectus Patris prae Filio

Spiritu sancto, ampliorque silliprae Spiritus Dicti, ac rus prae tantior sancti Spiritus potecta prae alijs Entibussanctis a

Origenem putasse filium esse Deum,

sed factum Cap. VIII.

NON Origenes, non Origenem secutuS nega..uit Arrius filium esse Deum, Spiritum sanctam . At, inquies dixere filium esse creaturam, Spiritum sanctum haec autem contrarijs luctantur fronti bus, ut creatura esse nequeat, qui Deus est,quiq; Deus in numerum rerum conditarum referri nequeat. Respondere est, nos Christianos Catholicos omnind sic ratiocinari. Ideo astirmamus Patrem, Filium, Spiritum sanctum esse ομο ουσίους eiusdem substantiar, ne plures cum rentibus videamur adorare cos. Ast apud Ori. I Senem a

52쪽

genena prodeute,ex schola Platonis summus gradus diuinitatis conditus non est, hoc est, Deus summus conditus non est quicquid vero ab ipso profectum est, spraestantissimum sit,atq; diuinum,factum est viapud ipsum possit quis esse Deus, sed inferior summo, si creatus sit. videbat Origenes Verbu in sacris litteris es.se filium. Nec intelligere poterat, esse genitum Filium, si substantia ipsus creata non serot quod si facta esset ipsius substantia, iam videbat consequi esse aliama substantia Patris. ita redigebat Filium in numerum rerum factarum Catholica autem Ecclesia docet Fblium esse eiusdem cum Patre substantis,illum enim,qui factus non est, unum tantum esse oportet, inq; nitatem eiusdem substantiae venit Spiritus sanctus; quoddam rius a Theologis explicatur, atque defenditur.

De quas apientiasin exponenda ea , qua leguntur ca' viij. Prouerbiorum. Cap. IX. FIsus est sapientia Patris Sapientia creata est a Pa. tre hinc colligit rigenes redigendum esse innumerum creaturarum Filium proser Prouerbiorum cap. viij in quo ipsa sapientia ο θεὰ σε με αρ' ἡν δοῦν

α ου Deus creauit me initium Diarumsuarum hoc

millies Arriani ngesserunt, cum contra Catholicos disputarent in Concilio verb Nicaeno Philosophus m

testissimus fuit Episcopis sanctissimis prolata expens qlae eadem sententia, ut est videre in Actis apud Gel

53쪽

De compar dogmat Orig. cum tit ar

sum Cirycenum. Res, eo tandem deducitur, ut Antistites assirinent sermonem ibi esse de creata sapientia, quae apparet in hac mundi pulcherrima mole S. HieronymuS vertit: posedi me, ut facilius respondeatur Arrianis sed cur uniuersum Concilium amplexum est versionem septuaginta, neq; de alia quam creata sapientia verba Sapientia exposuit; cum praesertim v. Iq. dicat: Nondum erant ab si C: ego iam coarcepta eram . v. I ante colles ego parturiebar . maior profecto est auctoritas tot Antistitum, quidem antiquissimorum, quam ut ei obstrepere liceat dicemusne nullum peritum fuisse liniluae hebraicae in tam illustri consessuΘcur cum extarent tot versiones, ex nulla tamen aliter lecta sunt verba Prouerbiorum' in summo auctoritatis fastigio tunc collocata eminebat septuaginta Seniorum versio. an inscitia, imperitiamq; tot sanctissimis viris impingeremus Nec propterea desino venerari versionem nostram vulgatam Latinam Tantum dico tunc meliorem septuaginta Interpretum versione Sacr. Scripture editionem nullam fuisse, hodieq; nobis licere cum Patri bus Nicaenis verba illa de creata Sapientia interpretari. Qui his non contentus cst, legat sane, quae doc te disserit Cornelius IanseniuS ad viis. cap. Prouerbiorum, &ali , qui sic exponunt Salomone, ut nec faueant Arrio, nec tamen nece se habeant solam sententiam, qua

54쪽

I 2 Paganim Gaudenti Th. cur tenus Origenes dixerit asti non posse

videri Patrem. Cap. X.

