De infinita perfectione Dei opus metaphysicum adversus plures recentium plurium philosophorum, praecipue christianae religionis hostium, errores ab Aloysio Brenna conscriptum ..

91쪽

8 servari oportere. Si quando non omnia loeum habent, non idcirco tota res abjicienda est, aede omni definitione , de omni veri ratis inventione desperandum . Praecepta ad eum finem comparata sunt , ut, cum definitio sit oratio , quae rei naturam breviter explicat , et aceu ratius explicer, quam fieri possit , et aptius, et clarius . At si non tam accurate , quam vellemus, neque tam apte, aut dilucide se definiri res ipsa concedat; si quaedam alia similia praecepta non tam bene servari queant, quam cum de notissimis rebus habetur serino; ea semper optima Definitio censenda erit, quae rem definitam ab omni alia non definita secernat, et breviter ipsius rei naturam, quatenus a nobis cognosci potest, exprimat, at que designet.

Hujusmodi est ea , quam attulimus, Naturae divinae Desinitio. Quam enim in aliam Naturam, nisi divinam, illa quadrare potest λ aut quid ea non paucis verbis amplectitur, quod homines de Natura divina rum disserendi ratione , tum scien tiae pervestigatione comprehenderint pEam itaque Desinitionem Naturae divinae, vel

eam qualemcumque, si mavis ita vocare, nobilissimae veritatis explicationem asterre Simonidem satius erat, quam prorsus veritatem desperare.

Quamquam video Simonidem ab optimis quibusdam laudari Scriptoribus, perinde ae si non aliud silentio suo significare voluerit, nisi Deum , ut Cognoscatur, ut aliqua etiam ratione, quid sit,

92쪽

intelligatur . neque enim aliter cognosci poIIet

numquam tamen ab hominibus tam clare percipi, ut non multo plura, .et. maiorλ, et mobiliora de illo quaerenda , et investiganda sile . v Ndeantur. Hinc ea Lescalo perii, quae non latis aBaylio intellecta sunt ,, Quae Tertullianus, inquit si , inscitiae, alii modestiae dederunt. Atquastinam υeteres pbiIosephi, et poetae, quique i Ios consecuti sunt haeretici , hae is parte tam verecuvdi, quam Thales, aut Simonides fuissentanumquam profecto adeo absurda , impia, et blasphema divinae Naturae affinxi Fent , numquam

impegissent in foedit os errores, in quos per

summam impudentiam praesidentes homunculos videmus, et dolemus impegisse. Nimirum revemaromnes magno quodam sciendi sudis, eognoscendi vero Numinis multo majore: ex quo Deum quidem a nobis cognosii velle licet intelligere; sed intra fines praesituros, et intra columnas , qui

bus suo ipse quasi digito inseri r , Ne plus

ultra: sunt enim divinis in rebus addita quaedam , in quae magnus Deus noluit nos penetrare : quod quis temeritare, et considentia fui elatus porro pergit, ac perrumpere hoc sacrarium attentat, quo penitius iureditur, eo den-

flores illi tenebrae olfuvduntur , ut vel A et Naturae divinae M satem impervestigabilem , et humanae mentis imbecillitatem, F quid sapit, agnos at , ac confiteri cum Simonide cogatur . L , Quanιo

ti In comment. ad Libros citatonis de Naeara Deorum. V. Lis. F. . 6.8s

93쪽

Quanto Hutius considero, tauto mihi res videtur Obycurior M. Haec, inquam, et, alia quaedam, Lescalo peri r s), quemadmodum et, graviora quaedam San et orum Ecclesiae Patrum testimonia sa) perperam aBaylio intellecta sunt. Putaviti enim, aut se putare, simulavit, non aliud fere ea verba praeferre, praeter

illa, quae tum ipse, tum Petrus Charronus 3 ,

licis altero. Arnobius enim Lιb. I. ρ. m. i7. O maxime . inquit, o sum me rerum inuisibilium procreatori O 1 e invise . et nullis unquam eomyrehense naturis i . . . Prima .... tu eausa es , lociιs rerum . ac Da tum , fundamentum cunctorum quaecumque Iunt , infinitus . ingenitus, immortalis , Petoeιu s . Iolus , nulla delineat forma eo Noralis, naιua determinat circumscr*tio, qualitatιs expers, quantitatis, sine sim , motu . et hahiria, de quo nihιι diei et exprimi mortalιum potis est significatione verborum : qui, ut inteligaris , face etdum est; atque, ut per umbram te post errans investigare Iu*ιcis , nim

simamus , dura ιnae dimis belem alcimus . Elo ruar quemadmodum sentio : magni tu tinem Dei, quι Ie putat nosse, minuit: qui no a vult mιnuere, non no Miι. nec nomen Deo quaeras is u

3ὶ Auctor hic t Pi ree Charro et si non mile sensit, de quo nihil attinet hoe loco disputare , pessime certe loeutus est non ita paucis in locis. Quod attinet ad rem nostram, haec habet Liυ. I. o. s. des trois Pla-Dιες in Q , Deite . Eriret te, toute ρui sance, insinitE, ee ne ionc que

te . et me favons que c' est , n 'γ quel il γ fata. Oe parier de Dieu en dou-ιe et incertitude, et eomme a ta Das et gar divination , ii est da gereux. et ne favons si Dιeti te trouve bon: s ee n es que notis eonsions tam en sa bon- id , qu it orens ea bonne part love ee que ι' on dit de luy a bonae intention, et ροur P hionnorer tant que ι' on yeut. Mais eneotes, qui fait que cet- re consanee Ia lo Diι agreable .-eι que la bonte divide Ur de ceste forte . oueri ρrenise en gre ce que on sit d bρnne intention et ρour ι' hon norer r ,, Alia plura non minus absurda eodem capite persequitur; quae scilicet iisdem rationibus, nisi salior, satis superque confutantur, quibus ipsius Dei Attributa probamur contra impios. ac defenduntur.

94쪽

de euius fide, .lae pietate non levem a quibusdam religiosis hominibus motam suisse suspicionem novimus, de . Natura divina docuerat. At . ea omnia, quae diximus , testimonia ne leviter quidem indicant, . quod vult Baylius, nullam Dei definitionem non prorsus ineptam ab hominibus adornatam suisse , cujus rei, conjectura vel ex eo fieri potest, quod eadem fere scribat Augustinus si) , . qui . tamen ex definit , quid sit Deus, et eadem, qua nos, ratione definit sa). Non enim Scriptores . illi sentiunt , quod Baylius confidentissime sumit, nihil . prorsus assirmare .nos.

polle de Deo, nihil prorsus intelligere, quod ad

Naturam ipsius, Virtutemque pertineat. Non ita dementes ii Scriptores berant, ut ilia dicerent ;non ita rerum ignari, non ita expertes erant ingenii , atque consilii; neque tam pauca legeranr, neque tam pauca. quaerendo, atque investigando Cognoverant, ut non inrelligerent ne posse quidem a nobis laudari Deum, si nullo modo Sanctitatem iptius, ac Sapientiam, ae Virtutem, si ut . paucis omnia complectar, Persectionem . infinitam a ipsius nullo modo eognoscamus. Illud unice volebant, quod et nos Volumus , neque posse nos ipsius Dei Naturam omnino clara , et persedi . notione complecti, neque illam, assequi rationem,

si Ita enim ἱn uno ex Sermonibus suis apud Lesealoperium L ., certe hoe est Deus, quod et, cum diciιur, non potest diei r eum aestima- .rur, non potest aestimari : eum comparatur . non postest eo arari: eum dota v. nitur, ipsa desinitιone erasit. si In locis auaris, re aliis de marina christiana, et in libris Soliua Morum. i

95쪽

8 qua Sanctitas, et Sapientia, et attributa reliqua in eadem Natura sint. At de his alibi fusius. Denique ad extremum, quod pertinet ad ipsum Simonidem, illud.est advertendum : rationem , quare de Natura divina silendum esse censuerit, a Lelcato perio ex pluribus antiquis allatam, altera, quam Baylius ex Cicerone collegit, verisimiliorem videri. Aliquot enim illius de Sapientia et Bonitate Divina sententiae memorantur; quibus essici liceat, ut, non prorsus ab hominibus Dei Naturam ignorari, consuerit. Sed in his fusius immorari, nihil necetIe est. - CAPUT XI. An argumentum Cartesi , quo, Deum a notioue