MAximum est interuallum inter conditorem rerum, resq; conditas quis dubitet' putabat Origenes filium a Patre fuisse conditum, teste Iustiniano in Epistoli, quae legitur in fine quintae Synodi cauid mirum si deinceps dixit non posse a Filio Patiem videriὸ videre enim apud Origenem nihil, ut puto, aliud est,

quam persecte cognoscere 4 ex asse Modus enim loquendi sumptus est a vulgato more, quo existimamus tunc aliquid a nobis omnino sciri, cum oculis illud usurpemus, satisfaciamusq; desiderio nostro intuendo, pascendoq; oculos hinc cognitio animalium,in plantarum appellata est historia, quia oculata inspectione haurienda est talium rerum cognitio. Rectissimeque quis historiam anatomicam nominauerit inspectione accuratam omnium partium corporis humani quid quod tunc beati erimus omni ex parte , quando videbimus Deum sicuti est hinc quamuis nec Deus corporeus sit, nec oculis, qui corpore profecto sunt,cerni queat, factum tamen est, ut diuinitatis contemplatio, quae beatitudo caelestis est,appellaretur a nostris Theologis visio beatifica, intuitiua cogniti, quae non alterius est, quam mentis&intellectus . nec deseere, qui existimarent Deum hoc modo ab intellectu nostro videri non posse, cum maximum sit interuallum inter Deum,

55쪽

De compore dogmat Orig. cum Plat. 3

interq; intellecthina liti manum. Clim igitur putaret Origenes Filium esse factum, mirum non est si dixerit quoq; a Filio non posse videri Patrem.

Arrium Origenis fuissegermen.

Cap. XL

O Rigenis germen prolemq; dixerimus Arrium in studi j philosophicis edulcatus,atq; enutritus vir

caeteroqui magnus noluit Catholica amplecti sentetia, quae Filium exaequat Patri, hoc est ait esse eiusdem sub stantiae. Nam Plato, quem Origenes admirabatur, unum summum ait esse Deum. Minores Deos a summo factos putat. Ita fateri lubuit Origeni Filium esse quidem Deum, sed conditum, sed instigenitorem positum, ipsi non aequandum, non eiusdem substantiae. En tibi verba Origenis lib. I. Periarchon. Deus quidem, oe Pater omnia continens adNNum qi Entium perusnit , esse unicuique impertiens de sua, ita ex hoc maior ea pote Ias Patris praesibo. In quarto, inquit, Filium de

voluntate PatriS generaturan, primogenitum omnis creat re, creaturam,sapientiam. Munit se decantata sente

tia Prouerbiorum, qua Sapientia videtur dicere, se creatam initio viarum Dei id millies in certamine ex positum ab Arrio, Arrij I discipuli: cumulum acerinum l. non facio eorum, quide Origene, Arrioq; maloco tuo malo otio in scriptoribus Ecclesiasticis seruatur.

56쪽

Qud nomine duorum Seraphin II 6. vel duorum Animalium Halac. 3. intellexerit Orige

O Rigenes afirmauit Filium,&Spiritum sanctum

adeo infra Patrem esse collocandos, ut ei inse uiant, laudes decantent in quarto enim Periarch. assirmat duo illa Seraphin, quorum fit mentio Isais vj. quae clamabant: Sanctus, Sanctus suisse Filium,&Spiritum sanctum. non dubitat etiam sententiam illam Habac cap. 3. interpretari de iisdem inquit enim Propheta: In medio duora animalium cognosceris. Ergo quicumq; legit , vel narrationem Isaiae, vel verba H bacuc,vitet viscopulum Origeneum delirium.

Num putauerit Origenes Solem, Lunam,

s Stesias esse Deos 2Cap. XIII

EO' res Origeni deduci videtur,ut assirmet Caelos

esse Deos cum Platone, cumq, alijs Gentilibus Cur enim Plato putauit esse Deosa quia mentem, rationem eis tribuebat paria ruit cum Platone Origenes. hinc videtur eidem cum Platone inuolui sententia, de multitudine Deorum Ast Origenes, quia Christianus era nusquam quod sciam, asseruit Caelos esse Deos . quod enim factum est a summo conditorei, apud Christianos Deus esse nequit. Origenes noue

57쪽

De compar dogmat Orig. cum Plat is

rate S litteris omnia haec, quae oculis nostris exponuntur a Deo condita sitisse apud Platonicos verbionided quis excluditur ex numero Deorum , quia factus est, cum Plato sentiat Deos minores a magno Deo factos, ipso' deinde secisse visibilem hunc mundum .

qua de re ita meis distertationibus philosophicis

Vua in re dissentia Origenes cum Platone,

quando de anima, s mente Solis agitur. Cap. XIV. ET SI cum Platone existimaret Origenes Solem

Lunam, reliquas Stellas anima,& ratione e sese praeditas, non tamen cum eodem dixit esse Deos. hoc enim effatum praecipitem dedisset Christianum in barathrum Gentilium, qui aiebant plures cse Deos, quos etiam colebant diuinis honoribus . in eo quoque Origenes discedit a Platone, cum inquit, solis animam antiquiorem esse alligatione ad corpus. neq; unquam Plato a sermauit cupere solis animam dis olui a corp6. re. Non enim Plato animam Solis dixit esse ex carum genere, quae descendunt in corpora, atq; ab ipsis separantur . nam a Iuliano Imperatore inenco mi solis dicitur uniuersum, in quo etiam Sol continetur, tanquam quaedam a primo, Maximo quodam Ideae bono nata proles, subsistere ibi in permanentem quandam substantiam ex aeternitate . sed alibi commodius de sententia Platonis aῖetur. De