quam habemus, Eutis tu De Perfecti . esse cο- natur Ufendere, validum censeri debeat pDE infinita Dei Persectione certissima scientia ita penitus acutissimi viri Renati Carte litanimo insederat , - ut ab ipsa , quam quisque mente insculptam gerit, Infiniti ac Perfecti notione , Deum optimum Maximum existere , perfacile sese demonstraturum esse putaverit is Aut

mus meus, inquit si) , considerans inter diversas . ideas, quas apud se habet, unam esse entis

summe iste digentis, summe potentis , et summe

96쪽

perfecti , quae omnium longe praecipua est, agno-jsit in ipsa exissentiam non possibilem, et contiv- gentem tantum, quemadmodum tu ideis om vibus aιiarum rerum, quas dictincte percipit, sed omvivo Mecessariam et aeternam Atqui ex eo quod exempli gratia percipiat tu idea trianguli necessario continerι tres ejus angulos aequales esse duobus rectis , plane sibi persuadet, triangulum tres angulos habere aequales duobus rectis: ita ex eo solo quod percipiat, exissentiam necessariam et aetemnam in Entis summe perfecti idea contineri, plane concludere debet, Ens summe perfectum exisere . Magisque hoc credet, s attendat, nullius alterius rei tueam apud se inveniri , in qua eodem modo necessariam existentiam contineri animadvertat. Ex hoc enim intelliget, istam ideam Entis summe perfecti non esse a se ejictam, nec exhibere chimaericam quam

vim , sed veram et immutabium naturam , quaeque non potes non exsere , cum necessaria exi- sentia in ea covιiueatur ,,..1 Hoc argumentum Cartesii, vel a Cartelio potius illustratuni a nobis ideo sperni non potest quod a summis viris non leviter probatum fuerit. Nam vel ' ante Cartesium, non modo ab Anselmo productum, sed et ab Augustino excogitatum dicitur , et Scholastici vetustiores , quorum aliqui a Cardinali Ptolemaeo afferuntur si , idem, lii clarius ,s obscurius, alii , proposuerunt. Laudantur in .hanc rem . Aureolus , AEgydius Dionysius

b) Ia sua philosophia.

97쪽

sius Camusianus , Albertus Magnus , Limnus ,

Abulen ἱis, aliique. Recentiores etiam non pauci afferuntur , praesertim Antonius Peregius , Honoratus Tournelyus, Ludovicus Thomaimius, necnon Iacquelotius, Saurinus, Henricus Morus, Gainst rellus , Lamyus, Mallebranchius , Stillingssitus , quin et ipse Leibnitius , atque alii , quorum siquis auctoritatem contemnat , non aliud aget , quam ut a doctis hominibus ipse contemptu dignissi inus existimetur. Fatendum tamen est, non esse rationem hanc tanti ponderis , ut , praesertim si sola sit , ab Atheis non facile declinetur . Itaque Scriptores multi de Deo bene sentientes eam non modo re-jecerunt , sed etiam argumentis oppugnarunt DBuddeus, inquit Fabricius si), in Carisi a gumento reprehendit, quod ideam infiniti et perfecti, pro re in ita et perfecta, quae, nou nisi a Deo esse possit , venditer, et fallacia ambiguae

locutionis delusus ex eo, quod ens perfectissimum, siquidem exsat, necessario existat, concluserit illud etiam exsere. Ioannes Norris negat primam ideam Dei esse , ut Ens perfectissimum cogitemus, sed illud demam ideam Dei exsentis consequi, veluti ideam trianguli consequitur , quod dicor in tuo latera junctim accepta sunt tertio majora. A Chrisiano Molfio notatur , Cartesum supponere. rem ab Atheo vocatam in dubium ,

quod ens perfecti mum exsere possit. . Samueliclam

98쪽

Garhio argumenti hujus obsuritas , et defectus

videtur latere in eo, quod ad ideam nominalem , Foe desinitionem entis per se exissentis praecipue se extendit, neque sufficienti evidentia et