58쪽

Is paganini Gaudenti Th. De verbis S. Pauli Cupio di tui Disse

ab Origene translata ad Solem quoque Cap. XV.

imae melius est extra corpus, quam in corpore, si in corpora velut in ergastula detruis sunt, ut poenas luant hoc cum hausisset ex Platonis scriptis Origenes, deinceps more Platonico interpretatus es: verba Pauli dicentis,cus pio dissolui esse cum Chrisso, ut

indicauerit animam suam corpore velut carcere premi. poterat tamen cupere ditatui, ut esset cum Christo absq; eo, quod cum Platone diceret animam Pauli fuisse antequam coniungeretur corpori. cecidis eis, siue detrusam e caelo nam Christiani cupiunt dissolui Sese cum Christo, ut aeternam adipiscantur in coelo heatitudinem , neque cogantur deinceps luctari aduersus carnem , contraque malos daemones . Sallu enim est animam transire in Caelum, Deoq; summa inherere laetitia, quam in corpore cum tot di ficultatum conflictari monstris cur verbcupitri Paulus di lui e corpore, si alibi videtur dicere se vitium deprehendendum adueniente ad iudicium Christo sigillatina de hoc modo diseram. Pergit vero in suis nugis Origenes, cinquit solem quoq; cupere distatui,&esse cum Christo. tribuit nempe soli animam, animae autem aegre esti corpore. Sic putat animam Solis cupere separari a corpore

59쪽

Pore. non simplici peccat vice Origenes tribuit soli animam errat. putat ni in vii Soli, ex evum se Iq. esse, quo sunt nostrae dixerat in corpora quinta . . . tranSfert ad Solem Ridicule, im impie. nam inopinionem ipsius culm videmus anathema.

Ortoenem cum Platone partasse anima,

ratione praedita esse Aidera. Cap. XVI.

ETSI plerique omnes,' ii iam philosophantur

in Scholis negent Aristotelem existimasse coelum esse praeditum anima intelligente informante iac cum Scholasticis loquor lic tamen Stagiri tam interpretatus est Alexander Aphrodis aeus , ut id dicatur sensisse putasseq; coelelle corpus insor mari intelligente anima. Plato sane, Platonis discipuli dixere inicit gentia pollere,vi ratione praeditos esse Orlκ Caelestes, diuinitate insignes nam de mente motrice, quam Peripatetici comendant, vix quicquam apud ipsos reperire est. Quod vero caelestibuScorporibus vim intelligen. di, S rationem tribuerint, opinati l fuerint esse Deos id saepe reperire est in Platonicorum libris hic contenatus ero paucis excerptis x Enconai Solis conscripto a Iuliano imperatore nam pleraq; Cmnia accepta fert

60쪽

18 Pa amni Gaudenti,

Iablicho celeberrimi nominis Philosopho Platonico. Si cautam loquitur Iuli avus: quid igitur, non volucri Cm vndus unum ess animal, totum vero tota anima IT, Menteplenum. huius duplicis uniformis per j ctionis inquam eius, quae in intelligibili omnia in uno coprehendit com--

puctitur, ipsa Regis Solis perfectio media niformis II in intellectualibus conctituta ijs . Ait Solem coniungere potentiam, quae ab intellectualibus incipit, desinit

in corpoream asserit ibidem unum esse omnium opificem multos autem, qui in c. elo circum uersantur in

circumeunt fabriles Dij. dicit postea ex viro processisse Deo virum ab uno intelligibili per mundum Rege solem intellectualium Deorum, ut medium inmedijs constitutum. Ait deinceps esse Deos assines Soli, congenitos. subdit inesse soli sermonem in communicare simplicitatem cogitationum, nec dissimulat solem aequalia constituere bona Dijs, qui sub ipso sunt,& cum ipso proficiscuntur haec & non absimilia legere

est in eodem Encomio. Platonis igitur, & Platonicorum vestigia secutus Iustim ν Origene a firmauit Coeliis Solem et unam is Stet ρ 'ri' ' las, is aquas, quae si per uelos sunt, ammata esst 'fdam esse virtutes ratione Utentes se λογικας ινας νc δυναμ εις Sunt autem pluracssata in hoc dogmat

Origenis. Nam quaeri potest an coelum, sit anima prς-ditum, an idem ratione utatur m deniq; aquae, qu. in S litteris dicuntur esse super Caelos, sint quaedam virtute ratione praeditae, an aquae proprie sic dictae primum proferri videtur ab Origene in . Periarchon. E