consequentiarum valido satis nexu applicatur ad ideam realem sιus entis actu extra nos exseu tis se Quod omnes isti Scriptores tam Varia protulerint, atque diversa; quin etiam inter se disesentire viii . fuerint, ita Joannes Hookius inter pretatur ι , ut putet, ipsius argumenti essicacitati, quod apte servi non possit, esse tribuendum. Vereor ne graviter hac in re vir doctissimus hallucinetur. Citius enim ex eo contigisse dixerim, quod multis rationibus illud argume tum vexari possit. Mihi quidem ea ratio palmaris videtur, quod Ens infinitum atque omni ex parte persectum, non modo, si quo modo sit, necessario existere, sed omnino esse debere, sumat citiuS, quam pro

bet. Quid enim, si reponat Atheus Ens infinite Perfectum inter Cartesii vortices, hoc est eadem in regione, in qua Chimaeram , aut Hippocentaurum, posth reperiri pScilicet, quod possit esse. Bonum Infinitum, videlicet ipse Deus, perspicua ratione demonstratur. Hinc autem inferri sine dubio licet, ipsum

existere . Nisi enim existeret, esse non posset si) At quod

IR lio Naturi rom. I. P. I. ee. p. m. M. Hoc argumentum . quod nos hoc loco premimus . at supra dilataviis inus, Deum existere. satis ostendit. Vide quae de illius estieaeitate Seriis

99쪽

88 quod posse esse infinitum Bonum , non mihi ratio illa Cartesii satis ostendit quod infinitae Perfectionis in animo meo notionem, satis, Ut ego a bitror , claram, perspicuamque reperiam. Cur enim animus meus, qui tam saepe fallitur , atque tam turpi.

ter, non possit rei, quae nullo modo possit esse, notionem sibi fingere, quae satis clara, satis perspicua videatur pSaepius equidem dixi, ,erum illud esse, quod

clara et aperta notio demonstrat. At intellige dum est, cum a nobis ista vel ab aliis dicuntur , sermonem esse de notione , quae ferat et esse rem, et hoc modo, quo dicimus, esse Vel saltem esse posse; non vero de notione , quae tantummodo serat , quid res esset, aut esse posset, siquidem esse posset . Nam , si horologium

ore instructum, et ex ore Ioquens animo fingam, horologii loquentis claram, perspicuamque notionem cur habere non dicar p Numne tamen revera horologium loqui vel loqui posse concludam RAlterius hujus generis notionem esse, de qua Cartesius , Atheus contendet. Ex eo enim , quod Deus ab omnibus Ens siumme Perfectum intelligatur, effici dicet, ut Deus, siquidem lit , aut esse possit, summe perfectus idem dicendus omnino sit. De hoc claram, et evidentem sibi noti nem esse, dabit . At quod sit , aut esse possit , idemptores Ephemeridum Trevulsianarum testati sunt ad An. I Oa, Mense nistio , ano a. Nos tamen multo majorem habere vim arbitramur ad infinitam Dei Persectionem probandam contra eos, qui . Praestant in quamdam eat. Retra necessario Naturam, ultro concedunt.

100쪽

idem enirn vero praefracte negabit , neque tantum ex eo, quod eam notionem animo utcumque ςerat , convinci poterit . Quid enim si ea notio animis non ab ipsa natura inlita, sed per falsas opiniones, ut saepe in aliis rebus fieri novimus, insculpta est pPraeterea contendet Atheuso quomodo , quod existat Deus, in ea notione continetur , qua , Natura infinite Perfecta quid sit, intelligo, ita, quod Materia necessario sit , in aeternae Materiae notione satis aperte contineri. Cur ergo, inquier, si Cartesio, Deum existere, mihi Materiam necessario existere, colligere non liceat pAtqui , pro Cartesio respondet Hookius is idea aeternae materiae factitia es , ex falsum solius Iudicium , quam idea si lex , et vobisco uvaturalis is Idem paulo supra de horologio dixerat. Contendit scilicet. haec de notione Entis summe Perfecti Atheos jactare non posse . Sed hic etiam vereor, ut satis probet, quod dici t. Quid enim p an ita facile concedet Arheus, nomtionem illam et limplicem esse , ut ais, et ab ipsa natura insitam pMulta quidem in hanc rem ingenio praestans atque doctrina Scriptor idem attulerat; sed quae

tum aliis, tum etiam mihi, .magis optata, quam persecta , et conclusa videantur is Mea, inquit,

tinniti fera perfecti es smplicissisa , omnisque